Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw

niepublicznej, w przypadku statutów  nadawanych  przez  założyciela,  a  nie  przez  senat 
uczelni; 
3. Statusu Polskiej Komisji Akredytacyjnej –  w  szczególności  KRASP,  powołując  się 
na  wyrok  Trybunału  Konstytucyjnego  z  25  lipca  2013  r.  (SK  61/12),  wnioskował 
o zmianę  zasad  funkcjonowania  Komisji  (doprecyzowanie  procedury  odwoławczej  od 
opinii PKA oraz bezpośrednia  kontrola  sądowa  rozstrzygnięć  PKA,  ilekroć  kształtują 
one  sytuację  innych  podmiotów).  Biorąc  pod  uwagę  ww.  wyrok  Trybunału 
Konstytucyjnego,  wprowadzono  przepisy  uszczegóławiające  zasady  działania  zespołu 
odwoławczego  wewnątrz  PKA.  Ponadto,  dokonano  zmian  w  zakresie  „związania” 
ministra opiniami PKA w przypadku  podejmowania  przez  niego  decyzji  dotyczących 
uprawnień do prowadzenia kierunków studiów; 
4.  Proponowanych  zmian  w  sprawie  nowych  rozwiązań  dotyczących  komercjalizacji 
wyników  badań  naukowych  oraz  przeniesienia  praw  własności intelektualnej na 
twórców – KRASP oraz KRePSZ krytycznie odniosły się do nowych rozwiązań. Uwagi 
wniosły  też  inne  podmioty:  RGNiSW,  Obywatele  Nauki,  Stowarzyszenie  TOP  500 
Innovators,  Rada  Rzeczników  Patentowych  Szkolnictwa  Wyższego,  Rada  Główna 
Instytutów  Badawczych,  OPZZ,  Narodowe  Centrum  Nauki,  Akademia  Młodych 
Uczonych PAN.  
Nie  zrezygnowano  z  wprowadzenia  ww.  rozwiązania  do  ustawy,  ponieważ  powinno 
zmotywować naukowców do aktywnego działania na rzecz komercjalizacji i usprawnić 
transfer technologii z uczelni do gospodarki.  
Zgłoszono  wniosek  o  rozszerzenie  grona  beneficjentów  zmian  na  wszystkich 
pracowników, a nie tylko pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych. Uwaga 
została uwzględniona. Wprowadzone przepisy będą przewidywały gwarantowanie praw 
własności  intelektualnej  do  wyników  badań  naukowych  lub  prac  rozwojowych 
pracownikom, doktorantom i studentom uczelni publicznej,  a  także  pracownikom 
i doktorantom instytutów naukowych  PAN.  Dokonano zgodnie z postulatami 
środowiska  akademickiego  zmian  w  definicji  komercjalizacji  bezpośredniej 
i pośredniej.  Zgodnie  z  sugestiami  podwyższono  też  maksymalną  część  dochodów 
(30%), jaka przysługiwałaby uczelni w przypadku komercjalizacji wyników badań lub 
prac rozwojowych przez pracownika, studenta lub doktoranta  prowadzonej przy 
wsparciu uczelni.  Natomiast  wyjaśnienia  wymaga  uwaga  KRASP,  iż  proponowane 
zmiany  spowodują  problemy  z  odliczaniem  podatku VAT z projektów badawczych 
55 
 
i uwłaszczenie  prawami  majątkowymi  naukowców  spowoduje  wzrost  kosztów 
realizacji  projektów.  Uwaga  jest  nieuzasadniona.  Po  uwłaszczeniu  pracowników, 
doktorantów  i  studentów  nie  dojdzie  do  podwyższenia  kosztów  realizacji  projektów. 
