Rządowy projekt ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez ludzi młodych

Tabela 10. Oszacowanie wysokości oszczędności budżetowych wynikających z wygaszenia
systemu zwrotu osobom fizycznym części wydatków związanych z budownictwem
mieszkaniowym w latach 2014–2022 (mln PLN, kwoty zaokrąglone do 5 mln PLN)
2014–

2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2022
Kwota
oszczędności 590
990
1020
1050
1075
1230
1260
1290
1320
9825


Należy podkreślić, że zamknięcie oszczędności wynikających z wygaszenia systemu
zwrotu VAT na rok 2022 ma charakter umowny i zostało przyjęte dla celów
porównawczych.

Tabela 11. Szacowane wydatki i oszczędności budżetowe wynikające z wprowadzenia
nowego instrumentu wsparcia „Mieszkanie dla młodych” oraz wygaszenia systemu zwrotu
osobom fizycznym części wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym, szacunki
dla lat 2014–2022 (dane w mln PLN, w przypadku systemu zwrotu VAT zaokrąglone do
pełnych 5 mln PLN, w przypadku programu MdM – limity budżetowe w mln PLN)
2014–

2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022
2022
Wydatki na
program MdM -600
-615
-630
-646
-662
-29
-22
-15
-8
-3 227
(-)
Oszczędności z
wygaszenia
systemu
590
990
1020 1050 1075 1230 1260 1290 1320
9 825
zwrotu VAT
(+)
Saldo
-10
375
390
404
413
1201 1238 1275 1312
6 598


Powyższa tabela wskazuje, że realnie budżet państwa będzie obciążony minimalnie
wyższymi wydatkami na sfinansowanie proponowanego instrumentu wsparcia młodych
ludzi w nabyciu własnego mieszkania tylko w pierwszym roku funkcjonowania ustawy
(2014). W 2015 r. zostanie osiągnięta poważna nadwyżka oszczędności związanych
z wygaszeniem systemu zwrotu osobom fizycznym części wydatków związanych
z budownictwem mieszkaniowym nad wydatkami związanymi z wprowadzeniem
60

programu „Mieszkanie dla młodych”. Ostatecznie w perspektywie do 2022 r. budżet
państwa zyska na planowanych rozwiązaniach kwotę 6 598 mln PLN.
Nie przewiduje się, aby zaproponowane rozwiązania wpłynęły na inne niż budżet
państwa jednostki finansów publicznych, w tym na budżety jednostek samorządów
terytorialnych.
4. Wpływ ustawy na rynek pracy
Projektowane regulacje będą miały pozytywny wpływ na rynek pracy. Wpływ ten będzie
się wyrażał poprzez wzrost liczby osób bezpośrednio zatrudnionych przy realizacji
inwestycji mieszkaniowych na rynku pierwotnym. Inwestycjom mieszkaniowym
towarzyszy również wzrost zatrudnienia w sektorach powiązanych z mieszkalnictwem
(wydobycie i produkcja materiałów budowlanych, produkcja artykułów
wykończeniowych i wyposażenia wnętrz, handel wyrobami budowlanymi i artykułami
wyposażenia wnętrz). Ewentualny spadek zatrudnienia w branżach produkujących
i dystrybuujących materiały budowlane związany z wygaszeniem systemu zwrotu VAT
powinien zostać zrekompensowany przez wzrost sprzedaży materiałów ze względu na
wzrost podaży na pierwotnym rynku mieszkaniowym.
Projektowana regulacja nie powinna również negatywnie wpływać na mobilność
przestrzenną siły roboczej. Z jednej strony wzrost podaży mieszkań wpływa na ich
większą dostępność, także dla osób migrujących w poszukiwaniu pracy – szczególnie do
większych ośrodków miejskich. Rynek mieszkań własnościowych jest przy tym
komplementarnie związany z rynkiem mieszkań na wynajem, który również powinien
zanotować wyższą podaż i realnie niższe ceny, w przypadku gdy część mieszkań
użytkowanych aktualnie przez ich właścicieli trafi na rynek najmu. Jedynym elementem
programu, który może negatywnie wpłynąć na mobilność przestrzenną na rynku pracy,
jest rozwiązanie w postaci konieczności zwrotu dopłat w przypadku sprzedaży lub
wynajmu mieszkania zakupionego w programie. Zwrot będzie dokonywany w okresie
5 lat po nabyciu mieszkania i będzie odwrotnie proporcjonalny do długości okresu
zamieszkiwania. Dla beneficjentów programu, którzy mają możliwość podjęcia pracy
w innej lokalizacji niż ta właściwa dla zakupionej nieruchomości, oznacza to efektywnie
zachętę do rezygnacji z przeprowadzki w związku z pracą – np. w wysokości średnio ok.
10–15 tys. zł po 2,5 roku od zakupu mieszkania. Rozwiązanie to zostało jednak
podtrzymane w celu zapobieżenia spekulacjom polegającym na zakupie mieszkań
w ramach programu w celach inwestycyjnych.
61

