Rządowy projekt ustawy o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych

234
2008
159
154
96,86
152,00
24 168,00
26 412,82
2009
116
114
98,28
152,00
17 632,00
12 473,21
2010
232
230
99,14
152,00
35 264,00
24 387,00
2011
169
159
94,08
152,00
25 688,00
11 714,33
2012
58
54
93,10
152,00
8 816,00
14 375,56
(Przedstawione w załączonych tablicach dane dotyczące kosztów są jedynie szacunkowe, gdyż
Transportowy Dozór Techniczny nie prowadzi ewidencji rozliczeń kosztów dotyczących przeprowadzania
egzaminów w powyższym zakresie)

4.19. Deregulacja dostępu do zawodu pilota samolotowego zawodowego i pilota
samolotowego liniowego (+ pilot samolotowy w załodze wieloosobowej)
Do wykonywania czynności lotniczych są uprawnieni wyłącznie członkowie personelu
lotniczego. Członkiem personelu lotniczego jest osoba, która posiada ważną licencję lub
świadectwo kwalifikacji i jest wpisana do państwowego rejestru personelu lotniczego.
Licencje wydaje się odrębnie dla każdego rodzaju specjalności członków personelu
lotniczego.
Licencja pilota samolotowego zawodowego lub liniowego, zgodnie z ustawą z dnia 3 lipca
2002 r. – Prawo lotnicze, może być udzielona osobie:
• korzystającej z pełni praw publicznych,
• posiadającej pełną zdolność do czynności prawnych,
• w stosunku do której nie zastosowano, decyzją prokuratora, środka zapobiegawczego
polegającego na obowiązku powstrzymania się od prowadzenia wszelkiego rodzaju
pojazdów mechanicznych lub od prowadzenia wszelkiego rodzaju pojazdów w ruchu
powietrznym albo w stosunku do której nie orzeczono prawomocnym wyrokiem sądu
zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, w okresie obowiązywania tego środka
lub zakazu,
• odpowiadającej wymaganiom w zakresie sprawności psychicznej i fizycznej,
określonym na podstawie art. 104 ust. 2 ustawy – Prawo lotnicze, potwierdzonym
orzeczeniem o braku przeciwwskazań do wykonywania funkcji członka personelu
lotniczego. Sprawność psychiczną i fizyczną członka oraz kandydata na członka
personelu lotniczego sprawdza się w trakcie badań lotniczo-lekarskich,
• spełniającej wymogi w zakresie wieku i wykształcenia:

235
a) na pilota zawodowego – bez względu na kategorię statku powietrznego, którego
dotyczy licencja – ma ukończone 18 lat oraz co najmniej średnie wykształcenie,
b) na pilota liniowego – ma ukończone 21 lat oraz co najmniej średnie wykształcenie,
• spełniającej wymagania i warunki dotyczące ukończenia szkolenia lotniczego, praktyki
lotniczej oraz posiadania wiedzy i umiejętności, potwierdzone zdaniem egzaminu
państwowego.
Aby uzyskać licencję pilota zawodowego należy zdać przed komisją egzaminacyjną
egzamin kwalifikacyjny składający się z części teoretycznej i praktycznej. Egzamin
podlega opłacie lotniczej.
Licencje wydaje się po sprawdzeniu, czy kandydat spełnia określone prawem wymagania.
Ważność licencji jest uzależniona od wyniku okresowego sprawdzenia sprawności
psychicznej i fizycznej członka personelu lotniczego. Licencja jest świadectwem
stwierdzającym posiadanie określonych kwalifikacji oraz dowodem upoważnienia do
wykonywania określonych czynności lotniczych. Licencjonowanych członków personelu
lotniczego obowiązuje wpis do rejestru prowadzonego przez Urząd Lotnictwa Cywilnego.
Opłata za egzamin teoretyczny wynosi w przypadku pilota zawodowego 400 zł, a za
praktyczny 2000 zł, natomiast w przypadku pilota zawodowego 1000 zł za egzamin
teoretyczny i 3000 zł za praktyczny. Opłata za wydanie licencji wynosi 100 zł (wydanie po
raz pierwszy/przywrócenie) lub 100 zł (każde następne wydanie).

