Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury oraz niektórych innych ustaw

– 15 – 
Proponuje się poza tym, aby także sama Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury mogła, 
w zależności od dostrzeżonego zainteresowania, uzupełniać swoją ofertę w ciągu danego roku 
kalendarzowego (art. 15a ust. 5). 
Celowe  jest  ponadto  uzupełnienie  postanowień  ustawowych  o  uregulowania  odnośnie 
do trybu opracowania  wspomnianego  harmonogramu  działalności  szkoleniowej  KSSiP.  To 
zagadnienie  będzie  przedmiotem  regulacji  dodawanych  art.  15b  i  art.  15c.  Zaakcentowania 
wymaga przy tym to, że na gruncie projektowanych rozwiązań Minister Sprawiedliwości oraz 
Prokurator  Generalny  już  na  etapie  przygotowywania  planu  uzyskają  możliwość  zajęcia 
stanowiska  co  do  sposobu  i  zakresu  uwzględnienia  bieżących  potrzeb  szkoleniowych  kadr 
sądownictwa i prokuratury. 
Ustrój Krajowej Szkoły 
Istotną  różnicą  między  dotychczasowy  stanem  prawnym  a  projektowanymi  przepisami 
jest uwzględnienie roli, jaką w nadzorze nad Krajową Szkołą oraz wytyczaniu kierunków jej 
działalności winien mieć Prokurator Generalny. O niektórych zmianach w tym zakresie była 
już  mowa  powyżej,  dlatego  w  tym  miejscu  można  ograniczyć  się  do  zasygnalizowania,  że 
w myśl art. 1 pkt 2 lit. a (art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy o KSSiP), w skład Rady Programowej wejdzie 
3 członków wskazanych przez Prokuratora Generalnego. Prokurator Generalny będzie miał 
również  możliwość  sprecyzowania  i  przedstawienia  Ministrowi  Sprawiedliwości  informacji 
o potrzebach kadrowych prokuratury przy okazji ogłaszania naboru na aplikację prokuratorską 
oraz wyznaczania limitu przyjęć na tę aplikację – art. 17 ust. 1. 
Zmianie  ulegnie  też  brzmienie  art.  12 ust.  1 ustawy  o  Krajowej  Szkole  Sądownictwa 
i Prokuratury. Po dokonaniu nowelizacji przepis ten będzie stanowił w zdaniu pierwszym, że 
Dyrektor Krajowej Szkołą  jest  powoływany  i  odwoływany  przez  Ministra  Sprawiedliwości, 
po  zasięgnięciu  opinii  Krajowej  Rady  Sądownictwa  oraz Krajowej Rady Prokuratury. 
Wprowadzenie takiej regulacji będzie powiązanie z uchyleniem art. 13, zawierającego katalog 
przesłanek  odwołania  Dyrektora.  Ponownie  wskazać  należy,  że  w  obowiązującym  stanie 
prawnym  Minister  Sprawiedliwości  może  odwołać  Dyrektora  KSSiP  przede  wszystkim 
w sytuacji, gdy nie realizuje on obowiązków związanych z pełnioną funkcją. Niemniej, nie da 
się postawić tezy, że tak określona podstawa odwołania nie pozostawia Ministrowi żadnego 
marginesu  swobody  i  że  tym  samym  katalog  z  art.  13  ust.  1  jest  rzeczywiście  katalogiem 
zamkniętym. Wręcz przeciwnie – to do Ministrowi Sprawiedliwości (który wszakże powinien 
zapoznać  się  opinią  Rady  Programowej  w  tej  kwestii  –  art. 13 ust. 2) pozostawiona jest 
– 16 – 
ostatecznie  ocena  tego,  czy  Krajowa  Szkoła  jest  instytucją  prawidłowo  zarządzaną  i  czy 
dostatecznie wywiązuje się z powierzonych jej zadań. Te bowiem aspekty muszą być brane 
pod  uwagę,  jeśli  w  rachubę  wchodzi  ustalenie  stopnia  wywiązywania  się  przez  Dyrektora 
KSSiP z ciążących na nim obowiązków. Nie ulega poza tym żadnej wątpliwości, że Minister 
winien mieć możliwość odwołania osoby kierującej instytucją, która kształci kadry (przyszłe 
oraz  obecne)  sądów  i  prokuratury,  w  sytuacji,  gdy  utracił  do  tej  osoby  zaufanie  lub  gdy 
istnieją  zastrzeżenia  co  do  jej  postawy  tudzież  kwalifikacji.  Nie  tylko  zatem  prawomocne 
skazanie Dyrektora Krajowej Szkoły za przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub 
przestępstwo skarbowe (art. 13 ust. 1 pkt 4) powinno być podstawą jego odwołania. Z drugiej 
strony, ustawa wcale nie musi precyzować, że okoliczności takie jak trwała niezdolność do 
pełnienia obowiązków powstała w wyniku choroby czy zrzeczenie się stanowiska mogą być 
tymi, które uzasadniają odwołanie danej osoby. 
