Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw

samo zawiadomienie. Jeśli projektodawcy chodziło o wyłączenie zaskarżalności wymienionych oszacowaniu jest dokonywana
czynności, to powinno to być uregulowane bardziej precyzyjnie. Z Uzasadnienia projektu wynika, kolejna zaskarżalna czynność).
że skarga na zaniechanie będzie nadal wnoszona do sądu, a więc tak, jak to jest obecnie. Z treści
projektowanego art. 767 § 6 k.p.c. wynika jednak co innego i ta propozycja zdaniem Stowarzyszenia
jest bardziej racjonalna. Nie jest jasne, czemu ma służyć zmiana ostatnie zdania art. 7673 k.p.c.
Obecnie przepis ten brzmi „Na postanowienie sądu o odrzuceniu skargi służy zażalenie”. W
projektowanym przepisie art. 7673 k.p.c. zdanie to ma brzmieć: „Na postanowienie o odrzuceniu
skargi służy zażalenie”. Przyczyny pominięcia słowa „sąd” są niezrozumiałe. Argumentem w tym
zakresie nie może być projektowana treść art. 7673a k.p.c. Zwłaszcza, że w dalszych przepisach
projekt posługuje się konsekwentnie sformułowaniem „postanowienie sądu” (zob. art. 768 i 770 zd.
4 k.p.c.).
169 Art. 767
Pozytywne jest przygotowanie do rozstrzygnięcia skargi na czynność komornika przez samego Uwaga pozytywna
Sąd Apelacyjny komornika (art. 767 par. 6 k.p.c). Rozwiązanie to zawiera w sobie element ekonomii procesowej,
który polegać będzie na natychmiastowym odniesieniu się komornika do zaskarżonej czynności i
w Szczecinie
przedłożeniu właściwemu sądowi gotowego materiału do rozstrzygnięcia skargi.
170 Art. 767 § 5 i 6
W art. 767 Kodeksu postępowania cywilnego (art. 2 pkt 64 projektu) § 5 i § 6 nie mogą otrzymać Uwaga uwzględniona.
PGSP
nowego brzmienia, gdyż przepisów tak oznaczonych nie ma w aktualnym brzmieniu tego artykułu.
Ponadto projektowane przepisy § 5 i § 6 powinny zastąpić obecny § 4.
171 Art. 767 § 5
W art. 767 w § 5 k.p.c. zawarto postanowienia dotyczące terminu wniesienia skargi. Obecnie Uwaga uwzględniona.
Sąd Apelacyjny kwestię tę reguluje § 4, a brak propozycji zmiany treści §4.
w Gdańsku
172 Art. 768
Słuszny wydaje się natomiast pomysł odstąpienia od obowiązku przeprowadzania obligatoryjnej
Uwaga pozytywna.
BCC
rozprawy w celu rozpoznania skargi na postanowienie komornika o ukaraniu grzywną oraz
uchyleniu obowiązku zawiadomienia prokuratora o terminie takiej rozprawy. Zgadzamy się, iż
dotychczasowe regulacje w tym zakresie prowadzą do zbędnych formalności.
173 Art. 770
Zasadne jest wprowadzenie zapisu (art. 770 k.p.c), że do kosztów postępowania egzekucyjnego
Uwaga
nie
może
być
KRK
obciążających dłużnika zalicza się również koszty poszukiwania majątku dłużnika na zlecenie
uwzględniona,
gdyż
wierzyciela. Wydaje się jednak, że proponowany przepis winien uwzględniać, iż koszty
postulowane
rozwiązanie
poszukiwania majątku również mogą być uznane za niecelowe, a takim wypadku nie powinny
jednoznacznie wynika z
obciążać dłużnika. W proponowanym kształcie art. 770 k.p.c. dłużnik winien zwrócić
projektowanego przepisu.
wierzycielowi koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji, w tym koszty
poszukiwania majątku. Przepis winien stanowić, że koszty poszukiwania majątku obciążają
dłużnika, o ile również te koszty były celowe i niezbędne.
