Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo geologiczne i górnicze

Druk nr 152

Warszawa, 1 grudnia 2011 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Pani

Ewa
Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:

- o zmianie ustawy - Prawo geologiczne i
górnicze.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Mariusza Oriona Jędryska.


(-) Jacek Bogucki; (-) Andrzej Dera; (-) Mieczysław Golba; (-) Patryk Jaki;
(-)
Mariusz Orion Jędrysek; (-) Beata Kempa; (-) Arkadiusz Mularczyk;
(-) Jerzy Rębek; (-) Józef Rojek; (-) Andrzej Romanek; (-) Edward Siarka;
(-) Piotr Szeliga; (-) Tadeusz Woźniak; (-) Marzena Dorota Wróbel; (-) Jan
Ziobro; (-) Jarosław aczek.

USTAWA
z dnia ................. 2011 r.
o zmianie ustawy Prawo geologiczne i górnicze

art. 1
W ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2011 r.
Nr 163 poz. 981) wprowadza się następujące zmiany:

1) uchyla się art. 116 ust. 3 pkt. 1,
2) uchyla się art. 116 ust. 3 pkt. 2,
3) art. 116 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„Art. 116 ust. 3 Dokumentację mierniczo-geologiczną sporządza mierniczy górniczy,
a w części w jakiej przedstawia ona sytuację geologiczną zakładu górniczego – geolog
górniczy.”

art. 2

Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.



1







UZASADNIENIE

Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 roku Prawo geologiczne i górnicze stanowi w art. 116
ust. 3, iż:
„Dokumentację mierniczo-geologiczną sporządza:
1) mierniczy górniczy, a w przypadku wydobywania kopalin metodą odkrywkową –
także osoba posiadająca kwalifikacje zawodowe w zakresie geodezyjnych
pomiarów sytuacyjno-wysokościowych;
2) w części jakiej przedstawia ona sytuację geologiczną zakładu górniczego – geolog
górniczy, a w przypadku wydobywania kopalin metodą odkrywkową – także osoba
posiadająca kwalifikacje zawodowe w zakresie sporządzania dokumentacji
geologicznej złóż tych kopalin, w związku z wydobywaniem, których ma być
sporządzona dokumentacja mierniczo-geologiczna”.

Przedmiotowy art. 116 ust. 3, stanowi poważne zagrożenie dla prawidłowej i
racjonalnej gospodarki złożem i tym samym interesów państwa oraz samorządów; powoduje
on bowiem eliminację lub znaczne ograniczenie roli służby mierniczo-geologicznej, której nie
tylko ranga ale i odpowiedzialność w dotychczasowych uregulowaniach prawnych była
bardzo wysoka. Mianowicie, oprócz m.in. posiadania specjalistycznej i szerokiej wiedzy,
sporządzania dokumentacji mierniczo-geologicznej, ruchowej (np. plany ruchu, pzz, projekty
rekultywacji, projekty koncepcyjne zwałowisk, wyrobisk itp.), kontrolowania zgodności
prowadzonej eksploatacji z ustaleniami koncesji geologicznej, planu ruchu i pzz rozstrzyga
ona o prawidłowości i racjonalności prowadzenia eksploatacji w kwestii gospodarki złożem a
w konsekwencji także o wysokości opłaty eksploatacyjnej. Ponosi tym samym
odpowiedzialność przed organami nadzoru górniczego, co znajduje wyraźne odzwierciedlenie
zarówno w dotychczasowych uregulowaniach prawnych, jak też w przedłożonym projekcie.
Ogromne znaczenie ma w tym przypadku również rola tej służby w kwestiach
bezpieczeństwa pracy w związku z zagrożeniami naturalnymi w tym: ruchy masowe
(osuwiska, spływy powierzchniowe, obrywy skalne), zagrożenia wodne, niekontrolowane
2

