eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plPrawoAkty prawneProjekty ustawRządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny

projekt dotyczy uchylenia przepisu statuującego karalność publicznego znieważenia albo poniżenia konstytucyjnego organu RP

  • Kadencja sejmu: 7
  • Nr druku: 1700
  • Data wpłynięcia: 2013-08-30
  • Uchwalenie: sprawa niezamknięta

1700


Druk nr 1700


Warszawa, 30 sierpnia 2013 r.

S
EJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM-10-70-13




Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej




Szanowna Pani Marszałek
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

- o zmianie ustawy - Kodeks karny.

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu
w tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister
Sprawiedliwości.

Z poważaniem

(-) Donald Tusk
Projekt
U S T A W A
z dnia
o zmianie ustawy – Kodeks karny
Art. 1. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553,
z późn. zm.1)) w art. 226 uchyla się § 3.
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 128, poz. 840, z 1999 r. Nr 64,
poz. 729 i Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 48, poz. 548, Nr 93, poz. 1027 i Nr 116, poz. 1216, z 2001 r. Nr 98,
poz. 1071, z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 121, poz. 1142, Nr 179, poz. 1750, Nr 199, poz. 1935 i Nr 228,
poz. 2255, z 2004 r. Nr 25, poz. 219, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889 i Nr 243, poz. 2426, z 2005 r. Nr 86,
poz. 732, Nr 90, poz. 757, Nr 132, poz. 1109, Nr 163, poz. 1363, Nr 178, poz. 1479 i Nr 180, poz. 1493,
z 2006 r. Nr 190, poz. 1409, Nr 218, poz. 1592 i Nr 226, poz. 1648, z 2007 r. Nr 89, poz. 589, Nr 123,
poz. 850, Nr 124, poz. 859 i Nr 192, poz. 1378, z 2008 r. Nr 90, poz. 560, Nr 122, poz. 782, Nr 171,
poz. 1056, Nr 173, poz. 1080 i Nr 214, poz. 1344, z 2009 r. Nr 62, poz. 504, Nr 63, poz. 533, Nr 166,
poz. 1317, Nr 168, poz. 1323, Nr 190, poz. 1474, Nr 201, poz. 1540 i Nr 206, poz. 1589, z 2010 r. Nr 7,
poz. 46, Nr 40, poz. 227 i 229, Nr 98, poz. 625 i 626, Nr 125, poz. 842, Nr 127, poz. 857, Nr 152, poz. 1018
i 1021, Nr 182, poz. 1228, Nr 225, poz. 1474 i Nr 240, poz. 1602, z 2011 r. Nr 17, poz. 78, Nr 24, poz. 130,
Nr 39, poz. 202, Nr 48, poz. 245, Nr 72, poz. 381, Nr 94, poz. 549, Nr 117, poz. 678, Nr 133, poz. 767,
Nr 160, poz. 964, Nr 191, poz. 1135, Nr 217, poz. 1280, Nr 233, poz. 1381 i Nr 240, poz. 1431, z 2012 r.
poz. 611 oraz z 2013 r. poz. 849 i 905.