Sytuacja uczelni publicznych i instytutów naukowych  w zakresie rozliczania VAT 
w projektach  po  wprowadzeniu  uwłaszczenia  ulegnie  radyklanej  poprawie,  gdyż  VAT 
będzie mógł być kosztem kwalifikowalnym; 
5.  Propozycji  zmian  dotyczących  odpowiedzialności  dyscyplinarnej  nauczycieli 
akademickich – RGNiSW, KRASP oraz KRePSZ krytycznie odniosły się do propozycji 
zmian  w  przepisach  dotyczących  uprawnień  ministra  do  wszczynania  postępowań 
wyjaśniających  w  przypadku  ich  niewszczęcia  w  uczelniach,  jak  również  powołania 
Konwentu  Rzeczników.  Uwzględniono  postulat  nieingerowania  w  postępowania 
dyscyplinarne  na  uczelniach,  natomiast  utrzymano  obowiązek  rzeczników 
dyscyplinarnych  do  zawiadomienia  rektora  i  ministra  nadzorującego  o  niewszczęciu 
postępowania. Przepisy dotyczące Konwentu Rzeczników zostały, po doprecyzowaniu, 
utrzymane  w  projekcie.  Zgłoszono  również  szereg  uwag  doprecyzowujących 
i techniczno-redakcyjnych, które w przeważającej większości zostały uwzględnione; 
6. Monitoringu losów absolwentów –  PSRP  postulował  utrzymanie  obowiązku 
prowadzenia monitoringu karier  także  przez  uczelnie.  W  projekcie  od  początku,  poza 
centralnym prowadzeniem monitoringu karier zawodowych absolwentów pozostawiono 
możliwość  prowadzenia  monitoringu  przez  uczelnię.  Uczelnie  powinny  być 
zainteresowane  kontynuacją  tego  zadania,  ponieważ  w  przepisach  rozporządzenia 
prowadzenie monitoringu i wykorzystywanie wniosków z monitoringu w zakresie 
doskonalenia programów kształcenia będzie jednym z elementów oceny programowej 
PKA  –  oceny  wyróżniającej  (uwzględniony  wniosek  Rzecznika  Praw  Absolwenta). 
Pozwoli  to  też  na  uwzględnienie  specyfiki  określonych  uczelni  np.  morskich, 
artystycznych. KRASP, PKA i Obywatele Nauki podnieśli kwestie dotyczące ochrony 
danych osobowych absolwenta i zakresu wymaganych danych przekazywanych do 
ZUS. Uwzględnienie w analizie danych informacji o regionie zatrudnienia absolwenta 
jest  kluczowe  dla  rzetelności  monitorowania.  Poziom  bezrobocia  i  poziom  zarobków 
jest  w  Polsce  silnie  zróżnicowany  regionalnie.  Porównywanie  „jedną  miarą”  losów 
zawodowych  absolwentów  mieszkających np. w Warszawie i absolwentów 
mieszkających  np.  w  powiecie  bartoszyckim  narażałoby  prowadzony  przez  ministra 
monitoring na uprawniony zarzut nierzetelności ze strony uczelni oraz opinii publicznej. 
56 
 
Ze względu na interes ochrony danych osobowych zaproponowano jednak ograniczenie 
dokładności  przekazywanej  przez  ZUS  informacji  o  regionie  pracy  absolwenta  do 
maksymalnie dużego i ludnego obszaru geograficznego i przyjęcie za punkt odniesienia 
poziomu  dokładności  stosowanego  przez  GUS  do  podawania danych statystycznych 
nt. rynku  pracy.  Za  najwłaściwszy  poziom  dokładności  przyjęto  trzy  pierwsze  cyfry 
kodu  pocztowego  (pominięcie  dwóch  ostatnich  cyfr),  co  zasadniczo  odpowiada 
dzisiejszym  powiatom,  średnim  miastom  i  umownym  częściom  największych  miast. 
Z danych przekazanych  przez  ZUS  osoba  upoważniona  do  dostępu  do  nich  mogłaby 
potencjalnie  dowiedzieć  się  więc  tylko  tyle,  że  absolwent  pracuje  na  terenie  powiatu 
jarosławskiego,  miasta  Toruń  albo  jednej  z  dzielnic  m.st.  Warszawy.  Dane 
przekazywane przez ZUS ministrowi  będą  w  pełni  zanonimizowane  (pozbawione 
numeru PESEL a także wszelkich innych danych określających tożsamość danej osoby, 
takich jak imię i nazwisko itp.). Nie ma zatem możliwości bezpośredniej identyfikacji 
osoby, której te dane dotyczą;  
7. Systemu POL-on – uwagi dotyczyły zakresu zbieranych danych oraz kwestii ochrony 
danych  osobowych.  Nowe  przepisy  są  tworzone  w  ścisłej,  oficjalnej i roboczej 
współpracy  z  GIODO,  zarówno  na  etapie  założeń  do  projektu  ustawy,  jak  i  projektu 
ustawy. Zarzut KRASP dotyczący  gromadzenia  danych  niezgodnie  z  Konstytucją  RP 
jest niczym nieuzasadniony. Minister zbiera dane określone w ustawie zgodnie z celami 
i zadaniami określonymi w ustawie. Dane te zbierane są zgodnie z przepisami ustawy 
o ochronie danych osobowych.  
