Poselski projekt ustawy o podatku od usług finansowych

niniejszego uzasadnienia wzięto pod uwagę dane dotyczące tylko instrumentów finansowych
będących przedmiotem obrotu ze względu na aktualność i dostępność tych informacji. W
oparciu o powyżej wskazane założenia ogólne, skutki wprowadzenia tego podatku zostały
przedstawione w głównie w oparciu o opodatkowanie usług finansowych dotyczących
papierów wartościowych oraz usług finansowych dotyczących instrumentów pochodnych.
Dla potrzeb oszacowania ewentualnych skutków wprowadzenia podatku w aspekcie
papierów wartościowych wzięto pod uwagę:
1) obrót akcjami, prawami do akcji i prawami poboru na rynku głównym - obroty na
Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie,
2) notowania Newconnect,
3) MiniWIG20 - jednostki indeksowane - nabycie jednostki indeksowej odpowiada
inwestycji w portfel akcji 20 spółek wchodzących w skład tego indeksu. Wartość
jednej jednostki indeksowej jest wyrażana w złotych i stanowi 1/10 wartości indeksu
WIG20,
4) instrumenty dłużne (bez ich emisji), w tym: obligacje korporacyjne, komunalne oraz
listy zastawne.
W aspekcie instrumentów pochodnych wzięto pod uwagę:
1) instrumenty pochodne (kontrakty terminowe, opcje) - obroty na GPW (rok 2009 i
2010),
2) produkty strukturyzowane - to instrumenty finansowe, których cena uzależniona jest
od wartości określonego wskaźnika rynkowego (np. kursu akcji lub koszyków akcji,
wartości indeksów giełdowych, kursów walut),
3) obroty na pozagiełdowym rynku instrumentów pochodnych w Polsce (dane NBP),
4) obroty na rynku kontraktów terminowych i opcyjnych na Warszawskiej Giełdzie
Towarowej.

Tabela nr 1. Finansowe skutki wprowadzenia podatku od usług finansowych w zakresie
usług, których przedmiotem s papiery warto ciowe.
lp. Przedmiot obrotu (papiery Warto ć obrotu (w PLN)

11 Dane oraz informacje publikowane przez Giełdę Papierów Wartościowych oraz Krajowy Depozyt Papierów
Wartościowych.
12 Dane oraz informacje publikowane przez Giełdę Papierów Wartościowych, Krajowy Depozyt Papierów
Wartościowych, Narodowy Bank Polski, Warszawską Giełdę Towarową..

45
warto ciowe)
spadek warto ci
obrotu o 10% w
stosunku do roku
2010 2011 2010
1. 2.
3
4
5
obrót akcjami, prawami do
akcji i prawami poboru na
211 098 617 066
1
234 554 018 963 268 331 273 157
rynku głównym - obroty na
GPW
2 Newconnect
1 855 867 390
1 957 288 029
1 670 280 651
MiniWIG20 - jednostki
3 indeksowane - obroty na
17 875 000
b.d.
16 087 500
GPW
Instrumenty dłużne (bez
emisji), w tym: obligacje
4
1 793 291 770
2 494 207 433
1 613 962 593
korporacyjne, komunalne
oraz listy zastawne

5
b.d.
214 398 947 810
razem papiery wartościowe
238 221 053 123
kwota podatku przy stawce
6
238 221 053

214 398 948
0,1%


W tabeli przedstawiono na przykładzie danych za rok 2010 (dane roku 2011 r.
zaprezentowano jedynie poglądowo) wartość obrotu papierami wartościowymi na
poszczególnych rynkach, a także wartość tych obrotów przy założeniu spadków wolumenu
obrotów związanych z wprowadzeniem podatku.

