Rządowy projekt ustawy budżetowej na rok 2015

c) pożyczki dla publicznych zakładów opieki zdrowotnej i jednostek badawczo-
rozwojowych1
Prognozy dotyczące stanu należności z tytułu pożyczek dla PZOZ/JBR w latach 2014-
2015 zakładają ich spadek, w związku ze spłatami pożyczek. Przewidywany stan należności
na koniec 2014 r. wyniesie 45,4 mln zł, tj. o 9,9 % mniej w stosunku do stanu na koniec 2013
r. Z kolei na koniec 2015 r. prognozuje się, że należności SP wyniosą 15,6 mln zł, co
oznacza spadek o 65,8% w porównaniu z końcem 2014 r.
d) pożyczki na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych sędziów i prokuratorów
Możliwość udzielania przez Skarb Państwa pożyczek na zaspokojenie potrzeb
mieszkaniowych sędziów i prokuratorów wynika z ustawy Prawo o ustroju sądów
powszechnych oraz Ustawy o prokuraturze. Na koniec 2014 r. i na koniec 2015 r.
prognozowane jest utrzymywanie się należności z tego tytułu na podobnym poziomie jak na
koniec 2013 r., tj. 291-293 mln zł.
e) pożyczki dla KUKE S.A.
Przewidywane na koniec 2014 r. i 2015 r. stany należności SP z tytułu pożyczek
udzielonych KUKE S.A., wynoszące odpowiednio 62,4 mln zł i 146,6 mln zł2, wynikają
z harmonogramów spłat uzgodnionych w umowach pożyczek zawartych w latach 2002-2010
oraz planowanych rozchodów dotyczących przewidywanych nowych pożyczek dla KUKE
S.A.
Wartość i liczba nowych pożyczek faktycznie udzielonych KUKE S.A. w ww. latach
zależeć będzie od szkodowości ubezpieczeń eksportowych objętych gwarancjami Skarbu
Państwa oraz od wysokości środków zgromadzonych na wyodrębnionym rachunku „Interes
Narodowy” służącym do obsługi tych ubezpieczeń.
f) pożyczki dla jednostek samorządu terytorialnego
Należności SP z tytułu pożyczek udzielonych jednostkom samorządu terytorialnego
na koniec 2014 roku prognozuje się w wysokości 361,8 mln zł, co oznacza wzrost
o 237,9 mln zł, tj. o 192,1%, w stosunku do na koniec 2013 r. Wzrost ten będzie rezultatem
zarówno zwiększenia należności SP w wyniku udzielonej pożyczki, jak również spłat

1 Z dniem 1 października 2010 roku jednostki badawczo-rozwojowe zostały przekształcone w instytuty
badawcze w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. 2010 nr 96,
poz. 618, z późn. zm.). Pożyczki dla JBR zostały udzielone przed 2010 r.

2 Prognoza stanu należności na koniec 2015 r. z tytułu pożyczek dla KUKE S.A. obejmuje przewidywany stan
należności z tytułu niespłaconych pożyczek, które zostały udzielone przed 2015 r. w wysokości 46,6 mln zł
oraz uwzględnioną w planie przychodów i rozchodów budżetu państwa przewidywaną kwotę nowych
pożyczek w wysokości 100 mln zł.
172
dokonywanych przez poszczególne jednostki samorządu terytorialnego. W 2014 r. Minister
Finansów udzielił jednej pożyczki z budżetu państwa w ramach postępowania naprawczego
lub ostrożnościowego. Na koniec 2015 r. należności SP z tytułu pożyczek udzielonych
jednostkom samorządu terytorialnego założono w wysokości 649,6 mln zł3, co oznacza
wzrost o 287,9 mln zł (79,6%) w porównaniu z końcem 2014 r.
4. Należności z tytułu udzielonych kredytów i pożyczek zagranicznych
Stan należności SP z tytułu udzielonych kredytów zagranicznych obejmuje należności
w USD, EUR, PLN i rublach transferowych. Prognozuje się wzrost należności z tego tytułu
w 2014 r. o 422,6 mln zł, tj. o 8,4% oraz w 2015 r. o 1.013,2 mln zł, tj. 18,7%. Na powyższe
zmiany mają wpływ m.in. następujące czynniki:
1) realizacja umów kredytowych z następującymi krajami: Angola, Chiny, Etiopia, Indonezja,
Jemen, Serbia, Uzbekistan, Wietnam, Czarnogóra, Bośnia i Hercegowina;
2) brak spłaty zobowiązań przez Irak;
3) planowane zawarcie nowych umów w latach 2014-2015;
4) różnice kursowe.
5. Należności Skarbu Państwa z tytułu udzielonych gwarancji i poręczeń
Stan należności SP z tytułu udzielonych gwarancji i poręczeń na koniec 2014 r.
prognozuje się na kwotę 306,9 mln zł, co oznacza spadek o 3,0 % w stosunku do roku
poprzedniego. Na koniec 2015 r. należności SP z tego tytułu prognozuje się w wysokości
315,6 mln zł, co oznacza wzrost o 2,9 % w stosunku do prognozowanego stanu na koniec
2014 r. Wzrost ten będzie rezultatem zwiększenia należności w wyniku zaewidencjonowania
odsetek ustawowych od wierzytelności SP.
6. Należności z tytułu udostępnienia środków z kredytów zagranicznych
podmiotom krajowym
Należności SP z tytułu udostępnienia środków z kredytów zagranicznych podmiotom
krajowym pochodzą z odpożyczenia środków finansowych z kredytu otrzymanego od Banku
Rozwoju Rady Europy4. W latach 2014-2015 przewidywany jest ich spadek w związku ze
spłatą kredytów – o 126,9 mln zł w obydwu latach.

