Rządowy projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii

50% gleb bardzo dobrych i dobrych (bardzo odpowiednich do produkcji roślin
energetycznych). Gleby te muszą być jednak zachowane dla produkcji żywności i pasz.
Wynika stąd, że pod wieloletnie plantacje energetyczne przeznaczane być mogą jedynie gleby
gorszej jakości, mniej przydatne do produkcji na cele żywnościowe. Uprawa na takich
glebach roślin energetycznych ograniczy wysokość ich plonów, a to w konsekwencji może
zmniejszyć opłacalność produkcji. Poniższa tabela 5 prezentuje potencjalne areały gruntów
przydatnych do produkcji biomasy na cele energetyczne w Polsce.
Tabela 5. Potencjał wykorzystania gruntów na potrzeby produkcji biomasy na cele energetyczne
Rośliny
Użytek Przydatność gruntów (%)
Plon (Mg s.m./ha)
BP
P
ŚP
MP
NP
BP
P
ŚP
MP
Zielne
UR
33
10
18
0
39
17,1
13,3
9,4
17,1
Krzewiaste UR
14
37
31
10
7
13,3
10,6
7,2
13,3
Zbożowe
GO
34
11
16
4
35
8,6
6,5
4,5
8,6
Źródło: IUNG PIB
BP– bardzo przydatne,
P– przydatne,
ŚP – średnio przydatne,
MP – mało przydatne,
NP – nie przydatne.

Przedmiotowe tereny posiadają dogodne warunki do rozwoju rozproszonej energetyki
(w szczególności opartej na biomasie oraz biogazie) ze względu na lokalnie występujące
zasoby.
Przedmiotowa regulacja może pozytywnie wpłynąć na rozwój obszarów, na których
funkcjonował przemysł stoczniowy, co wynika z faktu, iż doświadczenie zdobyte przy
produkcji statków może zostać wykorzystane przy budowie konstrukcji niezbędnych do
rozwoju energetyki wiatrowej (zarówno lądowej, jak i morskiej, w tym wieże pod turbiny
wiatrowe, specjalistyczne statki niezbędne przy rozwoju morskich farm wiatrowych). Według
danych GUS, na koniec 2010 r. w Polsce działało 4815 podmiotów zajmujących się produkcją
i naprawą statków i łodzi oraz pozostałą działalnością stoczniową, w których łączna liczba
pracujących wynosiła ponad 28,3 tys. (w województwie pomorskim – 16,7 tys.,
w województwie zachodniopomorskim – 6,2 tys.). Liczba jednostek pływających
wyprodukowanych w 2011 r. wyniosła 14 i była o 41,7% niższa w porównaniu z rokiem
poprzednim. Pojemność brutto (GT) statków, których produkcję sfinalizowano w 2011 r.
wyniosła 71,9 tys. i była wyższa o 86,5% w porównaniu z rokiem poprzednim. Powyższe
102

dane wskazują, iż rozwój energetyki wiatrowej może mieć istotne znaczenie dla rozwoju
regionów nadmorskich, gdzie zlokalizowane są główne podmioty z branży stoczniowej.
Wymaga również zaznaczenia, iż zmniejszenie wykorzystania kopalnych nośników energii,
które w dużej mierze są importowane, przyczyni się do poprawy bilansu płatniczego Polski.
Powyższe oznacza, iż większa ilość środków będzie mogła być zainwestowana na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej.
W celu wskazania możliwości poprawy bilansu handlowego z tytułu zwiększonego
wykorzystania krajowej biomasy na cele energetyczne, w poniższej tabeli wskazano wielkość
importu węgla przeznaczonego na cele energetyczne w latach 2007–2010 (na podstawie
danych GUS).
Tabela 6. Import węgla przeznaczonego na cele energetyczne w latach 2007–2010
Import
2007
2008
2009
2010
Węgiel kamienny
3656
6831
8534
10448
energetyczny (tys. ton)
Węgiel kamienny
2268
3500
2259
3155
koksowy (tys. ton)
Węgiel brunatny (tys.
8
20
30
24
ton)
Łącznie
5932
10351
10823
13627
Źródło: Dane GUS
e) środowisko
Wdrożenie proponowanych rozwiązań w zakresie prowadzenia działalności polegającej na
wytwarzaniu energii z OZE, optymalizacji systemu wsparcia dla wytwarzania energii
elektrycznej z OZE, przyczynią się do zwiększenia udziału energii wytwarzanej z OZE
w końcowym zużyciu energii brutto, co będzie miało pozytywny wpływ na ochronę
środowiska. Wprowadzane rozwiązania spowodują ograniczenie emisyjności polskiej
gospodarki oraz doprowadzą do osiągnięcia znacznych oszczędności wynikających z lepszego
wykorzystania wytwarzanej energii elektrycznej.
Przyjmując założenie, iż 1 MWh energii elektrycznej powstająca w nowoczesnej elektrowni
węglowej powoduje emisję do atmosfery 0,7 ton CO2, wzrost wykorzystania energii
elektrycznej z OZE o 13 174 GWh w 2020 r., spowoduje oszczędności w wysokości
ok. 9222 tys. ton CO2 w porównaniu z wariantem wytworzenia tej energii ze źródeł
konwencjonalnych.


