Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw

oświaty i wychowania, który w drodze rozporządzenia określi obowiązujący
dla całego kraju jednolity sposób przeliczania na punkty wyników z egzaminu
gimnazjalnego i wyników ze świadectwa ukończenia gimnazjum
(proponowane brzmienie art. 20l ustawy). Dzięki temu sposób punktowania
kryteriów będzie jednolity w całym kraju.
Kolejną różnicę w stosunku do obowiązujących przepisów stanowi zmiana
w zakresie uzyskiwania zgody na przeprowadzenie w publicznych szkołach
ponadgimnazjalnych sprawdzianu uzdolnień kierunkowych, na warunkach
ustalonych przez radę pedagogiczną, jeżeli program nauczania realizowany
w szkole wymaga od kandydatów szczególnych indywidualnych predyspozycji
(proponowane brzmienie art. 20f ust. 5 ustawy). Proponuje się, by decyzje
w tej sprawie wydawał – tak jak ma to miejsce obecnie – minister właściwy do
spraw oświaty i wychowania, na wniosek dyrektora szkoły, zaopiniowany
pozytywnie przez kuratora oświaty. Zmianę w stosunku do obecnego
rozwiązania stanowi wymaganie, by do wniosku dołączona była zgoda organu
prowadzącego na dodatkowe godziny zajęć edukacyjnych przeznaczonych na
realizację programu nauczania wymagającego od uczniów szczególnych
indywidualnych predyspozycji.
W myśl projektu, podobnie jak dotychczas, w przypadku równorzędnych
wyników uzyskanych w pierwszym etapie postępowania rekrutacyjnego,
pierwszeństwo w przyjęciu do publicznej szkoły ponadgimnazjalnej mają
kandydaci z problemami zdrowotnymi, ograniczającymi możliwości wyboru
kierunku kształcenia ze względu na stan zdrowia, potwierdzonymi opinią
publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni
specjalistycznej (proponowane brzmienie art. 20f ust. 3 ustawy).
Jeżeli wyniki drugiego etapu postępowania rekrutacyjnego nie są
rozstrzygające, przeprowadzany jest kolejny etap tego postępowania, w którym
są brane pod uwagę kryteria uwzględniające potrzeby osób z przyczyn
losowych mających trudniejszą sytuację, w szczególności rodzinną lub
zdrowotną.
W projekcie przewiduje się utrzymanie zasady określonej w obowiązujących
przepisach, na mocy której laureaci lub finaliści olimpiad przedmiotowych
i laureaci konkursów przedmiotowych o zasięgu wojewódzkim lub
20
ponadwojewódzkim, będą przyjmowani do wybranej publicznej szkoły
ponadgimnazjalnej, z wyjątkiem szkoły ponadgimnazjalnej dwujęzycznej,
w pierwszej kolejności, niezależnie od wyników uzyskanych na egzaminie
przeprowadzanym w ostatnim roku nauki w gimnazjum oraz na świadectwie
ukończenia gimnazjum (proponowane brzmienie art. 20d ust. 1 ustawy).
W przypadku publicznych szkół policealnych obecnie obowiązujące przepisy
§ 7 ust. 3 i § 13 rozporządzenia z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków
i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia
z jednych typów szkół do innych przewidują, że o przyjęcie na semestr
pierwszy publicznej szkoły policealnej mogą ubiegać się osoby posiadające
wykształcenie średnie. Przy przyjmowaniu kandydatów do publicznej szkoły
policealnej decydujące są kryteria zawarte w statucie szkoły, uwzględniające
pozytywny wynik egzaminu wstępnego lub rozmowy kwalifikacyjnej, jeżeli
szkoła taki egzamin lub rozmowę przeprowadza, sumę punktów za oceny
uzyskane na egzaminie wstępnym lub z rozmowy kwalifikacyjnej i za oceny
z wybranych
obowiązkowych
zajęć
edukacyjnych
wymienionych
w świadectwie ukończenia szkoły niższego stopnia oraz inne dodatkowe
kryteria w zależności od zawodu, w którym kształci szkoła. Podobnie, jak
w przypadku innych publicznych szkół ponadgimnazjalnych, laureaci
i finaliści olimpiad przedmiotowych są przyjmowani do publicznych szkół
policealnych w pierwszej kolejności, niezależnie od wyżej wymienionych
kryteriów.
