Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw

tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika). W tych bowiem przypadkach 
wykorzystanie  dla  celów  niezwiązanych  z  działalnością  gospodarczą  jest  praktycznie 
niemożliwe  (odprzedaż,  sprzedaż)  albo  co  do  zasady  nieistotne  (najem,  dzierżawa, 
leasing).  Podkreślenia  przy  tym  wymaga,  że  użycie  wyrazu  „wyłącznie”  wyraźnie 
wskazuje, że zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji nie obejmuje sytuacji, gdy 
pojazdy  są  wykorzystywane  –  choćby  przejściowo  –  do innych celów (np. jazdy 
próbnej, użytku służbowego podatnika, itp.). Zatem w odniesieniu do pojazdu, który np. 
jest przeznaczony do odprzedaży ale przed jej dokonaniem jest wykorzystywany przez 
podatnika  jako  pojazd  demonstracyjny  nie  może  być  zastosowane zwolnienie 
z obowiązku  prowadzenia  ewidencji.  Ewidencja  dla  tego  rodzaju  pojazdów 
(przykładowo  demonstracyjnych)  zawiera  elementy  wskazane  w  ust.  7  lub  ust. 8 
(w zależności komu pojazd jest udostępniany). 
Obowiązek  prowadzenia  ewidencji  został  również  wyłączony  w  przypadku 
wykorzystywania  pojazdu  samochodowego  wyłącznie  do  działalności  gospodarczej, 
jeśli podatnik dla celów uproszczenia zdecyduje się korzystać z ograniczonego prawa 
do odliczenia podatku VAT (ust. 5 pkt 2 lit. a ), bądź też podatnikowi nie przysługiwało 
w ogóle prawo do obniżenia podatku (ust. 5 pkt 2 lit. b), z uwagi na wykorzystywanie 
tych pojazdów wyłącznie do działalności zwolnionej od VAT.  
Jak  już  wskazano,  dane,  które  powinna  zawierać  ewidencja  przebiegu  pojazdu, 
określone  zostały  przede  wszystkim  w  ust.  7.  W  ust.  8  natomiast  zmodyfikowano 
niektóre dane w przypadku pojazdów samochodowych, które są udostępniane osobom 
niebędącym  pracownikiem  podatnika.  Należy  przede  wszystkim  zwrócić  uwagę,  że 
w tego rodzaju przypadkach nie trzeba wpisywać opisu trasy (podatnik może nie mieć 
wiedzy  na  ten  temat),  natomiast  podobnie  jak  w  przypadku  użycia  pojazdu  przez 
podatnika  czy  jego  pracownika  ewidencja  powinna  zawierać  imię  i  nazwisko  osoby, 
której udostępniany jest pojazd.  
W projektowanym art.  86a  zaproponowano  możliwość  określenia,  w drodze 
rozporządzenia, innych niż wyżej wskazane przypadki, w których nie będzie obowiązku 
prowadzenia  ewidencji  przebiegu  pojazdu.  Przy  określaniu  tych  przypadków 
uwzględniana  będzie  specyfika  prowadzonej  działalności  przy  zachowaniu 
konieczności przeciwdziałania nadużyciom wynikającym z wykorzystywania pojazdów 
do celów innych niż związane z prowadzoną działalnością (ust. 17).  
18 
 
Druga  grupa  pojazdów  ustawowo  uznanych  za  wykorzystywane  wyłącznie  do 
działalności  gospodarczej podatnika –  przy wykorzystywaniu których nie ma 
obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu – to pojazdy o konstrukcji wskazującej na 
ich  przeznaczenie  do  celów  gospodarczych:  wykluczającej  ich  użycie  do  celów 
prywatnych  lub  powodującej,  że  ewentualny  użytek  do  celów  prywatnych  będzie 
nieistotny. W ocenie projektodawcy kryteria takie –  wśród  obecnie  obowiązujących 
wyłączeń  z  ograniczenia  odliczenia  –  spełniają  bezdyskusyjnie  następujące  pojazdy 
(wskazane w ust. 9), przeznaczone typowo do przewozu  ładunków  lub  wykorzystania 
zgodnie ze swoim przeznaczeniem gospodarczym: 
•  pojazdy samochodowe, inne niż samochody  osobowe, mające jeden rząd siedzeń, 
który  oddzielony  jest  od  części  przeznaczonej  do  przewozu  ładunków  ścianą  lub 
trwałą  przegrodą,  klasyfikowane  na  podstawie  przepisów  o  ruchu  drogowym  do 
podrodzaju: wielozadaniowy, van, 
•  pojazdy samochodowe, inne niż samochody  osobowe, mające jeden rząd siedzeń, 
który  oddzielony  jest  od  części  przeznaczonej  do  przewozu  ładunków  ścianą  lub 
trwałą przegrodą z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków, 
•  pojazdy samochodowe, inne niż  samochody  osobowe,  które  posiadają  kabinę 
kierowcy  z  jednym  rzędem  siedzeń  i  nadwozie  przeznaczone  do  przewozu 
ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu, 
•  pojazdy  specjalne,  które  spełniają  warunki  i  wymagania  techniczne  zawarte 
w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń: 
–  agregat elektryczny/spawalniczy, 
–  do prac wiertniczych, 
–  koparka, koparko-spycharka, 
–  ładowarka, 
–  podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych, 
–  żuraw samochodowy. 
Stwierdzenie  spełnienia  wymagań  technicznych  dla  opisanych  pojazdów  odbywać  się 
będzie – tak jak dotychczas – na podstawie: 
•  dodatkowych  badań  technicznych  przeprowadzonych  przez  okręgową  stację 
kontroli  pojazdów  oraz  wydanego  przez  nią  zaświadczenia  oraz  dowodu 
rejestracyjnego z właściwą adnotacją o spełnieniu tych wymagań (ust. 10 pkt 1) lub  
19 
 
