Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw

niezależnie od przedmiotu, którego konkurs lub olimpiada dotyczyła, są
przyjmowani do szkół dwujęzycznych w pierwszej kolejności.
Możliwość tworzenia klasy wstępnej w liceum ogólnokształcącym
z oddziałami dwujęzycznymi wprowadzono po raz pierwszy w roku szkolnym
1992/1993. W tym czasie obowiązkowa nauka języka zachodnioeuropejskiego
prowadzona była w klasach V–VIII ośmioletniej szkoły podstawowej.
W związku z tym w warunkach, w których do oddziału dwujęzycznego
w liceum ogólnokształcącym byli rekrutowani absolwenci szkoły podstawowej
po 4 latach nauki języka obcego, możliwość tworzenia klasy wstępnej
w liceum ogólnokształcącym z oddziałami dwujęzycznymi była w pełni
uzasadniona.
W wyniku zmian wprowadzonych w podstawie programowej kształcenia
ogólnego od roku szkolnego 2008/2009 język obcy nowożytny jest
obowiązkowo nauczany już od klasy I szkoły podstawowej (6 lat). Od roku
szkolnego 2009/2010 w gimnazjum obowiązuje nauka dwóch języków obcych
nowożytnych z możliwością tworzenia oddziałów dwujęzycznych, w których
na drugi język nauczania przeznacza się dodatkową liczbę godzin.
Jak z tego wynika, od roku szkolnego 2015/2016 do oddziału dwujęzycznego
w liceum ogólnokształcącym będą przyjmowani uczniowie, którzy mieli
obowiązkową naukę jednego języka obcego nowożytnego przez 9 lat
i drugiego języka obcego nowożytnego nauczanego przez co najmniej 3 lata.
Mając na uwadze powyższe możliwość prowadzenia nauczania w klasie
wstępnej w liceum ogólnokształcącym zachowano do roku szkolnego
2014/2015 włącznie.
Ponadto, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia
30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania
i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów
i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm.) od
roku szkolnego 2012/2013 uczniowie gimnazjum, a od roku szkolnego
2015/2016 uczniowie szkół podstawowych przystępują odpowiednio do
egzaminu lub sprawdzianu z języka obcego nowożytnego obowiązkowo
nauczanego w szkole. Do egzaminu gimnazjalnego z języka obcego
nowożytnego na poziomie rozszerzonym w 2012 r. przystąpiło 84% uczniów
25
klas III, a w 2013 r. 86% uczniów (dane pochodzące z SIO – stan na 31 marca
2012 r. i 2013 r.).
Uwzględniając powyższe w projektowanych rozwiązaniach przyjmuje się, że
podstawowym kryterium przy przyjmowaniu kandydata do szkoły
dwujęzycznej będą jego predyspozycje językowe lub kompetencje w zakresie
języka obcego nowożytnego, w którym prowadzone będzie nauczanie w szkole
dwujęzycznej. Należy przy tym zaznaczyć, że predyspozycje językowe istotne
będą w momencie ubiegania się o przyjęcie do gimnazjum dwujęzycznego,
natomiast znajomość języka obcego nowożytnego – w przypadku liceum
ogólnokształcącego lub technikum dwujęzycznego. Warunkiem przyjęcia do
wyżej wymienionych szkół będzie przystąpienie odpowiednio do sprawdzianu
predyspozycji językowych na warunkach ustalonych przez radę pedagogiczną
(gimnazjum) lub sprawdzianu kompetencji językowych ustalonego przez
Centralną Komisję Egzaminacyjną (szkoła ponadgimnazjalna). Do
sprawdzianu predyspozycji językowych lub kompetencji językowych będą
przystępowali wszyscy kandydaci, niezależnie od tego, jakiego języka obcego
nowożytnego uczyli się obowiązkowo odpowiednio w szkole podstawowej lub
gimnazjum (proponowane brzmienie art. 20i ust. 1; art. 20j ust. 1 ustawy).
