Poselski projekt ustawy o podatku od usług finansowych

b) w przypadku instrumentów pochodnych co najwyżej o 40%.
Spadek obrotów w zakresie instrumentów finansowych jest wyłącznie szacunkiem,
ponieważ nie istnieją dostępne, dokładne dane dotyczące wpływu wprowadzenia tego podatku
na obroty z tytułu czynności podlegających opodatkowaniu.
Należy podkreślić, że przedstawione dane dotyczą tylko pewnej części czynności
będących podstawą opodatkowania. Przytoczone szacunki ze względu na brak danych nie
obejmują m.in. sektora ubezpieczeniowego oraz usług bankowych.

2. Wpływ aktu normatywnego na sektor finansów publicznych, w tym bud et (dochody
i wydatki bud etowe).
Wprowadzenie nowego podatku odnoszącego się do usług finansowych w Polsce ma
wyjątkowy charakter zarówno w sferze finansów publicznych oraz ze względu na możliwe
oddziaływanie na rynek usług finansowych. Podatek ten należy traktować jako nowe źródło
dochodów budżetu państwa. Zważywszy, że usługi finansowe są zwolnione z opodatkowania
podatkiem od towarów i usług, wprowadzenie podatku od tych usług jest dodatkowo
uzasadnione.
W zależności od wysokości podatku od usług finansowych może on stanowić źródło
znacznych wpływów do budżetu państwa, zwłaszcza, że zgodnie z komunikatem Giełdy
Papierów Wartościowych obrót sesyjny samymi tylko akcjami na głównym rynku osiągnął
250,7 mld zł w 2011 roku i jest wyższy o ok. 21,1% niż w roku 2010. Łączny obrót
kontraktami terminowymi i opcjami przekroczył 15,5 mln szt. w 2011 r. i był najwyższy w
historii GPW. Poziom obrotów na polskim rynku finansowym jasno wskazuję, że podatek od
usług finansowych wpłynie pozytywnie na wielkość dochodów budżetowych. Należy jednak
zaznaczyć, iż szczególne znaczenie ma ustalenie podstawy opodatkowania w możliwe
najszerszym zakresie, aby w skutek skomplikowanych konstrukcji inżynierii finansowej,
dotyczących zwłaszcza instrumentów pochodnych podstawa ta nie została rozmyta.
Proponowany podatek od usług finansowych, ze względu na przyjęty przedmiot
opodatkowania, wpłynie na zachowania uczestników rynku, ograniczając skalę występowania
zjawisk niepożądanych. Istotnym pozytywnym rezultatem wprowadzenia nowego podatku
będzie przede wszystkim zmniejszenie wolumenu krótkoterminowych transakcji finansowych
o charakterze spekulacyjnym, które nie tylko pociągają za sobą zwiększone ryzyko
inwestycyjne, ale także zniekształcają poziom cen rynkowych poprzez ich oderwanie od
twardych (weryfikowalnych) wskaźników mikro- i makroekonomicznych. Skutki tego typu
zachowań spekulacyjnych mogą przejawiać się m.in. w zmniejszeniu wiarygodności danego

48
sektora rynku, a co za tym idzie, odpływie zgromadzonych w nim kapitałów. To zaś może
przełożyć się na stabilność całego sektora finansowego, a w rezultacie oznaczać konieczność
podjęcia działań pomocowych przez państwo, z zaangażowaniem środków publicznych.
Eliminowanie destabilizujących zachowań spekulacyjnych powinno więc zmniejszać
prawdopodobieństwo poniesienia wydatków z budżetu państwa na ratowanie zagrożonych
instytucji finansowych.
W odniesieniu do skutków wprowadzenia podatku dla budżetu państwa niezbędnym
jest wskazanie, iż zgodnie z szacunkami Komisji Europejskiej negatywny wpływ
wprowadzenia podatku od transakcji finansowych na produkt krajowy brutto państw
członków UE będzie ograniczony do 0,53% PKB UE. Przyczyną spadku PKB będzie - w
ocenie Komisji - wzrost kosztu kapitału, zmniejszenie wielkości handlu instrumentami
finansowymi, co przełoży się na spadek wielkości inwestycji.
Komisja szacuje także, że długoterminowy spadek PKB w wysokości do 0,53%
będzie odpowiadał spadkowi przychodów z tytułu innych podatków w wysokości około
0,21% PKB. Niektóre szacunki wskazują na jeszcze większy spadek PKB, w tym spadek
przychodów podatkowych w wysokości do 1% PKB. W tym sensie istotne znaczenie ma
porównanie wzrostu wpływów budżetowych z tytułu wprowadzenia tego podatku do kwoty
stanowiącej oszacowane zmniejszenie wpływów budżetowych wskutek obniżenia PKB.
Ze względu jednak na okoliczność zastosowania środków ograniczających,
przewidzianych w proponowanym podatku od usług finansowych, szacuje się, że negatywny
wpływ na poziom PKB, w tym poziom dochodów budżetowych z tytułu innych podatków w
perspektywie długoterminowej będzie - w opinii projektodawcy – bardzo ograniczony i nie
zbliży się do wartości 0,5 % w porównaniu ze scenariuszem bazowym.
Wartość PKB w Polsce w 2010 r. wyniosła 1 bilion 415,4 mld zł (w dacie
sporządzenia uzasadnienia nie jest znana wartość PKB za 2011 r.). Szacowany spadek w
wysokości 0,5% stanowiłby kwotę około 7 mld zł. Biorąc jednak pod uwagę stopień rozwoju
rynku kapitałowego w Polsce w porównaniu do Zjednoczonego Królestwa lub Niemiec, jest
wysoce mało prawdopodobnym, aby spadek PKB był aż tak wysoki. Co więcej,
wprowadzenie tego podatku nie powinno wpłynąć na spadek PKB w Polsce w perspektywie
długoterminowej.
Należy także zaznaczyć, że według szacunków Europejskiego Komitetu Ekonomiczno
– Społecznego wprowadzenie podatku w całej UE może wygenerować wpływy w wysokości
ok. 1,5% PKB, a znaczna część tych dochodów pochodziłaby z brytyjskiego rynku

