Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych

 
Druk nr 2207 
 
 
Warszawa, 21 lutego 2014 r. 
SEJM  
 
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 
VII kadencja 
Marszałek Senatu 
 
 
 
 
Pani  
 
Ewa Kopacz 
 
Marszałek Sejmu 
 
Rzeczypospolitej Polskiej 
 
 
 
 
Zgodnie  z  art.  118  ust.  1  Konstytucji  Rzeczypospolitej  Polskiej  z  dnia  
2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt przekazać Pani Marszałek podjętą przez Senat na 
49. posiedzeniu w dniu 20 lutego 2014 r. uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu 
projektu ustawy 
 
 - o zmianie ustawy o kosztach sądowych 
w sprawach cywilnych wraz z projektem tej ustawy. 
 
Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senatora Michała 
Seweryńskiego  do  reprezentowania  Senatu  w  dalszych  pracach  nad  tym 
projektem. 
 
 
(-) Bogdan Borusewicz 
 
 
U C H WA Ł A  
S E N A T U   R Z E C Z Y P O S P O L I T E J   P O L S K I E J  
z dnia 20 lutego 2014 r. 
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o kosztach sądowych 
w sprawach cywilnych 
Na  podstawie  art.  118  ust.  1  Konstytucji  Rzeczypospolitej  Polskiej  z  dnia  2  kwietnia 
1997  r.,  Senat  wnosi  do  Sejmu  Rzeczypospolitej  Polskiej  projekt  ustawy  o  zmianie  ustawy  
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. 
Jednocześnie  upoważnia  senatora  Michała  Seweryńskiego  do  reprezentowania  Senatu  
w pracach nad projektem. 
 
 
 
 
MARSZAŁEK SENATU 
 
 
 
Bogdan BORUSEWICZ 
 
 
projekt 
U S T AWA  
z dnia 
o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych 
Art. 1. W ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych 
(Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594, z późn. zm.1)) w art. 96 w ust. 1 w pkt 12 kropkę zastępuje 
się średnikiem i dodaje się pkt 13 w brzmieniu: 
„13) strona  wnosząca  skargę  o  wznowienie  postępowania  na  postawie  art.  4011  lub 
art. 403 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego.”. 
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. 
 
 
                                                 
1)  Zmiany  tekstu  jednolitego  wymienionej  ustawy  zostały  ogłoszone  w  Dz.  U.  z  2010  r.  Nr  152,  poz.  1016 
i Nr 197,  poz.  1307,  z  2011  r.  Nr  92,  poz.  531,  Nr  106,  poz.  622,  Nr  149,  poz.  887,  Nr  163,  poz.  981 
i Nr 240, poz. 1431, z 2012 r. poz. 1101, z 2013 r. poz. 429 oraz z 2014 r. poz. 24 i 40. 
 
 
U Z A S A D N I E N I E  
 
1. Cel projektowanej ustawy 
Projektowana ustawa o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ma 
na celu rozszerzenie katalogu wyjątków od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych. Istotą 
regulacji zawartej w art. 1 projektu jest objęcie ustawowym zwolnieniem we wspomnianym 
zakresie także skargi o wznowienie postępowania, w sytuacji gdy przyczyną wznowienia ma 
być okoliczność przewidziana w art. 4011 lub art. 403 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego 
(dalej:  k.p.c.),  tzn.  stwierdzenie  przez  Trybunał  Konstytucyjny  niezgodności  z  Konstytucją, 
ratyfikowaną  umową  międzynarodową  bądź  też  ustawą  aktu  normatywnego,  na  podstawie 
którego zostało wydane orzeczenie lub uznanie za niekonstytucyjny aktu normatywnego, na 
podstawie którego zostało wydane postanowienie, które to wprawdzie nie było orzeczeniem 
kończącym postępowanie w sprawie, lecz miało miało wpływ na treść wyroku i w związku 
z rozstrzygnięciem Trybunału zostało uchylone albo zmienione. 
Projekt  stanowi  realizację  postulatu  zawartego  w  indywidualnej  petycji  (P8–04/13) 
skierowanej do Marszałka Senatu. Jak podniósł autor przedmiotowej petycji, wprowadzenie 
ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych w przypadku zgłoszenia żądania wznowienia 
postępowania w związku z orzeczeniem o niekonstytucyjności podstawy prawnej wyroku lub 
postanowienia  uzasadnione  jest  potrzebą  zapewnienia  efektywnej  ochrony  jednostki  przed 
bezprawiem legislacyjnym. Skoro prawodawca uchwalił wadliwe  przepisy  i  wznowienie jest 
tego  konsekwencją,  to  wymóg  ponoszenia  kosztów  przez  podmiot  występujący  ze  skargą 
o wznowienie postępowania narusza zasady współżycia społecznego i zasadę demokratycznego 
państwa  prawnego.  Nie  zmienia  tego  nawet  fakt,  że  w  ostatecznym  rozrachunku  kosztami 
sądowymi może zostać obciążony przeciwnik procesowy (inny uczestnik postępowania), gdyż 
w  niektórych  wypadkach,  np.  w  razie  upadłości  drugiej  strony,  wyegzekwowanie  należnych 
kosztów nie będzie możliwe. Również sposób ukształtowania instytucji zwolnienia od kosztów 
nie daje osobie występującej ze skargą o wznowienie pewności, że jej aktywność nie będzie 
wiązała się z obowiązkiem uiszczenia kosztów sądowych. Zdaniem piszącego, można się też 
doszukać  analogii  między  żądaniem  wznowienia  postępowania  opartym  na  podstawie  z  art. 
4011  k.p.c.  a  roszczeniem  o  uznanie  określonych  postanowień  umownych  za  niedozwolone, 
przy  czym  zgłoszenie  tego  ostatniego  nie  pociąga  za  sobą  konieczności  pokrycia  kosztów 
 