•  dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym –  w przypadku 
pojazdów specjalnych (ust. 10 pkt 2). 
W  przypadku  wprowadzenia  zmian  w  pojeździe,  wskutek  czego  traci  on  swoje 
specyficzne  określone  ustawą  wymagania,  uznaje  się,  że  od  dnia  wprowadzenia  tych 
zmian pojazd ten nie jest już wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, 
tj.  wydatki  z  nim  związane  będą  korzystały  z  ograniczonego  odliczenia  podatku. 
Natomiast w sytuacji, gdy nie można określić dnia wprowadzenia zmian uznaje się, że 
pojazd nie jest już wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej od okresu 
rozliczeniowego,  w  którym  podatnik  po  raz  pierwszy  odliczył  podatek  naliczony  od 
wydatków związanych z tym pojazdem lub od okresu rozliczeniowego następującego 
po  okresie  rozliczeniowym,  dla  którego  podatnik  wykaże,  że  pojazd  samochodowy 
spełniał  określone  wymagania.  Zasada  ta  nie  znajdzie  jednak  zastosowania, 
w przypadku gdy pojazdy te, pomimo utraty ich walorów technicznych,  spełniać  będą 
kryteria  (wskazane  w  projektowanym  ust.  4  pkt  1  art.  86a)  i  zostaną  one  dodatkowo 
potwierdzone  prowadzoną  ewidencją  przebiegu  dla  tych  pojazdów  (ust.  11).  Przyjęta 
regulacja ma na celu przeciwdziałanie nadużyciom wynikającym z dokonywania przez 
podatnika  zakupu  pojazdów,  które  z  uwagi  na  konstrukcję  pozwalają  podatnikowi  na 
pełne  odliczenie  podatku  VAT,  a  następnie  (po  dokonaniu  odliczenia)  pojazd  taki 
poddawany  byłby  „przeróbce”  i  nie  spełniałby  już  ustawowych  wymagań.  W  efekcie 
brak  regulacji  przeciwdziałający  takim  zjawiskom  powodowałby  uprzywilejowanie 
podatnika,  który  dokonuje  tego  rodzaju  przeróbek,  względem  innych  podatników, 
którzy  przy  nabyciu  pojazdu  analogicznego  do  przerobionego  nie  mają  prawa  do 
pełnego odliczenia podatku VAT.  
Brak  w  ustawowym  katalogu  pojazdów  z  dwoma  rzędami  siedzeń  i  niektórych 
pojazdów  specjalnych  związany  jest  z  faktem,  że  ich  przeznaczenie  nie  wskazuje 
jednoznacznie  na  przeważające  przeznaczenie  do  przewozu  ładunków  lub 
przeznaczenie  wyłącznie  do  innego  użytku  gospodarczego.  Nie  oznacza  to  jednak 
automatycznej  kwalifikacji  tych  pojazdów  jako  pojazdów  służących  do  użytku 
mieszanego.  Jeśli  bowiem  zostaną  spełnione  kryteria  obiektywności  (wskazane 
w projektowanym  ust.  4  pkt  1  art.  86a)  i  zostaną  one  dodatkowo potwierdzone 
prowadzoną ewidencją przebiegu dla tych pojazdów, podatnikowi będzie przysługiwało 
prawo  do  pełnego  odliczenia.  Wskazania  również  wymaga,  że  przewiduje  się  także 
możliwość  rozszerzenia  przez  Ministra  Finansów,  w  drodze  rozporządzenia,  katalogu 
20 
 