49
finansowego. Dochody z podatku transakcyjnego stosowanego na całym świecie mogłyby
wynieść ok. 1,2% światowego PKB.
Zgodnie z badaniami, które zostały przeprowadzone przez Austriacki Instytut Badań
Gospodarczych (WIFO) szacuje się, iż ilość transakcji objętych podatkiem ulegnie
zmniejszeniu o 65% przy stawce podatku wynoszącej 0,05%. Oblicza się także, że niższa
stawka podatku doprowadzi do mniejszego zredukowania liczby transakcji, a większa do
większej.
Zakładając, że podatek ten zostałby wprowadzony tylko w Wielkiej Brytanii, wpływy
z omawianego podatku wyniosłyby prawie 7% PKB tego państwa. W Niemczech, w których
po Wielkiej Brytanii jest zawieranych najwięcej transakcji finansowych, wpływy wyniosłyby
niewiele ponad 1% PKB. W przypadku Francji, gdzie zakładany przez Prezydenta Nicolas
Sarkozy wpływ do budżetu państwa z wprowadzenia tego podatku (przy zastosowaniu stawki
podatku 0,1%) wyniósłby ok. 1 mld Euro, korzyści z wprowadzenia tego podatku wyniosłyby
ok. 0,05% PKB Francji. Podatek ma zacząć obowiązywać we Francji od sierpnia 2012 roku.
W wypadku zastosowania podatku w całej UE wpływy z niego wynosiłyby ok. 1,5%
PKB. Dochody z podatku od transakcji finansowych w przypadku zastosowania go na całym
świecie wyniosłyby ok. 1,2% światowego PKB. Szacunki te nie mogą być jednak wprost
przeniesione na rynek polski. Zwłaszcza, że projekt ustawy wprowadza szerszy zakres usług
podlegających opodatkowaniu niż uczyniono to w wymienionych przykładach. Jak wskazano
w opinii Europejskiego Komitetu Ekonomiczno – Społecznego, znaczna część dochodów z
podatku transakcyjnego pochodziłaby z brytyjskiego rynku finansowego. Nie sposób jednak
porównać rynku brytyjskiego i polskiego rynku kapitałowego, tak jak PKB
Rzeczypospolitej Polskiej i Zjednoczonego Królestwa.
W wyniku badań przeprowadzonych przez Ośrodek Badań Gospodarczych i
Politycznych (CEPR) i Instytut Badań nad Ekonomią Polityczną (PERI) zredukowanie ilości
transakcji dla różnych wariantów podatku oszacowano na 25–50%. Aby umożliwić
porównanie z badaniem WIFO, zostały podane jedynie dane dotyczące obniżenia podstawy
opodatkowania o 50%. W analizach CEPR i PERI pokazano dane dla poszczególnych
rodzajów aktywów będących przedmiotem transakcji. Liczby w USD podane w badaniu
przeliczono na odsetek PKB USA.
 Akcje 0,75%

13 Według The World Federation of Exchanges wartość obrotu na London Stock Exchange w 2008 r. wyniosła
6 473 612 mln USD.
14 Według International Monetary Fund. Czynników tych nie można lekceważyć,
czego najlepszym przykładem może być choćby zachowanie inwestorów po zapowiedzi
wprowadzenia tzw. „podatku miedziowego”. Tuż po ogłoszeniu idei wprowadzenia tego
podatku cena akcji KGHM spadła o 6 proc., ostatecznie na koniec sesji cena akcji KGHM
była niższa o ponad 13,8 proc. niż wynosił kurs otwarcia.