103

4. Wskazanie źródeł finansowania
Źródłem finansowania odnawialnych źródeł energii w Polsce, niezależnie od proponowanych
zmian, pozostaną odbiorcy tej energii. Jednocześnie należy zauważyć, iż propozycja zmian
ma na celu zmniejszenia kosztów związanych ze wsparciem OZE w Polsce. Poniżej opisano
szacunki skutków finansowych proponowanych zmian.
Obecnie funkcjonujący system wsparcia OZE

1. Struktura prawna
Od dnia 1 października 2005 r. funkcjonuje w Polsce system wsparcia produkcji energii
elektrycznej wytwarzanej w odnawialnych źródłach energii. Zgodnie z obowiązującą ustawą
– Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059, z późn. zm.) odbiorca przemysłowy, który
w roku kalendarzowym poprzedzającym rok realizacji obowiązku zużył nie mniej niż
100 GWh energii elektrycznej, której koszt wyniósł nie mniej niż 3% wartości jego produkcji,
przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania
energii elektrycznej lub obrotu tą energią i sprzedające tę energię odbiorcom końcowym,
odbiorca końcowy, inny niż odbiorca przemysłowy będący członkiem giełdy towarowej
w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych
(Dz. U. z 2014 r. poz. 197) lub członkiem rynku organizowanego przez podmiot prowadzący
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany, w odniesieniu do transakcji
zawieranych we własnym imieniu na giełdzie towarowej lub na rynku organizowanym przez
ten podmiot, towarowy dom maklerski lub dom maklerski, o których mowa w art. 2 pkt 8 i 9
ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych, w odniesieniu do transakcji
realizowanych na zlecenie odbiorców końcowych, innych niż odbiorcy przemysłowi na
giełdzie towarowej lub na rynku organizowanym przez podmiot prowadzący na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany mają obowiązek uzyskania i przedstawienia do
umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej
w odnawialnych źródłach energii bądź uiszczenia opłaty zastępczej. Wprowadzony w Polsce
system wsparcia, będący formułą tzw. zielonych certyfikatów, jest mechanizmem rynkowym
sprzyjającym rozwojowi i konkurencji. Rozdzielając świadectwa pochodzenia energii
elektrycznej wytworzonej w źródłach odnawialnych od energii fizycznej, umożliwiono obrót
na giełdzie prawami majątkowymi wynikającymi z tych świadectw.
104