08/22rch.
UZASADNIENIE

I. Cel projektu
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny przewiduje zmiany w obrębie części
szczególnej Kodeksu karnego, sprowadzające się do uchylenia przepisu statuującego
karalność
publicznego
znieważenia
albo
poniżenia
konstytucyjnego
organu
Rzeczypospolitej Polskiej (art. 226 § 3 Kodeksu karnego). Depenalizacja ma na celu
zrównanie ochrony prawnej organów konstytucyjnych z ochroną prawną, jaką dla
funkcjonariuszy publicznych, w rozumieniu art. 115 § 13 Kodeksu karnego, zapewnia
art. 226 § 1 Kodeksu karnego oraz z ochroną gwarantowaną każdej osobie fizycznej na
podstawie art. 216 Kodeksu karnego. Konsekwencją powyższej zmiany będzie
dekryminalizacja szeregu czynów aktualnie wypełniających znamiona określone w tym
przepisie. Nie będzie bowiem możliwości karania za znieważenie konstytucyjnych
organów Rzeczypospolitej Polskiej o charakterze zbiorowym, takich jak między innymi:
Sejm, Senat, Rada Ministrów, Trybunał Konstytucyjny.
II. Obecny stan prawny
Obecnie obowiązujący Kodeks karny zawiera następujące regulacje prawne dotyczące
ochrony instytucji publicznych:
1. Grupa przepisów chroniących godność pewnych urzędów – art. 135 § 2 Kodeksu
karnego, na podstawie którego karze pozbawienia wolności do 3 lat podlega ten, kto
publicznie znieważa Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, oraz art. 136 § 3 Kodeksu
karnego, stanowiący, że karze pozbawienia wolności do 3 lat podlega ten, kto na
terytorium RP publicznie znieważa głowę obcego państwa lub akredytowanego szefa
przedstawicielstwa dyplomatycznego takiego państwa albo osoby korzystające
z podobnej ochrony na mocy ustaw, umów lub powszechnie uznanych zwyczajów
międzynarodowych.
2. Przepis karny chroniący niektóre organy RP – art. 226 § 3 Kodeksu karnego
przewidujący karę grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do
2 lat dla osoby, która publicznie znieważa lub poniża konstytucyjny organ RP.
3. Przepis karny chroniący funkcjonariuszy publicznych – art. 226 § 1 Kodeksu karnego
przewidujący sankcję w postaci kary grzywny, ograniczenia wolności albo
pozbawienia wolności do roku w przypadku znieważenia funkcjonariusza
publicznego lub osoby przybranej mu do pomocy, podczas pełnienia i w związku
z pełnieniem obowiązków służbowych.
4. Przepis karny chroniący urzędników państw obcych – art. 136 § 4 Kodeksu karnego
przewiduje sankcję grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do
roku w przypadku publicznego znieważenia na terytorium RP osoby należącej do
personelu dyplomatycznego przedstawicielstwa obcego państwa albo urzędnika
konsularnego obcego państwa w związku z pełnieniem przez nich obowiązków
służbowych.
III. Swoboda wypowiedzi
Powodem przedmiotowej regulacji jest brak uzasadnienia dla utrzymania szczególnej
ochrony prawnokarnej, przysługującej konstytucyjnym organom państwa z mocy art. 226
§ 3 Kodeksu karnego. Projektowana regulacja w tym zakresie jest niezbędna i konieczna,
zwłaszcza z perspektywy współczesnych poglądów na demokrację. Powszechny staje się
pogląd, że organy demokratycznego państwa podlegają kontroli społecznej, co
immanentnie wiąże się także z możliwością ich krytyki. Granice krytyki w stosunku do
tych organów powinny być przy tym zakreślone bardzo szeroko, gdyż właściwie nie
można
wskazać
osoby
konkretnie
pokrzywdzonej
przez
nawet
najbardziej
niesprawiedliwe i pogardliwe wypowiedzi dotyczące ogólnie pojętych organów
państwowych.
Uchylenie powyższego przepisu może przyczynić się również do pełniejszego
zapewnienia
możliwości
wyrażania
swoich
poglądów
oraz
pozyskiwania
i rozpowszechniania informacji, gwarantowanych przez art. 54 Konstytucji RP.
Zwłaszcza, że występujące w uchylanym przepisie nieostre pojęcia „znieważania”
i „poniżania” dają zbyt dużą swobodę przy orzekaniu, na co zwrócił uwagę Trybunał
Konstytucyjny w sprawie o sygn. P 3/06, wskazując, że „kluczowe dla charakterystyki
czynu karnego pojęcie zniewagi opiera się na kryteriach ocennych, zmiennych,
uzależnionych od wielu dodatkowych przesłanek wynikających z wrażliwości opinii
publicznej, poziomu akceptacji społecznej dla pewnego typu zwrotów oceniających
i krytycznych w debacie publicznej, ale także okoliczności, w jakich dochodzi do
formułowania określonych sądów i opinii”.
Na marginesie należy zauważyć, że z danych statystycznych, przedstawionych przez
Ministerstwo Sprawiedliwości, wynika, że w latach 2002–2011 ilość prawomocnie
skazanych osób za czyn z art. 226 § 3 Kodeksu karnego wynosi 25, co stanowi bardzo
2
 
