Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym, ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe" oraz ustawy o Funduszu Kolejowym

 
Druk nr 2191 
 
 
Warszawa, 23 października 2013 r. 
SEJM  
 
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 
VII kadencja 
Komisja Infrastruktury 
 
INF-020-3-13 
 
 
 
Pani  
 
Ewa Kopacz 
 
Marszałek Sejmu 
 
Rzeczypospolitej Polskiej 
 
 
Na  podstawie  art.  32  ust.  2  regulaminu  Sejmu,  Komisja  Infrastruktury 
wnosi projekt ustawy: 
 
- o 
zmianie 
ustawy 
o 
transporcie 
kolejowym,  ustawy  o  komercjalizacji, 
restrukturyzacji 
i 
prywatyzacji 
przedsiębiorstwa 
państwowego 
"Polskie  Koleje  Państwowe"  oraz 
ustawy o Funduszu Kolejowym. 
 
Do reprezentowania stanowiska Komisji w pracach nad projektem ustawy 
została upoważniona poseł Elżbieta Apolonia Pierzchała. 
 
 
Przewodniczący Komisji 
 
 
(-) Stanisław  mijan 
 
 
 
                                                     USTAWA                                                     Projekt  
z dnia .............................. 2013 r. 
o zmianie ustawy o transporcie kolejowym, ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji  
i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” oraz ustawy 
o  Funduszu Kolejowym 
 
 
Art. 1. W ustawie z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 16, 
poz. 94, z późn. zm.1)) wprowadza się następujące zmiany: 
1)  w art. 33: 
a)  uchyla się ust. 5a, 
b)  po ust. 8 dodaje się ust 8a-8d w brzmieniu: 
„8a.  W  przypadku  odmowy  zatwierdzenia  stawek,  o  których  mowa  w  ust.  7, 
w  całości  albo  w  części,  obowiązują  odpowiednio  stawki  zatwierdzone  w  ostatniej 
decyzji Prezesa UTK dotyczącej danego zarządcy. 
8b.    W  przypadku,  o  którym  mowa  w  ust.  8a  nie  stosuje  się  terminu  ogłoszenia,  
o którym mowa w ust. 9.  
8c. W przypadku odmowy zatwierdzenia stawek, o którym mowa w ust. 8, zarządca, 
po  wprowadzeniu  zmian  wynikających  ze  stwierdzonych  niezgodności,  ponownie 
przekazuje stawki Prezesowi UTK w celu zatwierdzenia. 
8d. W przypadku, o którym mowa w ust. 8c nie stosuje się ust. 9 i 9a .”; 
2)  w art. 38: 
a)  ust. 3 otrzymuje brzmienie: 
„Koszty utrzymania infrastruktury kolejowej, z zastrzeżeniem ust. 1 pkt 2, pokrywane 
są  przez  zarządcę,  z  tym  że  mogą  być  one  pokrywane  z  budżetu  państwa,  przez 
jednostki samorządu terytorialnego oraz z innych źródeł.”, 
b) po ust. 3 dodaje się ust. 3a i 3b w brzmieniu: 
„3a.  Działalność  zarządcy,  która  nie  może  być  sfinansowana  z  opłat  za  korzystanie  
z  infrastruktury  kolejowej,  może  być  finansowana  z  budżetu  państwa  lub  Funduszu 
Kolejowego.  
3b. Działalność, o której mowa w ust.  3a, kwotę przeznaczoną na jej finansowanie, 
zasady  jej  rozliczenia,  zadania  nałożone  na  zarządcę  oraz  zachęty  do  zmniejszania 
                                                          