W projekcie ustawy w nazwie wykazu nauczycieli akademickich i pracowników 
naukowych  zostaną  wykreślone  wyrazy  „lub  pracownika  niebędącego  nauczycielem 
akademickim”.  Przepisy  dotyczące  zbierania  danych  o  pracownikach  prowadzących 
badania  naukowe  niebędących  nauczycielami  akademickimi  zostały  przeniesione  do 
nowelizowanej ustawy o zasadach finansowania nauki. Dane te będą wykorzystywane 
do  podziału  dotacji  na  badania  statutowe.  Zapewniono  Prezesowi  PAN  dostęp  do 
danych zawartych w ogólnopolskim wykazie nauczycieli akademickich i pracowników 
naukowych. 
Po  wnikliwej  analizie  uwag  i  opinii,  przyjęto,  że  w  formie  danych  zagregowanych 
zbierane będą informacje na temat słuchaczy studiów podyplomowych, dane niezbędne 
do  prawidłowego  wypełnienia  kwestionariuszy  statystycznych dla organizacji 
międzynarodowych  w  zakresie  mobilności  dotyczące  studentów,  słuchaczy  studiów 
57 
 
podyplomowych i doktorantów, jak również absolwentów tych poziomów kształcenia 
oraz inne dane obecnie zbierane na formularzach GUS S-10, S-11 i S-12, których 
pozyskanie nie będzie możliwe z ogólnopolskiego wykazu studentów i ogólnopolskiego 
wykazu doktorantów. Dane  te  (zagregowane)  będą  zbierane  m.in.  z  uwagi  na 
konieczność  udostępniania  ich  GUS-owi  w  zakresie  wynikającym  z  programu  badań 
statystyki publicznej.  Natomiast  dane  dotyczące  studentów  i  doktorantów  zbierane  są 
z uwagi  na  podział  dotacji  budżetowej  (dotacji  podstawowej  i  dotacji  na  pomoc 
materialną dla studentów i doktorantów oraz dotacji projakościowej). Uczelnie nie będą 
obciążone  dodatkowym  zbieraniem danych do systemu POL-on.  Zakres danych 
w rozszerzonym systemie POL-on zasadniczo nie wychodzi poza zakres danych 
zbieranych  już  przez  uczelnie.  Jedynym  wyjątkiem  będą  informacje  zbierane  w  celu 
wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) dotyczące tworzenia 
i rozwoju statystyk z dziedziny edukacji i uczenia się przez całe życie. Nowe przepisy 
docelowo zwolnią uczelnie z przekazywania danych do GUS-u z wyjątkiem danych na 
formularzu F-01/s,  które  będą  przekazywane  na  dotychczasowych  zasadach.  Dane 
o studentach studiujących odpłatnie są i będą zbierane w systemie POL-on z uwagi na 
konieczność realizacji przepisów, które uprawniają studenta do pobierania stypendiów 
za wyniki w nauce lub stypendium socjalnego lub stypendium dla niepełnosprawnych 
tylko  na  jednym  kierunku  studiów  bez  względu  na  to  czy  są  to  studia  płatne  czy 
bezpłatne,  uczelnia  publiczna  czy  niepubliczna,  pierwsze  czy  kolejne  studia.  Nadzór 
nad realizacją tego przepisu przez uczelnie jest istotny z uwagi na wydatkowanie dotacji 
budżetowej; 
8. Definicji profilu ogólnoakademickiego i praktycznego –  zmieniono definicje tych 
określeń, uwzględniając sugestie KRASP i PKA; 
9. Podpisywania umów ze studentami w sprawie warunków odpłatności za studia – do 
proponowanego rozwiązania pozytywnie odniósł się PSRP, natomiast KRASP wskazał, 
