Rządowy projekt ustawy o komisjach lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych

– 35 –
3)
w stosunku do funkcjonariuszy pełniących służbę w Służbie Więziennej, Policji, Straży
Granicznej oraz Państwowej Straży Pożarnej:
a)
kategoria „C” staje się kategorią „B”,
b)
kategoria „D” staje się kategorią „C”,
4)
w stosunku do kandydatów do pracy w wyodrębnionych komórkach organizacyjnych
kontroli skarbowej, inspektorów i pracowników zatrudnionych w tych komórkach oraz
kandydatów do pracy w wywiadzie skarbowym, a także pracowników wywiadu
skarbowego:
a)
kategoria „C” staje się kategorią „B”,
b)
kategoria „D” staje się kategorią „C”
– w rozumieniu przepisów niniejszej ustawy.
Art. 61. Znosi się komisje lekarskie podległe ministrowi właściwemu do spraw
wewnętrznych, utworzone lub działające na podstawie przepisów obowiązujących do dnia
wejścia w życie niniejszej ustawy.
Art. 62. Z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy tworzy się komisje lekarskie,
o których mowa w art. 1.
Art. 63. 1. Sprawy wszczęte i niezakończone przed komisjami lekarskimi, o których
mowa w art. 61, do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy prowadzą dalej komisje lekarskie
utworzone na podstawie niniejszej ustawy.
2. Sprawy, o których mowa w ust. 1, w tym zebrana w toku postępowań dokumentacja,
również wytworzona w formie elektronicznej, zostaną przekazane komisjom lekarskim
utworzonym na podstawie niniejszej ustawy zgodnie z właściwością określoną w przepisach
wydanych na podstawie art. 18 ust. 3 albo Centralnej Komisji Lekarskiej w terminie 14 dni
od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Rozdział 2
Przepis końcowy
Art. 64. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2015 r., z wyjątkiem art. 59 pkt 3,
który wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.



