Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw

charakterze),  jednakże  ranga  wspomnianej  zasady  wymaga  zawsze  istnienia  dostatecznie 
ważnej przyczyny decydującej o jej przełamaniu”, co oznacza, że „przyczyna decydująca o 
wygaśnięciu  mandatu  musi  być  na  tyle  poważna,  aby  zniweczenie  wyników  wyborów  (akt 
demokracji bezpośredniej) było usprawiedliwione”. 
W świetle przytoczonych standardów sformułowanych przez Trybunał Konstytucyjny 
wskazać należy, że o ile pozbawienie mandatu na skutek orzeczenia niezdolności do pracy lub 
niezdolności do samodzielnej egzystencji w trybie określonym w przepisach o emeryturach i 
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, które stanowi jedynie warunek uprawniający 
do ubiegania się o określone świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i nie odnosi 
się do specyfiki sprawowania pochodzącego z wyborów bezpośrednich urzędu wójta, może 
rodzić wątpliwości, o tyle wygaśnięcie mandatu wójta na skutek stwierdzonej niezdolności do 
sprawowania  konkretnie  tego  urzędu,  które  następowałoby  w  procedurze  gwarantującej 
zarówno  prawa  zainteresowanego,  jak  i  zewnętrzną,  obiektywną  kontrolę  zapadających 
rozstrzygnięć,  musi  być  uznane  nie  tylko  za  usprawiedliwione,  ale  i  potrzebne. 
Nieprzewidzenie takiej możliwości w porządku prawnym powodowałoby bowiem w praktyce 
„pozostawanie  na  urzędzie”  przez  osoby,  które  utraciły  faktycznie  zdolność  do  jego 
sprawowania,  a  więc  takie,  które  miałoby  charakter  jedynie  formalny,  a przez to 
pozbawiałoby gminy skutecznej władzy pochodzącej z wyborów bezpośrednich, przekreślając 
w praktyce w tych przypadkach demokratyczny  mandat  władzy  wykonawczej  w  gminie. 
Wygaśnięcie  mandatu  wójta  w  przypadku  trwałej  niezdolności  do  jego  sprawowania, 
stwierdzonej  z  uwzględnieniem  specyfiki  sprawowanego  urzędu,  jest  więc  konieczne  w 
demokratycznym państwie prawa. 
Po  przeanalizowaniu  możliwych  rozwiązań,  projektodawcy  proponują,  aby  w  nowo 
przyjętych przepisach kompetencję stwierdzania trwałej niezdolności wójta do sprawowania 
urzędu  ze  względu  na  stan  zdrowia  przyznać  radzie  gminy.  Prawo  złożenia  wniosku  o 
podjęcie  uchwały  w  tej  sprawie  powinno  przysługiwać:  zainteresowanemu  wójtowi,  grupie 
radnych oraz wojewodzie. Inicjatywa uchwałodawcza byłaby więc ustalona w tych sprawach 
w  sposób  szczególny,  bezpośrednio  na  mocy  ustawy,  co  znajdowałoby  uzasadnienie  w 
powadze  spraw  dotyczących  niezdolności  wójta  do  sprawowania  urzędu.  Rada  musiałaby 
przed  podjęciem  uchwały  w  tej  sprawie  zasięgnąć  opinii  lekarza  orzecznika  Zakładu 
Ubezpieczeń  Społecznych.  Lekarz  orzecznik,  wydając  opinię,  brałby  pod  uwagę  specyfikę 
urzędu sprawowanego przez wójta. Przed podjęciem uchwały należałoby umożliwić wójtowi 
złożenie wyjaśnień. Uchwałę rady o wygaśnięciu mandatu wójta doręczano by niezwłocznie 
 