Dodatkowo  proponuje  się  określenie  na  poziomie  ustawowym  liczby  zastępców 
Dyrektora KSSiP,  procedury  ich  powoływania  i  odwoływania  oraz wymaganych od nich 
kwalifikacji (projektowane przepisy art. 12 ust. 5–8). Propozycja ta podyktowana jest potrzebą 
zapewnienia większej transparentności działania Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury 
oraz  przyznania  podmiotowi,  który  ponosi  odpowiedzialność  polityczną  za  sferę  związaną 
z wymiarem sprawiedliwości, instrumentów, które pozwalają na sprawowanie rzeczywistego 
nadzoru nad tak ważnym ośrodkiem szkoleniowym. To samo trzeba powiedzieć o przyznaniu 
Ministrowi  Sprawiedliwości  kompetencji  w  zakresie  wyrażania  sprzeciwu  wobec  zamiaru 
zaangażowania konkretnej osoby w charakterze wykładowcy KSSiP (art. 1 pkt 17, art. 53b 
ust. 1). Z kolei odnośnie do prokuratorów oraz prokuratorów w stanie spoczynku możliwość 
taką powinien mieć Prokurator Generalny (projektowany art. 53b ust. 2).  
 
4. Skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne projektowanej ustawy 
Skutkiem projektowanej  nowelizacji  będzie  zmiana  modelu  kształcenia  osób, które 
poprzez  aplikacje  specjalistyczne  chciałyby  dojść  do  zawodu  sędziego  lub  prokuratora. 
Przewiduje się, że nowy system odbywania aplikacji sędziowskiej oraz prokuratorskiej ułatwi 
dostęp do wskazanych zawodów tym, którzy ze względu na dotychczasowy, scentralizowany 
model  szkolenia  nie  decydowali  się  na  omawianą  ścieżkę  kariery.  Zwiększenie  dostępności 
aplikacji  nie  odbędzie  się  przy  tym  ze  szkodą  dla  osób  wykształconych  w  obowiązującym 
systemie, ponieważ ich uprawnienia zostaną zachowane. Utrzymane zostaną również zasady 
– 17 – 
zwrotu stypendium w stosunku do osób, które zdecydowały się na jego  pobieranie,  a więc 
liczyły się także z perspektywą obowiązku pracy w wymiarze sprawiedliwości po ukończeniu 
aplikacji. 
Rezygnacja z aplikacji ogólnej oraz ze stypendiów umożliwi przekierowanie środków 
finansowych  wydatkowanych  do  tej  pory  na  te  cele.  Dzięki  temu  dofinansowane  zostanie 
zwłaszcza szkolenie ustawiczne, a fundusze przeznaczone na stypendia trafią do tych sądów 
i jednostek  organizacyjnych  prokuratury,  w  których  utworzone  zostaną  etaty  aplikanckie. 
W konsekwencji można więc założyć, że wejście w życie projektowanej ustawy nie pociągnie 
za  sobą  kosztów  dla  budżetu  państwa.  Warto  tu  jeszcze  raz  zaznaczyć,  że  wynagrodzenia 
aplikantów zostaną ukształtowane na poziomie odpowiadającym obecnym wynagrodzeniom 
zasadniczym uzyskiwanym przez asystentów sędziów, które to wahają się od 2.675 do 3.824 
zł brutto (por. informację na temat stypendiów ze str. 6). 