13/06/EP
UZASADNIENIE

Celem proponowanych zmian jest systemowe uregulowanie organizacji struktur orzecznictwa
lekarskiego oraz nadanie rangi ustawowej przepisom prawnym statuującym ich
funkcjonowanie. Konieczność istnienia odrębnego pionu orzecznictwa lekarskiego w resorcie
spraw wewnętrznych wynika ze specyfiki zadań i zagrożeń zdrowia i życia funkcjonariuszy
służb podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych albo Ministrowi Sprawiedliwości. Służba
w Policji, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służbie
Więziennej oraz Centralnym Biurze Antykorupcyjnym związana jest ze stałym narażeniem
życia i zdrowia na urazy fizyczne i psychiczne, wymaga stałej dyspozycyjności oraz
zmiennego rytmu dobowego służby, stałej i pełnej sprawności psychofizycznej. Z uwagi na
powyższe, kandydaci i funkcjonariusze ww. formacji muszą spełniać wysokie wymagania
zdrowotne przy przyjęciu do służby oraz przez cały okres jej trwania. Komisje lekarskie
podległe Ministrowi Spraw Wewnętrznych mają zapewnić właściwy dobór kandydatów do
służby, dokonują oceny stanu zdrowia funkcjonariuszy pełniących służbę oraz orzekają
o konieczności zakończenia służby ze względów zdrowotnych.
Obowiązujące aktualnie przepisy rangi ustawowej nie regulują problematyki funkcjonowania
komisji lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, w tym
organizacji komisji lekarskich, ich właściwości oraz trybu postępowania, jak również
orzekania w przedmiocie oceny zdolności do służby funkcjonariuszy poszczególnych służb
mundurowych. Przepisy poszczególnych ustaw pragmatycznych odsyłają do uregulowania tej
materii w rozporządzeniach wydanych na ich podstawie i tak przykładowo w art. 26 ust. 2
ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2011 r. Nr 287, poz. 1687, z późn. zm.)
oraz art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2011 r.
Nr 116, poz. 675, z późn. zm.) zawarto upoważnienia dla ministra właściwego do spraw
wewnętrznych do określenia w rozporządzeniu zasad oceny zdolności fizycznej i psychicznej
do służby, a także trybu orzekania o tej zdolności oraz właściwości i trybu postępowania
komisji lekarskich w tych sprawach. Podobnej treści upoważnienie zawarte zostało m.in.
w art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U.
z 2013 r. poz. 1340, z późn. zm.).
Podstawowym aktem, który określa zasady i tryb działania komisji lekarskich oraz zasady
orzekania, jest rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 9 lipca 1991 r.
w sprawie właściwości i trybu postępowania komisji lekarskich podległych Ministrowi Spraw
Wewnętrznych (Dz. U. Nr 79, poz. 349, z późn. zm.), które zostało wydane na podstawie
kilku podstaw prawnych. W akcie tym uregulowano organizację struktur komisji lekarskich
Ministra Spraw Wewnętrznych, która zakłada orzekanie w dwóch instancjach: przez
wojewódzkie komisje lekarskie działające jako pierwsza instancja, i okręgowe komisje
lekarskie działające jako druga instancja. Wojewódzkie komisje lekarskie są właściwe
w zakresie badań i wydawania orzeczeń w sprawach określonych w § 1 ww. rozporządzenia,
w stosunku do osób pełniących służbę lub zamieszkałych w miejscowości objętej zakresem
działania tych komisji.
Natomiast okręgowe komisje lekarskie są właściwe w zakresie: zatwierdzania orzeczeń
wydanych przez wojewódzkie komisje lekarskie, rozpatrywania odwołań od orzeczeń
wojewódzkich komisji lekarskich, orzekania w sprawach, określonych w § 1 ww.
rozporządzenia, w razie uchylenia orzeczenia wojewódzkiej komisji lekarskiej oraz
sprawowania fachowego nadzoru nad merytoryczną działalnością wojewódzkich komisji
lekarskich.
Aktualnie w strukturze komisji lekarskich znajduje się ponadto Centralna Komisja Lekarska,
która jest właściwa w zakresie:
1) sprawowania fachowego nadzoru nad merytoryczną działalnością komisji lekarskich
podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych;
2) udzielania wytycznych w zakresie orzecznictwa lekarskiego oraz rozstrzygania kwestii
spornych lub nasuwających szczególne wątpliwości;
3) rozpatrywania zasadności sprzeciwów od orzeczeń komisji lekarskich, w przypadku ich
zgłoszenia przez członka komisji lekarskiej mającego w sprawie zdanie odrębne;
4) współpracy z właściwymi jednostkami organizacyjnymi resortu spraw wewnętrznych
oraz organami i jednostkami organizacyjnymi spoza resortu w sprawach orzecznictwa
lekarskiego;
5) współpracy z instytucjami naukowo-lekarskimi w celu fachowego poziomu badań
komisyjno-lekarskich.
Aktualnie komisje lekarskie orzekają w składzie trzech osób. Prawo odwołania przysługuje
od każdego nieprawomocnego orzeczenia komisji lekarskiej. Odwołanie wnosi się do
właściwej okręgowej komisji lekarskiej za pośrednictwem komisji, która wydała orzeczenie,
w terminie 14 dni od doręczenia zawiadomienia. Okręgowa komisja lekarska rozpatruje
orzeczenia wojewódzkich komisji lekarskich w składzie trzech osób.
Orzeczenia wojewódzkiej komisji lekarskiej, od których nie wniesiono odwołania lub
sprzeciwu, i orzeczenia, do których okręgowa komisja lekarska nie ma zastrzeżeń – zostają
2

