Rządowy projekt ustawy o świadczeniu odszkodowawczym przysługującym w razie wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą

– 20 –
„19. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wykaz norm
oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy, mając na względzie
aktualny stan wiedzy medycznej.”.
Rozdział 8
Przepisy przejściowe i końcowy
Art. 44. 1. Do spraw o przyznanie jednorazowego odszkodowania wszczętych
i niezakończonych decyzją ostateczną przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się
przepisy dotychczasowe.
2. W przypadku pogorszenia się stanu zdrowia funkcjonariusza, które jest następstwem
wypadku lub choroby, z których tytułu wypłacono jednorazowe odszkodowanie na podstawie
przepisów dotychczasowych, zwiększenie tego odszkodowania ustala się na zasadach
określonych w art. 11.
3. Sprawy o przyznanie odszkodowania za udowodnione szkody poniesione na skutek
utraty, zniszczenia lub uszkodzenia w związku z wypadkiem przedmiotów osobistego użytku,
wszczęte i niezakończone decyzją ostateczną przed dniem wejścia w życie ustawy, toczą się
nadal na podstawie dotychczasowych przepisów.
Art. 45. Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 2 ust. 2, art. 3
i art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o odszkodowaniach przysługujących w razie
wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą w Policji (Dz. U. Nr 53, poz. 345,
z późn. zm.)) zachowują moc do czasu wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych
wydanych na podstawie art. 25 ust. 2 i art. 29 ust. 2, nie dłużej jednak niż przez 6 miesięcy od
dnia wejścia w życie ustawy.
Art. 46. Traci moc ustawa z dnia 16 grudnia 1972 r. o odszkodowaniach w razie
wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą w Policji.
Art. 47. Ustawa wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie
30 dni od dnia ogłoszenia.



9) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1983 r. Nr 16, poz. 79, z 1985 r. Nr 20, poz. 85
i Nr 38, poz. 181, z 1989 r. Nr 35, poz. 192, z 2001 r. Nr 81, poz. 877 oraz z 2004 r. Nr 43, poz. 411.