że  dotychczasowe  regulacje  dotyczące  zawierania  umów  ze  studentami, doktorantami 
i słuchaczami  studiów  podyplomowych  należy  pozostawić  bez  zmian.  Została 
uwzględniona  uwaga  PSRP,  iż  jeżeli  student  nie  podpisze  umowy  w  określonym 
terminie zostanie skreślony z listy studentów; 
10. Zmian w zakresie nadawania statusu KNOW,  tj.  nieokreślenia,  o  jaką  ocenę  PKA 
chodzi  w  przypadku  określenia  jej  jako  warunku  ubiegania  się  o  nadanie  statusu 
58 
 
KNOW, oraz kwestii ograniczenia liczby KNOW w jednym obszarze wiedzy 
i kształcenia maksymalnie do 3 – uwagi te zostały zgłoszone przez RGNiSW. KRUA- 
-KRASP  wskazała  na  potrzebę  doprecyzowania  przepisów  wskazując,  iż  wydziały 
uczelni  artystycznych,  starając  się  o  status  KNOW  będą  musiały  udokumentować 
jedynie  podejmowanie  współpracy  z  otoczeniem  społecznym,  a  nie  społeczno- 
-gospodarczym.  Dodatkowo  PAN  zgłosiła  uwagę,  która  wskazuje  na  ograniczenie 
możliwości  współpracy  jednostek  naukowych,  w  tym instytutów naukowych PAN, 
w ramach jednostek, które mogą ubiegać się o uzyskanie statusu KNOW – odnosi się to 
centrum naukowego, o którym mowa w art. 31 ust. 1 ustawy PSW, i konsorcjum 
naukowego. Niektóre uwagi nie zostały uwzględnione – konkretne przepisy funkcjonują 
obecnie w ustawie i zostały  jedynie  przeniesione  do  nowelizacji  ustawy  (np.  kwestia 
ograniczenia liczby KNOW w jednym obszarze wiedzy i kształcenia  maksymalnie  do 
3 funkcjonuje  obecnie  w  przepisach).  Minister  nie  podzielił  również  uwagi  PAN, 
ponieważ  KNOW  jest  regulowany  na  podstawie ustawy –  Prawo o szkolnictwie 
wyższym  oraz  finansowany  z  dotacji  projakościowej  wypłacanej  z  części  budżetowej 
38  –  Szkolnictwo  wyższe.  Dlatego  też  w  większym  stopniu  powinien  wspierać 
jednostki  funkcjonujące  w  uczelniach,  współpracujące  z  innymi  podmiotami 
naukowymi,  niż  inne  jednostki  naukowe.  Uwzględniono  natomiast  uwagę  RGNiSW 
dotyczącą  doprecyzowania,  że  warunkiem  ubiegania  się  o  KNOW  jest  posiadanie  co 
najmniej pozytywnej oceny PKA; 
11. Za wkraczające w autonomię uczelni uznano, aby rozporządzenie ministra określało 
sposób i zakres oceny okresowej nauczycieli akademickich. Ocena okresowa musi 
uwzględniać  misję  i  strategię  danej  jednostki  (motywując  pracowników  do  realizacji 
postawionych celów),  a  zatem  musi  być  systemem  zindywidualizowanym  –  nie  może 
być schematem powielanym przez wszystkie jednostki. O odrzucenie proponowanego 
rozwiązania  wnioskowały:  KRASP,  KRePSZ,  RGNiSW,  KEJN,  Obywatele  Nauki, 
KSN NSZZ „Solidarność”. Uwagi uwzględniono; 
12. Minister nie uwzględnił ponownych uwag PSRP i KRASP dotyczących przepisów 
określających  obligatoryjność  pracy  dyplomowej.  Uwaga  nie  została  uwzględniona. 
Weryfikacja  efektów  kształcenia  na  każdym  etapie  kształcenia  należy  do 
fundamentalnych zasad funkcjonowania systemu KRK, a praca dyplomowa pozwala na 
ostateczną weryfikację zrealizowanych przez studenta efektów kształcenia zakładanych 
w programie kształcenia; 
59