przez nią zatwierdzone. Orzeczenia wojewódzkiej komisji lekarskiej zatwierdzone przez
okręgową komisję lekarską są ostateczne.
Natomiast w przypadku niezatwierdzenia orzeczenia wojewódzkiej komisji lekarskiej,
okręgowa komisja lekarska uchyla je oraz:
1) wydaje nowe orzeczenie, które jest ostateczne, lub
2) zarządza ponowne badanie i wydanie nowego orzeczenia przez wojewódzką komisję
lekarską, z zastrzeżeniem pkt 3, albo
3) gdy uchylone orzeczenie dotyczy spraw związanych z ustaleniem stopnia uszczerbku na
zdrowiu spowodowanego wypadkiem lub chorobą, pozostającymi w związku ze
szczególnymi właściwościami lub warunkami służby, zwraca je wraz ze swoją opinią co
do zasadności ustaleń wojewódzkiej komisji lekarskiej w celu ponownego rozpatrzenia
sprawy i wydania nowego orzeczenia. Opinia okręgowej komisji lekarskiej jest wiążąca
dla wojewódzkiej komisji lekarskiej.
Orzeczenia wojewódzkiej komisji lekarskiej wydane po uwzględnieniu opinii okręgowej
komisji lekarskiej przesyła się przewodniczącemu tej komisji w celu zatwierdzenia.
Natomiast w przypadku gdy Centralna Komisja Lekarska rozpatruje zasadność sprzeciwu od
orzeczenia komisji lekarskiej, może: utrzymać w mocy orzeczenie albo uchylić orzeczenie
i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia. Opinia Centralnej Komisji Lekarskiej jest
w takim przypadku wiążąca dla komisji niższego szczebla.
Centralnej Komisji Lekarskiej przysługuje ponadto uprawnienie do uchylania w trybie
nadzoru każdego orzeczenia komisji lekarskiej sprzecznego z prawem i zasadnością
orzecznictwa lub wydanego z pominięciem istotnych okoliczności faktycznych. W przypadku
uchylenia orzeczenia komisji lekarskiej w tym trybie Centralna Komisja Lekarska zarządza
ponowne rozpatrzenie sprawy przez komisję lekarską, której orzeczenie zostało uchylone.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach Centralna Komisja Lekarska może wyznaczyć
rozpatrzenie sprawy przez inną, równorzędną komisję lekarską. Orzeczenie komisji lekarskiej
wydane w ww. trybie jest ostateczne.
Organizacja i funkcjonowanie komisji lekarskich
W zakresie organizacji i funkcjonowania komisji lekarskich projekt przewiduje poniższe
rozwiązania, bazujące na obecnym stanie prawnym.
1. Określono zakres właściwości rzeczowej komisji lekarskich w art. 1 projektu ustawy,
a mianowicie komisje lekarskie są właściwe w sprawach:
3

1) ustalenia zdolności fizycznej i psychicznej kandydatów do służby w Policji, Straży
Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Biurze Ochrony Rządu, Centralnym Biurze
Antykorupcyjnym i Służbie Więziennej;
2) oceny stanu zdrowia funkcjonariuszy służb wskazanych w pkt 1 oraz ustalenia ich
zdolności fizycznej i psychicznej do służby;
3) ustalenia zdolności fizycznej i psychicznej kandydatów do pracy w wyodrębnionych
komórkach organizacyjnych kontroli skarbowej, inspektorów i pracowników
zatrudnionych w tych komórkach oraz kandydatów do pracy w wywiadzie skarbowym,
a także pracowników wywiadu skarbowego;
4) ustalenia stopnia uszczerbku na zdrowiu funkcjonariusza służb wskazanych w pkt 1
doznanego wskutek wypadku pozostającego w związku z pełnieniem służby, zwanego
dalej „wypadkiem”, lub choroby pozostającej w związku ze szczególnymi warunkami lub
właściwościami służby, a także o związku śmierci funkcjonariusza z wypadkiem lub
chorobą pozostającą w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby;
5) ustalenia stopnia uszczerbku na zdrowiu osób niebędących funkcjonariuszami Policji,
Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej lub Centralnego Biura Antykorupcyjnego,
które w czasie korzystania lub w związku z korzystaniem przez te służby z ich pomocy
poniosły uszczerbek na zdrowiu, oraz związku tego stopnia uszczerbku z tym zdarzeniem
albo śmierci z tym zdarzeniem;
6) ustalenia stopnia uszczerbku na zdrowiu strażaków jednostek ochrony przeciwpożarowej
oraz członków ochotniczej straży pożarnej, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu
w związku z udziałem w działaniach ratowniczych lub ćwiczeniach;
7) ustalenia stopnia uszczerbku na zdrowiu osób udzielających pomocy pracownikom
wywiadu skarbowego w wykonywaniu czynności operacyjno-rozpoznawczych, które
w czasie udzielania tej pomocy lub w związku z jej udzieleniem poniosły uszczerbek na
zdrowiu, albo związku śmierci z tym zdarzeniem;
8) uznania funkcjonariusza służb wskazanych w pkt 1 i funkcjonariusza zwolnionego z tych
służb za inwalidę lub o uznaniu go za niezdolnego do samodzielnej egzystencji, jak
również ustalenia związku albo braku związku inwalidztwa ze służbą albo ustalenia
związku albo braku związku śmierci ze służbą funkcjonariusza i funkcjonariusza
zwolnionego ze służby;
9) ustalenia zdolności do pracy funkcjonariuszy służb, o których mowa w pkt 1, zwolnionych
ze służby, w celu określenia grupy inwalidzkiej;
4