pojazdów  uznawanych  za  wykorzystywane  wyłącznie  do  działalności  gospodarczej 
(ust. 16).  
Pojazdy  konstrukcyjnie  przeznaczone  do  przewozu  co  najmniej  10  osób  łącznie 
z kierowcą 
Pełne  prawo  do  odliczenia  będzie  miało  zastosowanie  –  tak jak dotychczas  –  do 
wydatków  związanych  z  pojazdami  konstrukcyjnie  przeznaczonymi  do  przewozu  co 
najmniej 10 osób łącznie z kierowcą (tj. autobusów), ponieważ zakres wykorzystywania 
takich pojazdów do celów niezwiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą jest 
bardzo  ograniczony  ze  względu  na  ich  charakter.  Odliczenie  może  mieć  miejsce, pod 
warunkiem  że  z  dokumentów  wydanych  na  podstawie  przepisów  o  ruchu  drogowym 
wynika takie przeznaczenie pojazdu.  
Towary  (i  związane  z  nimi  usługi  montażu,  napraw  i  konserwacji)  montowane 
w pojazdach samochodowych, wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej 
podatnika 
Wyłączenie w ograniczeniu odliczania będzie miało również zastosowanie w sytuacji, 
gdy  w  pojeździe  wykorzystywanym  do  celów  mieszanych  (czyli  do  działalności 
gospodarczej i do celów prywatnych) zostanie zamontowany towar, którego 
przeznaczenie  obiektywnie  wskazuje,  że  może być  on  wykorzystywany  wyłącznie  do 
działalności  gospodarczej.  Przykładem  takich  towarów  mogą  być  taksometry 
montowane  w  taksówkach.  Pełne  prawo  do  odliczania  będzie  również  przysługiwało 
w odniesieniu  do  wydatków  poniesionych  na  usługi  montażu,  napraw  i  konserwacji, 
ściśle związanych z tymi towarami. 
System  zabezpieczający  (oprócz  wspomnianej  już  ewidencji  przebiegu  pojazdu) 
prawidłowe  stosowanie  wprowadzanych  zasad  umożliwiających  „pełne”  odliczenie 
VAT  w  przypadku  pojazdów  samochodowych  wykorzystywanych  wyłącznie  do 
działalności gospodarczej został zaproponowany w ust. 12–15 art. 86a.  
Projektowany przepis ust. 12 zobowiązuje podatników wykorzystujących wyłącznie do 
działalności gospodarczej pojazdy samochodowe, dla których są obowiązani prowadzić 
ewidencję  przebiegu  pojazdu,  do  złożenia  w  urzędzie  skarbowym  informacji  o  tych 
pojazdach – według ustalonego przez Ministra Finansów wzoru – w terminie 7 dni od 
dnia, w którym poniosą pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami.  
21 
 
Powyższa  regulacja  w  zakresie  obowiązku  złożenia  informacji,  we  wskazanym 
w ust. 12 terminie, znajduje również zastosowanie w sytuacji zmiany wykorzystywania 
pojazdu z wykorzystania „mieszanego” na wykorzystywanie wyłącznie do działalności 
gospodarczej (zmiana wysokości przysługującego odliczenia podatku z 50% na 100%).  
W  konsekwencji,  jeśli  informacja  zostanie  złożona  w  terminie  i  będzie  zgodna  ze 
stanem faktycznym, VAT od wydatków ponoszonych zarówno do dnia jej złożenia, jak 
i po tym dniu, nie będzie podlegał ograniczeniom w odliczaniu.  
W  przypadku  niezłożenia  tej  informacji  w  terminie  dla  celów  stosowania  odliczenia 
uznaje  się,  że  pojazd  samochodowy  jest  wykorzystywany  wyłącznie  do  działalności 
gospodarczej dopiero od dnia jej złożenia (ust. 13). W konsekwencji do czasu złożenia 
tej  informacji  podatnikowi  przysługiwać  będzie  prawo  tylko  do  ograniczonego 
odliczenia, pełne odliczenie znajdzie zastosowanie dopiero do wydatków poniesionych 
od  dnia  jej  złożenia.  Jeśli  zatem  podatnik  odliczył  w  całości  podatek  naliczony  od 
wszystkich wydatków związanych z pojazdem, w odniesieniu do którego nie złożono 
w terminie  informacji,  będzie  on  zobowiązany  do  dokonania  korekty  wszystkich 
dokonanych  odliczeń.  Podobne  konsekwencje  wystąpią,  jeśli  organ  podatkowy 
stwierdzi, że informacja zawiera dane niezgodne ze stanem rzeczywistym. 
Podatnik  będzie  miał  również  obowiązek  dokonać  aktualizacji  złożonej  wcześniej 
informacji, jeżeli nastąpi zmiana wykorzystywania danego pojazdu. Aktualizacja musi 
zostać  dokonana  najpóźniej  na  7  dni  przed  dniem,  w  którym  będzie  dokonywana 
zmiana (ust. 14).  
Jak już wspomniano wyżej, składana informacja (wraz z opcją jej aktualizacji) miałaby 
charakter sformalizowany,  tzn.  wzór  tej  informacji  zostałby  określony  przez  Ministra 
Finansów w rozporządzeniu (ust. 15).  
Podkreślenia  wymaga,  że  zaproponowana  informacja  pełni  szczególną  funkcję 
w systemie  kontrolnym  proponowanych  ograniczeń  w  odliczaniu  VAT  od  wydatków 
związanych  z  pojazdami.  Niezłożenie  bowiem  takiej  informacji  pozwala  organowi 
podatkowemu na domniemanie, że dany podatnik dokonuje odliczenia w ograniczonej 
wysokości,  a  w  konsekwencji  pozwala  na  rezygnację  z  objęcia  takiego  podatnika 
szczegółową  weryfikacją  dokonywanych  przez  niego  rozliczeń  podatkowych,  w celu 
weryfikacji rozliczeń innych podatników, dokonujących przykładowo odliczenia VAT 
w pełnej wysokości zgodnie z przepisami.  
22