emisje gazów, itd.). Dopuszczenie do wykonywania zadań tej służby geodetów jako osób
zdecydowanie nieposiadających stosownego specjalistycznego wykształcenia, przygotowania
zawodowego i doświadczenia w ruchu zakładu górniczego oraz uprawnień nadanych przez
Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego z całą pewnością: 1) spowoduje obniżenie jakości
wykonywanych opracowań wchodzących w skład dokumentacji mierniczo-geologicznej, 2)
da sposobność do nadużyć w zakresie gospodarki złożem, 3) uszczupli należne przychody
samorządów, Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej oraz Skarbu
Państwa. Powyższe wynika m.in. z braku elementarnej wiedzy w zakresie procesów
geologicznych i rozpoznawania kopalin, stosowania narzędzi geologiczno-górniczych, ruchu
zakładu górniczego, gospodarki złożem itd. Geodety takiego nie dotyczy odpowiedzialność
przed organami nadzoru górniczego i jakiegokolwiek nadzoru. Ponadto może przyczynić się
do zmniejszenia bezpieczeństwa warunków pracy wskutek braku przewidywalności
mogących wystąpić w związku z ruchem zakładu górniczego zagrożeń naturalnych.
Dopuszczenie do wykonywania zadań tej służby geologów nie budzi zasadniczych zastrzeżeń
konstytucyjnych lecz wykonywanie tych specyficznych zadań nie może być powierzane
geologowi bez wstępnych uwarunkowań dopuszczających (np. staż, egzamin,). W
przeciwnym wypadku spowoduje w pierwszym rzędzie obniżenie jakości wykonywanych
opracowań wchodzących w skład dokumentacji mierniczo-geologicznej, z poważnymi
konsekwencjami bezpieczeństwa i finansów.
Zapisy powyższego artykułu są ponadto bardzo krzywdzące dla osób posiadających
uprawnienia Prezesa WUG. Dotychczasowej zdobycie uprawnień mierniczego górniczego
wynikają ze spełnienia trudnych warunków związanych ze studiami o specjalności geodezja
górnicza i zdaniem odpowiedniego egzaminu u Prezesa WUG, nie wspominając o obowiązku
odbycia praktyki zawodowej w służbie mierniczo-geologicznej. Tymczasem jego
kompetencje nowe Pgg powierza geodecie (którym może być np. osoba ze średnim
wykształceniem po technikum geodezyjnym), posiadającemu wprawdzie uprawnienia
sytuacyjno-wysokościowe ale nie nadane przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego, który
jako organ państwa nadzoruje m.in. bezpieczeństwo pracy w górnictwie. Różnica pomiędzy
kwalifikacjami, kompetencjami i odpowiedzialnością jest znacząca. Geodeta bowiem, w
przeciwieństwie do mierniczego górniczego nie musi posiadać wyższego wykształcenia, nie
dysponuje jakąkolwiek wiedzą z zakresu geologii i górnictwa odkrywkowego, specyfiki
zagadnień mechaniki gruntów i górotworu, geologii inżynierskiej, litostratygrafii, geotechniki
czy hydrogeologii – co w przypadku pełnienia roli służby mierniczo-geologicznej ma zawsze
3

istotne a niekiedy kluczowe znaczenie. Mierniczy górniczy ponadto posiada kompetencje w
zakresie geodezyjnej obsługi inwestycji budowlanych w zakresie obiektów budowlanych i
obiektów podstawowych zakładu górniczego w rozumieniu przedmiotowej ustawy, których to
nie posiada geodeta. Analogiczna sytuacja ma miejsce w odniesieniu do geologa górniczego,
którego zadania próbuje się powierzyć geologowi posiadającemu wprawdzie wyższe
wykształcenie i uprawnienia Ministra
rodowiska do dokumentowania złóż ale nie
posiadającemu wiedzy w zakresie górnictwa, geologii górniczej i doświadczenia w
sprawowaniu nadzoru nad gospodarką złożem oraz sporządzaniu operatów ewidencji zmian
zasobów czy klasyfikowaniu zasobów. Z przepisów prawa – o czym poniżej – jasno wynika,
iż kompetencje geologa górniczego – posiadającego uprawnienia Prezesa Wyższego Urzędu
Górniczego w ruchu zakładu górniczego są znacznie szersze niż geologa z uprawnieniami
Ministra rodowiska, co wynika ze specyfiki zagadnień geologicznych aspektów w ruchu
zakładu górniczego i tym samym obowiązków geologa górniczego. Geolog górniczy bowiem
oprócz sprawowania nadzoru nad gospodarką złożem odpowiada także m.in. za kwestie
związane z bezpieczeństwem pracy (wynikające z zagrożeń naturalnych), kwestie
hydrogeologiczne, kwestie geotechniczne (np. stateczność skarp i zboczy) – które to nie
należą do kompetencji geologa posiadającego uprawnienia M do dokumentowania złóż.

Szczegółowy opis zagadnień formalno-prawnych dotyczących poruszanych kwestii, w
tym porównanie warunków uzyskiwania w/w uprawnień
• uregulowania dotyczące uzyskiwania uprawnień mierniczego górniczego
Zgodnie z przyjętą ustawą, wykonywanie czynności mierniczego górniczego wymaga
posiadania kwalifikacji określonych ustawą, co wynika z art. 53, ust. 1, pkt. 5).
Stwierdzenie kwalifikacji mierniczego górniczego następuje - w myśl art. 58, ust. 2, pkt
2) – w drodze świadectwa wydanego przez Prezesa WUG. Wydanie takowego
świadectwa poprzedza postępowanie kwalifikacyjne, opisane szczegółowo w rozdziale 3
przedmiotowej ustawy. Z kolei kwalifikacje kandydatów na mierniczego górniczego w
odkrywkowych zakładach górniczych zostały określone w art. 54, z których wynika, iż
kandydat na mierniczego górniczego musi posiadać kwalifikacje ogólne i zawodowe (ust.
1). Kwalifikacje ogólne kandydata zostały szczegółowo opisane w ust. 2, pkt. 2),
natomiast kwalifikacje zawodowe kandydata zostały opisane w ust. 3, ponadto w art. 55,
ust. 3. Ponadto, w tej kwestii zastosowanie mają pozostałe przepisy tejże ustawy, tj. m.in.
art.57 i w/w art. 58.
4