Rządowy projekt ustawy o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych

szczególno ci z tezą o ryzyku nadmiernego wpływu takich
organizacji na dostęp do wykonywania zawodu. Wydaje się, że
tworzenie przez organizacje branżowe reguł funkcjonowania
rynku danego zawodu jest przez twórców Projektu traktowane
jednocze nie jako rozwiązanie korzystne (transparencja) i
niekorzystne (możliwe ograniczenie dostępu do zawodu).
Po wtóre, „samoregulacja" dokonywana przez organizacje
branżowe ma niewątpliwe uzasadnienie w przypadku, gdy dany
zawód jest zawodem funkcjonującym na rynku dziesiątki lat, jest
więc znany a jego zasady krystalizowały się w długim okresie za
dana organizacja branżowa ma nie tylko wieloletnią historię ale
także jest dla danego zawodu reprezentatywna i cieszy się na tyle
powszechnym uznaniem (zarówno przez osoby wykonujące dany
zawód jak i przez innych uczestników rynku w tym zwłaszcza
klientów), że wprowadzone przez nią zasady mogą stać się
przyjętym standardem postępowania. W tym kontek cie
porównanie rynku amerykańskiego i brytyjskiego, na których
zawód doradcy podatkowego funkcjonuje dziesiątki lat a
organizacje grupujące doradców (oraz księgowych) maja ponad
stuletnią tradycję z rynkiem polskim, na którym zawód doradcy
podatkowego istnieje 15 lat za organizacja samorządu istnieje od
10 lat - jest porównaniem nietrafnym.

PKP Polskie Linie
Prawo budowlane
Zdaniem PKP PLK S.A. tre ć uzasadnienia nie w pełni
Zmodyfikowano tre ć
Kolejowe S.A.
oraz ustawa o
potwierdza, by proponowane zmiany ustawy Prawo budowlane
uzasadnienia
transporcie
oraz ustawy o transporcie kolejowym miałyby być korzystniejsze
kolejowym
od dotychczasowych regulacji. Przykładowo można wskazać co
następuje.
1. Nie jest przekonujące przywoływanie na str. 2 uzasadnienia
stwierdzenia wyroku TK o braku ograniczeń polegających na
uniemożliwieniu podmiotom prawnym wykonywania
okre lonego zawodu jako jednej z przesłanek do możliwo ci
zapewnienia zasady pełnej wolno ci pracy. Takie
przywołanie sugeruje bowiem istnienie takich ograniczeń i
konieczno ć ich zniesienia, podczas gdy w wietle
aktualnie obowiązujących przepisów ograniczenia takie

208
co do zasady nie funkcjonują – dla wykonywania
okre lonego zawodu wystarczającym jest bowiem
uzyskanie odpowiedniego wykształcenia, po zdaniu
stosownych egzaminów.
2. Na str 3 uzasadnienia wyrażona została my l o
potrzebie likwidacji różnic regulacji pomiędzy
podobnymi grupami zawodowymi. Należy więc
stwierdzić, iż podobne – nie oznacza „takie same”, ani
nawet porównywalne. Osoba posiadająca uprawnienia
konstrukcyjno – budowlane w zakresie budowy
budynków musi wykazać się znajomo cią innych
przepisów niż osoba z uprawnieniami konstrukcyjno-
budowlanymi projektująca drogę kolejową. W obu
przypadkach występują skrajnie różne warunki pracy
konstrukcji i zupełnie inaczej obiekty te są
skonstruowane. Wspólną cechą jest tylko to, że w obu
przypadkach muszą być zaangażowani projektanci
różnych branż, przy czym ich wiedza w ramach
porównywalnej branży również jest różna.
3. Na str. 3 uzasadnienia jako jeden z celów de
regulacyjnych wskazuje się na możliwo ć zmniejszenia
kosztów i skrócenia cieżki uzyskiwania uprawnień .
Stwierdzenie takie w chwili obecnej jest przedwczesne.
Jakie będą skutki skrócenia cieżki uzyskiwania
uprawnień - czas pokaże. Jest natomiast wątpliwe, czy
dzięki
temu
zapewnione
zostanie
większe
bezpieczeństwo.
4. Na str. 10 uzasadnienia stwierdza się, iż koszty
generują zarówno procedury egzaminacyjne, jak i
nadzór nad systemem, finansowanie funkcjonowania
rejestrów itd. Jest to niewątpliwie stwierdzenie trafne,
jednakże w tym zakresie koszty nie ulegną