niewielki procent skazań za znieważenie określone w art. 226 § 1 Kodeksu karnego
dotyczącym funkcjonariuszy publicznych (w 2011 r. za czyn z art. 226 § 1 kk
prawomocnie skazano 14 670).
Mając powyższe na względzie, wydaje się, że pozbawienie szczególnej ochrony
prawnokarnej przysługującej konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej jest
uzasadnione, tym bardziej że będą one chronione tak jak funkcjonariusze publiczni oraz
poprzez ogólne przepisy o znieważeniu.
IV. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
W sprawach dotyczących zniewagi głowy państwa oraz innych organów konstytucyjnych
wielokrotnie wypowiadał się Europejski Trybunał Praw Człowieka, szczególnie
w aspekcie ewentualnego naruszenia art. 10 Konwencji o ochronie praw człowieka
i podstawowych wolności z dnia 4 listopada 1950 r.
W swoim orzecznictwie Trybunał stoi na stanowisku, że swoboda debaty politycznej
stanowi podstawę funkcjonowania demokratycznego społeczeństwa, a zatem granice
dopuszczalnej krytyki odnoszące się do polityków są szersze niż odnoszące się do osób
prywatnych. Odnośnie do sankcji grożących za znieważenie organów państwowych
Trybunał przyjmuje, że ze względu na dominującą pozycję, jaką zajmują władze
publiczne, muszą one wykazywać powściągliwość w stosowaniu środków o charakterze
karnym, szczególnie gdy są dostępne inne środki reakcji na nieuzasadnione ataki lub
krytykę, pochodzącą ze strony mediów oraz opozycji (sprawa Castells przeciwko
Hiszpanii, skarga nr 11798/82).
Wszelkie zagadnienia mające publiczny wymiar oraz dotykające procesu sprawowania
władzy – w świetle orzecznictwa Trybunału – stanowią przedmiot społecznego
zainteresowania, a co za tym idzie – wypowiedzi ich dotyczące stanowią
uprzywilejowaną formę wolności słowa. Stosowanie przez państwo jakichkolwiek prób
ograniczenia tej formy wolności słowa może zniechęcić do udziału w debacie publicznej,
dotyczącej spraw istotnych z punktu widzenia całej społeczności.1)
W swoim orzecznictwie Trybunał podkreślał, że polityk musi wykazać wyższy stopień
tolerancji, szczególnie gdy składa oświadczenia narażone na krytykę. Ma on z pewnością
prawo do ochrony swej reputacji, nawet gdy nie działa jako osoba prywatna, ale wymóg
ochrony należy zestawić z interesem wynikającym z potrzeby istnienia otwartej dyskusji
                                                            
1) Adam Krzywoń, Prawnokarna ochrona głów państw i innych organów konstytucyjnych versus wolność
wypowiedzi – polskie rozwiązania na tle standardów europejskich, Europejski Przegląd Sądowy maj 2013.
3
 
strony : [ 1 ] . 2

Dokumenty związane z tym projektem:



Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Akty prawne

Rok NR Pozycja

Najnowsze akty prawne

Dziennik Ustaw z 2017 r. pozycja:
1900, 1899, 1898, 1897, 1896, 1895, 1894, 1893, 1892

Monitor Polski z 2017 r. pozycja:
938, 937, 936, 935, 934, 933, 932, 931, 930

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: