Poselski projekt ustawy o ochronie lokatorów

gdyż w 90% lokale te znajdują się w budynkach do rozbiórki lub w stanie nie nadającym się
do zamieszkania, zagrażającym życiu i zdrowiu. Często nie posiadają one odpowiednich
urządzeń sanitarnych, czy grzewczych - nawet na ich zewnątrz. Bulwersującym jest zapis art.
14 ustęp 4: obowiązującej ustawy: „Sąd nie może orzec o braku uprawnienia do otrzymania
lokalu socjalnego wobec kobiet w ciąży, osób niepełnosprawnych, obłożnie chorych ...”
Zdaniem wnioskodawców sądy powinny zajmować się powstałymi konfliktami pomiędzy
wynajmującym a najemcą, a nie zajmować się przydziałami lokali. Wątpliwości budzą
przepisy dotyczące zawierania umów tylko na czas określony, bez żadnego zapewnienia w
jakim lokalu socjalnym będzie zamieszkiwała dana osoba po wygaśnięciu umowy, a także
określania bardzo niskich metraży np. 5 m2 na osobę, które nie znajdują potwierdzenia w
wybudowanych lokalach o takich metrażach (na 2 osoby 10 m2). Dlatego autorzy projektu
proponują, aby umowy na czas określony zawierane były tylko w wyjątkowych przypadkach
i to za zgodą lokatorów, a pozostałe umowy na czas nieokreślony. Nadto wnioskodawcy
uważają, że lokale te powinny być wyposażone we wszystkie urządzenia sanitarne oraz
znajdować się w budynkach o nie zagrożonym stanie technicznym.
Wnioskodawcy wprowadzają nowe pojęcie „pomieszczenie ochronne”, które byłoby lokalem
do którego można by eksmitować wszystkie osoby nie kwalifikujące się do wyżej
wymienionych lokali, jak np. osoby znęcające się nad członkami rodziny, osoby zakłócające
spokój publiczny i osoby z marginesu społecznego. W przypadku tych ostatnich osób autorzy
proponują jednak ograniczenie metrażu na jednego członka rodziny 5 m2, a na osobę
samotną 10 m2 z tym, że dopuszcza się zamieszkiwanie w lokalach samodzielnych lub w
lokalach wieloosobowych.
Następnym problemem jest naliczanie czynszów. Likwidacja czynszów regulowanych na
czynsze wolne doprowadziła do bezkarności i niesprawiedliwości w ich ustalaniu. Jak
wynika z praktyki np. w wielu wspólnotach mieszkaniowych czynsz wynosi od 3 do 5 zł za
m2, w gospodarce komunalnej już około 10 zł, a w prywatnych budynkach 20 zł. Tego typu
system naliczania czynszu jest nieprawidłowy i niezgodny z zasadami współżycia
społecznego, dlatego autorzy proponują, aby czynsz naliczany był nie od 1 m2 powierzchni
użytkowej, lecz od osobistych dochodów. Wprowadzenie tego systemu: po pierwsze
zlikwiduje skomplikowane urzędnicze dodatki mieszkaniowe, po drugie ograniczy w
poważnym stopniu eksmisje z tytułu zaległości czynszowych, po trzecie poprawi
egzystencję życiową setek tysięcy najemców. Wnioskodawcy pragną także zmienić zapisy
dotyczące pozbawienia tytułów prawnych do lokali i skutków z tym związanych, gdyż
obecnie traktuje się wszystkie osoby nie posiadające tytułu prawnego jednakowo: tych którzy
samowolnie zajmują lokale i tych którzy z uwagi na niskie dochody nie mogą opłacać
czynszów, a także tych którzy zostali pozbawieni tytułów prawnych do lokalu nie z własnej
winy, jak np. dzieci zmarłych rodziców, którzy byli pozbawieni tytułów prawnych. Autorzy
projektu uważają, że przepisy w tej sprawie powinny być jasne i precyzyjne a mianowicie :
1) jeżeli zostały usunięte przyczyny pozbawienia tytułu prawnego (np. uregulowane
zaległości) to tytuł prawny powinien być przez administrację automatycznie
przywrócony;
2) jeżeli zmarli rodzice nie posiadali tytułu prawnego to pełnoletnie dzieci powinny mieć
prawo do przyznawania im przynajmniej lokalu zamiennego. Obecny system jest
aspołeczny i sprawia, że osoba pozbawiona tytułu prawnego, jeżeli płaci regularnie
zwiększony czynsz o 200-300 % (tak zwane odszkodowanie) i nie występuje o
uregulowanie tytułu prawnego, to może zamieszkiwać spokojnie przez wiele lat
(przykłady wskazują, że można zamieszkiwać na tych zasadach przez okres od 10-26 lat);
Odrębnego omówienia wymaga wprowadzony do obowiązującej ustawy przepis art. 691
Kodeksu Cywilnego, który stwierdza w par. 1, że po śmierci najemcy w najem wchodzą
współmałżonkowie, dzieci, itd., zaś równocześnie ustala w par. 2 kolejny warunek
zamieszkiwania ze zmarłym najemcą aż do śmierci. Przepis ten jest bardzo krzywdzący dla
osób, które nie z własnej woli nie zamieszkiwały z najemcą do jego śmierci np. dzieci
przebywające w domach dziecka. Wnioskodawcy wprowadzają przepisy zabezpieczające
uprawnienia do lokalu po śmierci najemcy tak, aby pełnoletni wychowankowie domów
dziecka w pełni mogli korzystać z zapisu par. 1 art. 691 Kc.
Jak wynika z przedstawionego uzasadnienia obecnie istniejąca ustawa to zlepek różnych nie
związanych ze sobą przepisów prawnych, często sprzecznych z Konstytucją, a także z
Kodeksem Cywilnym.
Wprowadzenie w życie projektu ustawy wywoła pozytywne skutki prawne i społeczne
poprzez m.in. uporządkowanie gospodarki lokalami, zwiększenie ochrony lokatorów poprzez
wprowadzenie zakazu eksmitowania kogokolwiek „na bruk” bez zapewnienia lokalu, czy
pomieszczenia, a także poprzez rozwiązanie problemu naliczania czynszów.

2. Wskazanie źródeł finansowania
Wejście w życie projektu ustawy wywoła skutki finansowe w budżecie państwa oraz
budżetach jednostek samorządu terytorialnego w kwocie około 100 mln złotych. Środki te
byłyby przeznaczone na adaptacje budynków na lokale socjalne i pomieszczenia ochronne i
pochodziłyby z budżetu państwa i środków przyznanych przez Unię Europejską.

3. Założenia projektów aktów wykonawczych
Projekt nie przewiduje wydania aktów wykonawczych do ustawy.

4. Wyniki przeprowadzonych konsultacji projektu ustawy
W stosunku do projektu ustawy nie przeprowadzono konsultacji.

5. Oświadczenie o zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej.
Wnioskodawcy oświadczają, że projekt ustawy nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej.