Rządowy projekt ustawy budżetowej na rok 2015

Ministerstwo Edukacji Narodowej
Minister Edukacji Narodowej kieruje działem administracji rządowej Oświata i wychowanie, obejmującym
sprawy związane z wychowaniem przedszkolnym, kształceniem ogólnokształcącym, specjalnym i zawodowym,
programami, podręcznikami i środkami dydaktycznymi nauczania, egzaminami zewnętrznymi, pomocą
stypendialną dla uczniów oraz pragmatyką zawodową nauczycieli.
Minister Edukacji Narodowej jest dysponentem części budżetowej 30 – Oświata i wychowanie, z której
finansuje realizację 12 zadań budżetowych (w tym 6 zadań jako organ wiodący) w ramach 7 funkcji państwa.
Priorytetowe zadanie Ministra Edukacji Narodowej realizowane jest w funkcji 3. Edukacja, wychowanie
i opieka – w jego ramach zapewnia się obudowę programową kształcenia, instytucjonalne wsparcie jakości
kształcenia, a także przygotowanie podręczników, programów nauczania i środków dydaktycznych.
Realizowane działania ukierunkowane są na rozwijanie zainteresowań i zdolności uczniów, a także zapewnienie
uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, stosownych form wsparcia. W ramach zadania dąży się
również do podnoszenia jakości pracy nauczycieli, modernizacji systemu nadzoru pedagogicznego, wsparcia
oświaty polskiej za granicą oraz zapewnienia sprawnego funkcjonowania systemu egzaminów zewnętrznych.
Realizacja zadania wpisuje się w cele i kierunki interwencji przewidziane m.in. Długookresowej Strategii
Rozwoju Kraju. Polska 2030 (w szczególności w ramach obszaru Konkurencyjności i innowacyjności
gospodarki, w zakresie celu 3. Poprawa dostępności i jakości edukacji na wszystkich etapach oraz podniesienie
konkurencyjności nauki), Strategii Rozwoju Kraju 2020 (obszar strategiczny: Sprawne i efektywne państwo, cel
I.3. Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności obywatela,
priorytetowy kierunek interwencji I.3.2. Rozwój kapitału społecznego oraz obszar strategiczny:
Konkurencyjność gospodarki, cel II.4. Rozwój kapitału ludzkiego, priorytetowy kierunek interwencji
II.4.2. Poprawa jakości kapitału ludzkiego), a w szczególności w kierunki przewidziane w Strategii Rozwoju
Kapitału Ludzkiego 2020 (cel szczegółowy 5. Podniesienie poziomu kompetencji oraz kwalifikacji obywateli)
i Strategii Rozwoju Kapitału Społecznego 2020 (cel szczegółowy 1. Kształtowanie postaw sprzyjających
kooperacji, kreatywności oraz komunikacji).
Oprócz wydatków budżetowych finansowanych z części budżetowej 30, zgodnie z przyjętym systemem
finansowania edukacji, zadanie 3.1.W finansowane jest również ze środków ujmowanych w części oświatowej
subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego.
Zestawienie mierników dla głównych zadań Ministra Edukacji Narodowej zamieszczono w poniższej tabeli.
Mierniki głównych zadań Ministra Edukacji Narodowej (w tym jednostek nadzorowanych)
Wartość
Nazwa zadania
Miernik
Bazowa
PW 2014 r.
2015 r.
2016 r.
2017 r.
Odsetek uczniów, którzy
ukończyli szkołę
3.1.W Oświata i wychowanie
ponadgimnazjalną w relacji
83,6
83,9
84,1
84,6
85,1
do wszystkich uczniów,
którzy ją rozpoczęli (w %)
15.6. Kształtowanie
Stopień wywiązywania się
i koordynacja polityki
przez MEN z zobowiązań
22
20
21
22
23
zagranicznej
wobec instytucji UE (w %)
182
Liczba uczniów objętych
16.2.W Przeciwdziałanie
działaniami na rzecz
dyskryminacji, podtrzymywanie wspomagania oświaty dla
tożsamości kulturowej
mniejszości narodowych
8,5
5
5
5
5
mniejszości narodowych
i etnicznych do ogólnej liczby
i etnicznych
uczniów mniejszości w Polsce
(w %)
Liczba ostatecznych
beneficjentów działań
16.4. Wspieranie Polonii
edukacyjnych wspierających
1.522
1.750
1.600
1.600
1.600
i Polaków za granicą
Polonię i Polaków za granicą
(w os.)
