Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw
projekt dotyczy dostosowania regulacji art. 492 par. 1 ustawy do wymogów Konstytucji RP i do Konwencji o Prawach Osób Niepełnosprawnych w zakresie procedury wygaśnięcia mandatu z powodu niezdolności wójta do sprawowania urzędu
- Kadencja sejmu: 7
- Nr druku: 2337
- Data wpłynięcia: 2014-04-04
- Uchwalenie: sprawa niezamknięta
2337
ważnej przyczyny decydującej o jej przełamaniu”, co oznacza, że „przyczyna decydująca o
wygaśnięciu mandatu musi być na tyle poważna, aby zniweczenie wyników wyborów (akt
demokracji bezpośredniej) było usprawiedliwione”.
W świetle przytoczonych standardów sformułowanych przez Trybunał Konstytucyjny
wskazać należy, że o ile pozbawienie mandatu na skutek orzeczenia niezdolności do pracy lub
niezdolności do samodzielnej egzystencji w trybie określonym w przepisach o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, które stanowi jedynie warunek uprawniający
do ubiegania się o określone świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i nie odnosi
się do specyfiki sprawowania pochodzącego z wyborów bezpośrednich urzędu wójta, może
rodzić wątpliwości, o tyle wygaśnięcie mandatu wójta na skutek stwierdzonej niezdolności do
sprawowania konkretnie tego urzędu, które następowałoby w procedurze gwarantującej
zarówno prawa zainteresowanego, jak i zewnętrzną, obiektywną kontrolę zapadających
rozstrzygnięć, musi być uznane nie tylko za usprawiedliwione, ale i potrzebne.
Nieprzewidzenie takiej możliwości w porządku prawnym powodowałoby bowiem w praktyce
„pozostawanie na urzędzie” przez osoby, które utraciły faktycznie zdolność do jego
sprawowania, a więc takie, które miałoby charakter jedynie formalny, a przez to
pozbawiałoby gminy skutecznej władzy pochodzącej z wyborów bezpośrednich, przekreślając
w praktyce w tych przypadkach demokratyczny mandat władzy wykonawczej w gminie.
Wygaśnięcie mandatu wójta w przypadku trwałej niezdolności do jego sprawowania,
stwierdzonej z uwzględnieniem specyfiki sprawowanego urzędu, jest więc konieczne w
demokratycznym państwie prawa.
Po przeanalizowaniu możliwych rozwiązań, projektodawcy proponują, aby w nowo
przyjętych przepisach kompetencję stwierdzania trwałej niezdolności wójta do sprawowania
urzędu ze względu na stan zdrowia przyznać radzie gminy. Prawo złożenia wniosku o
podjęcie uchwały w tej sprawie powinno przysługiwać: zainteresowanemu wójtowi, grupie
radnych oraz wojewodzie. Inicjatywa uchwałodawcza byłaby więc ustalona w tych sprawach
w sposób szczególny, bezpośrednio na mocy ustawy, co znajdowałoby uzasadnienie w
powadze spraw dotyczących niezdolności wójta do sprawowania urzędu. Rada musiałaby
przed podjęciem uchwały w tej sprawie zasięgnąć opinii lekarza orzecznika Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych. Lekarz orzecznik, wydając opinię, brałby pod uwagę specyfikę
urzędu sprawowanego przez wójta. Przed podjęciem uchwały należałoby umożliwić wójtowi
złożenie wyjaśnień. Uchwałę rady o wygaśnięciu mandatu wójta doręczano by niezwłocznie
4
zainteresowanemu i przesyłano wojewodzie oraz komisarzowi wyborczemu. Prawo do
złożenia skargi od uchwały rady gminy w przedmiocie stwierdzenia trwałej niezdolności
wójta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia powinno przysługiwać:
zainteresowanemu wójtowi, wojewodzie oraz komisarzowi wyborczemu.
Na podstawie uchwały rady o stwierdzeniu trwałej niezdolności wójta do sprawowania
urzędu ze względu na stan zdrowia, wygaśnięcie mandatu wójta stwierdzałby komisarz
wyborczy, co zapewniłoby dodatkową kontrolę podejmowanych decyzji. Taka konstrukcja
odpowiadałaby także przyjmowanemu w nauce, w tym w szczególności w stosunkach
publicznoprawnych, znaczeniu pojęcia „wygaśnięcie”, przez które rozumie się takie ustanie
stosunku prawnego lub prawa, które następuje z mocy samego prawa, nie zaś innego
podmiotu. Okolicznością powodującą wygaśnięcie mandatu wójta byłaby więc jego trwała
niezdolność do sprawowania urzędu, stwierdzona przez radę gminy w oparciu o opinię
lekarza orzecznika Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych, zaś rozstrzygnięciem
potwierdzającym tę okoliczność byłoby postanowienie komisarza wyborczego. Postanowienie
komisarza wyborczego winno podlegać ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym
oraz być podane do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej.
