Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw

trudne  jest  określenie  zakresu  ich  wykorzystania  do  celów  prywatnych,  co  sprzyja 
uchylaniu się od płacenia podatku VAT.  
Przyczyną  wprowadzenia  sankcji  karnej  za  złożenie  informacji  niezgodnej  ze  stanem 
rzeczywistym jest wprowadzenie organu podatkowego w błąd, wskutek czego doszło do 
nieuprawnionego odliczenia podatku naliczonego. Faktem jest, że w stosunku do tego 
podatnika  zostanie  zastosowane  ograniczone  prawo  do  odliczenia  (pełne  prawo  to  nie 
przysługiwało mu bowiem od samego początku używania pojazdu), jednakże stanie się 
to  dopiero  w  momencie  stwierdzenia  przez  organ  podatkowy,  w  ramach  czynności 
sprawdzających, kontrolnych lub postępowania podatkowego, podania przez podatnika 
w informacji danych niezgodnych ze stanem rzeczywistym.  
W  przypadkach  mniejszej  wagi  (przykładowo,  gdy kwota niezasadnie odliczonego 
podatku nie przekracza ustawowego progu –  vide: art. 53  §  8  kks)  podatnik  będzie 
podlegał karze grzywny za wykroczenie skarbowe.  
Zaproponowano  jednakże  możliwość  odstąpienia  od  ukarania  w  odniesieniu  do 
podatnika  który  dopełnił  obowiązku  złożenia  takiej  informacji  po  terminie,  jeżeli 
nastąpiło  to  przed  dokonaniem  jakichkolwiek  czynności  przez  organ  podatkowy  lub 
skarbowy w zakresie podatku VAT (art. 56a § 3 kks).  
Kwestia natomiast sankcji za niezłożenie  korekty  deklaracji  czy  niewpłacenie  podatku 
z niej wynikającego pozostaje poza zakresem tego przepisu.  
„Restrykcyjność”  przepisu  polegająca  na  braku  możliwości  uniknięcia  kary  przez 
dokonanie uchybionych czynności już po „uprzedzeniu” podatnika o zamiarze podjęcia 
działań  kontrolnych  wpisuje  się  w  cel  przyświecający  decyzji  derogacyjnej  – 
przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania VAT i całkowicie jest uzasadniona.  
Zrezygnowano z sankcjonowania przypadków, gdy podatnik: 
– złożył informację po terminie, jednakże dokonywał odliczenia tylko w ograniczonym 
zakresie lub  
– nie dokonał we właściwym terminie jej aktualizacji.  
W  pierwszej  sytuacji  podatnik  uwzględnił  bowiem  fakt,  że  niezłożenie  informacji 
w terminie  skutkuje  dla niego  utratą  prawa  do  pełnego  odliczenia  VAT  od  wszystkich 
wydatków  związanych  z  pojazdem  do  czasu  złożenia  tej  informacji,  czyli 
wyeliminowane  zostało  ryzyko  uniknięcia  opodatkowania  podatkiem  VAT,  czemu 
przeciwdziałać  mają  proponowane  sankcje  karne.  W  drugiej  natomiast  niezłożenie 
28 
 
aktualizacji w terminie, w przypadku stwierdzenia w trakcie czynności sprawdzających 
lub kontrolnych użytku prywatnego tego pojazdu, skutkować będzie uznaniem złożonej 
informacji  za  niezgodną  ze  stanem  faktycznym/rzeczywistym  (fałszywą),  co 
w konsekwencji  oznacza  jedynie  prawo  do  częściowego  odliczenia  podatku.  W  tej 
sytuacji  nie  ma  konieczności  wprowadzania  działań  prewencyjnych.  Sytuacja 
podatnika,  dokonującego  pełnego  odliczenia,  przy  braku  złożenia  terminowej 
aktualizacji  (jeśli  nastąpi  zmiana  przeznaczenia)  nie  jest  bowiem  tożsama  z  sytuacją 
podatnika, który w ogóle  nie  złożył  takiej  informacji  lub  złożył  ją  po  terminie. 
W przypadku tego drugiego ma on potencjalnie  większą możliwość uniknięcia zapłaty 
podatku. 
 