Uzupełnieniem tego mechanizmu, jako konsekwencja rozdziału fizycznego przepływu energii
elektrycznej od świadectw pochodzenia, jest obowiązek zakupu przez przedsiębiorstwa
energetyczne pełniące rolę sprzedawcy z urzędu całej energii elektrycznej wytworzonej
w OZE, przyłączonych do sieci znajdujących się w obszarze działania danego sprzedawcy
z urzędu, po średniej cenie sprzedaży energii elektrycznej w poprzednim roku
kalendarzowym, ustalonej przez Prezesa URE na podstawie art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. b ustawy
z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne.
Dodatkowymi zachętami dla rozwoju wykorzystania odnawialnych źródeł energii są:
− obniżenie o 50% rzeczywistych kosztów przyłączenia do sieci dla OZE do 5 MW,
− obowiązek zapewnienia przez operatora systemu elektroenergetycznego pierwszeństwa
w świadczeniu usług przesyłania energii elektrycznej z OZE,
− zwolnienie przedsiębiorstw energetycznych wytwarzających energię elektryczną
w odnawialnych źródłach energii o mocy poniżej 5 MW z opłat za udzielenie koncesji
oraz opłat związanych z uzyskaniem i rejestracją świadectw pochodzenia
potwierdzających wytworzenie energii elektrycznej w OZE.
Ponadto ustawa – Prawo energetyczne zawiera rozwiązania promujące rozwój tzw. energetyki
prosumenckiej, która polega na zużywaniu wytwarzanej energii elektrycznej z OZE na
potrzeby własne i sprzedawaniu jej nadwyżek do sieci elektroenergetycznej. Zgodnie z art. 9u
ustawy, wytwarzanie energii elektrycznej w mikroinstalacji przez osobę fizyczną niebędącą
przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a także sprzedaż
tej energii przez tę osobę, nie jest działalnością gospodarczą. Ponadto, art. 9v określa, iż
energię elektryczną wytworzoną w mikroinstalacji przyłączonej do sieci dystrybucyjnej
znajdującej się na terenie obejmującym obszar działania sprzedawcy z urzędu i oferowaną do
sprzedaży przez osobę, o której mowa w art. 9u, jest zobowiązany zakupić ten sprzedawca.
Zakup tej energii odbywa się po cenie równej 80% średniej ceny sprzedaży energii
elektrycznej w poprzednim roku kalendarzowym, która jest ustalana przez Prezesa URE
zgodnie z art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. b.

2. Dotychczasowe koszty funkcjonowania systemu wsparcia OZE
W celu zobrazowania kosztów wynikających z funkcjonującego systemu wsparcia poniższe
tabele przedstawiają: średnioważone wolumenem ceny praw majątkowych (za 1 MWh)
w latach 2005–2013 (ceny zostały wyliczone z transakcji sesyjnych na Rynku Praw
Majątkowych Towarowej Giełdy Energii S.A, zwanej dalej „TGE S.A.”) oraz wielkość opłaty
105

zastępczej, o której mowa w art. 9a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo
energetyczne.

Tabela
7.
Średnioważone wolumenem ceny praw majątkowych w latach 2005–2013
(źródło – TGE S.A.)
Instrument PMOZE*
Instrument PMOZE_A**
Rok
PLN/MWh
PLN/MWh
2005
175,00
instrument nienotowany
2006
221,26
instrument nienotowany
2007
239,17
instrument nienotowany
2008
240,79
instrument nienotowany
2009
247,28
267,10
2010
255,51
274,49
2011
264,55
281,79
2012

253,30
2013***

208,41
* Instrument PMOZE – dla praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia będących potwierdzeniem wytworzenia energii
elektrycznej w OZE w okresie do 28 lutego 2009 r.
** Instrument PMOZE_A – dla praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia będących potwierdzeniem wytworzenia energii
elektrycznej w OZE w okresie od 1 marca 2009 r. Umorzenie praw majątkowych w instrumencie PMOZE_A umożliwia zwrot podatku
akcyzowego w wysokości 20,00 PLN/MWh.
*** Okres styczeń-wrzesień 2013 r.
Źródło: Opracowanie Ministerstwa Gospodarki na podstawie danych TGE

Tabela 8. Wielkość opłaty zastępczej w latach 2006–2012
Rok
Wielkość opłaty zastępczej
2006
1 958 654,79 zł
2007
88 990 383,17 zł
2008
286 267 290,94 zł
2009
470 333 755,16 zł
2010
441 063 448,23 zł
2011
593 670 637,49 zł
2012
326 233 935,62 zł
Źródło: Opracowanie Ministerstwa Gospodarki na podstawie danych Narodowego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej
Dodatkowo
przedsiębiorstwa
energetyczne
wytwarzające
energię
elektryczną
w odnawialnych źródłach energii o mocy poniżej 5 MW są zwolnione z opłat wynikających
z wpisu świadectw pochodzenia do Rejestru Świadectw Pochodzenia prowadzonego przez
TGE S.A., niemniej z uwagi na stosunkowo niewielką wartość przedmiotowego zwolnienia
w kosztach systemu wsparcia, zostanie ona pominięta w dalszej części wyliczeń.

Tabela 9 oraz rysunek 3 przedstawiają koszty obecnego systemu wsparcia w latach
2006–2012 przy założeniu powyższych wartości dotyczących ceny praw majątkowych (dla lat
2009–2012 cenę praw majątkowych ustalono zgodnie z Instrumentem PMOZE_A
106