Rządowy projekt ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez ludzi młodych

w planie finansowym Funduszu Dopłat dodatkowe wydatki na system informatyczny
zapewniający sprawną obsługę programu oraz ewentualne inne wydatki
administracyjne i osobowe. Należy jednak podkreślić, że wygaszenie programu
„Rodzina na swoim” zmniejszy obciążenie administracyjne i finansowe BGK.
4) Inwestorzy działający na rynku mieszkaniowym
Ustawa będzie pozytywnie wpływać na podmioty inwestujące na rynku
mieszkaniowym (głównie deweloperzy i spółdzielnie mieszkaniowe). Przyrost liczby
potencjalnych klientów może się przerodzić w zwiększenie liczby nabywanych
mieszkań na rynku pierwotnym, co jednocześnie może się okazać impulsem
propodażowym. Należy przy tym podkreślić, że ze względu na określone w ustawie
sposoby ograniczania cen mieszkań nabywanych w celu uzyskania finansowego
wsparcia, planowane zwiększenie popytu nie powinno przełożyć się na wzrost cen
rynkowych. Możliwa jest nawet sytuacja spadku cen rynkowych, ze względu na
dostosowanie przez inwestorów oferowanej podaży do narzuconych ustawowo
ograniczeń cenowych. Dodatkowi klienci mogą się również pojawić ze względu na
możliwość zakupu w ramach programu mieszkań, które docelowy nabywca
wynajmował jako pierwszy użytkownik.
Ustawa przewiduje również ułatwienia dla przedsiębiorców działających na rynku
mieszkań na wynajem. Dopuszczenie stosowania systemu najmu okazjonalnego dla
inwestorów instytucjonalnych przyczyni się do ograniczenia ryzyka występującego
na tym rynku. W szczególności istotne jest ograniczenie ryzyka związanego ze
skomplikowanymi procedurami eksmisji osób zalegających z czynszem.
5) Przedsiębiorstwa budowlane
Pozytywne oddziaływanie programu na aktywność inwestorów na rynku
mieszkaniowym powinno się przyczynić również do zwiększenia liczby zamówień
w sektorze wykonawczym wyspecjalizowanym w budowie budynków
wielorodzinnych. Ewentualny spadek koniunktury mogą przejściowo odczuć
przedsiębiorstwa wyspecjalizowane w drobnych remontach i pracach instalacyjnych.
Może to być spowodowane wygaszeniem systemu zwrotu części wydatków na
budownictwo mieszkaniowe. Przełożenie ewentualnych korzyści związanych
z odliczeniem części wydatków przez firmy wykonawcze powinno jednak odtworzyć
poziom prac remontowych i instalacyjnych.
45

6) Przedsiębiorstwa powiązane z branżą budowlaną
Pozytywne oddziaływanie programu na nowe inwestycje budownictwa
mieszkaniowego przyczyniało się również będzie do poprawy koniunktury
w branżach powiązanych z sektorem mieszkaniowym. W przypadku przedsiębiorstw
produkujących i dystrybuujących materiały budowlane pozytywne efekty wynikające
z poprawy koniunktury na rynku budownictwa mieszkaniowego powinny
zrekompensować ewentualne straty wynikające z wygaszenia systemu zwrotu
osobom fizycznym części wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym.
7) Podatnicy korzystający z możliwości zwrotu części wydatków związanych
z budownictwem mieszkaniowym
Ustawa jako źródło pokrycia wydatków związanych z finansowaniem programu
„Mieszkanie dla młodych” określa wygaszenie z dniem 1 stycznia 2014 r. systemu
zwrotu części wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym. System ten
funkcjonuje od 2006 r. i jego zadaniem była rekompensata skutków wprowadzenia
wyższej stawki podatku VAT na materiały budowlane po przystąpieniu Polski do
Unii Europejskiej. System od początku był pomyślany jako formuła czasowa,
łagodząca negatywne skutki zwiększenia podatku VAT dla osób budujących lub
remontujących mieszkania. Poniższa tabela prezentuje rezultaty funkcjonowania
systemu w latach 2006–2012.

Tabela 3. Liczba zwrotów związanych z wydatkami na materiały budowlane (tys. szt.) oraz
kwota wydatków poniesionych na ten cel z budżetu państwa (mln PLN)

2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Ogółem
Liczba zwrotów 553,4 419,7 492,8 453,8 476,3 491,0 474,1
3361,1
(tys. szt.)
Kwota zwrotu 527,2 600,7 1000,5 1001,2 1024,1 1064,9 1037,6 6256,2
(mln PLN)
Przeciętny zwrot
1,0
1,4
2,0
2,2
2,2
2,2
2,2
1,9
(tys. PLN)

Osoby fizyczne mają prawo do zwrotu części wydatków poniesionych na zakup
materiałów budowlanych w związku z:
̶
budową budynku mieszkalnego,
̶
nadbudową lub rozbudową budynku na cele mieszkalne lub przebudową
(przystosowaniem) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia
46

niemieszkalnego na cele mieszkalne, w wyniku których powstał lokal
mieszkalny,
̶
remontem budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego.
Zwrot odbywa się na podstawie udokumentowanych faktur, a jego maksymalna
wysokość w okresie 5 lat jest ograniczona ustawowo. Obecnie wysokość zwrotu nie
może przekroczyć 68,18% kwoty podatku VAT wynikającej z faktur w przypadku
stawki VAT 22% oraz 65,22% dla stawki VAT 23%. Maksymalna wysokość
możliwego zwrotu jest ponadto ograniczona limitem ustawowym, którego podstawa
zmienia się w każdym kwartale. Obecnie wysokość tych limitów jest określona na
poziomie przedstawionym w poniższej tabeli.

Tabela 4. Limity kwoty zwrotu części wydatków związanych z budownictwem
mieszkaniowym (tzw. zwrot VAT) (tys. zł)

Inwestycje wymagające
Inwestycje niewymagające
pozwolenia na budowę
pozwolenia na budowę
Stawka VAT 22%
35,3
15,1
Stawka VAT 23%
35,0
15,0

Liczba beneficjentów programu nie jest w związku z tym tożsama z liczbą zwrotów
dokonanych w latach 2006–2012, ponieważ jedna osoba mogła kilkukrotnie ubiegać
się o zwrot, aż do wyczerpania limitu określonego w powyższej tabeli. W związku
z tym nie można liczby 3 361 tys. zwrotów utożsamiać z liczbą beneficjentów, która
mogła być kilka razy niższa. Niestety, w tym zakresie brak dokładnych oficjalnie
opublikowanych danych.
2. Wyniki przeprowadzonych konsultacji
W dniu 8 listopada 2012 r. projekt założeń projektu ustawy o pomocy państwa w nabyciu
pierwszego mieszkania przez ludzi młodych został przekazany w ramach konsultacji
społecznych do:
̶ organizacji zrzeszających pracodawców (Business Centre Club, Polska Konfederacja
Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”, Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej,
Związek Rzemiosła Polskiego),
47

