Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2013

W celu utrzymania obecnej dynamiki inwestycji w projekty infrastrukturalne inwestycje
bezpośrednio finansowane przez sektor instytucji rządowych i samorządowych mają być
wspierane inwestycjami realizowanymi w ramach programu Inwestycje Polskie. Program ten
oparty jest na dwóch filarach: Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) oraz specjalnie
powołanej spółce Polskie Inwestycje Rozwojowe. Celem pierwszego filaru jest zwiększenie
akcji kredytowej i gwarancyjnej związanej z potrzebami długookresowego finansowania
inwestycji realizowanych przez sektor prywatny w obszarach strategicznych dla państwa.
W szczególności nowym instrumentem obsługiwanym przez BGK jest portfelowa linia
gwarancyjna de minimis zapewniająca małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP) łatwiejszy
i tańszy dostęp do finansowania bieżącej działalności w okresie spowolnienia gospodarczego.
Instrument ten jednocześnie zmniejszy ryzyko kredytowe dla banków. Zadaniem spółki Polskie
Inwestycje Rozwojowe S.A. jest z kolei inwestowanie w spółki celowe, odpowiedzialne
za przygotowanie i prowadzenie projektów infrastrukturalnych.
Działania te powinny pozwolić na utrzymanie obserwowanej od 2011 r. tendencji
w zakresie odbudowy udziału inwestycji prywatnych w PKB. Szacuje się jednak, że w związku
z silnym wzrostem niepewności dotyczącej kształtowania się sytuacji gospodarczej
w najbliższej przyszłości, realny wzrost inwestycji prywatnych w 2013 r. będzie o ok. 1,3 pkt.
proc. niższy w stosunku do założeń przyjętych w uzasadnieniu ustawy budżetowej na 2013 r.
i wyniesie 4,4%.
Konsekwencją pogorszenia perspektyw wzrostu gospodarczego i niższej aktywności
sektora prywatnego będzie spadek popytu na pracę w Polsce w 2013 r. Szacuje się,
że przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej spadnie w roku bieżącym o 0,4%
w stosunku do oczekiwanego jeszcze we wrześniu 2012 r. wzrostu na poziomie 0,2%.
W efekcie oczekuje się, że zakładana w obowiązującej ustawie budżetowej stopa bezrobocia
na koniec 2013 r. wyniesie nie 13,0, a 13,8%. Znajdzie to również wyraz w niższym realnym
tempie wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, które obecnie
szacowane jest na 1,2% wobec 1,8% wzrostu oczekiwanego we wrześniu 2012 r. Relatywnie
niskiemu wzrostowi funduszu wynagrodzeń w roku bieżącym towarzyszyć będzie wysoki
realny wzrost funduszu emerytur i rent w wyniku waloryzacji świadczeń. W konsekwencji
realny wzrost dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych w 2013 r. wyniesie ok. 1,6%
w stosunku do 2,2% wzrostu przyjętego w uzasadnieniu do ustawy budżetowej na 2013 r.
Dodatkowo, przyjmuje się, że w związku z dużą niepewnością dotyczącą przyszłej sytuacji
gospodarczej w roku bieżącym wzrośnie stopa oszczędności gospodarstw domowych.
W efekcie powyższych czynników realne tempo wzrostu konsumpcji prywatnej w roku
bieżącym wyniesie tylko 1,1% w porównaniu do 2,2% wzrostu prognozowanego w ustawie
budżetowej na 2013 r.