Projektowana regulacja zawiera również możliwość wspierania transakcji polegających
na zakupie mieszkania, które było przez pierwszego użytkownika wynajmowane od
osoby, która wybudowała to mieszkanie w ramach prowadzonej działalności
gospodarczej. Oznacza to, że osoba, która migruje w poszukiwaniu pracy, a nie posiada
wystarczających dochodów na kupna mieszkania, może okresowo je wynajmować
w oczekiwaniu na poprawę warunków materialnych i uzyskanie odpowiedniej zdolności
kredytowej.
Ważnym rozwiązaniem sprzyjającym zwiększeniu mobilności na rynku pracy jest
propozycja dotycząca objęcia formułą „najmu okazjonalnego” również podmiotów
gospodarczych. Spowodowałoby to zniesienie części barier powodujących, że rynek
najmu komercyjnego jest aktualnie mało popularny wśród inwestorów instytucjonalnych.
Docelowy rozwój rynku najmu spowodowałby zwiększenie możliwości wynajęcia
mieszkania przez osoby migrujące w poszukiwaniu pracy. Wzrost podaży tego typu
mieszkań w długim okresie mógłby się przełożyć także na spadek stawek czynszowych
na tym rynku.
5. Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na
funkcjonowanie przedsiębiorstw
Projektowana ustawa będzie miała pozytywny wpływ na konkurencyjność gospodarki
i przedsiębiorstw.
Regulacje będą miały pozytywny wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw. Przede
wszystkim umożliwią aktywizację działalności inwestycyjnej niektórych przedsiębiorstw
specjalizujących się w budowie i eksploatacji mieszkań, ze szczególnym uwzględnieniem
deweloperów i spółdzielni mieszkaniowych. Przy założeniu, że przeciętne
dofinansowywane mieszkanie będzie miało powierzchnię 50 m2, a cenę równą
wskaźnikowi ceny 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego oddanego do
użytkowania, wyliczanego przez Główny Urząd Statystyczny (zwaloryzowaną
przewidywanym wzrostem CPI), dofinansowanie udzielane w ramach programu
„Mieszkanie dla młodych” pozwoli w latach 2014–2018 na dofinansowanie
przedsięwzięć o wartości ok. 24,4 mld PLN.


62

Tabela 12. Szacowana wartość inwestycji mieszkaniowych dofinansowywanych w ramach
programu „Mieszkanie dla młodych” w latach 2014–2018 (mln PLN, dane zaokrąglone do
pełnych 5 mln zł)

2014
2015
2016
2017
2018
Razem
Wartość
4745
4805
4870
4935
5000
24 355
inwestycji

Pozytywne skutki wynikające ze zwiększonych inwestycji na rynku mieszkaniowym,
rekompensujące ewentualne negatywne skutki wygaszenia systemu zwrotu VAT, odczują
również inne przedsiębiorstwa działające w szeroko pojętej branży budowlanej, m.in.:
1) przedsiębiorstwa wydobywające surowce budowlane,
2) producenci materiałów budowlanych,
3) przedsiębiorstwa wykonawcze (przygotowanie gruntu, budowa, wykończenie
wnętrz),
4) producenci artykułów wyposażenia wnętrz,
5) placówki prowadzące handel hurtowy i detaliczny ww. artykułami.
Nowe rozwiązania, ze względu na dopuszczenie formuły najmu okazjonalnego dla
podmiotów instytucjonalnych, będą miały również pozytywny wpływ rozwój
przedsiębiorców działających na komercyjnym rynku mieszkań na wynajem.
Proponowane regulacje pozytywnie wpłyną również na instytucje udzielające kredytów
mieszkaniowych (głównie banki komercyjne), zwiększając podaż kredytów
mieszkaniowych. Bazując na poprzednich założeniach i zakładając dodatkowo, że
przeciętny udział kredytu w wartości inwestycji (LTV) będzie wynosił 80%, akcja
kredytowa związana z realizacją programu „Mieszkanie dla młodych” wyniesie w latach
2014–2018 ok. 19,5 mld zł.

Tabela 13. Szacowana wielkość akcji kredytowej związanej z realizacją programu
„Mieszkanie dla młodych” w latach 2014–2018 (mln PLN, dane zaokrąglone do pełnych
5 mln PLN)

2014
2015
2016
2017
2018
Razem
Wartość
3795
3845
3895
3950
4000
19485
kredytów

63

6. Wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionalny
Regulacja będzie miała pozytywny wpływ na sytuację i rozwój regionalny. Dotyczy to
zarówno propozycji wprowadzenia nowego instrumentu wsparcia własności
mieszkaniowej, jak i rozszerzenia systemu najmu okazjonalnego o podmioty
instytucjonalne. Zaproponowane rozwiązania:
1) umożliwią rozwój lokalnych rynków mieszkaniowych, także na obszarach, gdzie
dotychczas nie wykształcił się rynek pierwotny,
2) rozszerzą źródła finansowania przedsięwzięć mieszkaniowych,
3) ułatwią procesy migracyjne w poszukiwaniu nowego miejsca zatrudnienia.
7. Wskazanie źródeł finansowania
Bezpośrednim źródłem finansowania programu „Mieszkanie dla młodych” będzie
rezerwa celowa utworzona w budżecie państwa. Obsługa programu będzie się odbywać
poprzez ulokowany w Banku Gospodarstwa Krajowego Fundusz Dopłat, funkcjonujący
na podstawie ustawy z dnia 5 grudnia 2002 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów
mieszkaniowych o stałej stopie procentowej (Dz. U. Nr 230, poz. 1922, z późn. zm.). Ze
środków Funduszu finansowane są aktualnie inne programy mieszkaniowe, w tym
program „Rodzina na swoim” oraz program finansowania tworzenia lokali socjalnych,
mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych.
Środki budżetowe kierowane do Funduszu Dopłat zostaną skompensowane przez
wygaszenie systemu zwrotu osobom fizycznym części wydatków związanych
z budownictwem mieszkaniowym.
Szczegóły tego rozwiązania oraz szacunki wpływu proponowanych rozwiązań na budżet
państwa zaprezentowane są w punkcie 3. (wpływ ustawy na sektor finansów publicznych,
w tym na budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego).








07/05/EP
64