04/06/KC
UZASADNIENIE
Podstawowym celem proponowanych zmian jest wprowadzenie regulacji prawnych
dotyczących świadczeń odszkodowawczych przysługujących funkcjonariuszom Policji,
Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu oraz
funkcjonariuszom służb podległych Prezesowi Rady Ministrów – Agencji
Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu i Centralnego Biura
Antykorupcyjnego oraz członkom rodzin zmarłych funkcjonariuszy tych służb w razie
wypadku i choroby pozostającej w związku ze szczególnymi warunkami lub
właściwościami służby, odpowiadających współczesnej specyfice zadań oraz obecnie
występujących zagrożeń zdrowia i życia funkcjonariuszy służb mundurowych.
Obowiązujące przepisy ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o odszkodowaniach
przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą
w Policji (Dz. U. Nr 53, poz. 345, z późn. zm.) wskutek zmian prawnych, społecznych
oraz z uwagi na rozwój wiedzy medycznej uległy w znacznym stopniu dezaktualizacji
i wymagają dostosowania do aktualnych potrzeb formacji mundurowych w zakresie
przyznawania świadczeń odszkodowawczych z tytułu wypadków lub chorób
pozostających w związku z pełnieniem służby.
Z uwagi na powyższe proponuje się systemowe uregulowanie zarówno kwestii
dotyczących uprawnień nabywanych w związku z wypadkami w trakcie służby
lub powiązanymi z pełnieniem służby oraz chorobami związanymi bezpośrednio ze
szczególnymi właściwościami lub warunkami służby, jak również trybu postępowania
w zakresie przyznawania świadczenia odszkodowawczego, dotychczas regulowanego
aktem wykonawczym. Niniejsza propozycja zakłada uaktualnienie wykazu chorób
pozostających w związku z warunkami lub właściwościami służby, jak również
określenia wykazu norm oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu.
Proponowane rozwiązania mają uwzględniać potrzeby zarówno po stronie
kierownictwa służb, jak i funkcjonariuszy oraz ich rodzin.
Projektując nowe przepisy, pozostawiono tytuł ustawy wskazujący na świadczenie
odszkodowawcze, z uwagi na ugruntowanie pojęcia świadczeń odszkodowawczych
otrzymywanych przez funkcjonariuszy i żołnierzy w systemie prawnym, natomiast
w treści projektowanej ustawy skonkretyzowano, iż jest to jednorazowe
odszkodowanie.
Przepisy projektowanej ustawy, tak jak obecnie, wskazują na możliwość otrzymania
przez funkcjonariusza lub rodzinę zmarłego funkcjonariusza jednorazowego
odszkodowania z tytułu wypadku lub choroby pozostającej w związku ze szczególnymi
warunkami lub właściwościami służby.
Projekt
nie
będzie
obejmować
zakresem
przedmiotowym
świadczeń
odszkodowawczych z tytułu wypadków w drodze do miejsca i z miejsca wykonywania
służby. Uznaje się, że odpowiedzialność za tego rodzaju wypadki, które nie mają
związku z pełnieniem służby oraz są niezależne od działań pracodawcy, nie może
obciążać jednostek organizacyjnych Policji czy innych służb, będących „pracodawcą”
dla funkcjonariuszy. Jednostki poszczególnych służb nie mają wpływu na ten rodzaj
zdarzeń, zatem objęcie „pracodawcy” ryzykiem świadczenia odszkodowania z tytułu
ich wystąpienia nie znajduje uzasadnienia. Jeżeli natomiast funkcjonariusz ulegnie
wypadkowi podczas odbywania drogi do miejsca lub z miejsca wykonywania służby na
skutek interwencji w interesie służby, projekt przewiduje uprawnienie do otrzymania
przez funkcjonariusza jednorazowego odszkodowania z tytułu doznanego uszczerbku
na zdrowiu w wyniku tego wypadku.
Rozwiązanie to zostało zaczerpnięte z systemu powszechnego ubezpieczenia z tytułu
wypadku przy pracy, gdzie zdarzenie mające miejsce w drodze do miejsca
wykonywania czynności w ramach stosunku pracy i z tego miejsca jest klasyfikowane
jako wypadek w drodze do lub z miejsca pracy. Przepisy powszechnego systemu
ubezpieczeniowego wyłączają odpowiedzialność odszkodowawczą dla zdarzeń
mających miejsce w trakcie przebywania tego dystansu, jednakże nie pozbawiają
możliwości ubiegania się o świadczenie rentowe z tytułu niezdolności do pracy, o ile
niezdolność ta została wywołana niniejszym zdarzeniem. Tożsame rozwiązania są
zastosowane w stosunku do funkcjonariuszy wskazanych służb mundurowych.
Ponadto projekt nie przewiduje wypłaty odszkodowania za utracone, zniszczone lub
uszkodzone przedmioty osobistego użytku funkcjonariuszom, którzy w związku ze
służbą ponieśli szkodę w tych przedmiotach, z uwagi na fakt, iż w ostatnich latach
w większości służb objętych projektem nie zaistniała potrzeba wypłacenia
funkcjonariuszom w kwotach istotnych ww. odszkodowania.
Tworząc nowe przepisy, postanowiono zdefiniować na gruncie ustawy pojęcia, których
brak budził wiele wątpliwości interpretacyjnych.
W tym celu wprowadza się definicję „choroby pozostającej w związku ze szczególnymi
warunkami lub właściwościami służby”, za którą uznaje się chorobę spowodowaną
2

