Poselski projekt ustawy o postępowaniu dyscyplinarnym wobec osób wykonujących niektóre zawody prawnicze

OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Podmioty objęte ustawą
Projekt dotyczy postępowania dyscyplinarnego wobec sędziów sądów powszechnych,
prokuratorów i asesorów powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury, sędziów
sądów powszechnych i prokuratorów powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury
w stanie spoczynku, adwokatów i aplikantów adwokackich, radców prawnych i aplikantów
radcowskich, komorników sądowych, asesorów i aplikantów komorniczych, notariuszy,
asesorów notarialnych i aplikantów notarialnych. Projekt dotyczy także prokuratorów
wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury.

2. Cel wprowadzenia nowelizacji
Projekt ustawy stanowi realizację rządowego projektu reformy wymiaru sprawiedliwości,
obejmującego reformę sądów w celu zwiększenia ich efektywności oraz reformę zawodów
prawniczych, w tym zmianę modelu odpowiedzialności dyscyplinarnej przedstawicieli
zawodów prawniczych. Celem proponowanych zmian jest ujednolicenie zasad i trybu
postępowania dyscyplinarnego wobec osób wykonujących niektóre zawody prawnicze,
opierając je na zasadzie rozpatrywania spraw dyscyplinarnych przez niezawisłe sądy
dyscyplinarne w miejsce krytykowanego modelu korporacyjnego orzecznictwa
dyscyplinarnego i wprowadzenie rozwiązań dających gwarancję, że zachowania naruszające
normy etyki danego zawodu zostaną, niezależnie od interesu członka danej korporacji
zawodowej, odpowiednio do stopnia zawinienia napiętnowane.

3. Wpływ na funkcjonowanie rynku pracy
Wprowadzenie w życie przedmiotowej regulacji nie wpłynie na budżety jednostek samorządu
terytorialnego, rynek pracy, konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na
funkcjonowanie przedsiębiorstw, sytuację i rozwój regionalny.

4. Skutki finansowe
Wejście w życie projektowanych regulacji spowoduje skutki finansowe dla budżetu państwa.
Będą one musiały zostać zabezpieczone w budżecie państwa na rok 2014 i lata następne.
Skutki te wynikną z konieczności wzmocnienia kadrowego oraz technicznego sądów
apelacyjnych, w sposób umożliwiający funkcjonowanie zastępców Rzecznika
Dyscyplinarnego oraz sprawne rozpatrywanie spraw dyscyplinarnych, co w konsekwencji
rzutuje na przyjęty termin wejścia w życie ustawy (6 miesięcy od daty ogłoszenia). Trudno
jest przy tym właściwie ocenić rzeczywistą liczbę spraw, w których będą podjęte czynności
dyscyplinarne, gdyż w tym zakresie nie prowadzi się kompleksowej sprawozdawczości,
dotyczącej wszystkich zawodów prawniczych objętych projektem. Można zatem jedynie
określić ich zakładaną wysokość. Hipotetycznie zakłada się, że docelowo w ciągu roku liczba
spraw może osiągnąć około pięciuset.
Biorąc powyższe zastrzeżenia pod uwagę i zasadnicze założenia projektu, należy stwierdzić,
że wejście zakładanych regulacji w życie spowoduje wymienione niżej skutki finansowe dla
budżetu państwa w części 15 „Sądy powszechne” oraz w części 37 „Sprawiedliwość” –
konieczność zabezpieczenia około 90 etatów urzędniczych, 30 etatów orzeczniczych sędziów
sądu apelacyjnego oraz 12 etatów prokuratorskich przełoży się na wydatki:
a) w części 15 „Sądy powszechne” na poziomie kwoty 9 753 960 zł,
b) w części 37 „Sprawiedliwość” na poziomie kwoty 2 570 550 zł.