6
Istotne obniżenie prognozy realnego tempa wzrostu popytu krajowego w stosunku
do oczekiwań formułowanych we wrześniu ubiegłego roku (0,8% względem 1,7%) skutkować
będzie niższym tempem wzrostu importu, który dodatkowo ograniczy poprawa
konkurencyjności cenowej dóbr i usług krajowych względem zagranicznych w związku
ze słabszym złotym. Prognozuje się, że w 2013 r. import wzrośnie realnie o 0,9%.
W uzasadnieniu do ustawy budżetowej na 2013 r. oczekiwano wzrostu tej kategorii
ekonomicznej na poziomie 2,8%. Uwzględniając zmianę prognozy wzrostu eksportu można
oczekiwać, że kontrybucja eksportu netto we wzrost PKB w roku bieżącym wzrośnie
do 0,8 pkt. proc. w stosunku do 0,5 pkt. proc. kontrybucji oczekiwanej dziewięć miesięcy temu.
Oczekiwania dotyczące kształtowania się składowych PKB pozwalają obecnie
przewidywać, że wzrost gospodarczy w Polsce w 2013 r. wyniesie 1,5%, czyli o 0,7 pkt. proc.
mniej niż przyjęto w ustawie budżetowej na 2013 rok. Prezentowany wyżej scenariusz
kształtowania się sytuacji gospodarczej w Polsce oznacza ponadto ograniczenie udziału popytu
krajowego w tworzeniu wzrostu gospodarczego w stosunku do oczekiwań formułowanych
w uzasadnieniu obowiązującej ustawy budżetowej. Jest to niekorzystne z punktu widzenia
dochodów sektora rządowego i samorządowego i dodatkowo prowadzi do istotnego osłabienia
presji inflacyjnej. We wrześniu ubiegłego roku prognozowano, że tempo wzrostu cen towarów
i usług konsumpcyjnych w roku bieżącym wyniesie 2,7%, co było zgodne ze średnimi
oczekiwaniami rynkowymi z tego okresu. Obecnie prognozuje się, że wzrost CPI będzie
o ponad 1 pkt proc. niższy (wyniesie 1,6%), co otwiera znacznie większą przestrzeń
do łagodzenia polityki monetarnej w stosunku do założeń w tym zakresie przyjętych
na potrzeby uzasadnienia ustawy budżetowej na 2013 r. Zaprezentowany powyżej scenariusz
kształtowania się sytuacji gospodarczej w Polsce w 2013 r. jest spójny z aktualizacją programu
konwergencji 2013 oraz założeniami projektu budżetu państwa na rok 2014 przyjętymi przez
Radę Ministrów w dniu 11 czerwca 2013 r.
2. Dochody budżetu państwa
Dochody budżetu państwa w okresie I-VII 2013 r. wyniosły 158,5 mld zł (dane
szacunkowe), co stanowiło 53,0% dochodów zaplanowanych w ustawie budżetowej na 2013 r.
W omawianym okresie dochody były o 7,5 mld zł (4,5%) niższe, niż w analogicznym okresie
2012 r.
Znaczne spowolnienie tempa wzrostu gospodarczego spowodowało, że w omawianym
okresie, w przypadku większości wpływów podatkowych (VAT, akcyza, CIT) zanotowano
spadek w stosunku do analogicznego okresu 2012 r. Jedynie w przypadku podatku PIT
zanotowano wzrost w stosunku do analogicznego okresu 2012 r. o 4,8%.