działaniem czynników szkodliwych występujących w środowisku służby albo chorobę,
która zostanie wymieniona w wykazie chorób pozostających w związku z pełnieniem
służby stworzonym dla poszczególnych służb objętych projektem.
Jednocześnie zakłada się ustalenie, w drodze przepisów wykonawczych, wykazów
chorób pozostających w związku z pełnieniem służby, sposobu ustalania stopnia
uszczerbku na zdrowiu doznanego wskutek wypadku albo choroby oraz wykazów norm
oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu przez nadanie uprawnień do ich wydania
Prezesowi Rady Ministrów – w przypadku wykazu chorób pozostających w związku
z pełnieniem służby w Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu oraz
Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, a także ministrowi właściwemu do spraw
wewnętrznych do określenia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
zdrowia, ministrem właściwym do spraw pracy oraz ministrem właściwym do spraw
zabezpieczenia społecznego wykazu chorób pozostających w związku z pełnieniem
służby w Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej oraz Biurze Ochrony
Rządu.
Zmianie ulegnie definicja „wypadku pozostającego w związku z pełnieniem służby”.
Obecna definicja wypadku pozostającego w związku z pełnieniem służby określa
jedynie przesłankę „pełnienia służby” bez określenia następstwa w postaci rozstroju
zdrowia funkcjonariusza. W projekcie rozszerzono obowiązującą definicję o następstwo
zdarzenia w postaci uszkodzenia tkanek ciała, uszkodzenia lub zaburzenia
funkcjonowania narządów (urazu) albo śmierci. Tym samym rozszerzenie
obowiązującej definicji o wyżej wymienione kryterium wyłącza możliwość
kwalifikowania zdarzeń niewywołujących żadnych negatywnych skutków w stanie
zdrowia funkcjonariusza jako wypadku pozostającego w związku z pełnieniem służby.
Tak więc zdarzenie pozostające bez wpływu na zdrowie funkcjonariusza nie będzie
uprawniać go do otrzymania świadczenia pieniężnego z tytułu wypadku.
W związku z powyższym zaproponowano, aby za „wypadek pozostający w związku
z pełnieniem służby” uznawać nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną,
powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło podczas:
1) wykonywania lub w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych albo
poleceń przełożonych;
2) wykonywania lub w związku z wykonywaniem czynności w interesie służby, nawet
bez polecenia przełożonych;
3

3) uczestniczenia lub w związku z uczestniczeniem w obowiązkowych zajęciach
związanych z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych i sprawności fizycznej
funkcjonariuszy;
4) wykonywania lub w związku z wykonywaniem funkcji lub zadań zleconych przez
działający w służbie związek zawodowy funkcjonariuszy albo organizacje
zawodowe lub społeczne;
5) ratowania lub w związku z ratowaniem ludzi z grożącego niebezpieczeństwa lub
ratowaniem mienia Skarbu Państwa przed zniszczeniem lub zagarnięciem;
6) udzielania lub w związku z udzielaniem przedstawicielowi organu państwowego
pomocy przy spełnianiu przez niego czynności urzędowych.
Wprowadza się ponadto definicje pojęć niezdefiniowanych w dotychczasowej ustawie:
1) definicję „urazu” – przez którą należy rozumieć uszkodzenie tkanek ciała lub
narządów funkcjonariusza wskutek działania czynnika zewnętrznego;
2) definicję „uszczerbku na zdrowiu”, za który będzie uznawać się:
a) „stały uszczerbek na zdrowiu”, przez który należy rozumieć takie naruszenie
fizycznej lub psychicznej sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie
czynności organizmu nierokujące poprawy,
b) „długotrwały uszczerbek na zdrowiu”, przez który należy rozumieć takie
naruszenie fizycznej lub psychicznej sprawności organizmu, które powoduje
upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, jednak
rokuje poprawę.
Stopień uszczerbku na zdrowiu będzie ustalany w procentach, przy czym suma
procentów uszczerbków ustalonych dla poszczególnych uszkodzeń nie może
przekraczać 100%.
Regulacje obowiązujące obecnie w tym zakresie nie definiują pojęcia uszczerbku na
zdrowiu, a zaproponowane definicje bazują na przepisach dotyczących żołnierzy
zawodowych oraz mających zastosowanie wobec osób będących pracownikami zgodnie
z przepisami Kodeksu pracy.
Projektowana ustawa przewiduje, że jednorazowe odszkodowanie będzie przysługiwać,
jeżeli funkcjonariusz albo funkcjonariusz zwolniony ze służby:
1) pozostając w służbie, doznał uszczerbku na zdrowiu lub zmarł wskutek wypadku
w ciągu 3 lat od dnia wypadku;
2) doznał uszczerbku na zdrowiu wskutek choroby powstałej w służbie lub w ciągu
4