Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw
projekt dotyczy dostosowania regulacji art. 492 par. 1 ustawy do wymogów Konstytucji RP i do Konwencji o Prawach Osób Niepełnosprawnych w zakresie procedury wygaśnięcia mandatu z powodu niezdolności wójta do sprawowania urzędu
- Kadencja sejmu: 7
- Nr druku: 2337
- Data wpłynięcia: 2014-04-04
- Uchwalenie: sprawa niezamknięta
2337
Druk nr 2337
Warszawa, 12 marca 2014 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:
- o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy
oraz niektórych innych ustaw.
Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Witolda Pahla.
(-) Elżbieta Achinger; (-) Tadeusz Arkit; (-) Paweł Arndt; (-) Joanna
Bobowska;
(-) Jerzy Borowczak; (-) Łukasz
Borowiak; (-) Jacek
Brzezinka;
(-) Beata Bublewicz; (-) Jerzy Budnik; (-) Marian
Cycoń;
(-) Barbara Czaplicka; (-) Zofia Czernow; (-) Zenon
Durka;
(-) Jerzy Fedorowicz; (-) Krzysztof Gadowski; (-) Andrzej
Gałażewski;
(-) Elżbieta
Gapińska;
(-) Lidia
Gądek;
(-) Artur
Gierada;
(-) Czesław
Gluza; (-) Tomasz Głogowski; (-) Rafał
Grupiński; (-) Iwona Guzowska; (-) Katarzyna Hall; (-) Marek
Hok;
(-) Renata Janik; (-) Bożena
Kamińska;
(-) Jan
Kaźmierczak;
(-) Krystyna
Kłosin;
(-) Brygida Kolenda-
Łabuś; (-) Agnieszka Kołacz-Leszczyńska; (-) Ewa Kołodziej; (-) Domicela
Kopaczewska; (-) Sławomir Kowalski; (-) Jacek Kozaczyński; (-) Iwona
Kozłowska; (-) Ligia Krajewska; (-) Elżbieta Królikowska-Kińska; (-) Marek
Krząkała; (-) Tomasz Kulesza; (-) Józef Lassota; (-) Arkadiusz
Litwiński; (-) Zofia Ławrynowicz; (-) Rajmund Miller; (-) Anna
Nemś; (-) Małgorzata Niemczyk; (-) Tomasz Piotr Nowak; (-) Marzena
Okła-Drewnowicz; (-) Witold Pahl; (-) Paweł Papke; (-) Małgorzata
Pępek; (-) Lucjan Marek Pietrzczyk; (-) Mirosław Pluta; (-) Dorota
Rutkowska;
(-) Marek
Rząsa; (-) Krystyna Sibińska; (-) Henryk
Siedlaczek; (-) Bożena Sławiak; (-) Wiesław Suchowiejko; (-) Paweł
Suski;
(-) Bożena
Szydłowska;
(-) Iwona
Śledzińska-
Katarasińska; (-) Marcin Święcicki; (-) Aleksandra Trybuś; (-) Łukasz
Tusk; (-) Piotr Van der Coghen; (-) Monika Wielichowska; (-) Marek
Wojtkowski;
(-) Ewa Wolak; (-) Ryszard Zawadzki; (-) Jerzy
Ziętek; (-) Ewa Żmuda-Trzebiatowska.
-projekt-
USTAWA
z dnia …………… 2013 r.
o zmianie ustawy — Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw
Art. 1. W ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. — Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, z
późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 492:
a) w § 1 uchyla się pkt 6,
b) w § 1 po pkt 5 dodaje się pkt 6a w brzmieniu:
„6a) stwierdzenia przez radę gminy, w drodze uchwały, trwałej niezdolności wójta do
sprawowania urzędu;”,
c) § 2a otrzymuje brzmienie:
„§ 2a. Wygaśnięcie mandatu wójta z przyczyn, o których mowa w § 1 pkt 3, pkt 4 - w
zakresie powodów wskazanych w art. 10 § 2 i art. 11 § 2, oraz pkt 7, stwierdza komisarz
wyborczy, w drodze postanowienia, w terminie 14 dni od dnia wystąpienia przyczyny
wygaśnięcia mandatu. Postanowienie komisarza wyborczego ogłasza się w wojewódzkim
dzienniku urzędowym oraz podaje do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji
Publicznej.”,
d) po § 2a dodaje się § 2b i 2c w brzmieniu:
„§ 2b. Uchwałę, o której mowa w § 1 pkt 6a rada gminy podejmuje na wniosek wójta, grupy
radnych stanowiących co najmniej ¼ rady lub wojewody, po zasięgnięciu opinii lekarza
orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Uchwałę rady gminy w przedmiocie
wygaśnięcia mandatu wójta doręcza się niezwłocznie zainteresowanemu i przesyła się
wojewodzie oraz komisarzowi wyborczemu. Przed podjęciem uchwały o stwierdzeniu trwałej
niezdolności wójta do sprawowania urzędu należy umożliwić wójtowi złożenie wyjaśnień.
§ 2c. Wygaśnięcie mandatu wójta z przyczyny, o której mowa w § 1 pkt 6a stwierdza
komisarz wyborczy w drodze postanowienia, w terminie 14 dni od bezskutecznego upływu
terminu do wniesienia skargi, o której mowa w art. 493 § 1a jeżeli zaś skargę wniesiono – w
terminie 14 dni od uprawomocnienia się wyroku sądu administracyjnego oddalającego skargę.
Postanowienie komisarza wyborczego ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym
oraz podaje do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej.”;
2) w art. 493:
a) § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Od uchwały rady gminy albo postanowienia komisarza wyborczego o wygaśnięciu
mandatu wójta z przyczyn, o których mowa w art. 492 § 1 pkt 1-6a, zainteresowanemu
przysługuje skarga do sądu administracyjnego w terminie 7 dni od dnia doręczenia uchwały
albo postanowienia. Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, który stwierdził wygaśnięcie
mandatu.”,
b) po § 1 dodaje się § 1a w brzmieniu:
1
„§ 1a. Od uchwały rady gminy, o której mowa w art. 492 § 1 pkt 6a, zainteresowanemu,
wojewodzie oraz komisarzowi wyborczemu przysługuje skarga do sądu administracyjnego w
terminie 7 dni od dnia doręczenia uchwały. Skargę wnosi się za pośrednictwem rady gminy,
która stwierdziła trwałą niezdolność wójta do sprawowania urzędu.”,
c) § 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. Sąd administracyjny rozpatruje skargę, o której mowa w § 1 i § 1a, w terminie 14 dni od
dnia jej wniesienia. Skargę kasacyjną wnosi się w terminie 14 dni.”.
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
UZASADNIENIE
Celem projektowanej ustawy jest dostosowanie regulacji art. 492 § 1 ustawy z dnia 5
stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2011 r., Nr 21, poz. 112 ze zm.) do wymogów
konstytucyjnych, tj. zapewnienie jego zgodności z art. 60 w związku z art. 32 Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej oraz z art. 29 lit. 1 Konwencji o Prawach Osób Niepełnosprawnych
(Dz. U. z 2012 r., poz. 1169).
Obowiązujący obecnie Kodeks wyborczy przewiduje w art. 492 § 1 pkt 6, że mandat
wójta (burmistrza, prezydenta miasta, dalej: wójta) wygasa wskutek orzeczenia niezdolności
do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji w trybie określonym w przepisach o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na okres co najmniej do końca
kadencji. Wygaśnięcie mandatu wójta z tej przyczyny stwierdza komisarz wyborczy, w
drodze postanowienia, w terminie 14 dni od dnia wystąpienia przyczyny wygaśnięcia
mandatu. Postanowienie komisarza wyborczego ogłasza się w wojewódzkim dzienniku
urzędowym oraz podaje do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej (art.
492 § 2a).