17.2.W Koordynacja realizacji
Wartość środków
NSRO 2007-2013 oraz
zakontraktowanych do
93,27
98,31
100
-
-
zarządzanie i wdrażanie
wartości alokacji Priorytetu
programów operacyjnych
III PO KL (w %)

W obszarze funkcji 3. zakłada się systematyczny wzrost odsetka uczniów kończących szkołę ponadgimnazjalną.
Reforma programowa kształcenia zawodowego jak i ogólnego, wprowadzana do szkół ponadgimnazjalnych od
1 września 2012 roku, ma wpływ na podniesienie jakości kształcenia na tym etapie edukacyjnym.
Wykształcenie, jakie dają szkoły ponadgimnazjalne stało się bardziej atrakcyjne i umożliwia uczniom uzyskanie
kwalifikacji niezbędnych dla kontynuacji kształcenia lub wejścia na rynek pracy. Na wykonanie planowanej
wartości miernika w znacznym stopniu mają jednakże wpływ również czynniki zewnętrzne, niezależne od
polityki edukacyjnej. Z kolei w obszarze funkcji 15., w zakresie zadań 15.1. i 15.6., realizowane są działania
mające na celu obserwację procesów zachodzących w oświacie i tworzenie polityki edukacyjnej opartej na
faktach, poprzez udział lub współpracę z organizacjami międzynarodowymi (m.in. OECD, Radą Europy, Unią
Europejską, a także w ramach Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży), jak również zapewnienie jak
najlepszej realizacji programu UE pn.. ERASMUS+ . Niewykonanie prognozowanych wartości mierników
w obszarze funkcji 15. skutkowałoby głównie przerwaniem udziału Polski w badaniach oraz brakiem ciągłości
obserwowania procesów zachodzących w oświacie na szczeblu krajowym i międzynarodowym, a także
utrudniłoby tworzenie polityki edukacyjnej opartej na faktach. W obszarze funkcji 17. zakłada się natomiast
osiągnięcie do końca 2015 r. 100% wskaźnika kontraktacji środków przyznanych na wdrażanie Priorytetu III
POKL 2007-2013. Priorytet III koncentruje się na podwyższaniu jakości funkcjonowania systemu oświaty,
zakładając wprowadzenie rozwiązań systemowych w zakresie monitoringu i ewaluacji, rozwój badań
edukacyjnych oraz ich powiązanie z polityką edukacyjną. Wyniki badań i analiz wykorzystywane będą
w kształtowaniu polityki edukacyjnej państwa, przyczyniając się do doskonalenia podstaw programowych.
Posłużą także do usprawnienia systemu finansowania oświaty, co przyczyni się do zwiększenia efektywności
w instytucjach oświatowych. Poprawie jakości kształcenia będzie służyć modernizacja systemu kształcenia
i doskonalenia nauczycieli oraz opracowanie i wdrożenie innowacyjnych i ponadregionalnych programów
doskonalenia nauczycieli, a także rozwój akredytacji placówek doskonalenia nauczycieli. W związku
z końcowym etapem wdrażania perspektywy finansowej na lata 2007-2013, środki zaradcze mające na celu
ograniczenie do minimum ryzyk związanych z realizacją zadania w 2015 r., dotyczą bieżącego monitorowania
sposobu programowania Priorytetu III PO KL, jak też zwiększenia liczby osób uprawnionych do
przeprowadzania procesu kontraktacji (w związku ze zwiększoną liczbą wniosków wynikającą z kończącej się
perspektywy).

183
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Minister Pracy i Polityki Społecznej kieruje trzema działami administracji rządowej, tj. działami:
− Praca, obejmującym sprawy zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu, stosunków pracy i warunków
pracy, wynagrodzeń i świadczeń pracowniczych, zbiorowych stosunków pracy i sporów zbiorowych oraz
związków zawodowych i organizacji pracodawców;
− Zabezpieczenie społeczne, obejmującym sprawy ubezpieczeń społecznych i zaopatrzenia społecznego,
funduszy emerytalnych, pomocy społecznej i świadczeń dla osób i gospodarstw domowych znajdujących się
w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, przeciwdziałania patologiom i wykluczeniu społecznemu,
świadczeń socjalnych, zatrudnienia, rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych,
kombatantów i osób represjonowanych, koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (z wyjątkiem
rzeczowych świadczeń leczniczych), działalności pożytku publicznego (w tym nadzoru nad prowadzeniem
tej działalności oraz koordynacji i organizacji współpracy organów administracji publicznej i podmiotów
działających w sferze pożytku publicznego);
− Rodzina, który obejmuje w szczególności sprawy uwarunkowań demograficznych w kraju, ochrony
i wspierania rodzin z dziećmi na utrzymaniu, w szczególności rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji
materialnej i społecznej, opieki nad dzieckiem do lat trzech oraz rozwoju systemu pieczy zastępczej nad
dzieckiem, koordynowania i organizowania współpracy organów administracji publicznej, organizacji
pozarządowych i instytucji w zakresie realizacji praw rodziny i dziecka i in.