Wyliczenie skutków projektowanej regulacji:
Część 37 „Sprawiedliwość” – 2 570 550 zł
Wydatki na wynagrodzenia dla Rzecznika Dyscyplinarnego oraz 11 zastępców Rzecznika
Dyscyplinarnego – zostały przyjęte na podstawie wynagrodzenia prokuratora prokuratury
apelacyjnej:
- wynagrodzenie wraz z dodatkiem dla Rzecznika Dyscyplinarnego = 9 000 zł (średnie
wynagrodzenie prokuratora prokuratury apelacyjnej) + 90% dodatku od kwoty bazowej
(dodatek funkcyjny) = 9 000 zł + 8 100 zł = 17 100 zł x 13 miesięcy (12 miesięcy
+ dodatkowe wynagrodzenie roczne) = 222 300 zł,
- wynagrodzenie wraz z dodatkiem dla zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego = 9 000 zł
(średnie wynagrodzenie prokuratora prokuratury apelacyjnej) + 75% dodatku od kwoty
bazowej (dodatek funkcyjny) x 11 zastępców Rzecznika Dyscyplinarnego) = (9 000 zł + 6
750 zł) x 11 = 173 250 zł x 13 miesięcy (12 miesięcy + dodatkowe wynagrodzenie roczne)=
2 252 250 zł,
- wydatki związane z utworzeniem stanowisk pracy dla 12 dodatkowych etatów:
12 x 8 000 zł (koszt utworzenia jednego stanowiska pracy) = 96 000 zł.

Część 15 „Sądy Powszechne” – 9 735 960 zł
1. Wydatki na wynagrodzenia dla 60 dodatkowych etatów urzędniczych – 3 402 660 zł:
-
60 etatów urzędniczych (obsada 11 wydziałów w sądach apelacyjnych)
x 3 747 zł (przeciętne wynagrodzenie miesięczne urzędnika) x 13 (12 miesięcy + dodatkowe
wynagrodzenie roczne) = 2 922 660 zł,
- wydatki związane z utworzeniem stanowisk pracy dla 60 dodatkowych etatów urzędniczych
– 480 000 zł, 60 x 8 000 zł (koszt utworzenia jednego stanowiska pracy) = 480 000 zł.
2. Wydatki na wynagrodzenia dla 30 dodatkowych etatów urzędniczych do obsługi zastępców
Rzecznika Dyscyplinarnego – 1 701 330 zł:
- 30 etatów urzędniczych (obsługa administracyjna zastępców Rzecznika Dyscyplinarnego) x
3 747 zł (przeciętne wynagrodzenie miesięczne urzędnika) x 13 (12 miesięcy + dodatkowe
wynagrodzenie roczne) = 1 461 330 zł,
- wydatki związane z utworzeniem stanowisk pracy dla 30 dodatkowych etatów urzędniczych
– 240 000 zł, 30 x 8 000 zł (koszt utworzenia jednego stanowiska pracy) = 240 000 zł.
3. Wydatki na wynagrodzenia dla 30 dodatkowych etatów orzeczniczych – 3 881 820 zł:
- 30 etatów orzeczniczych (obsada 11 wydziałów w sądach apelacyjnych) x 9 338 zł
(przeciętne wynagrodzenie miesięczne sędziego sądu apelacyjnego) x 13 (12 miesięcy +
dodatkowe wynagrodzenie roczne) = 3 641 820 zł,
- wydatki związane z utworzeniem stanowisk pracy dla 30 dodatkowych etatów
orzeczniczych – 240 000 zł, 30 x 8 000 zł (koszt utworzenia jednego stanowiska pracy) = 240
000 zł.
4. Wydatki na dodatki do wynagrodzeń dla przewodniczącego wydziału oraz 11 zastępców
wydziałów – 750 149,40 zł:
2 997,60 zł (jeden dodatek dla przewodniczącego wydziału 80% kwoty bazowej) x 11
wydziałów dyscyplinarnych w apelacjach x 13 (12 miesięcy oraz dodatkowe wynagrodzenie
roczne) = 428 656,80 zł,
2 248 zł (jeden dodatek dla zastępcy przewodniczącego wydziału 60% kwoty bazowej) x 11
wydziałów dyscyplinarnych w apelacjach x 13 (12 miesięcy oraz dodatkowe wynagrodzenie
roczne) = 321 492,60 zł.

5. Opinia o zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej
Proponowane zmiany nie są sprzeczne z prawem Unii Europejskiej.

Warszawa, 15 lutego 2013 r.
BAS-WAPEiM-322/13


Pani Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna dotycząca zgodności z prawem Unii Europejskiej
poselskiego projektu ustawy o postępowaniu dyscyplinarnym wobec osób
wykonujących niektóre zawody prawnicze (przedstawiciel wnioskodawców:
poseł Beata Kempa)


Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992
roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2012 r., poz. 32 i 819)
sporządza się następującą opinię:



I.
Przedmiot projektu ustawy
Przedmiotem opiniowanego projektu ustawy jest określenie zasad i trybu
postepowania dyscyplinarnego oraz wykonywania kar dyscyplinarnych wobec:
sędziów sądów powszechnych, prokuratorów i asesorów powszechnych
jednostek organizacyjnych prokuratury, sędziów sądów powszechnych i
prokuratorów powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury w stanie
spoczynku, adwokatów i aplikantów adwokackich, radców prawnych i
aplikantów radcowskich, komorników sądowych, asesorów i aplikantów
komorniczych, notariuszy, asesorów i aplikantów notarialnych. W projekcie
proponuje się również nowelizację następujących ustaw: ustawy z dnia 26 maja
1982 r. – Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1188, ze zm.),
ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 10, poz.
65, ze zm.), ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz. U. z 2011 r.
Nr 270, poz. 1599, ze zm.), ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie
(Dz. U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158, ze zm.), ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o
komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376, ze zm.),
ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U.
Nr 98, poz. 1070, ze zm.), ustawy z dnia 17 czerwca 2011 r. o Krajowej Radzie
Sądownictwa (Dz. U. Nr 126, poz. 714, ze zm.).
Projektodawcy, pośród różnych aspektów związanych z postępowaniem
dyscyplinarnym uregulowanych w projekcie ustawy, określili także zasady
dotyczące postępowań dyscyplinarnych prowadzonych przeciwko adwokatom
oraz radcom prawnym, którzy świadczą pomoc prawną w państwie Unii
Europejskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o
Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze
Gospodarczym (EOG).
Projektowana ustawa ma wejść w życie po upływie 6 miesięcy od dnia
ogłoszenia. W projekcie określono szczegółowe zasady stosowania
proponowanej ustawy do spraw dyscyplinarnych prowadzonych przed dniem jej
wejścia w życie (projektowane art. 41 oraz 42).

II.
Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
ustawy
Zasady dotyczące działalności zawodowej wykonywanej przez prawnika
w formie świadczenia usług w państwie członkowskim innym niż państwo
członkowskie, w którym uzyskał kwalifikacje zawodowe zostały określone w
dyrektywie Rady z dnia 22 marca 1977 r. mającej na celu ułatwienie
skutecznego korzystania przez prawników ze swobody świadczenia usług
(77/249/EWG, Dz. Urz. L 78 z 26.3.1977 r., str. 17—18, ze zm., polskie
wydanie specjalne: rozdz. 6, tom 1, str. 52-53), zwanej dalej dyrektywą
77/249/EWG.
W prawie UE uregulowano również wybrane aspekty stałego
wykonywania zawodu prawnika pracującego na własny rachunek lub jako
pracownik najemny w państwie członkowskim innym niż państwo uzyskania
kwalifikacji zawodowych, w tym zasady dotyczące postępowania
dyscyplinarnego w odniesieniu do tych prawników. Przepisy dotyczące tej
materii zawarte są w dyrektywie 98/5/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z
dnia 16 lutego 1998 r. mającej na celu ułatwienie stałego wykonywania zawodu
prawnika w państwie członkowskim innym niż państwo uzyskania kwalifikacji
(Dz. Urz. L 77 z 14.3.1998 r., str. 36 – 43, ze zm., polskie wydanie specjalne:
rozdz. 6, tom 3, str. 83-90), zwanej dalej dyrektywą 98/5/WE.
W art. 1 ust. 2 dyrektywy 77/249/EWG wskazano enumeratywnie
kategorie prawników, do których stosuje się postanowienia tej dyrektywy.
Wśród nich wymienieni zostali adwokaci oraz radcy prawni. Zgodnie z art. 4
ust. 1 i 2 tejże dyrektywy czynności związane z reprezentowaniem lub obroną
klienta w postepowaniu przed sądem lub przed organami władzy państwowej
winny być wykonywane w każdym przyjmującym państwie członkowskim na
warunkach określonych dla prawników prowadzących działalność zawodową w
tym państwie, a prawnik wykonujący takie czynności przestrzega zasad
regulaminu zawodowego tego państwa bez uszczerbku dla obowiązków, jakie
na nim spoczywają w państwie członkowskim pochodzenia. Artykuł 7 ust. 2
dyrektywy 77/249/EWG stanowi, że w razie niepodporządkowania się

2