Tabela nr 2. Finansowe skutki wprowadzenia podatku od usług finansowych w zakresie
usług finansowych, których przedmiotem s instrumenty pochodne.
Lp. Przedmiot
obrotu
Warto ć obrotu (w PLN)

46
(instrumenty pochodne)
spadek warto ci
obrotu w stosunku
2010 2011
do roku 2010 o 40 %
1 2
3 4
5
Instrumenty pochodne
(kontrakty terminowe, opcje)
1 - obroty na GPW (rok 2009 i
2010)
681 730 000 000
b.d.
409 038 000 000
Produkty strukturyzowane -
2 obroty na GPW
571 236 000
804 245 454
342 741 600
Obroty na pozagiełdowym
rynku instrumentów
3 pochodnych w Polsce (dane
NBP)
1 190 999 000
b.d.
714 599 400
Obroty na rynku kontraktów
terminowych i opcyjnych na
4 Warszawskiej Giełdzie
Towarowej
5 080 498 917
b.d.
3 048 299 350
Razem instrumenty
5 pochodne
688 572 733 917
413 143 640 350
Kwota podatku przy
6 stawce 0,05%
344 286 367
206 571 820


W tabeli przedstawiono na przykładzie danych za rok 2010 (dane roku 2011 r.
zaprezentowano jedynie poglądowo) wartość obrotu papierami wartościowymi na
poszczególnych rynkach, a także wartość tych obrotów przy założeniu spadków wolumenu
obrotów związanych z wprowadzeniem podatku.
Wprowadzenie podatku od usług finansowych może spowodować spadek obrotu:
a) w przypadku papierów wartościowych co najwyżej o 10%,
b) w przypadku instrumentów pochodnych co najwyżej o 40%.
Spadek obrotów w zakresie instrumentów finansowych jest wyłącznie szacunkiem,
ponieważ nie istnieją dostępne, dokładne dane dotyczące wpływu wprowadzenia tego podatku
na obroty z tytułu czynności podlegających opodatkowaniu.

47
Należy podkreślić, że przedstawione dane dotyczą tylko pewnej części czynności
będących podstawą opodatkowania. Przytoczone szacunki ze względu na brak danych nie
obejmują m.in. sektora ubezpieczeniowego oraz usług bankowych.

2. Wpływ aktu normatywnego na sektor finansów publicznych, w tym bud et (dochody
i wydatki bud etowe).
Wprowadzenie nowego podatku odnoszącego się do usług finansowych w Polsce ma
wyjątkowy charakter zarówno w sferze finansów publicznych oraz ze względu na możliwe
oddziaływanie na rynek usług finansowych. Podatek ten należy traktować jako nowe źródło
dochodów budżetu państwa. Zważywszy, że usługi finansowe są zwolnione z opodatkowania
podatkiem od towarów i usług, wprowadzenie podatku od tych usług jest dodatkowo
uzasadnione.
W zależności od wysokości podatku od usług finansowych może on stanowić źródło
znacznych wpływów do budżetu państwa, zwłaszcza, że zgodnie z komunikatem Giełdy
Papierów Wartościowych obrót sesyjny samymi tylko akcjami na głównym rynku osiągnął
250,7 mld zł w 2011 roku i jest wyższy o ok. 21,1% niż w roku 2010. Łączny obrót
kontraktami terminowymi i opcjami przekroczył 15,5 mln szt. w 2011 r. i był najwyższy w
historii GPW. Poziom obrotów na polskim rynku finansowym jasno wskazuję, że podatek od
usług finansowych wpłynie pozytywnie na wielkość dochodów budżetowych. Należy jednak
zaznaczyć, iż szczególne znaczenie ma ustalenie podstawy opodatkowania w możliwe
najszerszym zakresie, aby w skutek skomplikowanych konstrukcji inżynierii finansowej,
dotyczących zwłaszcza instrumentów pochodnych podstawa ta nie została rozmyta.
Proponowany podatek od usług finansowych, ze względu na przyjęty przedmiot
opodatkowania, wpłynie na zachowania uczestników rynku, ograniczając skalę występowania
zjawisk niepożądanych. Istotnym pozytywnym rezultatem wprowadzenia nowego podatku
będzie przede wszystkim zmniejszenie wolumenu krótkoterminowych transakcji finansowych
o charakterze spekulacyjnym, które nie tylko pociągają za sobą zwiększone ryzyko
inwestycyjne, ale także zniekształcają poziom cen rynkowych poprzez ich oderwanie od
twardych (weryfikowalnych) wskaźników mikro- i makroekonomicznych. Skutki tego typu
zachowań spekulacyjnych mogą przejawiać się m.in. w zmniejszeniu wiarygodności danego
sektora rynku, a co za tym idzie, odpływie zgromadzonych w nim kapitałów. To zaś może
przełożyć się na stabilność całego sektora finansowego, a w rezultacie oznaczać konieczność
podjęcia działań pomocowych przez państwo, z zaangażowaniem środków publicznych.
Eliminowanie destabilizujących zachowań spekulacyjnych powinno więc zmniejszać

