Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego

Druk nr 1379

Warszawa, 18 kwietnia 2013 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Marszałek Senatu



Pani

Ewa
Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Szanowna Pani Marszałek!

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt przekazać Pani Marszałek podjętą przez Senat na
31. posiedzeniu w dniu 18 kwietnia 2013 r. uchwałę w sprawie wniesienia
do Sejmu projektu ustawy


- o zmianie ustawy - Kodeks
postępowania cywilnego wraz z projektem tej
ustawy.

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu
prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senatora
Andrzeja Matusiewicza do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym
projektem.

Z poważaniem

(-) Bogdan Borusewicz
U C H W A Ł A
S E N A T U R Z E C Z Y P O S P O L I T E J P O L S K I E J
z dnia 18 kwietnia 2013 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks
postępowania cywilnego
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia
1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy –
Kodeks postępowania cywilnego.
Jednocześnie upoważnia senatora Andrzeja Matusiewicza do reprezentowania Senatu
w pracach nad projektem.





MARSZAŁEK SENATU



Bogdan BORUSEWICZ

projekt
U S T A W A
z dnia
o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego
Art. 1. W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U.
Nr 43, poz. 296, z późn. zm.1)) wprowadza się następujące zmiany:
1)
w art. 394 w § 1 pkt 9 otrzymuje brzmienie:
„9) zwrot kosztów, określenie zasad ponoszenia przez strony kosztów procesu, wymiar
opłaty, zwrot opłaty lub zaliczki, obciążenie kosztami sądowymi, jeżeli strona nie
składa środka zaskarżenia co do istoty sprawy, koszty przyznane w nakazie
zapłaty, zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oraz
wynagrodzenie biegłego i należności świadka;”;

1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1965 r. Nr 15, poz. 113, z 1974 r. Nr 27, poz. 157
i Nr 39, poz. 231, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 11, poz. 82 i Nr 30, poz. 210, z 1983 r. Nr 5,
poz. 33, z 1984 r. Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1988 r. Nr 41,
poz. 324, z 1989 r. Nr 4, poz. 21 i Nr 33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14, poz. 88, Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz. 306,
Nr 55, poz. 318 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 22, poz. 92 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12,
poz. 53, z 1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 43, poz. 189,
Nr 73, poz. 350 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 270, Nr 54, poz. 348, Nr 75, poz. 471, Nr 102,
poz. 643, Nr 117, poz. 752, Nr 121, poz. 769 i 770, Nr 133, poz. 882, Nr 139, poz. 934, Nr 140, poz. 940
i Nr 141, poz. 944, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 757, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22,
poz. 269 i 271, Nr 48, poz. 552 i 554, Nr 55, poz. 665, Nr 73, poz. 852, Nr 94, poz. 1037, Nr 114, poz. 1191
i 1193 i Nr 122, poz. 1314, 1319 i 1322, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 49, poz. 508, Nr 63, poz. 635, Nr 98,
poz. 1069, 1070 i 1071, Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1368 i Nr 138, poz. 1546, z 2002 r. Nr 25, poz. 253,
Nr 26, poz. 265, Nr 74, poz. 676, Nr 84, poz. 764, Nr 126, poz. 1069 i 1070, Nr 129, poz. 1102, Nr 153,
poz. 1271, Nr 219, poz. 1849 i Nr 240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 41, poz. 360, Nr 42, poz. 363, Nr 60,
poz. 535, Nr 109, poz. 1035, Nr 119, poz. 1121, Nr 130, poz. 1188, Nr 139, poz. 1323, Nr 199, poz. 1939
i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 9, poz. 75, Nr 11, poz. 101, Nr 68, poz. 623, Nr 91, poz. 871, Nr 93,
poz. 891, Nr 121, poz. 1264, Nr 162, poz. 1691, Nr 169, poz. 1783, Nr 172, poz. 1804, Nr 204, poz. 2091,
Nr 210, poz. 2135, Nr 236, poz. 2356 i Nr 237, poz. 2384, z 2005 r. Nr 13, poz. 98, Nr 22, poz. 185, Nr 86,
poz. 732, Nr 122, poz. 1024, Nr 143, poz. 1199, Nr 150, poz. 1239, Nr 167, poz. 1398, Nr 169, poz. 1413
i 1417, Nr 172, poz. 1438, Nr 178, poz. 1478, Nr 183, poz. 1538, Nr 264, poz. 2205 i Nr 267, poz. 2258,
z 2006 r. Nr 12, poz. 66, Nr 66, poz. 466, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 186, poz. 1379, Nr 208, poz. 1537
i 1540, Nr 226, poz. 1656 i Nr 235, poz. 1699, z 2007 r. Nr 7, poz. 58, Nr 47, poz. 319, Nr 50, poz. 331,
Nr 99, poz. 662, Nr 106, poz. 731, Nr 112, poz. 766 i 769, Nr 115, poz. 794, Nr 121, poz. 831, Nr 123,
poz. 849, Nr 176, poz. 1243, Nr 181, poz. 1287, Nr 192, poz. 1378 i Nr 247, poz. 1845, z 2008 r. Nr 59,
poz. 367, Nr 96, poz. 609 i 619, Nr 110, poz. 706, Nr 116, poz. 731, Nr 119, poz. 772, Nr 120, poz. 779,
Nr 122, poz. 796, Nr 171, poz. 1056, Nr 220, poz. 1431, Nr 228, poz. 1507, Nr 231, poz. 1547 i Nr 234,
poz. 1571, z 2009 r. Nr 26, poz. 156, Nr 67, poz. 571, Nr 69, poz. 592 i 593, Nr 131, poz. 1075, Nr 179,
poz. 1395 i Nr 216, poz. 1676, z 2010 r. Nr 3, poz. 13, Nr 7, poz. 45, Nr 40, poz. 229, Nr 108, poz. 684,
Nr 109, poz. 724, Nr 125, poz. 842, Nr 152, poz. 1018, Nr 155, poz. 1037, Nr 182, poz. 1228, Nr 197,
poz. 1307, Nr 215, poz. 1418, Nr 217, poz. 1435 i Nr 241, poz. 1621, z 2011 r. Nr 34, poz. 173, Nr 85,
poz. 458, Nr 87, poz. 482, Nr 92, poz. 531, Nr 112, poz. 654, Nr 129, poz. 735, Nr 138, poz. 806 i 807,
Nr 144, poz. 854, Nr 149, poz. 887, Nr 224, poz. 1342, Nr 233, poz. 1381 i Nr 234, poz. 1391, z 2012 r.
poz. 908, 1445 i 1529 oraz z 2013 r. poz. 142 i 403.
– 2 –
2)
w art. 3942 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Na postanowienia sądu drugiej instancji, których przedmiotem są oddalenie
wniosku o wyłączenie sędziego, zwrot kosztów procesu, zwrot kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej z urzędu, skazanie świadka, biegłego, strony, jej
pełnomocnika oraz osoby trzeciej na grzywnę, zarządzenie przymusowego
sprowadzenia i aresztowania świadka, odmowa zwolnienia świadka i biegłego
od grzywny i świadka od przymusowego sprowadzenia, przysługuje zażalenie do innego
składu tego sądu, z wyjątkiem postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia
na postanowienie sądu pierwszej instancji.”.
Art. 2. 1. Przepis art. 3942 § 1 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym
niniejszą ustawą, stosuje się również do wydanych po dniu 14 listopada 2012 r., a przed
dniem wejścia w życie niniejszej ustawy postanowień sądu drugiej instancji, których
przedmiotem jest zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
2. Termin do wniesienia zażalenia w przypadku postanowień, o których mowa w ust. 1,
biegnie od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
U Z A S A D N I E N I E

