Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw

– 6 –
UZASADNIENIE
Niniejsze rozporządzenie realizuje delegację ustawową zawartą w projektowanym
art. 175e § 6 ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz
niektórych innych ustaw.
Projektowany art. 175f § 1 p.u.s.p. stanowi, że tworzy się centralną listę mediatorów.
Centralna
lista mediatorów prowadzona jest w systemie teleinformatycznym
administrowanym i udostępnianym przez Ministra Sprawiedliwości. Prezes Sądu
Okręgowego prowadzi na centralnej liście mediatorów listę osób prowadzących mediację,
o których mowa w art. 3a ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach
nieletnich (Dz. U. z 2010 r. Nr 33, poz. 178, z późn. zm.2)) oraz w art. 23a ustawy z dnia
5 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.3)) dla
obszaru właściwości danego okręgu sądowego.
Zgodnie z projektowanym art. 175f § 3 p.u.s.p. na centralnej liście mediatorów
zamieszcza się:
1) imię i nazwisko mediatora;
2) numer PESEL mediatora;
3) numer telefonu mediatora;
4) adres do korespondencji mediatora;
5) dane dotyczące specjalizacji mediatora;

2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2011 r. Nr 112, poz. 654,
Nr 149, poz. 887 i Nr 191, poz. 1134, z 2012 r. poz. 579 oraz z 2013 r. poz. 628 i 1165.
3) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1999 r. Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 50,
poz. 580, Nr 62, poz. 717, Nr 73, poz. 852 i Nr 93, poz. 1027, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071 i Nr 106, poz. 1149,
z 2002 r. Nr 74, poz. 676, z 2003 r. Nr 17, poz. 155, Nr 111, poz. 1061 i Nr 130, poz. 1188, z 2004 r. Nr 51,
poz. 514, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889, Nr 240, poz. 2405 i Nr 264, poz. 2641, z 2005 r. Nr 10, poz. 70,
Nr 48, poz. 461, Nr 77, poz. 680, Nr 96, poz. 821, Nr 141, poz. 1181, Nr 143, poz. 1203, Nr 163, poz. 1363,
Nr 169, poz. 1416 i Nr 178, poz. 1479, z 2006 r. Nr 15, poz. 118, Nr 66, poz. 467, Nr 95, poz. 659, Nr 104,
poz. 708 i 711, Nr 141, poz. 1009 i 1013, Nr 167, poz. 1192 i Nr 226, poz. 1647 i 1648, z 2007 r. Nr 20,
poz. 116, Nr 64, poz. 432, Nr 80, poz. 539, Nr 89, poz. 589, Nr 99, poz. 664, Nr 112, poz. 766, Nr 123,
poz. 849 i Nr 128, poz. 903, z 2008 r. Nr 27, poz. 162, Nr 100, poz. 648, Nr 107, poz. 686, Nr 123, poz. 802,
Nr 182, poz. 1133, Nr 208, poz. 1308, Nr 214, poz. 1344, Nr 225, poz. 1485, Nr 234, poz. 1571 i Nr 237,
poz. 1651, z 2009 r. Nr 8, poz. 39, Nr 20, poz. 104, Nr 28, poz. 171, Nr 68, poz. 585, Nr 85, poz. 716,
Nr 127, poz. 1051, Nr 144, poz. 1178, Nr 168, poz. 1323, Nr 178, poz. 1375, Nr 190, poz. 1474 i Nr 206,
poz. 1589, z 2010 r. Nr 7, poz. 46, Nr 98, poz. 626, Nr 106, poz. 669, Nr 122, poz. 826, Nr 125, poz. 842,
Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307, z 2011 r. Nr 48, poz. 245 i 246, Nr 53, poz. 273, Nr 112, poz. 654,
Nr 117, poz. 678, Nr 142, poz. 829, Nr 191, poz. 1135, Nr 217, poz. 1280, Nr 240, poz. 1430, 1431 i 1438
i Nr 279, poz. 1645, z 2012 r. poz. 886, 1091, 1101, 1327, 1426, 1447 i 1529, z 2013 r. poz. 480, 765, 849,
1247, 1262, 1282 i 1650 oraz z 2014 r. poz. 85.
– 7 –
6) informację dotyczącą wykształcenia mediatora, przebytego szkolenia;
7) na wniosek mediatora, adres poczty elektronicznej.
Projektowany art. 175f § 4 p.u.s.p. stanowi, iż Minister Sprawiedliwości udostępnia
sądom, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, aktualne informacje z centralnej listy
mediatorów. Zgodnie z projektowanym art. 175f § 6 p.u.s.p. Minister Sprawiedliwości
określi, w drodze rozporządzenia, tryb i sposób prowadzenia centralnej listy mediatorów oraz
udostępniania danych z tej listy, uwzględniając potrzebę zapewnienia wiarygodnej i aktualnej
informacji o mediatorach oraz potrzebę efektywnego wyszukiwania mediatorów.