3 Prognoza stanu należności na koniec 2015 r. z tytułu pożyczek dla jednostek samorządu terytorialnego
obejmuje przewidywany stan należności z tytułu niespłaconych pożyczek, które zostały udzielone przed 2015 r.
w wysokości 349,6 mln zł oraz uwzględnioną w planie przychodów i rozchodów budżetu państwa kwotę limitu
na nowe pożyczki do udzielenia w 2015 r. w wysokości 300 mln zł.
4 Kredyt pn. „Projekt współfinansowania programu wspierania społecznego budownictwa czynszowego” został
zaciągnięty w BRRE przez Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Finansów, a następnie na mocy
odrębnej umowy odpożyczony Bankowi Gospodarstwa Krajowego.
173
7. Inne należności
Pozycja „Inne należności” obejmuje: należności z tytułu udzielonej pomocy publicznej
w formie gwarancji i poręczeń SP5, potwierdzone przez Międzynarodowy Bank Inwestycyjny
należności na rzecz Polski w związku z wystąpieniem RP z tego Banku, należności z tytułu
kredytów udostępnionych w ramach kredytów udzielonych przez b. ZSRR, dotyczących
Porozumienia Generalnego z 1986 r. oraz należności z tytułu sald na rachunkach
kliringowych, barterowych i specjalnych.
Przewiduje się, że stan należności SP z ww. tytułów na koniec 2014 r. pozostanie
na zbliżonym poziomie jak na koniec 2013 r., tj. w wysokości ok. 344 mln zł. W 2015 r.
prognozowany jest spadek należność o 8,3 mln zł, tj. o 2,4%.