̶ organizacji pracowniczych (Forum Związków Zawodowych, Komisja Krajowa NSZZ
„Solidarność”, Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych),
̶ innych partnerów społecznych (Bank Gospodarstwa Krajowego, Federacja
Gospodarki Nieruchomościami, Federacja Porozumienie Polskiego Rynku
Nieruchomości, Federacja Regionalnych Związków Gmin i Powiatów RP, Fundacja
Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Fundacja Instytut Spraw Publicznych, Fundacja
na rzecz Kredytu Hipotecznego, Grupa BPS (Bank Polskiej Spółdzielczości Spółka
Akcyjna), Instytut Gospodarki Nieruchomościami, Instytut Gospodarki Przestrzennej
i Mieszkalnictwa, Instytut Rozwoju Miast w Krakowie, Instytut Techniki Budowlanej,
Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie, Izba Gospodarcza Gazownictwa, Izba
Projektowania Budowlanego, Komisja Nadzoru Finansowego, Komitet Obrony
Lokatorów, Konfederacja Budownictwa i Nieruchomości, Kongres Budownictwa
Polskiego, Korporacja Przedsiębiorców Budowlanych Uni-Bud, Krajowa Izba
Gospodarcza, Krajowa Rada Notarialna w Warszawie, Krajowa Rada Spółdzielcza,
Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa, „Krajowe Forum
Chłodnictwa” Związków Pracodawców, Krajowy Związek Lokatorów i Spółdzielców,
Krajowy Związek Rewizyjny Spółdzielni Mieszkaniowych, Małopolski Związek
Rewizyjny Spółdzielni Mieszkaniowych, Narodowa Agencja Poszanowania Energii
S.A., Narodowy Bank Polski, Ogólnokrajowe Stowarzyszenie „Poszanowanie Energii
i Środowiska” SAPE-POLSKA, Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych,
Ogólnopolska Izba Gospodarki Nieruchomościami, Ogólnopolskie Stowarzyszenie
Firm Tynkarskich, Ogólnopolski Ruch Ochrony Interesów Lokatorów w Warszawie,
Polska Federacja Organizacji Zarządców i Administratorów Nieruchomości, Polska
Federacja Rynku Nieruchomości, Polska Federacja Stowarzyszeń Zawodów
Nieruchomościowych, Polska Federacja Zarządców Nieruchomości, Polska Izba
Gospodarcza Energii Odnawialnej, Polska Izba Gospodarcza Towarzystw
Budownictwa Społecznego, Polska Izba Handlu, Polska Izba Inżynierów
Budownictwa, Polska Izba Konstrukcji Stalowych, Polska Izba Przemysłowo-
-Handlowa Budownictwa, Polska Korporacja Techniki Sanitarnej, Grzewczej,
Gazowej i Klimatyzacji, Polska Konfederacja Rynku Nieruchomości, Polska Unia
Właścicieli Nieruchomości, Polski Związek Firm Deweloperskich, Polski Związek
Inżynierów i Techników Budownictwa, Polski Związek Pracodawców Budownictwa,
Polskie Stowarzyszenie Budowniczych Domów, Polskie Stowarzyszenie
Budowniczych Domów i Mieszkań, Polskie Stowarzyszenie Doradców Rynku
48

Nieruchomości, Polskie Towarzystwo Mieszkaniowe, Polskie Zrzeszenie Inżynierów
i Techników Sanitarnych, Polskie Zrzeszenie Lokatorów – Zarząd Główny
w Krakowie, SGB-Bank Spółka Akcyjna, Stowarzyszenie Architektów Polskich,
Stowarzyszenie Budownictwa Społecznego, Stowarzyszenie Deweloperów Polskich,
Stowarzyszenie Elektryków Polskich, Stowarzyszenie Nowoczesne Budynki,
Stowarzyszenie Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych, Stowarzyszenie
Przyjaciół Integracji, Stowarzyszenie Tebeesów Polski Południowej i Zachodniej,
Stowarzyszenie Zachodniopomorskie Tebeesy, Unia Metropolii Polskich, Unia
Miasteczek Polskich, Unia Spółdzielców Mieszkaniowych w Polsce, Warszawskie
Stowarzyszenie Pośredników w Obrocie Nieruchomościami, Związek Banków
Polskich, Związek Gmin Wiejskich RP, Związek Miast Polskich, Związek Powiatów
Polskich, Związek Pracodawców – Producentów Materiałów Budowlanych dla
Budownictwa, Związek Rewizyjny Spółdzielni Mieszkaniowych RP, Związek
Zawodowy Budowlani).
Pismem z dnia 28 listopada 2011 r. te same organizacje otrzymały do konsultacji projekt
ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez ludzi młodych.
W ramach konsultacji społecznych uwagi – uwzględniając zarówno uwagi zgłoszone do
założeń ustawy, jak i do projektu ustawy – przesłały następujące podmioty:
1. Bank BPS
2. Bank Gospodarstwa Krajowego
3. Burmistrz Miasta Piastowa
4. Burmistrz Radzymina
5. Business Centre Club
6. Forum Związków Zawodowych
7. Fundacja na rzecz Kredytu Hipotecznego
8. Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa
9. Instytut Spraw Publicznych
10. Izba Projektowania Budowlanego (brak uwag)
11. Komisja Nadzoru Finansowego
12. Konfederacja Budownictwa i Nieruchomości
13. Kongres Budownictwa
14. Krajowa Rada Notarialna
15. Krajowa Rada Spółdzielcza
49