Wzmiankowane wcześniej zwiększenie wydajności orzeczniczej sądów, w których pracę 
podejmą  aplikanci  aplikacji  sędziowskiej,  może  natomiast  przyczynić  się  nie  tylko  do 
poprawny wizerunku wymiaru sprawiedliwości, ale też wywołać pozytywne skutki społeczne 
oraz  gospodarcze.  Podobne  nadzieje  można  wiązać  z  zatrudnieniem  aplikantów  aplikacji 
prokuratorskiej w prokuraturach okręgowych. 
Ustawa nie będzie miała wpływu na stan finansów jednostek samorządu terytorialnego. 
 
5. Przedstawienie założeń podstawowych aktów wykonawczych do ustawy 
Projekt  utrzymuje  zasadę,  zgodnie  z  którą  akty wykonawcze do ustawy o Krajowej 
Szkole Sądownictwa i Prokuratury wydaje Minister Sprawiedliwości. 
W związku z tym, że projektowane przepisy zakładają likwidację aplikacji ogólnej oraz 
w  sposób  odmienny  od  dotychczasowego  regulują  tryb  rekrutacji  na  aplikację  sędziowską 
i prokuratorską,  zachodzi  konieczność  wydania  nowego  aktu  wykonawczego  na  podstawie 
art.  52  pkt  1  ustawy  o  Krajowej  Szkole  Sądownictwa  i  Prokuratury. Nowe  rozporządzenie 
określi  szczegółowe  warunki  i  tryb  przeprowadzania  naboru  dla  kandydatów  na  aplikację 
sędziowską  i  prokuratorską  oraz  tryb  powoływania  i  działania  zespołu  konkursowego  oraz 
komisji  konkursowej,  z  uwzględnieniem  konieczności  ustalenia zakresu wiedzy podlegającej 
sprawdzeniu w trakcie konkursu, zapewnienia sprawnego i obiektywnego przeprowadzenia 
naboru oraz dokonania właściwej selekcji kandydatów. Założenia tego aktu wykonawczego 
mają  co  do  zasady  odpowiadać  założeniom  dotychczas  obowiązującego  rozporządzenia 
– 18 – 
Ministra  Sprawiedliwości  z  dnia  29  kwietnia  2009  r.  w  sprawie  szczegółowych  warunków 
i trybu przeprowadzania  naboru dla kandydatów  na aplikację ogólną oraz warunków i trybu 
przeprowadzania  naboru  dla  kandydatów  na  aplikację  ogólną  oraz  trybu  powoływania 
i działania  zespołu  konkursowego  i  komisji konkursowej, z tym  jednakże  zastrzeżeniem,  że 
przepisy, które aktualnie dotyczą aplikacji ogólnej, będą bez dalej idącej korekty odnosiły się 
do  aplikacji  sędziowskiej oraz  prokuratorskiej.  Przyjęcie  takiego prostego  rozwiązania 
wynika nade wszystko z tego, że w projektowanej regulacji konkurs na aplikacje sędziowską 
i prokuratorską  będzie  przeprowadzany  na  zasadach  analogicznych  do  zasad,  na  jakich 
obecnie przeprowadzane są konkursy na aplikację ogólną. 
Likwidacja aplikacji ogólnej oraz zmiana zasad odbywania  aplikacji  sędziowskiej 
i prokuratorskiej,  powodują  także  konieczność  wydania  nowego  aktu  wykonawczego  na 
podstawie art. 52 pkt 2  ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. Przepis ten 
w projektowanym brzmieniu przewiduje,  że  Minister  Sprawiedliwości  określi  organizację, 
szczegółowe warunki i tryb odbywania aplikacji sędziowskiej i prokuratorskiej, jak również 
sposób ustalania systemu punktowego oceny zaliczania sprawdzianów i ich poprawek, 
praktyk  i  stażu  objętych  programem  poszczególnych  aplikacji,  mając  na  względzie  zakres 
wiedzy  teoretycznej  i  praktycznej  niezbędnej  do  zajmowania  stanowiska,  odpowiednio, 
asystenta sędziego, asystenta prokuratora, referendarza sądowego, sędziego i prokuratora oraz 
konieczność  jednolitej  i  obiektywnej oceny wiedzy i kwalifikacji aplikantów.  Nowy akt 
wykonawczy powinien wobec tego uwzględniać,  że  aplikacje  sędziowska  i  prokuratorska 
mają trwać 36 miesięcy. W tym okresie aplikanci będą odbywać zajęcia w Krajowej Szkole 
Sądownictwa i Prokuratury oraz praktyki polegające na wykonywaniu pracy w sądach oraz 
jednostkach  organizacyjnych  prokuratury,  do  których  zostaną  przydzieleni  zgodnie 
z programem aplikacji. Przewiduje  się,  że  po  zakończeniu  każdego  cyklu  szkoleniowego 
(zajęcia, praktyki) będzie przeprowadzony sprawdzian. Zasady i tryb przeprowadzania oraz 
oceniania sprawdzianów, w  tym sprawdzianów poprawkowych, oraz zasady oceniania 
przebiegu  praktyk  powinny  zostać  unormowane  w  sposób  analogiczny  do  unormowań 
zawartych  w  rozporządzeniu  Ministra  Sprawiedliwości  z  dnia  6  października  2011  r. 