4 
zainteresowanemu  i  przesyłano  wojewodzie  oraz  komisarzowi  wyborczemu.  Prawo  do 
złożenia  skargi  od  uchwały  rady  gminy  w  przedmiocie  stwierdzenia  trwałej  niezdolności 
wójta  do  sprawowania  urzędu  ze  względu  na  stan  zdrowia  powinno  przysługiwać: 
zainteresowanemu wójtowi, wojewodzie oraz komisarzowi wyborczemu. 
Na podstawie uchwały rady o stwierdzeniu trwałej niezdolności wójta do sprawowania 
urzędu  ze  względu  na  stan  zdrowia,  wygaśnięcie  mandatu  wójta  stwierdzałby  komisarz 
wyborczy,  co  zapewniłoby  dodatkową  kontrolę  podejmowanych  decyzji.  Taka  konstrukcja 
odpowiadałaby  także  przyjmowanemu  w  nauce,  w  tym  w  szczególności  w  stosunkach 
publicznoprawnych, znaczeniu pojęcia „wygaśnięcie”, przez które rozumie się takie ustanie 
stosunku prawnego lub prawa, które następuje  z  mocy  samego  prawa,  nie  zaś  innego 
podmiotu.  Okolicznością  powodującą  wygaśnięcie  mandatu  wójta  byłaby  więc  jego  trwała 
niezdolność  do  sprawowania  urzędu,  stwierdzona  przez  radę  gminy  w  oparciu  o  opinię 
lekarza orzecznika Zakładu 
Ubezpieczeń  Społecznych,  zaś  rozstrzygnięciem 
potwierdzającym tę okoliczność byłoby postanowienie komisarza wyborczego. Postanowienie 
komisarza  wyborczego  winno  podlegać  ogłoszeniu  w  wojewódzkim  dzienniku  urzędowym 
oraz  być  podane  do  publicznej  wiadomości  w  Biuletynie  Informacji Publicznej. 
Postanowienie doręczano by także niezwłocznie zainteresowanemu i przesyłano wojewodzie 
oraz  przewodniczącemu  rady  gminy.  Od  postanowienia  komisarza  także  mogłaby 
przysługiwać skarga do sądu administracyjnego; można by jednak ograniczyć prawo do jej 
wniesienia jedynie do zainteresowanego wójta. 
Rozpatrywanie  skarg  oraz  skarg  kasacyjnych  w  tych  sprawach  powinno  być 
ograniczone terminami – podobnie jak w innych  przypadkach kontroli sądowej wygaśnięcia 
mandatu (art. 493 Kodeksu wyborczego). 
W  przypadku  wygaśnięcia  mandatu  wójta  przed  upływem  kadencji  na  skutek 
stwierdzenia  trwałej  niezdolności  do  sprawowania  urzędu  zastosowanie  miałby  art.  28d 
ustawy  o  samorządzie  gminnym,  regulujący  procedurę  przeprowadzania wyborów 
przedterminowych i przesłanki odstąpienia od ich zarządzania oraz art. 28f, stanowiący, że w 
przypadku  wygaśnięcia  mandatu  wójta  przed  upływem  kadencji  jego  funkcję,  do  czasu 
objęcia  obowiązków  przez  nowo  wybranego  wójta,  pełni  osoba  wyznaczona  przez  Prezesa 
Rady Ministrów.  Wygaśnięcie  mandatu  z  powodu  trwałej  niezdolności  do  sprawowania 
urzędu  byłoby  równoznaczne  –  jak  w  każdym  innym  przypadku  –  z  odwołaniem  jego 
zastępcy lub zastępców (art. 28e).   
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej. 
 
5 
 
Warszawa, 9 kwietnia 2014 r. 
BAS-WAPEiM-831/14 
 
Pani 
Ewa Kopacz 
Marszałek Sejmu  
Rzeczypospolitej Polskiej 
 
 
 
Opinia prawna 
o zgodności poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks 
wyborczy (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Witold Pahl) z prawem 
Unii Europejskiej  
 
 
Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 
1992 r. –  Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2012  r. poz. 32, ze zm.) 
sporządza się następującą opinię: 
 