48
prawdopodobieństwo poniesienia wydatków z budżetu państwa na ratowanie zagrożonych
instytucji finansowych.
W odniesieniu do skutków wprowadzenia podatku dla budżetu państwa niezbędnym
jest wskazanie, iż zgodnie z szacunkami Komisji Europejskiej negatywny wpływ
wprowadzenia podatku od transakcji finansowych na produkt krajowy brutto państw
członków UE będzie ograniczony do 0,53% PKB UE. Przyczyną spadku PKB będzie - w
ocenie Komisji - wzrost kosztu kapitału, zmniejszenie wielkości handlu instrumentami
finansowymi, co przełoży się na spadek wielkości inwestycji.
Komisja szacuje także, że długoterminowy spadek PKB w wysokości do 0,53%
będzie odpowiadał spadkowi przychodów z tytułu innych podatków w wysokości około
0,21% PKB. Niektóre szacunki wskazują na jeszcze większy spadek PKB, w tym spadek
przychodów podatkowych w wysokości do 1% PKB. W tym sensie istotne znaczenie ma
porównanie wzrostu wpływów budżetowych z tytułu wprowadzenia tego podatku do kwoty
stanowiącej oszacowane zmniejszenie wpływów budżetowych wskutek obniżenia PKB.
Ze względu jednak na okoliczność zastosowania środków ograniczających,
przewidzianych w proponowanym podatku od usług finansowych, szacuje się, że negatywny
wpływ na poziom PKB, w tym poziom dochodów budżetowych z tytułu innych podatków w
perspektywie długoterminowej będzie - w opinii projektodawcy – bardzo ograniczony i nie
zbliży się do wartości 0,5 % w porównaniu ze scenariuszem bazowym.
Wartość PKB w Polsce w 2010 r. wyniosła 1 bilion 415,4 mld zł (w dacie
sporządzenia uzasadnienia nie jest znana wartość PKB za 2011 r.). Szacowany spadek w
wysokości 0,5% stanowiłby kwotę około 7 mld zł. Biorąc jednak pod uwagę stopień rozwoju
rynku kapitałowego w Polsce w porównaniu do Zjednoczonego Królestwa lub Niemiec, jest
wysoce mało prawdopodobnym, aby spadek PKB był aż tak wysoki. Co więcej,
wprowadzenie tego podatku nie powinno wpłynąć na spadek PKB w Polsce w perspektywie
długoterminowej.
Należy także zaznaczyć, że według szacunków Europejskiego Komitetu Ekonomiczno
– Społecznego wprowadzenie podatku w całej UE może wygenerować wpływy w wysokości
ok. 1,5% PKB, a znaczna część tych dochodów pochodziłaby z brytyjskiego rynku
finansowego. Dochody z podatku transakcyjnego stosowanego na całym świecie mogłyby
wynieść ok. 1,2% światowego PKB.
Zgodnie z badaniami, które zostały przeprowadzone przez Austriacki Instytut Badań
Gospodarczych (WIFO) szacuje się, iż ilość transakcji objętych podatkiem ulegnie
zmniejszeniu o 65% przy stawce podatku wynoszącej 0,05%. Oblicza się także, że niższa

49