7
VAT
W okresie I – VII 2013 r. dochody budżetu z podatku VAT spadły w stosunku
do analogicznego okresu 2012 r. o 7,3%. W warunkach porównywalnych – tzn. biorąc pod
uwagę zmianę zasad księgowania zwrotów VAT w tzw. okresie przejściowym (co zmniejszyło
dochody z VAT w styczniu 2013 r., a powiększyło w grudniu 2012 r.), dochody z VAT były
niższe niż w analogicznym okresie 2012 r. o ok. 4%.
Dochody z VAT w pierwszych miesiącach 2013 r. były głównie zdeterminowane sytuacją
makroekonomiczną. Według GUS realny wzrost PKB w I kwartale 2013 r. wyniósł 0,5%
w ujęciu rocznym. Z punktu widzenia dochodów z podatku VAT najważniejsze jest
zachowanie się głównych agregatów makroekonomicznych stanowiących bazę podatku VAT.
Szczególnie ważne jest, że dynamika nominalna spożycia indywidualnego w I kwartale br.
wyniosła jedynie 0,8%. Jest to najgorszy wynik od 10 lat. Dodatkowo negatywny wpływ
na kształtowanie się dochodów z VAT miało pogorszenie, w stosunku do I kwartału 2012 r.,
pozostałych elementów bazy tego podatku. W I kwartale br. inwestycje sektora finansów
publicznych spadły o 5,3% w ujęciu rocznym, a spadek zakupów netto sektora finansów
publicznych wyniósł w ujęciu rocznym 5,7%.
W omawianym okresie odnotowano dynamikę zwrotów VAT na poziomie zbliżonym
do poprzedniego roku, oznacza to wyhamowanie tempa wzrostu zwrotów VAT w stosunku
do analogicznego okresu 2012 r.
Dane ze składanych przez podatników deklaracji podatkowych VAT za I – V 2013 r.
(kasowo) wskazują na zmniejszenie obrotu opodatkowanego podatkiem VAT o 5,1%
w stosunku do analogicznego okresu 2012 r.
Równocześnie zaobserwowano niekorzystne tendencje w strukturze obrotu według stawek
podatkowych. Według wstępnych danych, w okresie I-V 2013 r. wartość obrotu towarami
obciążonymi stawkami obniżonymi wzrosła o 2,1% w stosunku do analogicznego okresu
2012 r. podczas gdy wartość obrotu towarów i usług opodatkowanych stawką podstawową
23%, spadła w ujęciu rocznym o 8,5%.
Na dochody z VAT pośrednio wpływa też sytuacja w zakresie handlu zagranicznego.
Według GUS w I kwartale br. mieliśmy do czynienia ze wzrostem exportu (objętego stawką
VAT 0%), przy równoczesnym spadku importu.
Akcyza
W okresie I-VII 2013 r. dochody z podatku akcyzowego wyniosły 33,6 mld zł, co stanowi
52,0% prognozy dochodów zapisanej w ustawie budżetowej na 2013 r. W porównaniu
z analogicznym okresem 2012 r. dochody były niższe o około 1 mld zł, tj. o około 2,7%.

8
Największe znaczenie dla spadku dochodów z akcyzy ogółem miał spadek dochodów
od trzech najważniejszych wyrobów, tj. paliw silnikowych, wyrobów tytoniowych i alkoholu
etylowego, których łączny udział w dochodach z akcyzy ogółem wyniósł w okresie styczeń –
czerwiec 2013 r. 84,2%.
Dochody budżetu państwa z podatku akcyzowego od paliw silnikowych w pierwszym
półroczu 2013 r. (aktualnie dostępne są tylko informacje o wykonaniu pierwszego półrocza
w podziale na grupy towarów objętych akcyzą), w porównaniu z pierwszym półroczem 2012 r.,
były niższe o 0,6 mld zł, tj. 4,8%, od wyrobów tytoniowych o 0,55 mld zł, tj. 6,0%, alkoholu
etylowego o 0,16 mld zł, tj. 4,9%. Należy zauważyć, że spadek w ujęciu rocznym, wpływów
z akcyzy od paliw silnikowych miał też miejsce w 2009 r. W okresie I-VI 2009 r. wpływy
z akcyzy od paliw silnikowych spadły w ujęciu rocznym o 0,3%.
CIT
W okresie I-VII 2013 r. wykonanie dochodów budżetu państwa z podatku CIT
wyniosło 13,1 mld zł, co stanowi 44,3% prognozy dochodów zapisanej w ustawie budżetowej
na 2013 r. W porównaniu z analogicznym okresem 2012 r. dochody były niższe o 14,8%.
Na wykonanie dochodów z podatku CIT w pierwszych miesiącach roku zawsze ma wpływ
rozliczenie podatku za rok poprzedni. Do końca marca podatnicy podatku CIT składają
deklaracje podatkowe, w których deklarują osiągnięty w roku podatkowym zysk oraz podatek
należny z tego tytułu. Jeśli kwota zapłaconych w trakcie roku zaliczek jest niższa niż podatek
należny dokonują dopłaty podatku, jeśli jest ona wyższa otrzymują zwrot.
Z dostępnych danych wynika, że saldo rozliczenia rocznego za 2012 r. (wpłaty podatników
pomniejszone o zwroty dla podatników) było znacznie mniej korzystne dla budżetu państwa niż
planowano. Wstępne dane wskazują, że kwota do zapłaty przez podatników wyniosła
4,5 mld zł (w porównaniu z 8,6 mld zł za rok 2011) zaś kwota do zwrotu dla podatników 4 mld
zł (w porównaniu do 4,4 mld zł). Oznacza to, że w sumie z tytułu rozliczenia rocznego
za 2012 r. wpływy z CIT będą niższe o ok. 3,7 mld zł, z czego dochody budżetu państwa
w 2013 r. będą niże o ok. 2,9 mld zł w porównaniu do poprzedniego roku.
Niskie, bieżące wpływy z podatku CIT wynikają także ze słabej sytuacji finansowej
przedsiębiorstw. Według GUS w I kwartale 2013 r. zyski przedsiębiorstw niefinansowych
spadły w ujęciu rocznym o 14,3%, zaś straty wzrosły o 19,5%. W okresie I – VI br. wynik
finansowy brutto banków był wyższy o 0,8% w stosunku do analogicznego okresu 2012 r.