Opisana regulacja budzi wątpliwości co do jej zgodności z Konstytucją RP, a także z
Konwencją o Prawach Osób Niepełnosprawnych. Wątpliwości te znalazły odzwierciedlenie
we wniosku, złożonym do Trybunału Konstytucyjnego przez Rzecznika Praw Obywatelskich,
w którym zarzucił on omawianym rozwiązaniom sprzeczność z art. 60 w związku z art. 32
Konstytucji oraz z art. 29 lit. 1 Konwencji. W uzasadnieniu wniosku Rzecznik argumentował,
że regulacja ta pozostaje w sprzeczności z ustanowionym w art. 60 ustawy zasadniczej
prawem dostępu obywateli polskich korzystających z pełni praw publicznych do służby
publicznej na jednakowych zasadach, a także z wyrażoną w art. 32 Konstytucji zasadą
2
równości. We wniosku podkreślono także , że „w przypadku osób ubiegających się o dostęp
do służby publicznej niemożliwe jest wprowadzenie zróżnicowania ich sytuacji na podstawie
jakichkolwiek pozakonstytucyjnych przesłanek”. Wymóg nielegitymowania się orzeczeniem
o niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, jest takim
niedopuszczalnym pozakonstytucyjnym warunkiem, ograniczającym dostęp do służby
publicznej, jaką w tym przypadku jest urząd wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Tym
samym więc konieczne jest jego usunięcie. Ocena zdolności do pracy czy do samodzielnej
egzystencji w trybie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
jest bowiem jedynie warunkiem uprawniającym do ubiegania się o określone świadczenia z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, nie może zaś stanowić przesłanki per se
uniemożliwiającej sprawowanie urzędu z wyboru. Warto dodać, że utrata mandatu jest
środkiem bezpośrednio dotyczącym wójta i ogranicza możliwość korzystania przezeń z
biernego prawa wyborczego. Jednocześnie, z uwagi na fakt, że wójt otrzymuje mandat w
wyborach bezpośrednich, jego utrata dotyczy także wyborców. Ponieważ jednak może w
konkretnych przypadkach okazać się, że osoba wybrana na stanowisko wójta będzie
niezdolna do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia, konieczne jest wprowadzenie
do systemu prawa procedury stwierdzania takiej niezdolności oraz następstw jej stwierdzenia,
pozostających jednakże w zgodzie ze standardami konstytucyjnymi i międzynarodowymi.
Należy zaznaczyć, że samo wprowadzenie procedury wygaśnięcia mandatu z powodu
niezdolności wójta do sprawowania urzędu nie może być uznane za niezgodne z Konstytucją.
Już w wyroku z 13 marca 2007 r. (sygn. akt K 8/07) Trybunał Konstytucyjny zauważył, że
„wygaśnięcie mandatu […] dotyka zarówno czynnego, jak i biernego prawa wyborczego.
Dzieje się tak dlatego, że wyniki przeprowadzonych wyborów, a więc praktycznej realizacji
zasady ludowładztwa, przewidzianej w art. 4 Konstytucji, ulegają tu przekreśleniu, w ich
aspekcie czynnym i biernym. Tym samym ulega przekreśleniu zasada trwałości mandatu
pochodzącego z wyborów bezpośrednich. […] Prawo bierne obejmuje sobą uprawnienie do
bycia wybranym, a także do sprawowania mandatu uzyskanego w wyniku niewadliwie
przeprowadzonych wyborów”. Trybunał zaznaczył jednocześnie, że „jest – co oczywiste –
możliwe pozbawienie mandatu na zasadach przewidzianych w ustawie i z przyczyn
koniecznych w demokratycznym państwie prawa. Przyczyny te podlegają jednak kontroli
konstytucyjności, właśnie m. in. z punktu widzenia proporcjonalności przyczyn decydujących
o przekreśleniu wyniku wyborów” oraz że „wyniki wyborów mogą zostać podważone (w tym
znaczeniu czynne prawo wyborcze nie może być traktowane jako prawo o absolutnym
3
Dokumenty związane z tym projektem:
-
2337
› Pobierz plik