Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz ustawy - Prawo o ruchu drogowym

Druk nr 1532


Warszawa, 16 maja 2013 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja








Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej



Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


-
o zmianie ustawy -
Kodeks
postępowania karnego oraz ustawy -
Prawo o ruchu drogowym.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Arkadiusza Mularczyka.



(-) Jacek Bogucki; (-) Andrzej Dera; (-) Mieczysław Golba; (-) Tomasz
Górski; (-) Patryk Jaki; (-) Beata Kempa; (-) Arkadiusz Mularczyk; (-) Józef
Rojek;
(-) Andrzej Romanek; (-) Edward Siarka; (-) Piotr
Szeliga;
(-) Tadeusz
Woźniak;
(-) Jan Ziobro; (-) Kazimierz
Ziobro; (-) Jarosław Żaczek.

Projekt
USTAWA
z dnia ………
o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego
oraz ustawy - Prawo o ruchu drogowym.

Art. 1. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z
1997 r., Nr 89, poz. 555 z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:
1) W art. 203 § 2 otrzymuje brzmienie
„§ 2. W przedmiocie potrzeby obserwacji w zakładzie leczniczym lub jej
przedłużenia orzeka sąd, określając miejsce i czas trwania obserwacji w
przypadku wydania postanowienie o obserwacji lub o jej przedłużeniu. W
postępowaniu przygotowawczym w przedmiocie potrzeby obserwacji sąd
orzeka na wniosek prokuratora. Przepisy art. 249 § 3 i 5 stosuje się
odpowiednio.”;
2) W art. 270 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. W przedmiocie przepadku przedmiotu poręczenia lub ściągnięciu sumy
poręczenia orzeka z urzędu sąd, przed którym postępowanie się toczy, a w
postępowaniu przygotowawczym na wniosek prokuratora - sąd właściwy do
rozpoznania sprawy.”;
3) W art. 284 po § 1 dodaje się § 1a w brzmieniu:
„§1a. Na postanowienie sądu okręgowego w przedmiocie wydania listu
żelaznego przysługuje zażalenie.”.
Art. 2. W ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z
2012 r., poz. 1137 j.t.) w art. 137:
1) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Postanowienie w przedmiocie zatrzymaniu prawa jazdy, w przypadkach
określonych w art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. a oraz pkt 2, wydaje w terminie 14 dni
od dnia otrzymania prawa jazdy:

1 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1999 r. Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 50, poz. 580,
Nr 62, poz. 717, Nr 73, poz. 852 i Nr 93, poz. 1027, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071 i Nr 106, poz. 1149, z 2002 r. Nr
74, poz. 676, z 2003 r. Nr 17, poz. 155, Nr 111, poz. 1061 i Nr 130, poz. 1188, z 2004 r. Nr 51, poz. 514, Nr 69,
poz. 626, Nr 93, poz. 889, Nr 240, poz. 2405 i Nr 264, poz. 2641, z 2005 r. Nr 10, poz. 70, Nr 48, poz. 461, Nr
77, poz. 680, Nr 96, poz. 821, Nr 141, poz. 1181, Nr 143, poz. 1203, Nr 163, poz. 1363, Nr 169, poz. 1416 i Nr
178, poz. 1479, z 2006 r. Nr 15, poz. 118, Nr 66, poz. 467, Nr 95, poz. 659, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 141, poz.
1009 i 1013, Nr 167, poz. 1192 i Nr 226, poz. 1647 i 1648, z 2007 r. Nr 20, poz. 116, Nr 64, poz. 432, Nr 80,
poz. 539, Nr 89, poz. 589, Nr 99, poz. 664, Nr 112, poz. 766, Nr 123, poz. 849 i Nr 128, poz. 903, z 2008 r. Nr
27, poz. 162, Nr 100, poz. 648, Nr 107, poz. 686, Nr 123, poz. 802, Nr 182, poz. 1133, Nr 208, poz. 1308, Nr
214, poz. 1344, Nr 225, poz. 1485, Nr 234, poz. 1571 i Nr 237, poz. 1651, z 2009 r. Nr 8, poz. 39, Nr 20, poz.
104, Nr 28, poz. 171, Nr 68, poz. 585, Nr 85, poz. 716, Nr 127, poz. 1051, Nr 144, poz. 1178, Nr 168, poz. 1323,
Nr 178, poz. 1375, Nr 190, poz. 1474 i Nr 206, poz. 1589, z 2010 r. Nr 7, poz. 46, Nr 98, poz. 626, Nr 106, poz.
669, Nr 122, poz. 826, Nr 125, poz. 842, Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307, z 2011 r. Nr 48, poz. 245 i 246,
Nr 53, poz. 273, Nr 112, poz. 654, Nr 117, poz. 678, Nr 142, poz. 829, Nr 191, poz. 1135, Nr 217, poz. 1280, Nr
240, poz. 1430, 1431 i 1438 i Nr 279, poz. 1645 oraz z 2012 r. poz. 886, 1091, 1101, 1327, 1426, 1447 i 1529.
1) prokurator - w toku postępowania przygotowawczego, a sąd - po
przekazaniu sprawy do sądu;
2) w sprawie o wykroczenie - sąd właściwy do rozpoznania sprawy.”;
2) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Na postanowienie w przedmiocie zatrzymaniu prawa jazdy służy
zażalenie.”.

Art. 3. Ustawa wchodzi w życie w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia.

