1. Cel projektowanej ustawy
Projektowana ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego ma na celu
dostosowanie systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października
2012 r. (sygn. akt SK 20/11), stwierdzającego niezgodność art. 3941 § 1 pkt 2 ustawy z dnia
17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.;
dalej jako: k.p.c.), w brzmieniu obowiązującym do dnia 2 maja 2012 r., z Konstytucją.
Sentencja wyżej wymienionego orzeczenia została opublikowana w Dz. U. z dnia 15
listopada 2012 r., poz. 1254.

2. Przedmiot i istota wypowiedzi Trybunału Konstytucyjnego
2.1. Trybunał orzekł, iż art. 3941 § 1 pkt 2 k.p.c., w brzmieniu obowiązującym do dnia
2 maja 2012 r., w zakresie, w jakim nie przewidywał zażalenia na postanowienie sądu drugiej
instancji oddalające wniosek pełnomocnika ustanowionego z urzędu o przyznanie od Skarbu
Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej w postępowaniu przed sądem
drugiej instancji, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 176 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
2.2. Kontrolowany art. 3941 § 1 pkt 2 k.p.c. stanowił, że zażalenie do Sądu Najwyższego
przysługuje na postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu, które nie były
przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji. Jednocześnie na gruncie powołanego
art. 3941 k.p.c. zażalenie do Sądu Najwyższego mogło zostać wywiedzione od rozstrzygnięć
o odrzuceniu skargi kasacyjnej bądź też o odrzuceniu skargi o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia (§ 1 pkt 1), a ponadto – w sprawach, w których można
wystąpić ze skarga kasacyjną – od postanowień kończących postępowanie w sprawie,
z wyjątkiem jednak tych, o których mowa w art. w art. 3981 k.p.c., jak również postanowień
wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji (§ 2).
Przytoczone przepisy przesądzały, że rozstrzygnięcie o kosztach nieopłaconej pomocy
prawnej przyznanej stronie (uczestnikowi) postępowania z urzędu, nie podlega zaskarżeniu,
jeżeli orzeczenie w tej kwestii zapadło przed sądem drugiej instancji. Koszty takie nie należą
bowiem do kosztów procesu w rozumieniu art. 3941 § 1 pkt 2 k.p.c., a postanowienie wydane