VII. Omówienie zmian ustawy o opłacie skarbowej  
Propozycja  uchylenia  ust.  11  w  części  II  załącznika  „Wykaz  przedmiotów  opłaty 
skarbowej, stawki tej opłaty oraz zwolnienia” jest konsekwencją proponowanych zmian 
w ustawie o VAT w zakresie likwidacji obowiązku uzyskiwania zaświadczeń z urzędu 
skarbowego dla potrzeb rejestracji pojazdów sprowadzanych z innych państw 
członkowskich UE.  
 
VIII. Regulacje przejściowe i końcowe 
W  art.  7  przewiduje  się  odstąpienie  od  obowiązku  rozliczania  podatku  VAT  z  tytułu 
wykorzystywania  przez  podatnika  na  cele  niezwiązane  z  prowadzeniem 
przedsiębiorstwa  samochodów  osobowych  oraz  innych pojazdów samochodowych 
objętych ograniczonym prawem do odliczenia do wysokości 50% lub 60% nie więcej 
niż odpowiednio 5000 zł lub 6000 zł, czyli ograniczeniem stosowanym  na podstawie 
dotychczasowych przepisów (ust. 1). Wprowadzenie takiej regulacji ma na celu 
uniknięcie podwójnego opodatkowania w stosunku do ww. pojazdów, ponieważ użytek 
prywatny  został  już  skalkulowany  w  ograniczeniu  odliczenia  w  odniesieniu  do  tych 
pojazdów.  Doprecyzowano  także,  że  wyłączenie  z  opodatkowania w opisanych 
sytuacjach dotyczy również użytku na cele inne niż działalność gospodarcza pojazdów 
„nabytych” („włączonych” do przedsiębiorstwa) na podstawie umów najmu, dzierżawy, 
leasingu operacyjnego lub innej umowy o podobnym charakterze (które to umowy nie 
są traktowane w kategoriach dostawy towarów), w stosunku do których przysługiwało 
ograniczone odliczenie VAT (ust. 2). 
29 
 
Przepis  przejściowy  zawarty  w  art.  8  projektu  wprowadza  regulacje  przejściowe 
odnośnie  do  terminów  dopełnienia  obowiązków  ewidencyjnych  (pkt  1) 
i informacyjnych  (pkt  2)  związanych  z  pojazdami  wykorzystywanymi  wyłącznie  do 
działalności  gospodarczej,  które  zostały  nabyte  lub  były  już  użytkowane  w  ramach 
umów „długoterminowych” przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy.  
Kolejny przepis –  art. 9 projektu –  reguluje kwestie przeprowadzania dodatkowego 
badania technicznego w okresie przejściowym. 
W związku z faktem, że zmianie uległ katalog pojazdów, co do których stwierdzenie 
spełnienia  technicznych  warunków  dokonywane  było  na  podstawie  dodatkowego 
badania technicznego, zaświadczenia wydane na tę okoliczność do dnia wejścia w życie 
niniejszej ustawy tracą co do zasady swoją moc. W związku z tym konieczne stało się 
uregulowanie  kwestii  przeprowadzenia  „nowych”  dodatkowych  badań  technicznych. 
Proponuje  się,  aby  „nowe”  dodatkowe  badania  techniczne  były  przeprowadzone 
w termnie najbliższego obowiązkowego okresowego badania technicznego, nie później 
jednak  niż  przed  upływem  3  miesięcy  od  dnia  wejścia  w  życie  niniejszej  ustawy. 
Wyjątek  stanowiłyby  sytuacje  sprzedaży  pojazdu  przed  określonymi  powyżej 
terminami. Proponuje się, żeby w takiej sytuacji dodatkowe badanie techniczne zostało 
przeprowadzone nie później niż przed dokonaniem dostawy (ust. 1 i 2).  
Jednocześnie wskazano (ust. 3), że zachowują ważność zaświadczenia wydane dla tych 
pojazdów  samochodowych,  które  wymienione  były  dotychczas  w  katalogu  pojazdów 
w art.  86a  ust.  2  pkt  1  zmienianej  ustawy  i  nadal  mieszczą  się  w  katalogu  pojazdów, 
o którym mowa w nowym art. 86a ust. 9 pkt 1 lit. a, o ile oczywiście w pojazdach tych 
nie  zostały  wprowadzone  zmiany  skutkujące  niespełnieniem  warunków  technicznych 
uprawniających do pełnego odliczenia. 
Przepis  art.  10  reguluje  kwestię  zastosowania  systemu  korekt  wprowadzanego 
w art. 90b ustawy o VAT w odniesieniu do pojazdów nabywanych przed dniem wejścia 
w  życie  przedmiotowej  ustawy.  Proponuje  się,  aby  wprowadzany  system  korekt  miał 
zastosowanie  wyłącznie  do  pojazdów  samochodowych  nabytych  od  dnia  wejścia 
w życie  niniejszej  ustawy.  Wyjątek  stanowiłaby  sytuacja  sprzedaży  samochodów 
osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, przy nabyciu których przed dniem 
wejścia w życie ustawy podatnikowi przysługiwało ograniczone do wysokości 50% lub 
60% prawo do odliczenia (nie więcej jednak niż odpowiednio 5000 zł lub 6000 zł). 
30 
 
Z uwagi na skutki budżetowe wynikające z wprowadzenia możliwości odliczania 50% 
kwoty  podatku  naliczonego  od  nabywanych  paliw  silnikowych  do  napędu  pojazdów 
wykorzystywanych do celów „mieszanych”,  czyli  do  działalności  gospodarczej  i  do 
celów prywatnych, proponuje się w art. 11 projektu przejściowo (tj. do dnia 30 czerwca 
2015 r.) ograniczyć to prawo, tzn. pozostawić do dnia 30 czerwca 2015 r. 100% zakaz 
odliczenia  podatku  dla  nabywanych  paliw  do  pojazdów  objętych  zasadą  stand still 
(tzn. zakaz  dotyczyłby  przede  wszystkim  samochodów  osobowych).  Powyższe 
pozostaje  w  zgodności  z  przepisami  unijnymi,  gdyż  Polska  jest  uprawniona  do 
zachowania  ograniczeń  w  odliczaniu,  jakie  posiadała  na  dzień  wejścia  do  Unii 
Europejskiej na podstawie art. 176 dyrektywy 2006/112/WE,  szczególnie  że  nie  jest 
zobowiązana  do  implementacji  decyzji  wykonawczej  w  całości  (vide:  wyrok  TSUE 
w sprawie C-395/11).  
Wydatki na paliwa dotyczące pojazdów wykorzystywanych wyłącznie do działalności 
gospodarczej  będą  odliczane  na  zasadach  ogólnych,  tj.  będzie  w  stosunku  do  nich 
przysługiwało  pełne  prawo  do  odliczenia,  przy  spełnieniu  warunków  wskazanych 
w proponowanym art. 86a ustawy o VAT. 
Przepis art. 12 projektu zachowuje prawa nabyte w zakresie pojazdów samochodowych 
będących  przedmiotem  umowy  najmu,  dzierżawy,  leasingu  lub  innej  umowy 
o podobnym  charakterze  zawartych  przed  dniem  wejścia  w  życie  niniejszej  ustawy, 
w stosunku  do  których  podatnikowi  przysługiwało  na  dzień  poprzedzający  dzień 
wejścia w życie niniejszej ustawy nieograniczone prawo do odliczenia od czynszu i rat 
wynikających z takiej umowy. 
Przedmiotowy  przepis  będzie  miał  zastosowanie  w  odniesieniu  do  umowy  zawartej 
przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, bez uwzględniania zmian tej umowy po 
wejściu  w  życie  niniejszej  ustawy.  Warunkiem zachowania praw nabytych jest,  aby 
pojazdy  samochodowe  będące  przedmiotem  tej  umowy  zostały  wydane  podatnikowi 
przed  dniem  wejścia  w  życie  niniejszej  ustawy  i  umowa  została  zarejestrowana  we 
właściwym urzędzie skarbowym najpóźniej w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie 
niniejszej ustawy.  
Pozostałe  wydatki  związane  z  tymi  pojazdami  oraz  wydatki  związane  z  pojazdami 
używanymi  na  podstawie  umów  najmu,  dzierżawy,  leasingu  lub  innej  umowy 
o podobnym  charakterze,  zawartych  przed  dniem  wejścia  w  życie  zmiany  ustawy, 
w stosunku  do  których  podatnikowi  przysługiwało  na  dzień  poprzedzający  dzień 
31 
 