UZASADNIENIE
1.
Potrzeba i cel wydania ustawy
Celem niniejszej regulacji jest wyeliminowanie z systemu prawnego
wadliwych regulacji, które bez uzasadnienia ograniczają możliwość zaskarżania –
głównie przez prokuratora i podejrzanego (stron w postępowaniu przygotowawczym)
– istotnych rozstrzygnięć sądowych.
W przypadku proponowanych zmian w art. 203 i 270 Kodeksu postępowania
karnego (dalej: KPK) oraz art. 137 ustawy Prawo o ruchu drogowym (dalej: PRD)
problematycznym w obecnym stanie prawnym jest posługiwanie się pojęciem
„postanowienie o” zamiast „postanowienie w przedmiocie”, które powoduje, że od
zapadłych postanowień można wnieść środek odwoławczy w postaci zażalenia
jedynie, gdy postanowienie zapadłe w sprawie ma charakter pozytywny
(postanowienie o obserwacji w zakładzie leczniczym – art. 203 KPK, o przepadku
przedmiotu poręczenia lub ściągnięciu sumy poręczenia – art. 270 KPK oraz o
zatrzymaniu prawa jazdy – art. 137 PRD), w przypadku natomiast, gdy wydane przez
Sąd (lub prokuratora) postanowienia mają charakter odmowny, w takim wypadku
stronom postępowania nie przysługuje uprawnienie do złożenia zażalenia na takie
postanowienie.
Obecna regulacja natomiast, dotycząca listu żelaznego (art. 281 i n. KPK) w
ogóle nie przewiduje możliwości zaskarżenia postanowienia wydanego przez sąd
okręgowy w przedmiocie listu żelaznego, którego skutkiem może być uchylenie
środków zapobiegawczych w postaci np. tymczasowego aresztowania. Brak
możliwości zaskarżenia tego postanowienia w obecnym stanie prawnym czyni to
wpadkowe postanowienie ostatecznym, co narusza zasadę dwuinstancyjności
postępowania.
Na błędy w zmienianych uregulowaniach wielokrotnie zwracano uwagę w
procesie stosowania prawa. W przedmiocie regulacji art. 270 KPK problem w sposób
kompleksowy opisał Tomasz Dudek, który w szczególności odniósł się do znaczenia
pojęcia „postanowienie o”, które należy rozumieć jako „postanowienie o treści
pozytywnej, a zatem określenie w ten sposób przedmiotu zaskarżenia oznacza
ograniczenie go tylko do postanowień orzekających – w tym przypadku – przepadek
przedmiotu poręczenia.” Za podobnym rozumieniem przedmiotowego wyrażenia
opowiada się również Sąd Najwyższy oraz przeważająca część doktryny.

2 Tomasz Dudek [w]: Prokuratura i Prawo 9, 2012, s. 170 i n.; artykuł: Czy poręczenie majątkowe jest w stanie
zabezpieczyć prawidłowy tok postępowania?
3 Por. uchwałę SN z dnia 14 września 1990 r., sygn. V KZP 21/90, OSNKW 1991, nr 4–6, poz. 19, a także
uchwałę SN z dnia 24 listopada 2010 r., sygn. I KZP 22/10, OSNKW 2010, nr 12, poz. 104.
Przedmiotowe rozważania odnieść należy przy tym również do zwrotu „postanowienie
o”, które pojawia się w art. 203 KPK i art. 137 PRD. W stosunku do pierwszego z
wymienionych przepisów problem niemożliwości zaskarżenia postanowienia o
nieuwzględnieniu wniosku o orzeczenie badań psychiatrycznych oskarżonego
połączonych z obserwacją w zakładzie leczniczym, bądź o odmowie jej przedłużenia
na dalszy oznaczony czas potwierdza Sąd Najwyższy, natomiast brak możliwości
zaskarżenia postanowienia w przedmiocie zwrotu zatrzymanego prawa jazdy podniósł
w wystąpieniu do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Rzecznik Praw
Obywatelskich. Niemożność zaskarżenia postanowienia o wydaniu listu żelaznego,
jak i o odmowie jego wydania również potwierdzona została przez Sąd Najwyższy.
Niewątpliwie niezbędne w zestawieniu z art. 78 Konstytucji, który przewiduje
uprawnienie dla każdej ze stron do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w
pierwszej instancji, jest naprawienie wadliwych przepisów, poprzez umożliwienie
każdej ze stron złożenia zażalenia na postanowienia zapadłe w przypadkach
określonych powyżej.
2.
Stan rzeczywisty w normowanej dziedzinie
W obecnym stanie prawnym możliwe jest złożenie zażaleń jedynie w
odniesieniu do postanowienia o obserwacji w zakładzie leczniczym – art. 203 KPK, o
przepadku przedmiotu poręczenia lub ściągnięciu sumy poręczenia – art. 270 KPK
oraz o zatrzymaniu prawa jazdy – art. 137 PRD. Przepisy nie przewidują natomiast
możliwości zaskarżenia orzeczeń negatywnych zapadłych w przedmiotowych
sytuacjach, odpowiednio postanowienia o nieuwzględnieniu wniosku o orzeczenie
badań psychiatrycznych oskarżonego połączonych z obserwacją w zakładzie
leczniczym, bądź o odmowie jej przedłużenia na dalszy oznaczony czas,
postanowienia o nieuwzględnieniu wniosku w sprawie orzeczenia przepadku sumy
poręczenia lub ściągnięcia sumy poręczenia majątkowego, postanowienia o zwrocie
zatrzymanego prawa jazdy. W obecnym stanie prawnym nie jest również możliwe
zaskarżenie postanowienie o wydaniu listu żelaznego, jak i o odmowie jego wydania.


4 Por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2010 r., sygn. akt I KZP 22/10, OSNKW 2010/12/104,
Biul.PK 2010/7/4, Biul.SN 2010/11/20.
5 Pismo RPO z dnia 8.10.2010 r. do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, sygn. akt: RPO-642467-
11/10/PS.
6 Por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 12 sierpnia 1996 r., w sprawie sygn. akt: I KZP 14/96, OSNKW 1996,
nr 11-12, poz. 78.