Tabela 86. Aktualne wymogi i proponowane zmiany w zakresie dostępu do zawodu pilota samolotowego
zawodowego i pilota zawodowego liniowego

Aktualne wymogi:
Proponowane zmiany:
• pilot zawodowy i liniowy – wykształcenie średnie
rezygnacja z wymogu posiadania

odpowiedniego wykształcenia do wydania
licencji w obu przypadkach
wiek:
bez zmian
• pilot zawodowy – ukończone 18 lat
• pilot liniowy – ukończone 21 lat
korzystanie w pełni z praw publicznych
bez zmian
• posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych bez zmian
• niekaralność za przestępstwo skutkujące
bez zmian
orzeczeniem zakazu prowadzenia wszelkiego
rodzaju pojazdów mechanicznych lub od

236
prowadzenia wszelkiego rodzaju pojazdów w ruchu
powietrznym
świadectwo radiotelefonisty w służbie lotniczej
bez zmian
orzeczenie lotniczo-lekarskie klasy 1
bez zmian
• ukończenie i zaliczenie szkolenia teoretycznego
bez zmian
i praktycznego w ośrodku szkolenia lotniczego,
potwierdzone odpowiednimi świadectwami
• w przypadku pilota zawodowego – zdanie

teoretycznego i praktycznego egzaminu
państwowego na licencję pilota zawodowego
• w przypadku pilota liniowego – posiadanie licencji
pilota zawodowego oraz zdanie egzaminu
teoretycznego i praktycznego na licencję pilota
liniowego

Zgodnie z danymi Urzędu Lotnictwa Cywilnego, według stanu na dzień 31.12.2012 r.,
wydane były 1032 ważne licencje pilota samolotowego zawodowego – CPL(A).
W 2012 r. wydano łącznie 127 takich licencji, w tym 2 kobietom, a 125 mężczyznom.
Ważnych licencji pilota liniowego ATPL(A) w tym czasie wydanych było 961.
W 2012 r. wydano w sumie 36 takich licencji, w tym 1 kobiecie i 35 mężczyznom.
Wpływ na bezpieczeństwo obywateli
W kwestii ogólnej (kompleksowej) deregulacji należy stwierdzić, iż obecnie, zgodnie
z brzmieniem art. 96 ust. 2 ustawy – Prawo lotnicze, wymóg wykształcenia jest jednym
z wymogów podstawowych, obligatoryjnych do wydania licencji lotniczej.
Ze względu na fakt, iż w dniu 25 listopada 2011 r. Komisja Europejska opublikowała
rozporządzenie WE nr 1178/2011 z dnia 3 listopada 2011 r. ustanawiające wymagania
techniczne i procedury administracyjne odnoszące się do załóg w lotnictwie
cywilnym zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 216/2008
(Dz. Urz. UE L 311 z 25.11.2011, str. 1) sytuacja w tym zakresie ulegnie zasadniczej
zmianie od dnia 8 kwietnia 2013 r. (data rozpoczęcia obowiązywania rozporządzenia WE

103 Zgodnie z treścią art. 96 ust. 1a ustawy – Prawo lotnicze: licencja nie może być wydana osobie, w stosunku do
której prokurator postanowił zastosować środek zapobiegawczy polegający na obowiązku powstrzymania się od
prowadzenia wszelkiego rodzaju pojazdów mechanicznych lub od prowadzenia wszelkiego rodzaju pojazdów w ruchu
powietrznym albo w stosunku do której prawomocnym wyrokiem sądu orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów
mechanicznych, w okresie obowiązywania tego środka lub zakazu.
104 Raport dotyczący ważnych licencji na dzień 31.12.2012 r., Rejestr Personelu Lotniczego, Urząd Lotnictwa
Cywilnego.
105 Raport dotyczący ważnych licencji na dzień 31.12.2012 r., Rejestr Personelu Lotniczego, Urząd Lotnictwa
Cywilnego.