W przypadku większej liczby osób, które spełniły powyższe warunki,
w pierwszym etapie będą brane pod uwagę łącznie wyniki odpowiednio
sprawdzianu predyspozycji językowych lub sprawdzianu kompetencji
językowych oraz wyniki kształcenia na poprzednim etapie edukacyjnym,
w szczególności – odpowiednio – wyniki sprawdzianu przeprowadzanego
w ostatnim roku nauki w szkole podstawowej lub egzaminu przeprowadzanego
w ostatnim roku nauki w gimnazjum, a w przypadku ubiegania się o przyjęcie
do szkoły ponadgimnazjalnej dwujęzycznej także oceny uzyskane na
świadectwie ukończenia gimnazjum. W sytuacji uzyskania przez kandydatów
w pierwszym etapie postępowania rekrutacyjnego równorzędnych wyników,
przeprowadzany będzie drugi etap tego postępowania, w którym zastosowane
kryteria uwzględniają potrzeby osób z przyczyn losowych mających
trudniejszą sytuację, w szczególności rodzinną lub zdrowotną (proponowane
brzmienie art. 20i ust. 3; art. 20j ust 3 ustawy). W przypadku kandydatów
ubiegających się o przyjęcie do publicznej szkoły ponadgimnazjalnej
26
dwujęzycznej przewiduje się, że laureaci lub finaliści olimpiad
przedmiotowych oraz laureaci konkursów przedmiotowych o zasięgu
wojewódzkim lub ponadwojewódzkim będą przyjmowani do ww. szkół
i oddziałów po uzyskaniu pozytywnego wyniku sprawdzianu kompetencji
językowych, z tym że warunek uzyskania pozytywnego wyniku sprawdzianu
kompetencji językowych, nie dotyczy laureata lub finalisty olimpiady
przedmiotowej oraz laureata konkursu przedmiotowego o zasięgu
wojewódzkim lub ponadwojewódzkim z języka obcego nowożytnego, który
będzie drugim językiem nauczania w szkole lub oddziale, o przyjęcie do
których ubiega się laureat lub finalista. W projekcie przewiduje się, że do
publicznej szkoły ponadgimnazjalnej dwujęzycznej i oddziału dwujęzycznego
w publicznej szkole ponadgimnazjalnej ogólnodostępnej laureaci lub finaliści
ogólnopolskich olimpiad przedmiotowych oraz laureaci
konkursów
przedmiotowych o zasięgu wojewódzkim lub ponadwojewódzkim
przyjmowani będą w pierwszej kolejności (proponowane brzmienie art. 20d
ust. 3 ustawy).
1.7. Rekrutacja do publicznych oddziałów międzynarodowych
Dotychczas przyjmowanie do publicznych oddziałów międzynarodowych nie
było odrębnie regulowane. W procesie rekrutacji do tych oddziałów
przyjmowano uczniów stosując warunki i tryb określone w statucie szkoły.
Ze względu na specyfikę funkcjonowania tych oddziałów (zgodnie z art. 7b
ust. 2 ustawy – nauczanie w oddziale międzynarodowym może być
prowadzone w języku obcym, z wyjątkiem nauczania języka polskiego, historii
w części dotyczącej historii Polski i części geografii dotyczącej geografii
Polski dla uczniów będących obywatelami polskimi) proponuje się
przeprowadzanie rekrutacji do oddziałów międzynarodowych w publicznych
gimnazjach i publicznych szkołach ponadgimnazjalnych w oparciu o przepisy
dotyczące rekrutacji do szkół dwujęzycznych (art. 1 pkt 6 lit. b projektu
ustawy). Oznacza to, że w pierwszej kolejności badane będą predyspozycje
językowe w odniesieniu do gimnazjów, a w szkole ponadgimnazjalnej –
kompetencje językowe kandydatów, oceniane odpowiednio na podstawie
wyniku sprawdzianu predyspozycji językowych na warunkach ustalonych
przez radę pedagogiczną albo sprawdzianu kompetencji językowych
27
przeprowadzanego w szkole, ustalonego
przez Centralną Komisję
Egzaminacyjną.
W związku z tym, że w systemie oświaty nie przewiduje się funkcjonowania
szkół podstawowych dwujęzycznych i oddziałów dwujęzycznych w szkołach
podstawowych ogólnodostępnych, na potrzeby rekrutacji do oddziałów
międzynarodowych w publicznych szkołach podstawowych zaproponowano
odrębną procedurę, w ramach której do tych szkół będą przyjmowani
kandydaci, którzy uzyskali pozytywny wynik sprawdzianu predyspozycji
językowych na warunkach ustalonych przez radę pedagogiczną. W przypadku
większej liczby uczniów spełniających ten warunek, w pierwszym etapie
postępowania rekrutacyjnego będą brane pod uwagę wyniki tego sprawdzianu.
