Rządowy projekt ustawy o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

świadczy o tym, że na poziomie unijnym uznano szczególną sytuację tych osób uzasadniającą
ich szczególne traktowanie.
c) na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie
przedsiębiorstw
Proponowana regulacja wprowadza nowe obowiązki dla podmiotów (w tym pracodawców)
powierzających wykonywanie pracy obywatelom państw trzecich, obligując ich do

gromadzenia przed rozpoczęciem zatrudnienia przez obywateli państw trzecich dokumentu
uprawniającego cudzoziemca do pobytu oraz przechowywania kopii tych dokumentów przez
cały okres zatrudnienia, a także obowiązku powiadamiania właściwych organów
o rozpoczęciu zatrudnienia cudzoziemca.
Z uwagi na wykorzystanie istniejącego obowiązku zgłaszania zatrudnionych do
ubezpieczenia społecznego, obowiązki wynikające z implementacji dyrektywy 2009/52 nie
spowodują znaczącego obciążenia finansowego dla pracodawców. Wymagać będą jednak
zapoznania się z informacją nt. obowiązujących wzorów dokumentów pobytowych.
Proponowana regulacja nie będzie miała wpływu na funkcjonowanie rynku i nie będzie
zakłócać mechanizmów konkurencji. Przedmiotu regulacji nie stanowią bowiem kwestie
konkurencji, monopolizacji, prywatyzacji, itp. Regulacje nie zmieniają także istoty
funkcjonowania gospodarki oraz zadań i roli przedsiębiorców.
Jednocześnie, w przypadku naruszenia przez przedsiębiorcę zakazu wprowadzonego
proponowaną regulacją, zastosowana sankcja w postaci wykluczenia z postępowań
o zamówienia publiczne, czy konieczności zwrotu środków publicznych, a nawet czasowego
wstrzymania działalności, może mieć niekorzystny wpływ na możliwość funkcjonowania
tego przedsiębiorcy.
d) na
sytuację i rozwój regionalny
Proponowana regulacja nie będzie miała wpływu na sytuację i rozwój regionalny.

V. 3. Wyniki przeprowadzonych konsultacji
Niezależnie od stosunkowo niewielkiej skali imigracji do Rzeczypospolitej Polskiej, napływ
cudzoziemców na rynek pracy budzi emocje w opinii publicznej, wśród pracodawców oraz
związków zawodowych. Już obecnie jednak część imigrantów przebywa w Rzeczypospolitej
36 
 
Polskiej nielegalnie, a udział imigrantów w szarej strefie jest bezsporny. Podczas jednego
z posiedzeń Naczelnej Rady Zatrudnienia, przy okazji dyskusji nad przyszłością polskiej
polityki w zakresie imigracji zarobkowych, przedstawiciele partnerów społecznych zgodnie
stwierdzili, że potrzebny jest klarowny sygnał polityki państwa w kwestii zwalczania
nielegalnej pracy i ograniczania szarej strefy.
Projekt ustawy został zamieszczony na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki
Społecznej oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej,
zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.). Do projektu ustawy nie wpłynęły
żadne zgłoszenia w trybie wyżej wymienionej ustawy.
Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego w dniu 25 sierpnia 2011 r. pozytywnie
zaopiniowała projekt ustawy.
Projekt ustawy został także skierowany do konsultacji społecznych z tymi samymi
partnerami, z którymi konsultowano projekt założeń projektu ustawy. Konsultacjami tymi
objęci zostali:  
1) NSZZ „Solidarność”;
2) Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych;
3) Business Centre Club – Związek Pracodawców;
4) Krajowa Izba Gospodarcza;
5) Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”;
6) Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej;
7) Związek Rzemiosła Polskiego;
8) Forum Związków Zawodowych;
9) Państwowa Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości;
10) Stowarzyszenie Agencji Zatrudnienia;
11) Krajowa Rada Izb Rolniczych;
12) Federacja Branżowych Związków Producentów Rolnych;
13) Krajowy Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych;
14) Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych „Solidarność”;
37 
 