1)    Zmiany  tekstu  jednolitego  wymienionej  ustawy  zostały  ogłoszone  w  Dz.  U.  z  2007  r.  Nr  176,  poz.  1238 
i Nr 191, poz. 1374, z 2008 r. Nr 59, poz. 359, Nr 144, poz. 902, Nr 206, poz. 1289 i Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. 
Nr 1, poz. 3, Nr 18, poz. 97, Nr 19, poz. 100, Nr 98, poz. 817, Nr 115, poz. 966, Nr 157, poz. 1241 i Nr 214, 
poz. 1658, z 2011 r. Nr 5, poz. 13, Nr 102, poz. 586, Nr 106, poz. 622, Nr 187, poz. 1113, Nr 205, poz. 1209, 
Nr 227, poz. 1367, Nr 230, poz. 1372 i Nr 233 poz. 1381, z 2012 r. poz. 460 i 951 oraz z 2013 r. poz. 628. 
kosztów zapewniania infrastruktury i poziomu opłat za dostęp określa umowa zawarta 
pomiędzy ministrem właściwym do spraw transportu a zarządcą.”;  
3)  Art. 38a otrzymuje brzmienie: 
„1.  Minister  właściwy  do  spraw  transportu  może  dofinansować  z  budżetu  państwa  lub 
Funduszu  Kolejowego  koszty  remontu  i  utrzymania  infrastruktury  kolejowej,  jeżeli 
infrastruktura ta jest udostępniana przez zarządcę na zasadach określonych w ustawie. 
2.  Dofinansowanie,  o  którym  mowa  w  ust.  1,  jest  realizowane  na  podstawie  umowy 
zawartej,  na  okres  nie  krótszy  niż  3  lata,  pomiędzy  ministrem  właściwym  do  spraw 
transportu a zarządcą. 
3. Umowa określa w szczególności obowiązki zarządcy i wielkość dofinansowania, w tym 
na zmniejszenie kosztów i wysokości opłat za korzystanie z infrastruktury. Umowa może 
określać inne cele, w tym określone w art. 33 ust. 5c.”. 
 
Art. 2. W ustawie z dnia 16 grudnia 2005 r. o Funduszu Kolejowym (Dz. U. z 2006 r. Nr 12, 
poz. 61, z późn. zm 2)) uchyla się art. 3c. 
 
Art. 3. W  ustawie  z  dnia  8  września  2000  r.  o  komercjalizacji,  restrukturyzacji  
i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” (Dz. U. z 2000 r. 
Nr 84, poz. 948, z późn. zm.3), w art. 15 uchyla się ust. 7. 
 
Art. 4. Ustawa  wchodzi  w  życie  z  dniem  następującym  po  dniu  ogłoszenia,  z  wyjątkiem  
art. 2, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2014 r. 
 
 
                                                          
2)    Zmiany  tekstu  jednolitego  wymienionej  ustawy  zostały  ogłoszone  w  Dz.  U.  z  2009  r.  Nr  115,  poz.  966, 
z 2010 r. Nr 108, poz. 686 i Nr 247, poz. 1651 oraz  z 2011 r. Nr 187, poz. 1113.   
3) Zmiany  wymienionej ustawy zostały ogłoszone  w Dz. U. z 2001 r. Nr 100, poz. 1086 i Nr 154, poz. 1802,  
z 2002 r. Nr 205, poz. 1730 i Nr 240, poz. 2055, z 2003 r. Nr 6, poz. 63, Nr 80, poz. 720 i Nr 203, poz. 1966,    
z 2004 r. Nr 96, poz. 959 i Nr 120, poz. 1252, z 2005 r. Nr 157, poz. 1315 i Nr 184, poz. 1539, z 2006 r. Nr 12, 
poz. 63 i Nr 157, poz. 1119,  z 2008 r. Nr 97, poz. 624, Nr 193, poz. 1196 i Nr 206, poz. 1289, z 2009 r. Nr 6, 
poz. 33, z 2010 r. Nr 108, poz. 686 i Nr 247, poz. 1651 oraz z 2011 r. Nr 168, poz. 1002. 
 
2 
 
UZASADNIENIE 
 
Głównym celem projektowanej ustawy jest wprowadzenie do krajowego systemu prawnego 
rozwiązań umożliwiających: 
1)  finansowanie  działalności  zarządcy  infrastruktury  kolejowej  na  nowych  zasadach, 
niezbędnych  dla  właściwego  wdrożenia  wyroku  Trybunału  Sprawiedliwości  UE  
w sprawie C-512/10 – oczekiwane wdrożenie przed 1 stycznia 2014 r.; 
2)  usunięcie  luki  w  prawie,  polegającej  na  braku  regulacji  sytuacji,  kiedy  Prezes  Urzędu 
Transportu  Kolejowego  odmówi  zatwierdzenia  proponowanych  przez  zarządcę 
wysokości stawek dostępu – oczekiwane wdrożenie przed 15 grudnia 2013 r.; 
3)  wyeliminowanie  z  systemu  prawnego  regulacji,  które  powodują  generowanie  
po stronie zarządcy infrastruktury kolejowej, nieuzasadnionych strat finansowych. 
 