Minister Pracy i Polityki Społecznej jest dysponentem trzech części budżetowych: 31 – Praca, 44 –
Zabezpieczenie społeczne oraz 63 – Rodzina, z których finansuje realizację 16 zadań budżetowych (w tym
8 zadań jako organ wiodący) w ramach 6 funkcji państwa, w tym w szczególności w funkcji 13. Zabezpieczenie
społeczne i wspieranie rodziny oraz 14. Rynek pracy. W zakresie funkcji 13. zadania Ministra Pracy i Polityki
Społecznej dotyczą przede wszystkim pomocy i integracji społecznej, systemu powszechnego ubezpieczenia
społecznego, koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, spraw kombatantów i osób represjonowanych,
aktywizacji społecznej osób niepełnosprawnych oraz seniorów, wspierania rodziny oraz działalności pożytku
publicznego. Z kolei w funkcji 14. Minister Pracy i Polityki Społecznej prowadzi w szczególności działalność na
rzecz zwiększania zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu. Funkcja ta obejmuje również zagadnienia
dotyczące nowoczesnych stosunków pracy i warunków pracy, a także wspieranie rozwoju i organizowanie
dialogu i partnerstwa społecznego.
Oprócz wydatków budżetowych finansowanych z części budżetowych 31, 44 i 63 zadania Ministra Pracy
i Polityki Społecznej będą również finansowana ze środków trzech państwowych funduszy celowych, których
dysponentem jest Minister, tj. Funduszu Pracy, Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz
Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
W ramach działalności Ministra Pracy i Polityki Społecznej wyodrębniono dwa zadania priorytetowe. Zadanie
13.1.W Pomoc i integracja społeczna ma istotne znaczenie w kontekście realizacji celu 3. Strategii Rozwoju
Kapitału Ludzkiego 2020, którym jest Poprawa sytuacji osób i grup zagrożonych wykluczeniem społecznym,
nawiązującego również do Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju. Polska 2030 (cel 6. Rozwój kapitału
ludzkiego poprzez wzrost zatrudnienia i stworzenie „workfare state”, w obszarze Konkurencyjności
i innowacyjności gospodarki) oraz Strategii Rozwoju Kraju 2020 (cel II.2. Rozwój kapitału ludzkiego,
184
w obszarze strategicznym Konkurencyjna gospodarka oraz cel III.1. Integracja społeczna, w obszarze
strategicznym: Spójność społeczna i terytorialna). Poza wspieraniem osób zagrożonych wykluczeniem
społecznym, wsparciem jednostek organizacyjnych pomocy społecznej w realizacji zadań oraz aktywizacją
społeczną osób niepełnosprawnych, istotny nacisk kładziony będzie w ramach zadania również na działalność na
rzecz aktywności społecznej osób starszych.
Drugim zadaniem priorytetowym Ministra Pracy i Polityki Społecznej jest zadanie 14.1.W Wspieranie
zatrudnienia i przeciwdziałanie bezrobociu – ograniczanie bezrobocia, dążenie do poprawy sytuacji na rynku
pracy i podnoszenie jakości kapitału ludzkiego są celami priorytetowymi niemal wszystkich strategii
i programów rozwoju o zasięgu krajowym, w tym w szczególności w zakresie celu 1. Wzrost zatrudnienia
określonego w Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020, który nawiązuje do w/w celów Długookresowej
Strategii Rozwoju Kraju. Polska 2030 oraz Strategii Rozwoju Kraju 2020. Zadanie jest realizowane
wielowymiarowo – obejmuje działalność na rzecz wspierania i modernizacji służb zatrudnienia, wspieranie
aktywizacji osób bezrobotnych, działalność w kierunku poprawy zatrudnienia i przeciwdziałania marginalizacji
społecznej młodzieży oraz aktywizację zawodową osób niepełnosprawnych.
Zestawienie mierników dla głównych zadań Ministra Pracy i Polityki Społecznej, w tym finansowanych ze
środków jednostek nadzorowanych, zamieszczono w poniższej tabeli.

Mierniki głównych zadań Ministra Pracy i Polityki Społecznej (w tym jednostek nadzorowanych)
Wartość
Nazwa zadania
Miernik
Bazowa
PW 2014 r.
2015 r.
2016 r.
2017 r.