174 Art. 770
Proponowana zmiana art. 770 k.p.c. polegająca na dodaniu zdania „w tym kosztów poszukiwania
Uwaga
nie
może
być
Krajowa Rada majątku" wydaje się zbędna. Koszty poszukiwania majątku mieszczą się w kosztach niezbędnych do
uwzględniona,
gdyż
jest
Radców
celowego przeprowadzenia egzekucji. Kwestia ta obecnie nie budzi wątpliwości w doktrynie.
niezgodna z założeniami.
82

Prawnych
Skuteczne przeprowadzenie egzekucji bez odnalezienia (lub wskazania przez wierzyciela) majątku
dłużnika nie jest możliwe.
175 Art. 770 i nast.
Art. 2 pkt 67 i 68 - oznaczenia tymi punktami powtarzają się na stronach 20 i 21.
Uwaga uwzględniona.
NSA
176 Art. 773
Błędnie i wbrew pierwotnym założeniom pozostawia się dotychczasowy kształt zbiegu egzekucji
Uwaga
nie
może
być
KRK
(art. 773 k.p.c.) poprzez odniesienie tej instytucji do zbiegu egzekucji wyłącznie co do rzeczy lub
uwzględniona, gdyż taka
prawa, a nie w odniesieniu do całego postępowania egzekucyjnego. Obecne rozwiązania, jak
propozycja nie była objęta
również rozwiązanie proponowane, niepotrzebnie generuje dalsze postępowania zbiegowe, jak
założeniami.
również niepotrzebnie uruchamia procedury związane z tworzeniem dalszych tytułów
wykonawczych. Brak jest podstaw, by administracyjny organ egzekucyjny prowadził egzekucję
należności dotychczas egzekwowanych przez komornika sądowego w oparciu o sporządzony przez
komornika odpis tytułu wykonawczego. Takie rozwiązanie pozostaje w sprzeczności z zasadami
postępowania egzekucyjnego odnoszącymi się do podstawy egzekucji. Projekt nie przewiduje
również trybu stwierdzania, iż dalszą egzekucję prowadzić ma komornik sądowy. W ocenie
Krajowej Rady Komorniczej utrzymywanie instytucji rozstrzygania o zbiegu (przez jakikolwiek
podmiot) jest zbędne. Lepszym rozwiązaniem, proponowanym wielokrotnie przez samorząd
komorniczy i przyjęte w projekcie założeń, jest uregulowanie rozstrzygania zbiegu egzekucji
sądowej i administracyjnej z „mocy samego prawa" poprzez ustawowe określenie, jaki podmiot i w
jakich okolicznościach przejmuje prowadzenie obu postępowań egzekucyjnych (w całości).
177 Art. 773
Jednoznacznie negatywnie należy ocenić proponowaną nową koncepcję rozstrzygania zbiegu
Uwaga, co do zasady, nie
Sąd Najwyższy
egzekucji sądowej i administracyjnej. Sąd Najwyższy dostrzega^ niedostatki rozwiązania
może być uwzględniona, gdyż
zawartego w obecnych art. 773 i 7732, wskazując jednocześnie, że przepisy te zostały przyjęte z
jest niezgodna z założeniami.
inicjatywy Ministerstwa Sprawiedliwości ustawą z 16 września 2011 r. (Dz. U. nr 233, poz. 1381) i
Uwzględnione
zostały
obowiązują od 3 maja 2012 r. (sicf). Całkowita zmiana koncepcji legislacyjnej w ciągu zaledwie
natomiast uwagi odnoszące się
roku od wejścia w życie obowiązujących regulacji, budzi zasadnicze zastrzeżenia w kontekście
do
treści
konkretnych
postulatu stabilności głównej ustawy procesowej. Zastrzeżenia te pogłębiają się, jeżeli zwrócić
przepisów.
uwagę, że uzasadnienie odejścia od dotychczasowego unormowania sprowadza się do wskazania
na „nadmierne rozbudowanie i wątpliwości interpretacyjne" łączące się z uchylanymi
rozwiązaniami, a zarazem, że projekt wprowadza regulację zdecydowanie bardziej rozbudowaną
od dotychczasowej.