wejścia w życie niniejszej ustawy ograniczone prawo do odliczenia (odpowiednio 50% 
i 60%, nie więcej niż 5 tys. zł i 6 tys. zł), będą odliczane na nowych zasadach, tj. będzie 
w  stosunku  do  nich  przysługiwało  pełne  prawo  do  odliczenia  lub  ograniczone, 
w zależności  od  spełnienia  warunków  wskazanych  w  proponowanym art. 86a ustawy 
o VAT. 
Przepis  art.  13  projektu  wprowadza  regulacje  przejściowe  dotyczące  stosowania 
nowych  zasad  związanych  ze  zmianami  definicji  samochodu  osobowego  w  podatkach 
dochodowych. 
Zakłada się, że nowe brzmienie przepisów będzie miało zastosowanie do samochodów 
osobowych  nabytych  od  dnia  wejścia  w  życie  niniejszej  ustawy  lub  używanych  na 
podstawie  umowy  leasingu,  najmu,  dzierżawy  lub  innej  umowy  o  podobnym 
charakterze zawartej od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. 
Jednocześnie  nowe  przepisy  dotyczące  skutków  w  podatku  dochodowym  związanych 
z korektą podatku VAT, o której mowa w art. 90b ust. 1 pkt 2 oraz ust. 6 ustawy o VAT 
będą miały również zastosowanie – analogicznie jak w podatku VAT – do sprzedaży 
samochodów osobowych nabytych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. 
 
Art.  14  projektu  ustawy  został  omówiony  w  bloku  dotyczącym  omawianych zmian 
w ustawie – Prawo o ruchu drogowym. 
Zakłada się, że projektowana ustawa wejdzie w życie zasadniczo po upływie 14 dni od 
dnia  ogłoszenia (art. 16). Konieczne jest, aby w  terminie tym weszły  również w życie 
zmiany  dotyczące  podatku  dochodowego.  Jakkolwiek  może  to  oznaczać  wejście 
w życie tych zmian w trakcie roku podatkowego, to jednak należy mieć na uwadze, iż 
są one konsekwencją zmian wynikających z nowelizacji ustawy o podatku od towarów 
i usług.  Późniejszy  termin  wejścia  w  życie  przepisów  dotyczących podatku 
dochodowego,  np.  od  dnia  1  stycznia  2015  r.,  oznaczałby,  iż  od  momentu  wejścia 
w życie  zmian  ustawy  o  podatku  od  towarów  i  usług  do  dnia  wejścia  w  życie 
znowelizowanych przepisów ustaw o podatku dochodowym, podatnicy nie mieliby 
podstaw do ustalania m.in. kosztów podatkowych związanych z korektą podatku VAT. 
Jednocześnie  nie  ma  przeszkód,  aby  projektowane  zmiany  w  podatku  dochodowym 
weszły  w  życie  w  trakcie  roku  podatkowego.  Wynika  to  –  po pierwsze –  z  faktu,  iż 
skutki w tym podatku (wykazanie przychodu  w  kwocie  odpowiadającej  zwiększonej 
32