Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz o zmianie ustawy o własności lokali

zielone, popiół z palenisk domowych oraz odpady budowlane i rozbiórkowe stanowiące odpady
komunalne a także odpady, które dodatkowo mogą zostać określone w rozporządzeniu wydanym
przez Ministra Środowiska. Obowiązkiem selektywnego zbierania objęto popiół z palenisk
domowych, tak aby nie był usuwany łącznie ze zmieszanymi odpadami komunalnymi, co
powoduje zanieczyszczenie pozostałych odpadów pozyskiwanych ze zmieszanych odpadów i
trudności z eksploatacją instalacji do sortowania odpadów (np. nadmierne pylenie lub oblepianie
urządzeń). Doprecyzowane zostały także regulacje dotyczące selektywnego zbierania odpadów
komunalnych – podstawowe rodzaje odpadów komunalnych objęte tym obowiązkiem wskazuje
ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, dodatkowe rodzaje jednolicie na obszarze
kraju może wskazać rozporządzenie ministra właściwego do spraw środowiska, a jednocześnie
gmina będzie mogła w uzasadnionych przypadkach wprowadzić obowiązek selektywnego
zbierania jeszcze innych odpadów komunalnych w regulaminie utrzymania czystości i porządku
w gminie. Ponadto, minister właściwy do spraw środowiska może w rozporządzeniu
uszczegółowić wymagania związane ze sposobem selektywnego zbierania wybranych frakcji
odpadów oraz określić kiedy wymóg selektywnego zbierania uważa się za spełniony - kierując
się potrzebą ujednolicenia wymagań w zakresie zbierania na obszarze kraju oraz ułatwieniem
zbierania, w szczególności przez wskazanie odpadów zbieranych w ramach poszczególnych
frakcji.
Przy ustalaniu stawek opłat za gospodarowanie odpadami ma nastąpić odwrócenie
podejścia. Dotychczas podstawową stawką była stawka za odpady niepoddane segregacji, w
przypadku selektywnego zbierania miała być ustalona niższa stawka opłaty za gospodarowanie
odpadami komunalnymi. Ustawa nowelizująca przyjmuje, że stawką wzorcową jest stawka
opłaty za odpady zbierane w sposób selektywny (taki zresztą sposób zbierania jest – podobnie
zresztą jak dotychczas - obowiązkiem właścicieli nieruchomości, a nie ich dobrą wolą). W
przypadku nieprzestrzegania tego obowiązku jest stosowana wyższa „sankcyjna” stawka opłaty
za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
W projekcie doprecyzowano również zagadnienia związane z uiszczaniem opłaty za
gospodarowanie odpadami komunalnymi i składaniem deklaracji. W przypadku zmiany miejsca
zamieszkania w trakcie miesiąca opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi na rzecz
każdej z gmin ponosić się będzie proporcjonalnie do czasu zamieszkania na terenie danej gminy.
Jednocześnie ustawa rozstrzyga problem ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami
komunalnymi w przypadku prowadzenia w części lokalu mieszkalnego obsługi biurowej
działalności gospodarczej (jak wynika z praktyki jest to działalność nie powodująca z reguły
zwiększenia ilości odpadów w stosunku do odpadów powstających w związku z
zamieszkiwaniem w tym lokalu) – nie będzie wówczas pobierana odrębna opłata za
gospodarowanie odpadami komunalnymi, tylko z danego lokalu będzie uiszczana wyłącznie
opłata ustalona z tytułu zamieszkiwania. Ponadto uchwała określająca termin, częstotliwość i tryb
uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi ma określić, czy opłatę uiszcza się
z dołu czy z góry.
Zgodnie z licznymi postulatami wyłączona została konieczność składania nowej deklaracji w
przypadku zmiany stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi – w takim
przypadku ustalenie nowej wysokości opłaty będzie następowało w drodze korekty deklaracji
dokonanej z urzędu przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Tylko w przypadku złożenia
sprzeciwu właściciel nieruchomości będzie obowiązany do złożenia nowej deklaracji.
Jednocześnie w ustawie wskazano dane osobowe, jakie może zawierać deklaracja.
W przypadku, gdy związek międzygminny przejmuje zadania gminy, o których mowa w art.
3 ust. 2, w zakresie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, które stanowią dochód
związku międzygminnego, zarządowi związku międzygminnego będą służyły uprawnienia
organów podatkowych. Zrezygnowano z przepisów szczególnych w ustawie o utrzymaniu
czystości i porządku w gminach czyniących organem egzekucyjnym w sprawach egzekucji
administracyjnej należności pieniężnych z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami
komunalnymi odpowiednio wójta, burmistrza lub prezydenta miasta albo zarząd związku
międzygminnego. Oznacza to powrót do ogólnych zasad wynikających z ustawy z dnia 17
czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2012 r., poz. 1015, z
późn. zm.). Zasadniczo organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania wszystkich
środków egzekucyjnych w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych jest naczelnik
urzędu skarbowego, organami egzekucyjnymi mogą też być prezydenci niektórych miast.