W przypadku uzyskania równorzędnych wyników w pierwszym etapie
postępowania, przeprowadza się drugi etap postępowania rekrutacyjnego,
w którym są brane pod uwagę kryteria uwzględniające potrzeby osób
z przyczyn losowych mających trudniejszą sytuację, w szczególności rodzinną
lub zdrowotną (art. 1 pkt 6 lit. a projektu ustawy).
1.8. Rekrutacja do publicznych szkół dla dorosłych
W § 20 rozporządzenia z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu
przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych
typów szkół do innych wskazuje się, że o przyjęcie do szkoły dla dorosłych
mogą ubiegać się kandydaci, którzy ukończyli 18 lat lub ukończą 18 lat w roku
kalendarzowym, w którym podejmują naukę. W przypadku szkół
podstawowych dla dorosłych kształcenie odbywa się wyłącznie w klasie
szóstej, w związku z tym o przyjęcie do nich mogą się ubiegać kandydaci,
którzy ukończyli piątą klasę szkoły podstawowej dla dzieci i młodzieży.
Dopuszcza się również możliwość przyjmowania na semestr pierwszy klasy
szóstej szkoły podstawowej dla dorosłych kandydatów, którzy nie ukończyli
klasy piątej lub klasy programowo niższej szkoły podstawowej dla dzieci
i młodzieży. W takim wypadku kandydaci są obowiązani do zdania egzaminów
klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych, przewidzianych
w ramowym planie nauczania dla klas I–V tej szkoły, z wyjątkiem muzyki,
plastyki, techniki i wychowania fizycznego, w terminie ustalonym przez
dyrektora szkoły. Do przyjmowania kandydatów na semestr pierwszy
28
pozostałych typów szkół dla dorosłych stosuje się odpowiednio przepisy
dotyczące przyjęcia do klasy pierwszej odpowiedniego typu szkoły dla
młodzieży.
Ponadto, przepisy wydane na podstawie art. 16 ust. 6c ustawy określają
przypadki, w jakich do publicznej (lub niepublicznej) szkoły dla dorosłych
można przyjąć osobę, która nie ukończyła 18 lat.
Obecnie obowiązujące przepisy nie zawierają szczegółowych regulacji
dotyczących kryteriów i procedur przyjmowania do szkół dla dorosłych.
Określenie takich procedur zostało delegowane do statutów szkół. W związku
z tym, że Trybunał Konstytucyjny uznał obowiązujące rozwiązanie za
niezgodne z Konstytucją RP, proponuje się określenie w ustawie katalogu cech
kandydatów (absolwenci określonych typów szkół lub osoby, które nie
ukończyły szkoły podstawowej), które będą stanowiły podstawę przyjęcia do
publicznej szkoły dla dorosłych (proponowane brzmienie art. 20k ustawy).
W projekcie przewiduje się także, że kandydaci, którzy nie posiadają
świadectwa ukończenia klasy piątej szkoły podstawowej dla dzieci
i młodzieży, będą mogli być przyjęci do publicznej szkoły podstawowej dla
dorosłych na podstawie rozmowy kwalifikacyjnej przeprowadzonej przez
komisję rekrutacyjną powołaną przez dyrektora szkoły (proponowane
brzmienie art. 20k ust. 5 ustawy).
Proponuje się również, by kandydat do publicznej szkoły policealnej dla
dorosłych musiał przedstawić zaświadczenie lekarskie zawierające orzeczenie
o braku przeciwskazań zdrowotnych do podjęcia praktycznej nauki zawodu
(proponowane brzmienie art. 20k ust. 1 pkt 4 ustawy). Z tą propozycją wiąże
się projektowana jednocześnie zmiana ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r.
o służbie medycyny pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 125, poz. 1317, z późn. zm.),
w myśl której służby medycyny pracy zostają zobowiązane do wydawania
takich zaświadczeń osobom pełnoletnim, które ubiegają się o przyjęcie do
szkoły (art. 2 projektu ustawy). Dodatkowo przewiduje się, że osoby
pełnoletnie uzyskiwałyby takie zaświadczenie na własny koszt (art. 2 pkt 3
projektu ustawy).
W przypadku większej liczby kandydatów niż liczba miejsc w publicznej
szkole dla dorosłych proponuje się przeprowadzenie postępowania
29