15) Związek Zawodowy Pracowników Rolnictwa w Rzeczypospolitej Polskiej;
16) Związek Zawodowy Rolnictwa „Samoobrona”;
17) Związek Sadowników Rzeczypospolitej Polskiej.
Uwagi do projektu ustawy przekazały: Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych
(OPZZ), Krajowa Izba Gospodarcza (KIG), Business Centre Club – Związek Pracodawców
(BCC) oraz Pracodawcy RP.
NSZZ „Solidarność” przekazała informację o braku uwag do przekazanego projektu ustawy.
OPZZ zgłosiło wątpliwość dotyczącą wprowadzenia do Kodeksu karnego w nowym art. 264b
pojęcia „uporczywie”. Wskazało na niepewność, czy uporczywie oznacza jednorazowe,
dwukrotne, siedmiokrotne, czy inne zatrudnienie i zasugerowało wykreślenie z przepisu tego
słowa. Biorąc pod uwagę brzmienie art. 9 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2009/52, które wyraźnie
wskazuje na „uporczywe ponawianie” naruszenia zakazu zatrudniania nielegalnie
przebywających obywateli państw trzecich jako przesłanki wyższego poziomu
odpowiedzialności sprawcy czynu, sugestia wykreślenia słowa „uporczywie” nie została
uwzględniona w projekcie ustawy. Oceny zaistnienia przesłanki uporczywości dokona
każdorazowo sąd na podstawie całokształtu okoliczności ujawnionych w postępowaniu
w danej sprawie.
KIG pozytywnie ocenił propozycję sposobu wdrożenia dyrektywy 2009/52 w przedkładanej
ustawie. Zaproponował jednak dwie zmiany dotyczące projektowanego art. 8 ust. 2 (dot.
odpowiedzialności wykonawcy): 1) zamianę słowa „oraz” na „lub” w odniesieniu do
przesłanek dopełnienia należytej staranności oraz 2) uzupełnienie przepisu w części
dotyczącej sprawdzenia wykonania obowiązku zgłoszenia cudzoziemców do ubezpieczeń
społecznych poprzez doprecyzowanie: „przez uzyskanie odpowiedniego oświadczenia”.
Propozycje te nie zostały uwzględnione z następujących powodów:
– uwaga 1) ze względu na zgodność proponowanego przepisu z brzmieniem przyjętych przez
Radę Ministrów założeń (pkt 3.10), które przewidują łączność obu przesłanek,
– uwaga 2) proponowane brzmienie narzucałoby wykonawcom sposób sprawdzenia
wykonania obowiązku przez podwykonawcę. Wydaje się jednak istotne pozostawienie tu
większej swobody wykonawcom.
BCC poparło projekt ustawy i wdrożenie dyrektywy 2009/52 niezależnie od wskazania kilku
wątpliwości. Zaproponowało, w celu wzmocnienia sankcji, rozważenie orzekania łącznego
38 
 
zastosowania kary pozbawienia dostępu do pomocy publicznej i zwrotu przyznanej pomocy.
Należy wskazać, że projektowana ustawa w art. 5 i 15 nie wyklucza możliwości łącznego
orzeczenia ww. sankcji. Za niesłuszny BCC uznało przepis zobowiązujący wykonawcę do
poniesienia kosztów wydalenia cudzoziemca; wynika to jednak z konieczności
odpowiedniego wdrożenia art. 8 ust. 1 lit. a) w zw. z art. 5 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2009/52.
Pracodawcy RP wskazują na jednakowe traktowanie w projekcie ustawy wszystkich
pracodawców, włączając nawet te „osoby fizyczne, które stały się pracodawcami niejako
„przy okazji” zatrudniania cudzoziemca (np. rolnicy, osoby korzystające z pracy
cudzoziemców w celu sprawowania opieki nad dziećmi lub wykonania prostych remontów)”
i wnioskują o zróżnicowanie i łagodniejsze potraktowanie tych osób. Zwrócić należy jednak
uwagę, że polskie przepisy prawa pracy nie różnicują pracodawców ze względu na cel
zatrudnienia, niezależnie, czy zatrudnienie to dotyczy Polaka, czy cudzoziemca. W myśl art. 3
Kodeksu pracy pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości
prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Zastrzeżenia budzą
także przepisy dotyczące przewidzianego w projekcie ustawy wysokości domniemanego
wynagrodzenia (projektowany art. 6 ust. 4). Należy wyjaśnić, że dyrektywa przewiduje
domniemanie istnienie stosunku pracy przez okres co najmniej trzech miesięcy. Wskazany
przepis przewiduje takie rozwiązanie w celu zapewnienia ułatwień w dochodzeniu zaległych
roszczeń w przypadku powierzenia wykonywania pracy obywatelowi państwa trzeciego na
podstawie umowy cywilnoprawnej. W przypadku umowy cywilnoprawnej, np. umowy
o dzieło, która jest umową rezultatu, nie jest możliwe określenie miesięcznego
wynagrodzenia. Proponowany przepis konsumuje zatem cel dyrektywy, uwzględniając
jednocześnie specyfikę umów cywilnoprawnych. Należy podkreślić, że strony będą miały
zawsze bowiem możliwość wykazania innej uzgodnionej wysokości wynagrodzenia.

39 
 


Wstępna opinia o zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej
Według wstępnej opinii organu wnioskującego, proponowane regulacje nie są sprzeczne
z prawem Unii Europejskiej, stanowiąc jego implementację w zakresie przepisów dyrektywy
Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/52/WE z dnia 18 czerwca 2009 r. przewidującej
minimalne normy w odniesieniu do kar i środków stosowanych wobec pracodawców
zatrudniających nielegalnie przebywających obywateli krajów trzecich (Dz. Urz. UE L 168
z 30.06.2009, s. 24 – 32).
Ministerstwo Spraw Zagranicznych stwierdziło zgodność z prawem Unii Europejskiej
projektu ustawy o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym
wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Informacja o przedstawieniu projektu dokumentu rządowego zgodnie z § 12a uchwały Nr 49
Rady Ministrów z dnia 19 marca 2002 r.
Regulamin pracy Rady Ministrów

Projekt ustawy nie podlega przedstawieniu właściwym instytucjom i organom Unii
Europejskiej lub Europejskiemu Bankowi Centralnemu w celu uzyskania opinii, dokonania
konsultacji albo uzgodnienia, w przypadkach określonych w obowiązujących na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej przepisach Unii Europejskiej zgodnie z § 12a uchwały Nr 49 Rady
Ministrów z dnia 19 marca 2002 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów (M. P. Nr 13,
poz. 221, z późn. zm.).


40