237
nr 1178/2011 w Polsce – po zgłoszeniu przez RP stosownej notyfikacji do KE oraz
Europejskiej Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA)). Wspomniane rozporządzenie
zawiera bowiem nowe, wspólne dla wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej
wymagania z zakresu szkolenia, licencjonowania i badań lotniczo-lekarskich pilotów
w lotnictwie cywilnym, które w ramach licencji wskazanych w art. 94 ust. 6 pkt 1 lit. a–g,
j–p ustawy – Prawo lotnicze, które to regulacje nie zawierają w swoich wymaganiach
warunku posiadania sprecyzowanego poziomu wykształcenia. Mając to na uwadze,
postanowiono zrezygnować z warunkowania wydawania licencji lotniczych (oraz
świadectw kwalifikacji) wymogiem wykształcenia kandydata, w celu dostosowania
przepisów krajowych (ustawy – Prawo lotnicze) do hierarchicznie wyższych przepisów
rozporządzenia unijnego.
Jednocześnie postanowiono zastosować tzw. deregulację systemową w zakresie
wykształcenia, w myśl zasady argumentum a maiori ad minus. W innym przypadku,
częściowa deregulacja wykształcenia, wobec specjalności wyższych rangą, tj. dotyczących
licencji m.in. zawodowych, przy pozostawieniu warunku wykształcenia do wydania np.
świadectw kwalifikacji skoczkom spadochronowym (które regulowane są jedynie
przepisami krajowymi) prowadziłaby do niezrozumiałej sytuacji, w której dla specjalności
niższej rangi stawiane są bardziej rygorystyczne wymagania.
Zniesienie wymogu wykształcenia do wydawania licencji zostało zaproponowane
w pełnym zakresie, za wyjątkiem specjalności: praktykant-kontroler oraz kontroler ruchu
lotniczego, gdzie wymóg taki określony jest bezpośrednio w art. 8 ust. 2 lit. b
rozporządzenia Komisji (UE) nr 805/2011 z dnia 10 sierpnia 2011 r. ustanawiającego
szczegółowe zasady licencjonowania kontrolerów ruchu lotniczego oraz wydawania
określonych certyfikatów na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady
(WE) nr 216/2008 (Dz. Urz. UE L 206 z 11.08.2011, str. 21).
Należy zauważyć, że wymagane do tej pory wykształcenie na określonym poziomie nie
było wykształceniem kierunkowym. Natomiast szkolenie na przykład na licencję pilota
samolotowego liniowego ATPL(A), analogicznie do innych licencji objętych projektem,
poprzedzone jest długotrwałym szkoleniem, które realizują ośrodki szkolenia lotniczego.
Zdobycie licencji pilota samolotowego liniowego ATPL(A), wiąże się z przejściem dwóch
etapów – teoretycznego oraz praktycznego, i spełnieniem ściśle określonych wymogów.

238
Etap teoretyczny to łącznie 650 godzin wykładów obejmujących wiedzę z przedmiotów
takich jak:
– prawo lotnicze oraz procedury kontroli ruchu lotniczego,
– przyrządy pokładowe,
– płatowiec i instalacje,
– masa i wyważanie samolotu,
– osiągi samolotów,
– monitorowanie i planowanie lotu,
– człowiek – możliwości i ograniczenia,
– nawigacja ogólna,
– meteorologia,
– radionawigacja,
– procedury operacyjne,
– zasady lotu,
– łączność w lotach IFR,
– łączność w lotach VFR.
Po odbyciu wykładów kandydat musi zdać egzaminy z poszczególnych przedmiotów
i uzyskać zaświadczenia o pozytywnym przejściu etapu teoretycznego, które pozwalają na
rozpoczęcie praktyki.

Tabela 87. Wymogi konieczne do uzyskania licencji pilota samolotowego zawodowego i liniowego
Pilot samolotowy zawodowy:
Pilot samolotowy liniowy:
Co najmniej 150 godzin lotu jako pilot samolotu podczas Posiadanie licencji pilota samolotowego
szkolenia zintegrowanego albo 200 godzin lotu podczas zawodowego z wpisanymi do niej uprawnieniami:
szkolenia modułowego, w tym co najmniej:

a) 70 godzin lotu jako pilot dowódca samolotu podczas a) do lotów według wskazań przyrządów – IFR,
szkolenia zintegrowanego albo 100 godzin lotu podczas b) uprawnieniem na typ samolotu określony w pkt 2
szkolenia modułowego,
lit. a, chyba że ubiega się o równoczesne wydanie
b) 20 godzin przelotu jako pilot dowódca samolotu,
brakujących mu uprawnień wymienionych pod
włączając w to przelot na odległość nie mniejszą niż 540
lit. a oraz b
km (300 NM), podczas którego zostały wykonane dwa Co najmniej 1.500 godzin lotu jako pilot samolotu,
lądowania z całkowitym zatrzymaniem na dwu różnych w tym co najmniej:
lotniskach,
a) 500 godzin lotu na samolotach z załogą
c) 10 godzin lotu na dwusterze według wskazań przyrządów,
wieloosobową
certyfikowanych zgodnie
z których nie więcej niż 5 godzin może być czasem
z przepisami JAR-25 albo przepisami
ćwiczeń na urządzeniu treningowym,
równoważnymi do kategorii samolotów
d) 10 godzin lotu w nocy, w tym nie mniej niż:
transportowych lub zgodnie z przepisami JAR-23
– 5 godzin lotów szkoleniowych na dwusterze, w tym co
albo przepisami równoważnymi do kategorii
najmniej 3 godziny przelotu,
samolotów transportu lokalnego,