W
przypadku
równorzędnych
wyników
uzyskanych
w postępowaniu kwalifikacyjnym, pierwszeństwo w przyjęciu do szkoły mają
kandydaci z problemami zdrowotnymi, ograniczającymi możliwości wyboru
kierunku kształcenia ze względu na stan zdrowia, potwierdzonymi opinią
publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni
specjalistycznej.
W projekcie ustawy przewiduje się uproszczenie wyżej opisanej procedury
przyjmowania do publicznych szkół policealnych (proponowane brzmienie
art. 20g ustawy). Kandydat, który posiada wykształcenie średnie oraz
zaświadczenie lekarskie zawierające orzeczenie o braku przeciwwskazań do
podjęcia praktycznej nauki zawodu, przystępuje do pierwszego etapu
postępowania rekrutacyjnego, w którym brane są pod uwagę kryteria
21
uwzględniające potrzeby osób z przyczyn losowych mających trudniejszą
sytuację, w szczególności rodzinną lub zdrowotną. W przypadku
równorzędnych wyników uzyskanych w pierwszym etapie postępowania
rekrutacyjnego, w drugim etapie tego postępowania jest brana pod uwagę
kolejność zgłoszeń. Należy zauważyć, że szkoły policealne nie mają charakteru
powszechnego (nie jest w nich już zasadniczo realizowany obowiązek nauki).
Osoby posiadające wykształcenie średnie mogą zdobywać dalsze
wykształcenie i przygotowanie zawodowe również na kwalifikacyjnych
kursach zawodowych lub studiach wyższych. Stąd obecnie raczej nie
obserwuje się rywalizacji o przyjęcie do publicznej szkoły policealnej. Jednak
ze względu na publiczny charakter tej szkoły (finansowanie kształcenia
z budżetu państwa przez przekazywanie jednostkom samorządu terytorialnego
odpowiednich kwot w ramach części oświatowej subwencji ogólnej), kryteria
przyjmowania do tych szkół powinny być określone w ustawie oraz powinny
umożliwiać przeprowadzenie postępowania rekrutacyjnego w oparciu o jasne
zasady.
1.5. Rekrutacja do publicznych szkół sportowych i publicznych szkół mistrzostwa
sportowego
Na wstępie należy zaznaczyć, że szkoły sportowe i szkoły mistrzostwa
sportowego mogą być organizowane na poziomie szkoły podstawowej,
gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej (art. 2 pkt 2 lit. a–c ustawy).
Zgodnie z § 12 rozporządzenia z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków
i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia
z jednych typów szkół do innych obecnie do przyjmowania do szkół
i oddziałów sportowych oraz szkół mistrzostwa sportowego stosuje się
odpowiednio przepisy dotyczące przyjmowania do szkół odpowiednich typów.
Ponadto ze względu na specyfikę kształcenia w tych szkołach, wymagana jest
pisemna zgoda rodziców kandydata oraz bardzo dobry stan zdrowia,
poświadczony zaświadczeniem wydanym przez lekarza specjalistę
w dziedzinie medycyny sportowej lub innego uprawnionego lekarza. W celu
wyłonienia kandydatów o najlepszych predyspozycjach i umiejętnościach
sportowych do tych szkół są przeprowadzane próby sprawności fizycznej.
22
W propozycji zawartej w projekcie ustawy przewiduje się, że postępowanie
rekrutacyjne do publicznych szkół sportowych i publicznych szkół mistrzostwa
sportowego może być prowadzone w kilku etapach (proponowane brzmienie
art. 20h ustawy). Kandydat ubiegający się o przyjęcie do ww. szkół powinien
posiadać zgodę rodziców oraz orzeczenie lekarskie o zdolności do uprawiania
danego sportu oraz uzyskać pozytywne wyniki prób sprawności fizycznej.