5 Należności te powstały w wyniku wydania przez Komisję Europejską Decyzji w sprawie pomocy państwa
udzielonej przez Polskę Stoczni Gdynia, na mocy której gwarancje i poręczenia udzielone stoczni przez Skarb
Państwa zostały uznane za niezgodne ze wspólnym rynkiem.
174
Rozdział XIII
Sektor finansów publicznych
1. Dochody, wydatki oraz saldo sektora finansów publicznych
Celem rządu jest osiągnięcie odpowiedniego tempa konsolidacji finansów publicznych
w sposób niezagrażający średniookresowym perspektywom rozwoju kraju. Takie podejście
jest spójne z rekomendacjami Rady Europejskiej, która uznała, iż ograniczanie nierównowagi
finansów publicznych przyjaznej wzrostowi gospodarczemu jest jednym z priorytetów polityki
gospodarczej krajów UE. Niewątpliwie zrównoważone finanse publiczne sprzyjają
długofalowemu wzrostowi gospodarczemu i są kluczowym elementem stabilności
makroekonomicznej.
Ograniczanie nierównowagi finansów publicznych w zasadniczym stopniu wynikać
będzie z działań już podjętych i nakierowanych na wzmocnienie dyscypliny finansów
publicznych, które zostały wprowadzone poprzez m.in. przepisy nowelizujące ustawę
o finansach publicznych, obejmujących wprowadzenie 10-letnich limitów wydatków
i mechanizmów korygujących w przypadku rządowych projektów ustaw powodujących
zmianę poziomu wydatków publicznych (ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy
o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw) oraz wprowadzenie mechanizmu
ograniczającego tempo wzrostu wydatków publicznych, czyli tzw. stabilizującej reguły
wydatkowej (ustawa z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych
oraz niektórych innych ustaw). Stabilizująca reguła wydatkowa została omówiona w rozdziale
V Wydatki budżetu państwa w 2015 r.
Do istotnych regulacji, które w sposób systemowy ograniczają wzrost nowych wydatków
publicznych należą wspomniane przepisy ustawy o finansach publicznych nakładające na
rządowe projekty ustaw, których skutkiem finansowym może być zmiana poziomu wydatków
jednostek sektora finansów publicznych w stosunku do wielkości wynikających
z obowiązujących przepisów obowiązek określenia w treści projektu ustawy maksymalnego
limitu tych wydatków wyrażonego kwotowo, na okres 10 lat budżetowych wykonywania
ustawy, oddzielnie dla każdego roku. Zamieszczanie maksymalnych skutków finansowych
niewątpliwie przyczynia się do ograniczenia presji wydatkowej, wynikającej z niewłaściwego
oszacowania kosztu ustawy. Ponadto rządowe projekty ustaw muszą zawierać mechanizmy
korygujące, mające zastosowanie w przypadku przekroczenia lub zagrożenia przekroczenia
przyjętego na dany rok budżetowy maksymalnego limitu wydatków przewidzianego na
realizację określonego zadania ze środków publicznych, a także wskazywać organ, który
monitoruje wykorzystanie limitu wydatków na wykonywanie zadania publicznego przez
jednostki sektora finansów publicznych oraz odpowiada za wdrożenie mechanizmów
korygujących.
1
75
Ponadto w odniesieniu do gospodarki finansowej niektórych form organizacyjnych
sektora finansów publicznych obowiązują zaostrzone zasady dotyczące gospodarowania
środkami. Przykładowo, w planie dochodów i wydatków agencji wykonawczej planowane
wydatki nie powinny być wyższe od planowanych dochodów (przekroczenie wymaga zgody
ministra sprawującego nadzór nad agencją wykonawczą, wydaną w porozumieniu
z Ministrem Finansów).
Warto również podkreślić, iż wzmocnieniu dyscypliny sprzyjają także zapisy legislacyjne
ustanawiające poniżej wymienione zasady:
− uczelnia publiczna, w której suma strat netto w okresie nie dłuższym niż pięć ostatnich lat
przekracza 25% kwoty dotacji otrzymanej z budżetu państwa jest obowiązana
do opracowania programu naprawczego, którego celem jest odzyskanie równowagi
finansowej przez zrównoważenie planowanych kosztów działalności z przychodami
w okresie nie dłuższym niż trzy lata od dnia uchwalenia programu naprawczego;
− jeżeli podmiot tworzący samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, w terminie
3 miesięcy od upływu terminu zatwierdzenia sprawozdania finansowego samodzielnego
publicznego zakładu opieki zdrowotnej, nie pokryje ujemnego wyniku finansowego za rok
obrotowy tego zakładu, jeżeli wynik ten, po dodaniu kosztów amortyzacji, ma wartość
ujemną - do wysokości tej wartości, musi w ciągu roku podjąć decyzję o zmianie formy
organizacyjno-prawnej funkcjonowania samodzielnego publicznego zakładu opieki
zdrowotnej albo o jego likwidacji;
− w celu zaciągnięcia zobowiązania przewyższającego 30% rocznych przychodów
instytucja gospodarki budżetowej musi uzyskać zgodę organu wykonującego funkcje
organu założycielskiego.
Dodatkowym czynnikiem konsolidującym finanse publiczne, w szczególności podsektora
samorządowego, jest obowiązująca od 2011 r. zasada stanowiąca, iż w budżetach jednostek
samorządu terytorialnego wydatki bieżące mogą być wyższe niż wykonane dochody bieżące
powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki jedynie o kwotę związaną
z realizacją wydatków bieżących z udziałem środków z bezzwrotnej pomocy, w przypadku
gdy środki te nie zostały przekazane w danym roku budżetowym. Zasada ta de facto
oznacza nakaz zrównoważenia lub nadwyżki w części bieżącej budżetu jednostek
samorządu terytorialnego. Co więcej, od roku 2014 nastąpiły istotne zmiany w zakresie
regulacji dotyczących zasad ustalania budżetów jednostek samorządu terytorialnego.
Dotychczasowe regulacje dotyczące poziomu zadłużenia (maksymalny poziom zadłużenia
60% dochodów wykonanych, zasada, iż relacja rat kapitałowych i odsetek do dochodów nie
może przekroczyć 15% planowanych na dany rok budżetowy dochodów jednostki
samorządu terytorialnego) zostały zastąpione indywidualnymi wskaźnikami zadłużenia
uzależniającymi poziom dopuszczalnego zadłużenia poszczególnych jednostek od ich
1
76