9
PIT
W okresie I-VII 2013 r. dochody budżetu państwa z PIT wzrosły w stosunku
do analogicznego okresu o 1 mld zł, tj. 4,8% r/r.
W okresie I-VI br. (szczegółowe dane na temat wpływów z PIT są dostępne jedynie
za okres I-VI) wpływy z podatku od działalności gospodarczej w wysokości 19% wzrosły
w ujęciu rocznym o 2,2%. W warunkach porównywalnych, tzn. po uwzględnieniu zmiany
systemowej polegającej na likwidacji tzw. podwójnej zaliczki płaconej przez podatników
w grudniu (zmiana ta zmniejszyła dochody z PIT w grudniu 2012 r. i zwiększyła w styczniu
2013 r.) wpływy z PIT od działalności gospodarczej opodatkowanej stawką 19% spadły
o 17,2%.
Saldo rozliczenia rocznego podatku PIT za 2012 r., w porównaniu do salda rozliczeń
za 2011 r. w wartościach bezwzględnych było wyższe o 0,8 mld zł. Na taki wynik wpłynęło
głównie rozliczenie podatników podatku dochodowego od osób fizycznych prowadzących
działalność gospodarczą opodatkowaną wg stawki 19% (-1,2 mld zł), podatników uzyskujących
dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych (-0,2 mld zł) oraz podatników
rozliczających dochody przy zastosowaniu skali podatkowej (+0,6 mld zł).
W okresie I – VI 2013 r. wpływy z podatku od odpłatnego zbycia papierów wartościowych
(tzw. podatek giełdowy) były niższe o 19,5% w stosunku do analogicznego okresu 2012 r.
Wpływy z podatku giełdowego w 2013 r. są wynikiem niższych zysków osiąganych przez
inwestorów w 2012 r.
Wpływy z podatku opłacanego według skali podatkowej w okresie I-VI 2013 r. były
wyższe w ujęciu rocznym o 5,4%, podczas gdy z szacunków MF wynika, że łączny fundusz
wynagrodzeń w gospodarce narodowej1 oraz świadczeń emerytalno rentowych w pierwszej
połowie roku wzrósł nominalnie o 2,7% w stosunku do analogicznego okresu roku
poprzedniego.
Dochody budżetu państwa w 2013 r.
Prognozowany ubytek dochodów budżetu państwa w 2013 r. w stosunku do kwoty
prognozowanej w ustawie budżetowej na 2013 r. wyniesie 23,7 mld zł, czyli 7,9%.
Spodziewane w 2013 r. znaczne spowolnienie tempa wzrostu gospodarczego
w największym stopniu wpłynie negatywnie na dochody podatkowe, w szczególności na
dochody z VAT oraz CIT. W tych podatkach przewidywane wykonanie dochodów w 2013 r.
będzie najbardziej różniło się od kwot prognozowanych w ustawie budżetowej. Nieco niższe
różnice wystąpią w przypadku podatku akcyzowego i podatku od osób fizycznych.

1 bez jednostek małych, tj. podmiotów zatrudniających do 9 osób.

10