w sprawie odbywania aplikacji ogólnej, sędziowskiej  i  prokuratorskiej.  W  przedmiotowym 
akcie wykonawczym dodatkowo uregulowane zostaną kwestie związane z organizacją oraz 
przeprowadzeniem kolokwium sprawdzającego. 
– 19 – 
Zmiany w zakresie zasad odbywania aplikacji sędziowskiej i prokuratorskiej powodują 
także  konieczność  wydania  nowego  rozporządzenia  na  podstawie  art.  49  ust.  2  ustawy 
o Krajowej  Szkole  Sądownictwa  i  Prokuratury.  Nowy  akt  wykonawczy  należy  oprzeć  na 
takich samych zasadach  jak  dotychczasowe  rozporządzenie  Ministra  Sprawiedliwości 
w sprawie wyznaczania patronów koordynatorów oraz patronów poszczególnych praktyk, 
z  uwzględnieniem  zmian,  jakie  będą  wprowadzone  projektowaną  regulacją  ustawową. 
W związku  z  powyższym  zmiany  będzie  wymagało  też  wydane  na  postawie  art.  49  ust.  3 
ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości 
z  dnia  6  lipca  2009  r.  w  sprawie  wysokości  wynagrodzenia  patronów  koordynatorów oraz 
patronów poszczególnych praktyk i staży. Aczkolwiek zmiana stanu prawnego w tym zakresie 
będzie  się  sprowadzała  wyłącznie  do  likwidacji instytucji patrona dla aplikantów aplikacji 
ogólnej  oraz  likwidacji  instytucji  patrona  stażu  na stanowisku  referendarza  sądowego. 
W pozostałym  zakresie  nowy  akt  wykonawczy  będzie  obejmował  identyczne  regulacje  jak 
powołane powyżej rozporządzenie. 
Wprowadzone niniejszą nowelizacją zmiany art. 2 i art. 12 ustawy o Krajowej Szkole 
Sądownictwa i Prokuratury powodują z kolei potrzebę wydania nowego aktu wykonawczego 
do  art.  3  tej  ustawy.  Dotychczasowe  rozporządzenie  Ministra  Sprawiedliwości  z  dnia 
16 kwietnia  2009  r.  w  sprawie  nadania  statutu  Krajowej  Szkole  Sądownictwa  i  Prokuratury 
musi zostać uchylone, a w jego miejsce zostanie wydane nowe rozporządzenie wzorowane na 
dotychczas obowiązującym, uwzględniające wskazane wcześniej zmiany normatywne, m.in. 
uregulowania  przewidujące  odmienne  od  dotychczasowych  zasady  kierowania  Krajową 
Szkołą Sądownictwa i Prokuratury oraz zmiany w zakresie zadań ustawowych tego podmiotu. 
Struktura organizacyjna Krajowej Szkoły powinna zostać ukształtowania w jej statucie w taki 
sposób, aby jak najpełniej realizowane były zadania nałożone na tę jednostkę. 
Wejście w życie projektowanych regulacji nie będzie wymagało dokonania nowelizacji 
następujących aktów wykonawczych: 
– 
wydanego na podstawie art. 52 pkt 3 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa 
i Prokuratury rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 marca 2011 r. w sprawie 
zasad przeprowadzania egzaminu sędziowskiego i prokuratorskiego, 
– 
wydanego na podstawie art. 55 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury 
rozporządzenia  Ministra  Sprawiedliwości  z  dnia  8  października  2009  r.  w  sprawie 
warunków wynagradzania pracowników  administracyjnych  i  pracowników  obsługi