Stosunek liczby osób korzystających z
13.1.W Pomoc i integracja
pomocy niepieniężnej do ogólnej liczby
50
50
50
50
50
społeczna
osób korzystających z pomocy społecznej
(w %)
Stosunek liczby osób objętych
ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym
13.2. Świadczenia społeczne
0,59
0,60
0,61
0,61
0,62
w systemie powszechnym do liczby osób
w wieku produkcyjnym
13.3. Sprawy kombatantów
Liczba osób korzystających z dodatku
138,6
126,7
115,9
105,9
96,7
i osób represjonowanych
kombatanckiego (w tys. os.)
Wysokość wydatków budżetu państwa na
13.4.W Wspieranie rodziny
dziecko w wieku do ukończenia 24 roku
984
1.115
1.128
1.192
1.196
życia (w zł)
13.5. Działalność pożytku
Liczba organizacji pozarządowych w
101.847
105.347
108.847
112.347
115.847
publicznego
Polsce (w szt.)
14.1.W Wspieranie
Liczba osób bezrobotnych objętych
zatrudnienia
aktywnymi programami rynku pracy
475.703
513.284
564.612
621.073
683.179
i przeciwdziałanie
(w os.)
bezrobociu
Liczba osób, którym wypłacono
14.2 .Budowa
świadczenia z Funduszu
nowoczesnych stosunków
34.568
35.525
34.346
32.924
32.594
Gwarantowanych Świadczeń
pracy i warunków pracy
Pracowniczych (w os.)
Liczba podmiotów administracji
publicznej i spoza niej, w tym partnerów
14.3.W Wspieranie rozwoju
społeczno-gospodarczych, z którymi
i organizowanie dialogu
253
258
260
260
260
utrzymywana jest współpraca w obszarze
i partnerstwa społecznego
rozwoju dialogu i partnerstwa
społecznego (w szt.)


185
Powyższe mierniki mają charakter kluczowy z punktu widzenia celów i zadań realizowanych przez Ministra
Pracy i Polityki Społecznej – w perspektywie planowania, tj. do 2017 r., zakłada się w przeważającej mierze
poprawę lub stabilizację ich wartości, co powinno wiązać się pozytywnymi efektami społecznymi
i gospodarczymi. W obszarze funkcji 13. zakłada się przede wszystkim stabilizację stosunku liczby osób
korzystających z pomocy niepieniężnej do ogólnej liczby osób korzystających z pomocy społecznej, który
obrazuje stopień usamodzielnienia osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej i poziom ich aktywizacji,
dzięki świadczonej pomocy niepieniężnej (np. w formie prac socjalnych, poradnictwa specjalistycznego, usług
opiekuńczych, mieszkań chronionych, itp.), co jest zbieżne z kierunkiem polityki społecznej państwa,
ukierunkowanej na zapobieganie trudnym sytuacjom życiowym przy jednoczesnym wzmocnieniu znaczenia
niepieniężnych form pomocy jako sposobu aktywizacji jej beneficjentów. Przewiduje się natomiast spadek
wartości mierników powiązanych z czynnikami demograficznymi (tj. mierników wykorzystywanych w obszarze
powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych oraz kombatantów i osób represjonowanych). Jednocześnie,
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej szacuje, że nastąpi wzrost liczby organizacji pozarządowych oraz
przeciętnej wysokości środków z budżetu państwa przypadających na dziecko w wieku do ukończenia 24 roku
życia. Istotne znaczenie ma w szczególności drugi z wymienionych mierników, który w zagregowany sposób
pokazuje jednostkowe wsparcie finansowe oraz w formie usług, które kierowane jest do rodzin z dziećmi na
utrzymaniu celem pomocy w realizacji najważniejszych funkcji rodziny (socjalnej, opiekuńczej
i wychowawczej).
W obszarze funkcji 14. z kolei zakłada się spadek liczby osób – beneficjentów świadczeń z Funduszu
Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, natomiast przyjmuje się, że będzie wzrastać liczba osób objętych
aktywnymi programami rynku pracy oraz liczba podmiotów dialogu i partnerstwa społecznego, z którymi
utrzymywana jest współpraca. Mierników wykorzystywanych w funkcji 14., podobnie jak mierników w funkcji
13., dotyczą zróżnicowane ryzyka – są to w szczególności ryzyka wynikające z uwarunkowań gospodarczych
i społecznych (dotyczące np. struktury osób bezrobotnych), przy czym niektóre z nich mają charakter
pozytywny. Przykładowo ryzyko dotyczące liczby osób, którym wypłacono świadczenia z Funduszu
Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych związane jest z możliwością wystąpienia niższej niż przewidywana
liczby podmiotów gospodarczych będących w stanie upadłości lub w przejściowych trudnościach finansowych,
co jest zjawiskiem pozytywnym.
186