– 2 – 
sądowych z racji zwolnienia zagwarantowanego na mocy art. 96 ust. 1 pkt 3 ustawy o kosztach 
sądowych w sprawach cywilnych (dalej: u.k.s.c. lub ustawa). 
 
2. Różnice między obowiązującym a projektowanym stanem prawnym 
Zgodnie  z  aktualnym  stanem  prawnym,  do  uiszczenia  kosztów  sądowych  obowiązana 
jest strona, która wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki, chyba że 
ustawa  stanowi  inaczej  (art.  2  ust.  2  u.k.s.c.).  Stosownie  do  art.  3  ust.  2  u.k.s.c.,  pismem 
podlegającym opłacie jest m.in. skarga o wznowienie postępowania (pkt 8 lit. a),  od której 
w sprawach o prawa majątkowe pobierana jest – co do zasady – opłata stosunkowa wynosząca 
5% wartości przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniejsza niż 30 zł i nie większa niż 100.000 
zł (art. 13 ust. 1 u.k.s.c.). Z kolei w sprawach o prawa niemajątkowe oraz w tych sprawach 
o prawa majątkowe, które zostały wyraźnie wskazane w ustawie, pobierana jest opłata stała 
w  wysokości  określonej  w  przepisach  działu  3  i  4  u.k.s.c.  Opłata  od  skargi  o  wznowienie 
jest  w  tych  przypadkach  równa  opłacie  należnej  od  pozwu  lub  wniosku  wszczynającego 
postępowanie w sprawie (art. 18 ust. 2 u.k.s.c.). Opłatę stałą od skargi o wznowienie pobiera 
się ponadto w sprawach, w których postępowanie nieprocesowe zostało wszczęte z urzędu. 
W myśl art. 23 u.k.s.c., opłata wynosi wówczas 40 zł. Należy także podkreślić, że wedle art. 2 
ust.  1  u.k.s.c.  koszty  sądowe  obejmują  zarówno  opłaty,  jak  i  wydatki,  do  których  można 
zaliczyć  w  szczególności  przysługujący  świadkom  zwrot  kosztów  podróży  i  noclegu  oraz 
utraconych zarobków lub dochodów (art. 5 ust. 1 pkt 2 u.k.s.c.), wynagrodzenie oraz zwrot 
kosztów  poniesionych  przez  biegłych,  tłumaczy  bądź  kuratorów  ustanowionych  dla  strony 
w danej sprawie (art. 5 ust. 1 pkt 3 u.k.s.c.), koszty przeprowadzenia innych dowodów (art. 5 
ust. 1 pkt 5 u.k.s.c.). 
Art. 96 ust. 1 u.k.s.c. przewiduje, że pewne podmioty (wymienione w pkt 1–12) nie mają 
obowiązku uiszczania kosztów sądowych. To zwolnienie od kosztów dotyczy: 
– strony dochodzącej ustalenia ojcostwa lub macierzyństwa oraz roszczeń z tym związanych; 
– strony dochodzącej roszczeń alimentacyjnych oraz strony pozwanej w sprawie o obniżenie 
alimentów; 
– strony wnoszącej o uznanie postanowień umownych za niedozwolone; 
– pracownika  wnoszącego  powództwo  oraz  strony  wnoszącej  odwołanie  do  sądu  pracy 
i ubezpieczeń  społecznych  (aczkolwiek  od  niektórych  pism  strony  te  obowiązane  są  uiścić 
opłatę  podstawową  w  wysokości  30  zł,  a  nawet  opłatę  stosunkową  na  zasadach  ogólnych,