W przypadku, gdyby kandydatów spełniających ww. warunki było więcej niż
miejsc, rozpoczyna się postępowanie rekrutacyjne. W pierwszym etapie są
brane pod uwagę wyniki prób sprawności fizycznej. W przypadku
równorzędnych wyników uzyskanych w pierwszym etapie postępowania
rekrutacyjnego, kolejne etapy postępowania różnicują się w zależności od typu
szkoły sportowej. W szkole podstawowej sportowej, oddziale sportowym
w szkole podstawowej ogólnodostępnej lub szkole podstawowej mistrzostwa
sportowego w drugim etapie postępowania są brane pod uwagę kryteria
uwzględniające potrzeby osób z przyczyn losowych mających trudniejszą
sytuację, w szczególności rodzinną lub zdrowotną. Natomiast w przypadku
gimnazjów
sportowych,
oddziałów
sportowych
w
gimnazjach
ogólnodostępnych,
gimnazjów
mistrzostwa sportowego,
szkół
ponadgimnazjalnych sportowych, oddziałów sportowych w szkołach
ponadgimnazjalnych ogólnodostępnych lub szkołach ponadgimnazjalnych
mistrzostwa sportowego, w drugim etapie postępowania rekrutacyjnego są
brane pod uwagę kryteria odnoszące się do wyników kształcenia na
wcześniejszych etapach edukacji. Jeżeli w dalszym ciągu istnieje potrzeba
rozstrzygnięć w procedurze rekrutacji do wyżej wymienionych szkół
i oddziałów, przeprowadzany jest trzeci etap postępowania, w którym są brane
pod uwagę kryteria uwzględniające potrzeby osób z przyczyn losowych
mających trudniejszą sytuację, w szczególności rodzinną lub zdrowotną.
Zachowane zostało także prawo kandydatów posiadających tytuł laureata
i finalisty olimpiady przedmiotowej i laureata konkursu przedmiotowego do
przyjęcia w pierwszej kolejności do ponadgimnazjalnych szkół sportowych
oraz mistrzostwa sportowego i oddziałów sportowych w szkołach
ponadgimnazjalnych, przy czym muszą oni przystąpić do prób sprawności
fizycznej i uzyskać pozytywny wynik tych prób, posiadać zgodę rodziców oraz
23
dobry stan zdrowia potwierdzony orzeczeniem lekarskim (proponowane
brzmienie art. 20d ust. 2 ustawy).
Doprecyzowano również przepisy dotyczące orzeczenia lekarskiego
o zdolności do uprawiania danego sportu. W projekcie wskazuje się, że
orzeczenie wydaje lekarz specjalista w dziedzinie medycyny sportowej lub
inny uprawniony lekarz, zgodnie z przepisami w sprawie trybu orzekania
o zdolności do uprawiania danego sportu przez dzieci i młodzież do
ukończenia 21 roku życia oraz przez zawodników pomiędzy 21 a 23 rokiem
życia (proponowane brzmienie art. 20h ust. 1 pkt 1 ustawy). Oznacza to, że
orzeczenie nie odnosi się do ogólnego dobrego stanu zdrowia, ale orzeka, że
stan zdrowia kandydata umożliwia uprawianie określonego sportu. Regulacja
ta ma na celu ujednolicenie wydawanych orzeczeń i określenie ich
szczegółowego zakresu, a ponadto jest istotna ze względu na przeciwdziałanie
ewentualnym konsekwencjom zdrowotnym, które ujawnić się mogą u uczniów
uprawiających sporty wymagające szczególnych predyspozycji zdrowotnych.
W projekcie przewiduje się również, że próby sprawności fizycznej zarówno
do szkół i oddziałów sportowych, jak i szkół mistrzostwa sportowego będą
ustalane przez polskie związki sportowe, które ustalając warunki uzyskania
pozytywnego wyniku prób sprawności fizycznej mogą zagwarantować, że
ustalone kryteria będą adekwatne do możliwości dzieci i młodzieży w danym
wieku, a postępowanie rekrutacyjne będzie przeprowadzane w okolicznościach
zapewniających bezpieczeństwo dzieci i młodzieży.
1.6. Rekrutacja do publicznych szkół dwujęzycznych
Na podstawie przepisów § 5 ust. 3 i § 8 ust. 2 rozporządzenia z dnia 20 lutego
2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół
publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych rekrutację do
publicznych
gimnazjów
dwujęzycznych
i
publicznych
szkół
ponadgimnazjalnych dwujęzycznych przeprowadza się na zasadach
określonych dla odpowiedniego typu szkół, z tym że dodatkowo przewiduje się
przeprowadzenie sprawdzianu uzdolnień kierunkowych. Ponadto zgodnie z § 5
ust. 6 i § 8 ust. 8 wyżej wymienionego rozporządzenia odpowiednio laureaci
i finaliści olimpiad przedmiotowych oraz laureaci konkursów przedmiotowych
o zasięgu wojewódzkim i ponadwojewódzkim do szkół dwujęzycznych,
24