Niezależnie od tego, proponowane rozwiązanie budzi wątpliwości zarówno co do ogólnego
kierunku zmian, jak i szczegółowych regulacji. Nie negując, że de lege ferenda właściwym
rozwiązaniem w zakresie zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej jest przyjęcie modelu
83

rozwiązywania zbiegu ex lege, należy stwierdzić, że adekwatnego kryterium rozstrzygania tego
zbiegu nie mogą stanowić przypadkowe i trudne niekiedy do ustalenia okoliczności, jak
pierwszeństwo zajęcia lub wysokość egzekwowanej kwoty. W uzasadnieniu brak jakichkolwiek
motywów, dla których - spośród kilku możliwych rozwiązań - projektodawca zdecydował się
opowiedzieć za takimi kryteriami. W związku z tym należy ograniczyć się do stwierdzenia, że za
optymalne należy uznać rozwiązanie funkcjonujące w ustawodawstwie międzywojennym, zgodnie
z którym łączne prowadzenie obu egzekucji przejmował z mocy prawa sądowy organ egzekucyjny
(art. 32 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z 22 marca 1928 r. o postępowaniu
przymusowym w administracji, Dz. U. nr 36, poz. 342; art. 7 ust. 1 dekretu z 28 stycznia 1947 r. o
egzekucji administracyjnej świadczeń pieniężnych, Dz. U. nr 21, poz. 84). Jako alternatywę
rozważać natomiast można wzbogacenie tego rozwiązania o rozstrzygnięcie sądowe, jeżeli z
wnioskiem takim zwróci się administracyjny organ egzekucyjny.
Jako chaotyczne, niespójne i niejasne należy także ocenić szczegółowe rozwiązania normatywne
mające na celu realizację krytykowanej wyżej koncepcji. Tytułem przykładu można wskazać na
dyskusyjny stosunek między sądową kontrolą postanowienia komornika stwierdzającego
przekazanie egzekucji sądowej realizowaną w następstwie wniesienia skargi (art. 773 § 4 k.p.c), a
sądowym rozstrzygnięciem sporu o właściwość na podstawie art. 773 § 7 k.p.c, na które to
postanowienie przysługuje zażalenie (art. 773 § 8 k.p.c). Niezrozumiała jest również sama
konstrukcja postanowienia „stwierdzającego przekazanie egzekucji", pomijając już, że sposób
zredagowania art. 773 § 4 k.p.c. nie nawiązuje do art. 773 § 1 k.p.c, który - jak się wydaje - ma
docelowo określać, kiedy takie postanowienie ma być wydane. Nie wiadomo, dlaczego odwrotna
sytuacja została odmiennie uregulowana w projektowanych art. 62 i 62b u.p.e.a. Przepisy te
sugerują, że administracyjny organ egzekucyjny nie wydaje postanowienia o „stwierdzeniu
przekazania egzekucji", a jedynie wypowiadają się o sytuacji „przejęcia przez komornika
sądowego egzekucji administracyjnej". Brak wskazania terminu, w którym sądowy lub
administracyjny organ egzekucyjny może wystąpić o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego, oraz
jednoznacznego wskazania, kiedy spór ów zachodzi (art. 773 § 7 k.p.c, art. 62e u.p.e.a.) może
natomiast prowadzić do poważnego klinczu i znaczącego opóźnienia toku postępowania
egzekucyjnego.
Nie odnosząc się szczegółowo do dalszych budzących wątpliwości unormowań, należy stwierdzić,
że projektowane przepisy nie nadają się do przyjęcia, a prawidłowy sposób unormowania
rozstrzygnięcia zbiegu wymaga ponownego opracowania. Uwaga ta dotyczy także pozostałych
proponowanych zmian, które nawiązują do nowoprojektowanego art. 773 (art. 847 § 2, 881 § 3 pkt
3, 889 § 1 pkt 3, 891, 896 § 1 pkt 3, 910 § 1 pkt 3 i 9118 § 1 pkt 3, a także projektowanych zmian
84

u.p.e.a. łączących się z proponowaną koncepcją rozstrzygania zbiegu). Na marginesie należy
dodać, że proponowany art. 881 § 3 pkt 3 k.p.c, jest zupełnie niezrozumiały w kontekście całości
art. 881 k.p.c, dotyczącego egzekucji z wynagrodzenia za pracę. Mutatis mutandis spostrzeżenie to
odnosi się do projektowanego art. 889 § 1 pkt 3 k.p.c, który językowo nie koresponduje z
początkową treścią art. 889 § 1 k.p.c.
