Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych

Uzupełnieniem monitoringu w izbach izolacyjnych jest obowiązek dokonywania przez
pracowników zakładu kontroli tych pomieszczeń nie rzadziej niż co 15 minut. Przyjęcie tego
rozwiązania wynika z działania zabezpieczającego zdrowie i życie nieletniego, wobec którego
zastosowano ten rodzaj środka przymusu bezpośredniego. Niewątpliwie kontrola
pomieszczeń w połączeniu z ich monitoringiem pozwolą na ograniczanie prób samobójczych
i samookaleczeń nieletnich umieszczonych w tych izbach oraz umożliwią skuteczniejszą
pomoc w takich wypadkach.
W projekcie precyzyjnie wskazano szczegółowe warunki, dotyczące środków
w postaci założenia pasa obezwładniającego i kaftana bezpieczeństwa. Przepis ustawy opisuje
łącznie dwa środki – założenie pasa obezwładniającego i kaftana bezpieczeństwa. Praktyczne
użycie tych środków jednak znacznie się różni i konieczne było wyraźne ich rozróżnienie.
Wynikiem nowej regulacji będzie bezpieczniejsze używanie tych środków wobec nieletniego.
Przy zastosowaniu środków w postaci założenia pasa obezwładniającego czy kaftana
bezpieczeństwa, wskazano na obowiązek kontroli lekarskiej lub pielęgniarskiej, zarówno
podczas stosowania środka, jak i po jego zakończeniu. Tego typu środki przymusu mogą
bowiem stanowić zagrożenia dla życia nieletniego i konieczne jest zapewnienie bezpiecznego
ich stosowania.
W projekcie precyzyjnie określono maksymalny czas stosowania środków, w postaci
założenia pasa obezwładniającego i kaftana bezpieczeństwa, na 8 godzin. Wcześniejsze
regulacje umożliwiały stosowanie wskazanego środka teoretycznie przez czas nieokreślony.
W celu zagwarantowania jego bezpiecznego użycia należało określić czas maksymalny.
Zaproponowany okres 8 godzin winien wystarczyć na wyciszenie wychowanka lub podjęcie
decyzji o np. włączeniu środków farmakologicznych przez lekarza.
Zgodnie z projektowanymi przepisami na pracownika, który podjął decyzję
o zastosowaniu środka przymusu bezpośredniego nałożony został obowiązek
dokumentowania protokołem zdarzeń powodujących konieczność użycia środka przymusu,
ich przebiegu, okoliczności użycia środka przymusu, stanu zdrowia nieletniego, wobec
którego zastosowano środek przymusu. Protokół taki, potwierdzony podpisami pracowników
obecnych przy zdarzeniu, pozwala na dokonanie oceny prawidłowości zastosowania środka
przymusu, co stanowi element kontroli nad stosowaniem tych środków.
W przepisie określającym zawartość rejestru stosowanych wobec nieletnich środków
przymusu bezpośredniego określono podstawowe dane, które winien zawierać protokół
dotyczący zastosowania środka przymusu bezpośredniego. Z uwagi na konieczność ścisłego
przestrzegania praw nieletnich, wszelka dokumentacja dotycząca stosowania tych środków
6

winna być precyzyjna i zawierać informacje, w oparciu o które możliwe będzie ustalenie, czy
np. czas stosowania środka przymusu zgodny był z obowiązującymi przepisami.
Wyraźnie wskazano na konieczność odnotowywania w rejestrze przypadków
zastosowania środków przymusu bezpośredniego oraz czasu stosowania tych środków.
Podkreślić należy, że ujęcie w projekcie tych właśnie rozwiązań jest przejawem dążenia do
jak najlepszej ochrony praw nieletnich przebywających w zakładach poprawczych,
schroniskach dla nieletnich i młodzieżowych ośrodkach wychowawczych.
Mając na uwadze okoliczność, że nie we wszystkich placówkach, w których
dopuszcza się stosowanie środków przymusu bezpośredniego, zatrudnieni są etatowi
pracownicy medyczni (ratownik medyczny, pielęgniarka, lekarz), należy przyjąć, że
powiadomienie tych pracowników przewidziane niniejszym rozporządzeniem polegać może
również na zawiadomieniu służb medycznych, z którymi zawarta została umowa o obsługę
medyczną placówki, a w przypadkach powstania zagrożenia dla zdrowia lub życia osoby
zawiadamiane będzie i wzywane pogotowie ratunkowe.
Zwrócić należy uwagę na to, że w przepisie § 14 doprecyzowano czas na
zawiadomienie organów o zastosowaniu środka przymusu bezpośredniego (24 godziny).
Dysponując takimi środkami komunikacji jak telefony komórkowe, faksy, poczta
elektroniczna, krótki czas przesyłania informacji umożliwia skuteczną kontrolę nad
stosowaniem środków przymusu bezpośredniego.
Odnośnie do trybu procedowania w przypadku wniesienia przez nieletniego skargi,
przyjęto, że skargę składa się do dyrektora placówki, który ma obowiązek jej niezwłocznego
przedstawienia sędziemu sprawującemu nadzór nad zakładem lub ośrodkiem. W związku ze
złożoną skargą sędzia ma obowiązek podjęcia czynności wyjaśniających i kontrolujących
zasadność i prawidłowość użycia tych środków w zakresie wynikającym z nadzoru nad
sposobem wykonywania orzeczeń. Zakres tych czynności określony został w art. 77 ustawy
o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia
16 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowego sposobu, zakresu i trybu sprawowania nadzoru
nad wykonywaniem orzeczeń w sprawach nieletnich (Dz. U. Nr 107, poz. 894).
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.

Projekt rozporządzenia zostanie udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej
z chwilą jego przekazania do uzgodnień z członkami Rady Ministrów.


7


OCENA SKUTKÓW REGULACJI (OSR)
1. Podmioty, na które oddziałuje projektowana regulacja
Projektowana regulacja obejmuje swoim zakresem nieletnich oraz w odniesieniu do
zasad funkcjonowania regulowanych tą ustawą instytucji: sądy, sędziów, pracowników
zakładów poprawczych, schronisk dla nieletnich oraz młodzieżowych ośrodków
wychowawczych.
2. Zakres konsultacji społecznych
Projekt zostanie przedstawiony do zaopiniowania Rzecznikowi Praw Dziecka,
związkom zawodowym działającym na terenie zakładów poprawczych i schronisk dla
nieletnich, MOW oraz Stowarzyszeniu Sędziów Sądów Rodzinnych. Projekt konsultowany
będzie również z dyrektorami zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich.
3. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym na budżet państwa i budżety
jednostek samorządu terytorialnego
Projektowana regulacja nie będzie miała wpływu na sektor finansów publicznych,
ponieważ przyjęte rozwiązania zachowują niemal dotychczasowy stan w zakresie realizacji
zadań.
4. Wpływ regulacji na rynek pracy, konkurencyjno ć gospodarki i przedsiębiorczo ć,
w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw oraz na sytuację i rozwój regionalny
Regulacje zaproponowane w projekcie nie będą miały wpływu na konkurencyjność
gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw oraz na sytuację
i rozwój regionalny.






44-01-aa
8