Postanowienie doręczano by także niezwłocznie zainteresowanemu i przesyłano wojewodzie
oraz przewodniczącemu rady gminy. Od postanowienia komisarza także mogłaby
przysługiwać skarga do sądu administracyjnego; można by jednak ograniczyć prawo do jej
wniesienia jedynie do zainteresowanego wójta.
Rozpatrywanie skarg oraz skarg kasacyjnych w tych sprawach powinno być
ograniczone terminami – podobnie jak w innych przypadkach kontroli sądowej wygaśnięcia
mandatu (art. 493 Kodeksu wyborczego).
W przypadku wygaśnięcia mandatu wójta przed upływem kadencji na skutek
stwierdzenia trwałej niezdolności do sprawowania urzędu zastosowanie miałby art. 28d
ustawy o samorządzie gminnym, regulujący procedurę przeprowadzania wyborów
przedterminowych i przesłanki odstąpienia od ich zarządzania oraz art. 28f, stanowiący, że w
przypadku wygaśnięcia mandatu wójta przed upływem kadencji jego funkcję, do czasu
objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta, pełni osoba wyznaczona przez Prezesa
Rady Ministrów. Wygaśnięcie mandatu z powodu trwałej niezdolności do sprawowania
urzędu byłoby równoznaczne – jak w każdym innym przypadku – z odwołaniem jego
zastępcy lub zastępców (art. 28e).
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
5
Warszawa, 9 kwietnia 2014 r.
BAS-WAPEiM-831/14
Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej
Opinia prawna
o zgodności poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks
wyborczy (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Witold Pahl) z prawem
Unii Europejskiej
Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 r. – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2012 r. poz. 32, ze zm.)
sporządza się następującą opinię:
I.
Przedmiot projektu ustawy
Poselski projekt ustawy ma na celu zmianę ustawy z dnia 5 stycznia 2011
r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, ze zm.). Zmiana dotyczy trybu
wygaszania mandatu wójta z powodu trwałej niezdolności wójta do
sprawowania urzędu. Zgodnie z projektem, o trwałej niezdolności ma
rozstrzygać, w drodze uchwały, rada gminy. W razie podjęcia stosownej
uchwały przez radę gminy, wygaśnięcie mandatu stwierdzałby w drodze
postanowienia, komisarz wyborczy. Uchwała i postanowienie byłyby
zaskarżalne do sądu administracyjnego. W obecnym stanie prawnym zamiast
uchwały rady gminy, przesłanką wygaśnięcia mandatu wójta jest wydanie
orzeczenia o niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej
egzystencji w trybie określonym w ="http://10.1.2.26/lex/index.rpc#hiperlinkDocsList.rpc?hiperlink=type=merytoryczny:nro=Powszechny.902643:part=a492%C2%A71p6:nr=3&full=1"o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
II.
Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
ustawy
Prawo Unii Europejskiej nie reguluje kwestii objętych projektem ustawy.
2
III. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Przepisy projektu ustawy pozostają poza zakresem regulacji prawa Unii
Europejskiej.
IV.
Konkluzja
Przedstawiony poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks
wyborczy nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.
Szef Kancelarii Sejmu
Lech Czapla
Warszawa, 9 kwietnia 2014 r.
BAS-WAPEiM-832/14
Pani Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej
Opinia prawna w sprawie stwierdzenia, czy poselski projekt ustawy o
zmianie ustawy – Kodeks wyborczy (przedstawiciel wnioskodawców: poseł
Witold Pahl) jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej
w rozumieniu art. 95a Regulaminu Sejmu
Poselski projekt ustawy ma na celu zmianę ustawy z dnia 5 stycznia 2011
r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, ze zm.). Zmiana dotyczy trybu
wygaszania mandatu wójta z powodu trwałej niezdolności wójta do
sprawowania urzędu. Zgodnie z projektem, o trwałej niezdolności ma
rozstrzygać, w drodze uchwały, rada gminy. W razie podjęcia stosownej
uchwały przez radę gminy, wygaśnięcie mandatu stwierdzałby w drodze
postanowienia, komisarz wyborczy. Uchwała i postanowienie byłyby
zaskarżalne do sądu administracyjnego. W obecnym stanie prawnym zamiast
uchwały rady gminy, przesłanką wygaśnięcia mandatu wójta jest wydanie
orzeczenia o niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej
egzystencji w trybie określonym w ="http://10.1.2.26/lex/index.rpc#hiperlinkDocsList.rpc?hiperlink=type=merytoryczny:nro=Powszechny.902643:part=a492%C2%A71p6:nr=3&full=1"o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Projekt ustawy nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.
Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy nie jest
projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej w rozumieniu art. 95a
Regulaminu Sejmu.
Szef Kancelarii Sejmu
Lech Czapla
Dokumenty związane z tym projektem:
-
2337
› Pobierz plik