178 Art. 773
Wątpliwości może budzić zmiana art. 773 k.p.c. w zakresie zbiegu egzekucji, która dalsze Uwaga
nie
może
być
ZBP
prowadzenie egzekucji daje organowi egzekucyjnemu, który pierwszy dokonał zajęcia. W założeniu uwzględniona,
gdyż
jest

takie rozwiązanie prawdopodobnie ma przyspieszyć proces postępowania egzekucyjnego, poprzez niezgodna
z
założeniami.
wyeliminowanie Sądu z rozstrzygnięć o zbiegu. Skutkiem takiego rozwiązania większość spraw Pojęcia „strona” i „uczestnik
egzekucyjnych w wyniku zbiegu egzekucji trafi do komorników skarbowych. Zbieg egzekucji postępowania egzekucyjnego”
najczęściej powstaje w przypadku zobowiązań przedsiębiorców czyli z jednej strony zobowiązania są powszechnie przyjmowane w
cywilnoprawne a z drugiej podatkowe. Decyzje podatkowe są wykonalne zanim staną się ostateczne języku prawnym (w tym w
co powoduje, iż komornicy skarbowi pierwsi wszczynają egzekucje. Obecnie sądy przy k.p.c.) oraz prawniczym i nie
rozstrzyganiu zbiegu egzekucji przekazują temu komornikowi, który dokonał więcej czynności wymagają zdefiniowania.
egzekucyjnych czyli w 90% przypadków komornikom sądowym. Proponowane rozwiązanie
spowoduje, iż większość spraw trafi do komorników skarbowych. Jest rozwiązanie niekorzystne dla Jeżeli poddłużnik ma możliwość
wierzycieli cywilnoprawnych, gdyż skuteczność komorników sądowych jest dużo większa niż ustalenia godziny wpływu
skarbowych.
zawiadomienia o zajęciu (np.
Wątpliwości budzą rozwiązania dotyczące realizacji zajęcia egzekucyjnego w przypadku zbiegu bank będzie
miał
taką
sądowo-administracyjnego. Mianowicie w razie zbiegu egzekucji administracyjnej i sądowej co do możliwość) to godzina będzie
tej samej rzeczy lub prawa majątkowego dalsze prowadzenie łącznie egzekucji przejmuje ten organ decydowała o pierwszeństwie.
egzekucyjny, który jako pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego
pierwszeństwa – organ, który dokonał zajęcia na poczet należności o wyższej kwocie (§1 art. 773 Projektowany przepis art. 773 §
k.p.c.). Zbieg egzekucji nie wstrzymuje czynności egzekucyjnych (§2 art. 773). Z art. 891 k.p.c. w 1 k.p.c. w końcowej części
zmienionym brzmieniu wynika, że bank jest zobowiązany dokonywać wypłat z zajętego rachunku rozstrzyga
też
wątpliwość
na rzecz organu, który pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego dotyczącą
tego,
czy
o
pierwszeństwa – na rzecz organu, który dokonał zajęcia na poczet należności o wyższej kwocie, oraz rozstrzygnięciu zbiegu będzie
niezwłocznie zawiadomić o zbiegu egzekucji właściwe organy egzekucyjne, wskazując datę decydowała
wysokość
doręczenia zawiadomień o zajęciach dokonanych przez te organy i wysokość należności, na poczet należności głównej, czy całej
których dokonane zostały zajęcia. Niezmieniony paragraf 3 art. 889 zdanie ostatnie stanowi, że należności. Przepis wyraźnie
bank wypłaca zajęte wierzytelności po przekazaniu wszystkich spraw w trybie art. 773(1) wskazuje,
że
egzekucje
k.p.c., który reguluje tryb rozstrzygania zbiegu sądowego. Wątpliwość sprawdza się do tego, że przejmuje ten organ, który
w przypadku zbiegu sądowego, bank przekazuje środki po uzyskaniu informacji o tym, że akta dokonał „zajęcia na poczet
spraw biorących udział w zbiegu sądowym zostały przekazane komornikowi właściwemu do należności o wyższej kwocie”.