W § 3 wprowadzona została zasada dokonywania wpisu na listę przez osoby fizyczne
posiadające konta użytkownika w systemie teleinformatycznym. Osobami tymi są zatem
wyłącznie osoby, które założyły konto użytkownika zgodnie z zasadami opisanymi w § 5.
Ust. 2 § 3 tworzy zasadę określającą kompetencję wyżej wymienionych użytkowników
do działania w systemie teleinformatycznym wyłącznie w zakresie kompetencji sądu,
w którym wykonują swoje czynności. Oznacza to, iż lista prowadzona jest w systemie
administrowanym i udostępnianym przez Ministra Sprawiedliwości (art. 175f § 2 p.u.s.p.),
a poszczególni użytkownicy dokonują wpisów tylko właściwych dla nich miejscowo
mediatorów sądowych. Równocześnie użytkownicy nie ma mają uprawnień do dokonywania
wpisów mediatorów w obszarze innym niż własny obszar właściwości miejscowej.
Konto konkretnego użytkownika jest jednoznacznie powiązane z konkretną osobą
fizyczną mającą uprawnienie do prowadzenia na centralnej liście mediatorów listy
mediatorów dla danego sądu okręgowego zgodnie z § 4 ust. 1. Z faktu posiadania konta
użytkownika (ust. 2) wynika zasada, iż użytkownik uwierzytelniając się na koncie, jest
umocowany do podejmowania czynności w systemie teleinformatycznym zgodnie
z posiadanymi uprawnieniami.
Ust. 3 stanowi, iż uzyskanie dostępu do systemu teleinformatycznego następuje po
uwierzytelnieniu na koncie użytkownika. Pojęcia uwierzytelnienia i konta użytkownika
występują tutaj w znaczeniu zdefiniowanym w słowniczku objętym § 2-gim. Zasadą jest
standard polegający na uwierzytelnieniu, które wymaga podania nazwy użytkownika i hasła
(ust. 4). W ten sposób system teleinformatyczny uzyskuje informacje o tożsamości
użytkownika dokonującego wpisów na liście.
– 8 –
Wymogi konieczne do założenia konta użytkownika zawarte są w § 5. Założenie konta
jest zdarzeniem jednorazowym i pozwala systemowi teleinformatycznemu weryfikować
jednoznacznie tożsamość osób fizycznych uwierzytelniających się na koncie. Do założenia
konta użytkownika w systemie teleinformatycznym jest wymagane:
1) podanie imion oraz nazwiska, numeru PESEL oraz, wskazanie właściwego sadu
okręgowego w którym użytkownik będzie wykonywał czynności związane w obowiązkiem
prowadzenia listy mediatorów dla obszaru właściwości danego sadu okręgowego,
2) wskazanie hasła umożliwiającego uwierzytelnienie,
3) weryfikacji, przez użytkownika istnienia kompetencji do prowadzenia listy
mediatorów dla obszaru właściwości danego sądu okręgowego.
Ust. 2 zawiera zasadę, że właściwy miejscowo prezesa sądu okręgowego, zgłasza
użytkownikowi będącemu pracownikiem lub osobą delegowaną, przez Ministra
Sprawiedliwości, wyznaczoną do administrowania systemem teleinformatycznym fakt
umocowania osób, którym prezes zamierza delegować swoje kompetencje do wykonywania
czynności w zakresie prowadzenia listy.
Administrator systemu jest obowiązany zgodnie z § 5 ust. 6 podejmować czynności
zmierzające do zapewnienia bezpieczeństwa listy mediatorów. W tym celu może wprowadzać
w systemie teleinformatycznym zabezpieczenia adekwatne do zagrożeń. W szczególności
w uzasadnionych faktycznym poziomem zagrożeń przypadkach może wprowadzać różnego
rodzaju koty Kaptscha polepszające reżim weryfikacji tożsamości użytkowników, zarządzać
obowiązek zmiany haseł dostępowych lub nazwy użytkownika. Użytkownicy oraz osoby
którym lista mediatorów dla obszaru właściwości danego sądu okręgowego oraz centralna
lista mediatorów sądowych są udostępniane, obowiązane są do przestrzegania procedur
bezpieczeństwa.
Zgodnie z § 6 ust. 1 system teleinformatyczny będzie posiadał funkcjonalność
polegającą na ujawnianiu informacji, o konkretnej osobie, która wykonała daną czynność
w systemie teleinformatycznym. Zatem zawsze będzie możliwe ustalenie nazwy użytkownika
i przypisanie działań w systemie konkretnej osobie odpowiadającej danym użytkownika.
Ust. 2 zawiera wyjątek od zasady określonej w ust. 1 polegający na tym, iż w przypadku
dokonania czynności przez użytkownika będącego pracownikiem wyznaczonym przez
– 9 –
prezesa właściwego sadu okręgowego jako podmiot dokonujący wpisu ujawnia się tego
prezesa, a nie działającego na rzecz i w ramach upoważnienia pracownika.