209
zmniejszeniu. Je li okre lona ilo ć osób będzie
zdobywać uprawnienia, to tak czy inaczej, bez względu
na okre lanie uprawnień – koszt ich uzyskania zdobycia
jak również ilo ć osób obejmowanych stosownymi
egzaminami nie ulegnie zmianie.
5. Na str. 11 uzasadnienia podniesiono, iż regulacja
dostępu do zawodów technicznych prowadzi do wzrostu
cen usług, kreuje pewne niekorzystne bodźce dla
konsumentów. Należy pamiętać, że konsument chcący
skorzystać z usług specjalisty nie powinien być
narażony na wykonywanie usług przez fachowców,
którzy co prawda będą okazywali się uprawnieniami
bardzo szerokimi w swej tre ci ale w wielu przypadkach
nie informując klienta, że w danej dziedzinie nie
posiadają wiedzy. Posiadanie fachowej wiedzy i
do wiadczenia kosztuje i wiąże się z pewno cią dobrze
wykonanych usług i robót. Ponadto jakie korzy ci
będzie miał konsument, gdy będzie musiał dochodzić na
drodze sądowej odszkodowań od fachowców nie
wyspecjalizowanych w danej dziedzinie a okazujących
się tak rozległymi uprawnieniami.

Rzecznik Praw
dot. architektów
Zastrzeżenie budzi stwierdzenie użyte w uzasadnieniu do

Absolwenta
projektu ustawy, odnoszące się do architektów, iż „w krajach, w

których [...] egzamin się przeprowadza w większo ci jest on

przeprowadzany przez izby zawodowe". W wietle zestawienia

porównującego wymogi dostępu do zawodu architekta w
państwach członkowskich UE (s. 93

-97), taki wniosek jest

nieuprawniony.
Należy przede wszystkim podkre lić, iż egzamin zawodowy

przeprowadzany jest poza Polską w 14 po ród 27 państw

członkowskich. Spo ród krajów, w których funkcjonuje

obowiązek egzaminu, w o miu przestrzegana jest zasada

niezależno ci instytucji egzaminującej od izby zawodowej. Taka


210
sytuacja dotyczy Austrii, Bułgarii, Francji, Słowacji, Wielkiej

Brytanii, Włoch, Litwy i Malty. Natomiast państw, w których

egzaminy przeprowadzane są w pełni przez Izby zawodowe jest

jedynie sze ćŚ Czechy, Grecja, Irlandia, Polska, Portugalia i

Słowenia. Sytuacji nie zmienia tu ewentualne zakwalifikowanie
przypadku Węgier, w których co prawda nie ma egzaminów, ale


Izba co 5 lat sprawdza kwalifikacje.
Na podkre lenie zasługuje także fakt, że w co najmniej 9 krajach

UE nie przeprowadza się egzaminu na uprawnienia w zawodzie

architekta. Jako ć wykonywania zawodu jest gwarantowana

poprzez przynależno ć do izby zawodowej, a uprawnienia do

samodzielnego wykonywania zawodu zdobywane są po odbyciu

okre lonej praktyki zawodowej (najczę ciej dwuletniej) lub stażu

pracy w zawodzie. Do krajów tych należy np. Niemcy, Szwecja,

Finlandia, Hiszpania, które mogą się pochwalić jako cią

projektowania architektonicznego.


Raport UOKiK podkre la, że obecnie Izba Architektów


Rzeczypospolitej Polskiej i Polska Izba Inżynierów Budownictwa
nie wykorzystują egzaminów do ograniczania dostępu do

zawodu. Nie ma też jednoznacznych wskazówek, by stwierdzić,

że będą wykorzystywane w sytuacji, gdy rynek będzie nasycony.