85

prowadzenia łącznej egzekucji (§3 zdanie ostatnie art. 889 k.p.c.), natomiast w przypadku zbiegu Chodzi zatem o całą należność,
sądowo-administracyjnego, przyjęto odmienne rozwiązanie. Bank ma obowiązek przekazać środki a nie tylko o tzw. kapitał.
organowi, który jako pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego pierwszeństwa
– na rzecz organu, który dokonał zajęcia na poczet należności o wyższej kwocie, oraz zawiadomić o Regulacje dotyczące zbiegu
zbiegu właściwe organy egzekucyjne. Tak więc przepisy odmiennie regulują kwestię realizowania egzekucji sądowych nie są
zajęć egzekucyjnych w przypadku zbiegu sądowego, odmiennie w przypadku zbiegu sądowo- objęte zmianami.
administracyjnego. Rozwiązanie przyjęte w przypadku zbiegu sądowo-administracyjnego może Bezprzedmiotowe jest również
spowodować trudności w realizowaniu zajęć przez bank, gdyż tak naprawdę nie został wskazany w odwoływanie się do przepisów
sposób jasny i precyzyjny tryb postępowania banku w przypadku realizacji zajęć w razie zaistnienia dotyczących
zakresu
zbiegu sądowo-administracyjnego. Strona i uczestnik postępowania zawiadamiają komornika o kompetencji organów
zbiegu egzekucji, wskazując datę dokonania każdego zajęcia i wysokość należności, na poczet której egzekucyjnych.
zajęcie zostało dokonane (§3 art. 773 k.p.c.). Nie wiadomo kogo należy rozumieć pojęciem „strony,
uczestnika postępowania”. Nieprecyzyjnie określony został zakres podmiotów, które mają
zawiadamiać komornika o zbiegu. Wielość podmiotów zawiadamiających komornika o zbiegu
wydłuży i skomplikuje jedynie tryb rozstrzygania o zbiegu, zwłaszcza, że obowiązek taki ciąży
również na Banku w myśl zmienionego brzmienia art. 891 k.p.c.
Zgodnie z proponowanym w projekcie ustawy postanowieniem art. 773 k.p.c. z mocy ustawy przy
zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej dalsze prowadzenie egzekucji przejmował będzie ten
organ egzekucyjny, który pierwszy dokonał zajęcia lub w sytuacji niemożności ustalenia
pierwszeństwa organ, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie. Taki sposób
rozstrzygnięcia może prowadzić do braku profesjonalizmu po stronie administracyjnego organu
egzekucyjnego w sytuacji, gdy egzekucję miałby przejąć inny organ egzekucyjny niż naczelnik
urzędu skarbowego lub dyrektor izby celnej. Zgodnie z art. 19 ustawy o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji, organami egzekucyjnymi oprócz w/w są jeszcze: organ gminy o
statusie miasta, organ gminy wchodzącej w skład powiatu warszawskiego (art. 19 § 2),
przewodniczący organu orzekającego w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych
(art. 19 § 3), dyrektor oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art. 19 § 4) i dyrektor oddziału
regionalnego Wojskowej Agencji Mieszkaniowej (art. 19 § 7). W sytuacji gdyby wszystkie
egzekucje np. do rachunku bankowego – a może być ich nawet kilkanaście - miałby przejąć organ
gminy, tylko dlatego, że pierwszy dokonał zajęcia wydaje się być nie do końca słuszne. W
sytuacjach zbiegu egzekucji administracyjnej i sądowej uprawnionymi organami po stronie
administracyjnej wskazany byłby naczelnik urzędu skarbowego lub dyrektor izby celnej, jako
najbardziej profesjonalne do prowadzenia egzekucji i mające odpowiednie kadry w tym zakresie. Z
uwagi, iż nie każdy administracyjny organ egzekucyjny jest uprawniony do stosowania
86