 
I. 
Przedmiot projektu ustawy 
Poselski projekt ustawy ma na celu zmianę ustawy z dnia 5 stycznia 2011 
r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, ze zm.). Zmiana dotyczy trybu 
wygaszania  mandatu  wójta  z  powodu  trwałej  niezdolności  wójta  do 
sprawowania  urzędu.  Zgodnie  z  projektem,  o  trwałej  niezdolności ma 
rozstrzygać,  w  drodze  uchwały,  rada  gminy.  W  razie  podjęcia stosownej 
uchwały  przez  radę  gminy,  wygaśnięcie  mandatu  stwierdzałby  w  drodze 
postanowienia,  komisarz  wyborczy.  Uchwała  i  postanowienie  byłyby 
zaskarżalne  do  sądu  administracyjnego.  W  obecnym stanie prawnym zamiast 
uchwały  rady  gminy,  przesłanką  wygaśnięcia  mandatu  wójta  jest  wydanie 
orzeczenia  o  niezdolności  do  pracy  lub  niezdolności  do  samodzielnej 
egzystencji  w  trybie  określonym  w  ="http://10.1.2.26/lex/index.rpc#hiperlinkDocsList.rpc?hiperlink=type=merytoryczny:nro=Powszechny.902643:part=a492%C2%A71p6:nr=3&full=1"o emeryturach i rentach z 
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. 
Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.  
 
II. 
Stan prawa  Unii  Europejskiej  w  materii  objętej  projektem 
ustawy 
Prawo Unii Europejskiej nie reguluje kwestii objętych projektem ustawy. 
  
 
 
 
2 
III.  Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa 
Unii Europejskiej  
Przepisy  projektu  ustawy  pozostają  poza zakresem regulacji prawa Unii 
Europejskiej. 
 
IV. 
Konkluzja 
Przedstawiony poselski projekt ustawy o  zmianie ustawy –  Kodeks 
wyborczy nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Szef Kancelarii Sejmu 
 
 
 
 
 
 
 
 
Lech Czapla 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Warszawa, 9 kwietnia 2014 r. 
 
BAS-WAPEiM-832/14  
 
Pani Ewa Kopacz 
Marszałek Sejmu 
Rzeczypospolitej Polskiej  
 
 
Opinia prawna w sprawie stwierdzenia, czy poselski projekt ustawy o 
zmianie ustawy – Kodeks wyborczy (przedstawiciel wnioskodawców: poseł 
Witold Pahl) jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej 
w rozumieniu art. 95a Regulaminu Sejmu  
 
 
Poselski projekt ustawy ma na celu zmianę ustawy z dnia 5 stycznia 2011 
r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, ze zm.). Zmiana dotyczy trybu 
wygaszania  mandatu  wójta  z  powodu  trwałej  niezdolności  wójta  do 
sprawowania  urzędu.  Zgodnie  z  projektem,  o  trwałej  niezdolności  ma 
rozstrzygać,  w  drodze  uchwały,  rada  gminy.  W  razie  podjęcia stosownej 
uchwały  przez  radę  gminy,  wygaśnięcie  mandatu  stwierdzałby  w  drodze 
postanowienia,  komisarz  wyborczy.  Uchwała  i  postanowienie  byłyby 
zaskarżalne  do  sądu  administracyjnego.  W  obecnym  stanie  prawnym  zamiast 
uchwały  rady  gminy,  przesłanką  wygaśnięcia  mandatu  wójta  jest  wydanie 
orzeczenia  o  niezdolności  do  pracy  lub  niezdolności  do  samodzielnej 
egzystencji  w  trybie  określonym  w  ="http://10.1.2.26/lex/index.rpc#hiperlinkDocsList.rpc?hiperlink=type=merytoryczny:nro=Powszechny.902643:part=a492%C2%A71p6:nr=3&full=1"o emeryturach i rentach z 
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. 
Projekt ustawy nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej. 
Poselski  projekt ustawy  o zmianie  ustawy  –  Kodeks  wyborczy  nie jest 
projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej w rozumieniu art. 95a 
Regulaminu Sejmu. 
 
 
Szef Kancelarii Sejmu 
 
Lech Czapla