W § 7 ust. 1 zawarto listę czynności obejmujących prowadzenie listy mediatora na liście
mediatorów dla obszaru właściwości danego sądu okręgowego dokonywanych osobiście
przez prezesa sądu okręgowego, lub upoważnioną przez niego osobę. Czynności te to kolejno
następujące działania:
1) uwierzytelnienie się jako użytkownik,
2) dokonanie wpisu na liście mediatorów dla obszaru właściwości danego sądu
okręgowego w systemie teleinformatycznym,
3) potwierdzenie zakończenia dokonywania wpisu.
Ust. 2 zawiera wskazanie funkcjonalności systemu teleinformatycznego polegającej na
umożliwieniu zapoznania się z całością wpisu przed potwierdzeniem zakończenia dokonania
wpisu. Celem, jest zapobieżenie omyłkom możliwym podczas wprowadzania danych
Cały § 8 dotyczy problematyki ujawniania specjalizacji na liście. Zasadą jest, iż dane
dotyczące specjalizacji, o których mowa w art. 175e § 3 pkt 7, ujawniane są na liście poprzez
dokonanie wyboru właściwej specjalizacji z udostępnionej listy specjalizacji. Tym samym nie
ma miejsca na wpisywanie specjalizacji w sposób dowolny, właściwy tylko dla konkretnego
wpisu. Taki sposób organizacji wpisów o specjalizacji umożliwi efektywne i jednoznaczne
wyszukiwanie osób ujawnionych na liście.
Skoro wpisywanie specjalizacji dotyczyć ma wszystkich wpisów, musi istnieć system
uzupełniania listy specjalizacji o nowe specjalizacje charakterystyczne dla osób, które jeszcze
danej specjalizacji na liście nie posiadały. W przypadku gdy specjalność konkretnego
biegłego nie może zostać ujawniona z wykorzystaniem istniejącej listy specjalizacji,
użytkownik występuje, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, do Ministra
Sprawiedliwości o zamieszczenie nowej specjalności w liście specjalności. Wniosek taki
winien zawierać szczegółowe wskazanie braku możliwości wykorzystania dotychczasowej
listy specjalności oraz propozycję treści poszerzenia listy specjalności. W przypadku braku
elementów, o których mowa w zdaniu poprzedzającym, Minister Sprawiedliwości, za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego, wzywa właściwego prezesa sądu okręgowego
do jego uzupełnienia w terminie 3. dni. Po bezskutecznym upływie tego terminu Minister
odmówi zmiany listy specjalizacji. Poszerzenie listy specjalizacji może dokonać także
– 10 –
Minister Sprawiedliwości z urzędu. W tym wypadku, zmiana nie może dotyczyć specjalności
przyporządkowanych już do mediatorów wpisanych na liście mediatorów.
Niezależnie od ujawnienia specjalizacji biegłego poprzez wybór jednej lub wielu
elementów listy specjalizacji, wpis specjalizacji biegłego może zawierać dodatkowe
informacje o specjalizacji precyzujące zakres specjalizacji objętej treścią konkretnego
elementu wybranego z listy specjalizacji. W przypadku gdy osoba ujawniona na liście
posiada więcej niż jedną specjalizację zamieszcza się zestawienie listy specjalizacji.
W przypadku przemijającej przeszkody w wykonywaniu czynności mediatora, na
wniosek tego mediatora, informacja o takiej przeszkodzie wraz z informacją o czasie trwania
przeszkody może zostać ujawniona na liście mediatorów dla konkretnej osoby (§ 9 projektu).
W takim przypadku, dane takiego mediatora będą ujawniane z informacją o przeszkodzie. Po
upływie terminu, w jakim trwała przeszkoda, system teleinformatyczny automatycznie usunie
ujawnioną informację o jej fakcie.
Paragraf 10 konstruuje zasadę udostępniania listy wyłącznie w postaci elektronicznej.
Oznacza to, iż wydruki z listy stanowią jedynie informację o jej treści (z chwili dokonania
wydruków). Utrwalenie poprzez wydruk danych osoby wpisanej na listę stanowi sposób
posługiwania się danymi z listy zwłaszcza w postępowaniach sądowych prowadzonych
w postaci papierowej. Mając to na względzie, w przypadku gdy zachodzi potrzeba utrwalenia
informacji o konkretnym mediatorze, system teleinformatyczny będzie umożliwiać wydruk
aktualnej treści listy dla wskazanej osoby mediatora (§ 14).
Paragraf 11 reguluje problematykę sposobów wyszukiwania przez sądy osób
ujawnionych na liście. Zgodnie z ust. 1 wyszukiwanie przez sądy mediatora na centralnej
liście mediatorów może być przeprowadzone według następujących kryteriów:
1) specjalizacji mediatora zgodnie z treścią listy specjalizacji,
2) nazwiska i imienia biegłego,
3) obszaru właściwości danego sądu okręgowego,
4) adresu poczty elektronicznej.
Podane wyżej kryteria, z wyłączeniem imienia i nazwiska mediatora, mogą być
stosowane łącznie (ust. 2). W wyniku wyszukiwania ujawnia się kryterium, na podstawie
którego miało miejsce wyszukiwanie (ust. 3). Umożliwia to ustalenie kontekstu zawartości