Odnośnie do pkt 1: 
W  dniu  30  maja  2013  roku  Trybunału  Sprawiedliwości  Unii  Europejskiej  wydał  wyrok  
w  sprawie  C-512/10,  w  którym  stwierdzono,  że  Rzeczpospolita  Polska  uchybiła 
zobowiązaniom  ujętym  w  art.  6  ust.  2  (brak  stworzenia  „zachęt  do  zmniejszenia  kosztów 
zapewnienia infrastruktury i wielkości opłat za dostęp”) oraz art. 7 ust. 3 (pobieranie opłaty za 
dostęp do infrastruktury w oparciu o koszty inne niż „bezpośrednio ponoszone jako rezultat 
wykonywania  przewozów  pociągami”)  dyrektywy  2001/14/WE  Parlamentu  Europejskiego  
i  Rady  z  dnia  26  lutego  2001  r.  w  sprawie  alokacji  zdolności  przepustowej  infrastruktury 
kolejowej  i  pobierania  opłat  za  użytkowanie  infrastruktury  kolejowej  oraz  przyznawania 
świadectw  bezpieczeństwa  (Dz.  Urz.  UE  L  75  z  15.3.2001,  str.  29)  zmienionej  dyrektywą 
2004/49/WE  Parlamentu  Europejskiego  i  Rady  z  dnia  29  kwietnia  2004  r.  Wyrok  podlega 
natychmiastowej  wykonalności.  Brak  jego  wykonania,  będzie  skutkował  nałożeniem  na 
Rzeczpospolitą Polską adekwatnych kar finansowych, tj. takich, które będą na tyle dotkliwe, 
by zmusić Państwo do wypełnienia obowiązku i ukarać za brak wypełnienia w przeszłości. 
Dla  pełnego  wdrożenia  wyroku  niezbędna  jest  zmiana  zasad  finansowania  zarządcy 
infrastruktury. Koszty, które obecnie  finansowane są z dotacji budżetowej, mają być co do 
zasady  finansowane  z  przychodów  od  przewoźników  kolejowych,  natomiast  koszty,  które 
dotychczas  zarządca  infrastruktury  finansował  z  przychodów  od  przewoźników  mają  być 
finansowane  z  budżetu  państwa.  Zaproponowane  w  art.  1  pkt  1  ppkt  a  oraz  w  pkt  2  i  3 
przepisy  umożliwiają  opisaną  zmianę.  Wskazane  jest,  aby  zmiany  takie,  m.in.  z  uwagi  na 
roczne budżetowanie, wprowadzane były z dniem 1 stycznia danego roku.  
Przepis  ujęty  w  art.  1  pkt  2  lit.  b  projektu  ustawy  nie  przewiduje  obowiązku,  a  jedynie 
możliwość finansowania z budżetu państwa działalności zarządcy. Ustanowienie ustawowego 
obowiązku  finansowania  działalności  zarządcy,  powodowałoby,  że  Skarb  Państwa  byłby 
zobowiązany  finansować  każdego  zarządcę  infrastruktury  kolejowej.  Taka  sytuacja  byłaby 
nie  tylko  niekorzystna  z  punktu  widzenia  finansów  państwa,  ale  także  nie  jest  wymagana 
przepisami unijnymi.  
Ponadto  art.  6  ust.  2  i  3  dyrektywy  2001/14/WE  (obecnie  art.  30  dyrektywy  Parlamentu 
Europejskiego  i  Rady  2012/34/UE  w  sprawie  utworzenia  jednolitego  europejskiego  obszaru 
kolejowego)  zobowiązują  państwa  członkowskie,  do  zawarcia  umowy,  która  stwarzałaby 
zachęty dla zarządcy do zmniejszenia kosztów zapewniania infrastruktury i wielkości opłat za 
dostęp.  Kwestia  ta  zostanie  uregulowana  w  nowym  ust.  3b  w  art.  38  ustawy  o  transporcie 
kolejowym (art. 1 pkt 2 ppkt b projektu ustawy). 
Poprzez  uchylenie  art.  3c  ustawy  o  Funduszu  Kolejowym,  o  czym  mowa  w  art.  2  projektu 