4. Wpływ regulacji na rynek pracy
Wejście w życie nowego prawa nie wpłynie bezpośrednio na rynek pracy.

5. Konsultacje społeczne
W celu wypracowania rozwiązań podatkowych efektywnych, a jednocześnie
uwzględniających w największym możliwym zakresie oczekiwania partnerów społecznych,
przedmiotowy projekt ustawy powinien zostać poddany szerokim konsultacjom społecznym.

6. Zgodno ć z prawem Unii Europejskiej
Materia regulowana w projekcie ustawy, według oceny projektodawcy, nie jest objęta
prawem Unii Europejskiej.

7. Podsumowanie
Podsumowując, wprowadzenie podatku od usług finansowych jest celowe i nie
przyniesie negatywnych skutków o charakterze makroekonomicznym. Podatek ten stanie się
relatywnie wydajnym źródłem dochodów budżetowych, choć początkowo te dochody będą na
obiektywnie niskim poziomie. Spowoduję on także redukcję transakcji o charakterze
spekulacyjnym, co sprawi, iż obrót instrumentami finansowymi stanie się bardziej
przejrzysty.
Wprowadzenie podatku od usług finansowych wpłynie na funkcjonowanie rynku, a
także na budżet państwa. W odniesieniu do rynku finansowego przyczyni się przede
wszystkim do ograniczenia liczby transakcji finansowych o krótkim terminie (w dużej mierze
spekulacyjnych), które często są obarczone wysokim ryzykiem i brakiem przejrzystości.
Należy zauważyć, że wprowadzony projektem ustawy podatek ma bardzo szeroki zakres
opodatkowania. Obejmuje on bowiem rozległą grupę czynności dokonywane przez instytucje

15 Tzw. „noise traders”.


57
finansowe, które stanowią bardzo obszerny zbiór podmiotów. Nie jest wykluczone, iż po
pewnym czasie obowiązywania podatku nie wyniknie potrzeba ewentualnych modyfikacji w
odniesieniu do bazy podatkowej, a także stawek i innych aspektów podatku. Sytuacja ta
wynika z faktu, że w projekcie ustawy zostały zastosowane nowe na skalę europejską
rozwiązania i brak jest doświadczeń związanych z obowiązywaniem tego podatku.
Wprowadzenie podatku niesie za sobą korzyści, którymi są zmiana sposobu
postępowania sektora finansowego w kierunku funkcjonowania opartego w na podstawach
długoterminowych. Spadek obrotów dotyczących transakcji krótkoterminowych może także
skutkować obniżeniem udziału tego rodzaju operacji w działalności instytucji finansowych.
Przedstawiona sytuacja może oznaczać wzrost udziału innych rodzajów transakcji, takich jak
pośrednictwo między oszczędzającymi a kredytobiorcami. Sektor finansowy nie stanowi celu
jako takiego, jest przede wszystkim narzędziem służącym realizacji innych celów gospodarki.
Skuteczny sektor instytucji finansowych będzie kierował wszelkie oszczędności w miejsca,
gdzie będzie można je efektywnie wykorzystać na inwestycje w gospodarce realnej.


58

ROZPORZ DZENIE
MINISTRA FINANSÓW
z dnia ………….
w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od usług finansowych, wzoru
zgłoszenia rejestracyjnego, wzoru potwierdzenia zarejestrowania podmiotu jako podatnika
podatku od usług finansowych oraz wzoru zgłoszenia o zaprzestaniu wykonywania czynności
podlegających opodatkowaniu podatkiem od usług finansowych.

Na podstawie art. 10 ust. 1, 13 ust. 4 oraz art. 30 ustawy z dnia ………. r. o podatku od usług
finansowych (Dz. U. ….. poz. ….), zarządza się, co następuje:
§ 1. Określa się wzory:
1) deklaracji podatkowej dla podatku od usług finansowych (FTT-1), o której mowa w
art. 23 ustawy z dnia ………. r. o podatku od usług finansowych, zwanej dalej
„ustawą”, wraz z objaśnieniami, stanowiący załączniki nr 1 do rozporządzenia;
2) deklaracji podatkowej dla podatku od usług finansowych – płatnik (FTT-2), o której
mowa w art. 23 ustawy, wraz z objaśnieniami, stanowiący załączniki nr 2 do
rozporządzenia;
3) zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od usług finansowych, stanowiący
załącznik nr 3 do rozporządzenia;
4) potwierdzenia zarejestrowania podmiotu jako podatnika podatku od usług
finansowych (FTT-3), stanowiący załącznik nr 4 do rozporządzenia;
5) zgłoszenia o zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu
podatkiem od usług finansowych, stanowiący załącznik nr 5 do rozporządzenia.


§ 2. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ………. r.



59