W związku z licznymi skargami mieszkańców dotyczącymi ustalania przez część gmin zbyt
rzadkiego odbierania odpadów lub nieracjonalnych limitów na odpady komunalne lub wręcz
wyłączanie niektórych odpadów komunalnych ze zorganizowanego przez gminę systemu
odbierania odpadów komunalnych, w art. 6r wprowadzono niezbędne doprecyzowania. Zasadą
jest, że w zamian za pobraną opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina zapewnia
właścicielom nieruchomości pozbywanie się wszystkich rodzajów odpadów komunalnych,
chociaż usługi te gmina może świadczyć nie tylko poprzez odbieranie odpadów bezpośrednio z
terenu nieruchomości, ale również przez przyjmowanie odpadów przez punkty selektywnego
zbierania odpadów komunalnych oraz zapewnianie przyjmowania tych odpadów przez gminę w
inny sposób (np. przez ustawione w miejscach publicznych pojemniki). Jednocześnie w
przypadku niektórych odpadów dopuszcza się ograniczenie ilości odpadów (dotyczy odpadów
zielonych, opon, odpadów wielkogabarytowych oraz odpadów budowlanych i rozbiórkowych
stanowiących odpady komunalne) odbieranych z nieruchomości lub przyjmowanych przez
punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości w zamian
za pobraną opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Usunięto obowiązek przekazywania przez podmiot odbierający odpady komunalne od
właścicieli nieruchomości pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przekazywanych do
składowania, odebranych od właścicieli nieruchomości, gdyż tego rodzaju odpady nie są
wytwarzane na obsługiwanych nieruchomościach, tylko w sortowniach odpadów. Obowiązek
przekazywania odpadów zielonych do regionalnej instalacji przetwarzania odpadów
komunalnych obejmie również punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych, pozostałe
selektywnie zebrane odpady komunalne punkty te mają przekazywać do instalacji odzysku lub
unieszkodliwiania odpadów, zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami.
Na prowadzącego regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych został
dodatkowo nałożony obowiązek zawarcia umowy na zagospodarowanie odpadów zielonych z
punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Doprecyzowano też, iż instalacja
regionalna lub zastępcza jest odpowiednio obowiązana zawrzeć umowę lub przyjmować odpady
komunalne w granicach posiadanych mocy przerobowych. Na prowadzącego regionalną
instalację do przetwarzania odpadów komunalnych został nałożony nowy obowiązek
przekazywania odpowiednio przedsiębiorcy odbierającemu odpady komunalne od właścicieli
nieruchomości lub gminie, z którymi ma zawarte umowy, informacji o odpadach, które poddał
procesowi przygotowania do ponownego użycia, recyklingu lub przekazał w tym celu innemu
posiadaczowi odpadów, pochodzących z odpadów komunalnych z terenu danej gminy,
przekazanych mu przez tego przedsiębiorcę lub gminę. W świetle obecnie obowiązujących
przepisów, wobec braku takiego ustawowego obowiązku, przedsiębiorca odbierający odpady
komunalne lub gmina, aby uzyskać informacje niezbędne do wypełnienia ciążących na nich
sprawozdań, muszą wpisać taki warunek do umów zawieranych z prowadzącym regionalną
instalację do przetwarzania odpadów komunalnych.
W zakresie sprawozdawczości:
1) zmniejsza się częstotliwość składania sprawozdań przez przedsiębiorców odbierających
odpady komunalne – z kwartalnych na półroczne, poziomy mają być wyliczane w sprawozdaniu
składanym za drugie półrocze,
2) obejmuje się obowiązkiem sprawozdawczym do gmin prowadzących punkty
selektywnego zbierania odpadów komunalnych,
3) uporządkowano i doprecyzowano zawartość tych sprawozdań, jak również sprawozdań
składanych przez gminę i marszałka województwa
4) określono, kiedy termin złożenia sprawozdania uważa się za zachowany (nie działają tu
wprost przepisy kodeksu postępowania administracyjnego).
Zrezygnowano z podwójnej weryfikacji rocznego sprawozdania z realizacji zadań z zakresu
gospodarowania odpadami komunalnymi składanego przez gminę (marszałek województwa i
wojewódzki inspektor ochrony środowiska, co budziło wątpliwości, w jakim zakresie każdy z
tych organów przeprowadza weryfikację) – zgodnie z projektem będzie to kompetencja
wyłącznie marszałka województwa. Natomiast nakładanie kar pieniężnych za nieterminowe
złożenie sprawozdania pozostanie w kompetencjach wojewódzkiego inspektora ochrony
środowiska, po otrzymaniu informacji od marszałka województwa.
Do zmian merytorycznych (np. nakładających nowe obowiązki) dostosowane zostały
przepisy o karach pieniężnych ora usunięto nieścisłości w dotychczasowych przepisach.
W art. 14 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali dodany został kolejny punkt
wyszczególniający, iż na koszty zarządu nieruchomością wspólną składa się w szczególności
opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi, tak aby jednoznacznie wydatki z tego tytułu
ponoszone przez osobę sprawującą zarząd nieruchomością wspólną, zostały pokryte przez
wspólnotę.
Przepisy przejściowe utrzymują w mocy dotychczas wydane rozporządzenia (nowe będą
musiały być wydane w terminie 2 lat od wejścia w życie ustawy nowelizującej) oraz uchwały
rady gminy, które zachowują moc do czasu wydania nowych uchwał na podstawie przepisów w
brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym, że uchwały niezgodne z art. 6 r ust. 3 (szczegółowy
sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli
nieruchomości) zachowują moc nie dłużej niż 3 miesiące od dnia wejścia w życie niniejszej
ustawy.
Sprawozdania za 2014 r. będą składane zgodnie z dotychczasowymi przepisami.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Projekt ustawy nie spowoduje zwiększenia wydatków dla budżetu państwa i budżetów gmin.
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.