ustawy,  rezygnuje  się  w  2014  r.  z  wykupu  od  PKP  S.A.  akcji  PKP  PLK  S.A.  w  kwocie  
500  mln  zł.  Kwota  ta  docelowo  zostanie  przeznaczona  na  sfinansowanie  działalności  PKP 
PLK S.A. w celu umożliwienia prawidłowego wykonania wyroku.  
Odnośnie do pkt 2: 
W zakresie art. 1 pkt 1 ppkt b projekt ustawy  zakłada usunięcie luki w prawie, polegającej na 
braku regulacji sytuacji, kiedy Prezes Urzędu Transportu Kolejowego, odmówi zatwierdzenia 
proponowanych  przez  zarządcę  wysokości  stawek  dostępu.  Zgodnie  z  przedstawioną 
propozycję,  do  czasu  zatwierdzenia  stawek  proponowanych  przez  zarządcę,  w  zakresie  
w  jakim  nie  zostaną  zatwierdzone,  będą  obowiązywały  stawki  za  dostęp  do  infrastruktury 
kolejowej w dotychczasowej wysokości. W tym celu dokonuje się uzupełnienia treści art. 33 
ust. 8 ustawy o transporcie kolejowym.  
Odnośnie do pkt 3: 
Zgodnie  z  uchylanym  art.  15  ust.  7  ustawy  o  PKP,  wydatki  budżetu  państwa  przekazane  
w  danym  roku  na finansowanie  inwestycji  na  liniach  kolejowych  o  państwowym  znaczeniu 
zwiększają  kapitał  zakładowy  PKP  PLK  SA,  a  związane  z  tym  akcje  w  podwyższonym 
kapitale  zakładowym  Spółki  obejmuje  Skarb  Państwa  reprezentowany  przez  ministra 
właściwego do spraw transportu. Podwyższenie kapitału zakładowego PKP PLK SA zgodnie 
z ww. przepisem  negatywnie  wpływa  na  wynik  finansowy  Spółki  a  wzrost  zaangażowania 
publicznego  w  inwestycje  realizowane  przez  PKP  PLK  SA  będzie  powodował  narastanie 
skumulowanej  straty  na  kapitale.  Powyższe  jest  istotne  w  obecnej  sytuacji  finansowej  PKP 
PLK  SA  charakteryzującej  się  znaczną  amortyzacją  spowodowaną  dużymi  nakładami 
inwestycyjnymi finansowanymi ze środków innych niż środki własne Spółki. Projektowany 
przepis,  pomoże  wypełnić  wymóg  zbilansowania  zarządcy,  o  którym  mowa  w  art.  8  ust.  4 
Dyrektywy  Parlamentu  Europejskiego  i  Rady  2012/34/UE  z  dnia  21  listopada  2012  r.  
w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego (wersja przekształcona). 
Pierwotnie,  przepis  art.  15  ust.  7  ustawy  o  PKP  stanowił  instrument  służący  stopniowemu 
zwiększaniu  przez  Skarb  Państwa  pakietu  akcji  posiadanych  w  PKP  PLK  SA  i  docelowo 
uniezależnieniu  Spółki  od  Grupy  PKP.  Dodatkowe  instrumenty  przyśpieszające  proces 
uniezależnienia PKP PLK SA od Grupy PKP przewidują możliwość nabywania od PKP SA 
przez  Skarb Państwa  reprezentowany  przez  ministra  właściwego  do  spraw  transportu  części 
akcji  Spółki  ze  środków  Funduszu  Kolejowego.  Mając  na  uwadze  aktualną  strukturę 
akcjonariatu  PKP  PLK  SA  (wg  stanu  na  dzień  31  sierpnia  2013  r.  PKP  SA  posiadała 
na Walnym  Zgromadzeniu  PKP  PLK  SA  prawo  głosu  z  42,39%  akcji  Spółki)  należy 
stwierdzić, że pierwotny cel wprowadzenia powyższego przepisu został osiągnięty.  
 
 
 
2