Nie zmienia to jednak faktu, że nierozłączno ć instytucji

przeprowadzającej postępowanie kwalifikacyjne i izby

zawodowej jest mechanizmem patogennym i wymaga zmian w

kierunku zapewnienia najwyższej jako ci praktycznego

przygotowania do wykonywania zawodu, jakim jest zapewnienie

praktycznego kształcenia o najwyższej jako ci przy jednoczesnej
rezygnacji z obowiązku zdawania egzaminu. „W sytuacji

nasycenia rynku, znacząco bardziej prawdopodobne stanie się

użycie egzaminu na uprawnienia jako narzędzia ograniczania

dostępu do zawodu, jakkolwiek nie można wykluczyć, iż pomimo

zmiany warunków rynkowych zdawalno ć egzaminu pozostanie

wysoka." (s. 80). Ma to istotne znaczenie w kontek cie

spodziewanego przyrostu liczby absolwentów kierunków studiów


211
umożliwiających zdobycie uprawnień budowlanych. Kwestia

aktualnie niskiego nasycenia rynku specjalistami jest natomiast

widoczna zwłaszcza w przypadku architektów. Zgodnie z danymi

przytoczonymi w Raporcie UOKiK, wskaźnik liczby architektów

na 1000 mieszkańców jest w przypadku Polski jednym z
najniższych w Unii Eu

ropejskiej.


W związku z powyższym postulujęŚ
Uwaga nieuwzględniona –

wykracza poza zakres materii
- wprowadzenie, podobnie jak to ma miejsce w przypadku
szeregu innych zawodów zaufania publicznego, zasady
projektu ustawy, ponadto
rozłączno ci
organu
przeprowadzającego
postępowanie
propozycja wymagałaby
głębszych zmian systemowych,
kwalifikacyjne oraz izby zawodowej.
łącznie ze zmianą zasad
- proces nabywania uprawnień zawodowych powinien być
przeprowadzony przy jasnym okre leniu roli poszczególnych
finansowania Izby,
podmiotówŚ przygotowanie do zawodu gwarantuje uczelnia, transponowanie jednego lub kilku
praktyki zawodowe o wysokiej jako ci zapewnia izba zawodowa,
elementów z całego systemu do
natomiast Komisja powołana przez Ministra wła ciwego do
całkowicie innego systemu nie
spowoduje uzyskania dostępu do
spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej,
w skład której wchodzą m.in. przedstawiciele Izby Architektów
wykonywania zawodu
Rzeczypospolitej Polskiej lub Polskiej Izby Inżynierów
Budownictwa, kadry akademickiej oraz Ministerstwa, ustala
zasady stwierdzenia kwalifikacji zawodowych, zapewniania
praktyk zawodowych oraz pozbawiania wcze niej zdobytych
uprawnień. W tym modelu, zwłaszcza w przypadku architektów,
zbędny staje się wymóg egzaminu.
- stosownej modyfikacji powinien ulec przepis art. 16 Ustawy
Prawo Budowlane

Południowa

Sprzeciw wobec poglądu przedstawionego w uzasadnieniu, że
W związku ze zmianami
Okręgowa Izba
urbanista to osoba, której praca polega wyłącznie na sporządzaniu
wprowadzonymi w projekcie
Urbanistów
studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
ustawy i uzasadnieniu,
przestrzennego oraz miejscowych planów zagospodarowania
polegającymi na zmniejszeniu
przestrzennego. Brak zgody dla tezy, że urbanista nie jest jednym
wymagań stawianych osobom
z zawodów zaufania publicznego.
ubiegającym się o wpis na listę
Wykonywanie zawodu urbanisty to także edukacja w zakresie
urbanistów, przy jednoczesnym
planowania przestrzennego. Adresatem tej edukacji są zarówno
zachowaniu dotychczasowych

212