Poselski projekt ustawy o zakazie zapłodnienia pozaustrojowego i manipulacji ludzką informacją genetyczną

1. Ciało ludzkie oraz odłączone części ciała ludzkiego nie mogą być
przedmiotem praw majątkowych, ani źródłem korzyści majątkowej.
2. Umowy, których celem jest nadanie wartości majątkowej ciału
ludzkiemu lub jego odłączonym częściom są nieważne.


ROZDZIAŁ II
OCHRONA INFORMACJI GENETYCZNEJ
Art. 8
Zakazane są wszelkie ingerencje w genom ludzki powodujące jego dziedziczne
zmiany.

Art. 9
Zakazane jest tworzenie chimer i hybryd.

Art. 10
Zakazane jest klonowanie człowieka.

Art.11
1. Ingerencja mająca na celu dokonanie zmiany w genomie ludzkim, która
nie powoduje jego dziedzicznej zmiany, jest dopuszczalna wyłącznie w
celach leczniczych dotyczących człowieka, którego genom jest
przedmiotem ingerencji.
2. Zakaz określony w ust. 1 nie ma zastosowania do części ciała
odłączonych od organizmu żywego człowieka, z zastrzeżeniem art. 12.
3. Na dokonanie ingerencji określonej w ust. 1 konieczne jest uzyskanie
zgody Prezesa Urzędu ds. Biomedycyny, a w przypadku gdy ingerencja
ma charakter eksperymentu medycznego, konieczne jest uzyskanie także
pozytywnej opinii właściwej komisji bioetycznej w trybie określonym w
4 
 
art. 29 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza
dentysty (Dz.U.2011.277.1634 j.t. z późn. zm.).

Art. 12
1. Dokonywanie ingerencji w genom gamety żeńskiej lub męskiej
dopuszczalne jest jedynie wtedy, gdy ma na celu badania naukowe.
2. Gamety, w których dokonano zmiany genomu w związku z realizacją
badań naukowych, nie mogą być wykorzystywane w celach
prokreacyjnych, a po zakończeniu tych badań są niszczone.
3. Na dokonanie ingerencji określonej w ust. 1 konieczne jest uzyskanie
zgody Prezesa Urzędu d.s. Biomedycyny, a w przypadku, gdy
ingerencja ta ma charakter eksperymentu także pozytywnej opinii
właściwej komisji bioetycznej w trybie określonym w ustawie z dnia 5
grudnia 1996 r. o
zawodach lekarza i
lekarza dentysty
(Dz.U.2011.277.1634 j.t. z późn. zm.).

Art. 13
1. Zakazane są wszelkie praktyki eugeniczne.
2. Nikt nie ponosi odpowiedzialności cywilnej za urodzenie, pochodzenie
lub charakterystykę genetyczną człowieka.
3. Nieważne są zobowiązania przeciwne.

Art. 14
1. Każdy ma prawo do poznania informacji genetycznej uzyskanej z jego
ciała.
2. Każdy ma prawo do wyrażenia i cofnięcia zgody na przechowywanie i
wykorzystanie odłączonych części jego ciała, w szczególności
pobranych do badań genetycznych.
3. Nieważne są zobowiązania przeciwne.
5 
 
 
Art. 15
1. Nikt nie może być zobowiązany do uczestnictwa w badaniach
genetycznych lub do wyrażenia zgody na badania genetyczne osób
pozostających pod jego pieczą albo do ujawnienia wyników tych badań.
2. Badania genetyczne są dopuszczalne w celach leczniczych i tylko w
interesie tego, na kim te badania są przeprowadzane.
3. Badania genetyczne można przeprowadzić w celach naukowych po
uzyskaniu zgody Prezesa Urzędu d.s. Biomedycyny, a w przypadku, gdy
badania mają charakter eksperymentu także pozytywnej opinii
właściwej komisji bioetycznej w trybie określonym w ustawie z dnia 5
grudnia 1996 r. o
zawodach lekarza i
lekarza dentysty
(Dz.U.2011.277.1634 j.t. z późn. zm.).
4. Badania genetyczne można przeprowadzić także w innym ustawowo
określonym celu, jeżeli ustawa reguluje tryb i zasady przeprowadzenia
tych badań.
5. Badania genetyczne można przeprowadzić na embrionie oraz innych
osobach niezdolnych do wyrażenia zgody wtedy, gdy nie są związane z
jakimkolwiek ryzykiem dla dóbr osobistych badanego.
6. Badania genetyczne może przeprowadzić wyłącznie uprawniony lekarz.
7. Tylko uprawniony lekarz może prowadzić poradnictwo genetyczne.
8. Badania genetyczne i poradnictwo genetyczne prowadzi się
w wyspecjalizowanych jednostkach działających na podstawie ustawy z
ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej
(Dz.U.2011.112.654 ze zm.)
9. które uzyskały zezwolenie Prezesa Urzędu ds. Biomedycyny.
10. Listę jednostek upoważnionych oraz listę wydanych zezwoleń wraz z
wyszczególnieniem czynności, na które zostały wydane publikuje się w
Centralnym Rejestrze Biomedycznym.
6 
 
11. Zezwolenie na prowadzenie badań genetycznych i poradnictwa
genetycznego może uzyskać zakład opieki zdrowotnej, który:
1) zatrudnia odpowiednią liczbę uprawnionych lekarzy,
2) posiada zaplecze techniczne gwarantujące bezpieczeństwo
zdrowotne osobom poddanym badaniom,
3) posiada procedury ochrony odłączonych części ciała ludzkiego oraz
pozyskanej informacji genetycznej.
12. Minister właściwy do spraw zdrowia określi w drodze rozporządzenia,
po uzyskaniu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej, warunki uzyskania
zezwolenia, uwzględniając:
1) kwalifikacje lekarza uprawnionego do prowadzenia badań
genetycznych oraz poradnictwa genetycznego, mając na uwadze
konieczność posiadania niezbędnej wiedzy z zakresu genetyki lub
dziedzin pokrewnych,
2) szczegółowe wymagania, jakie musi spełnić zakład opieki
zdrowotnej, by uzyskać zezwolenie na prowadzenie badań
genetycznych oraz poradnictwa genetycznego, mając na uwadze
warunki sanitarne oraz procedury ochrony informacji genetycznej,
a także szczególne procedury ochrony embrionów i innych osób
niezdolnych do wyrażenia zgody na badania.

Art. 16
1. Tworzy się Centralny Rejestr Biomedyczny.
2. Centralny Rejestr Biomedyczny gromadzi informacje dotyczące
embrionów, gamet, poważnych przypadków reakcji szkodliwych dla
zdrowia oraz poważnych przypadków szkodliwości dla zdrowia
związanych z użyciem gamet, a także inne informacje określone w
ustawie.
7 
 
3. Centralny Rejestr Biomedyczny jest prowadzony przez Prezesa Urzędu
d.s. Biomedycyny.
4. Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z Ministrem
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres
gromadzonych w Rejestrze informacji, sposób jego prowadzenia oraz
udostępniania tych informacji, mając na względzie możliwość
prowadzenia Rejestru w formie elektronicznej, aktualny stan wiedzy
medycznej, zagrożenia dla życia i zdrowia ludzkiego związane z
kriokonserwacją embrionów i gamet, a także treść prawa Unii
Europejskiej.

ROZDZIAŁ III
WARUNKI OBROTU GAMETAMI

Art. 17
1. Obrót gametami jest dopuszczalny na zasadach określonych w ustawie.
2. Nie jest dopuszczalne pobieranie lub wykorzystywanie do celów
prokreacyjnych gamet pochodzących od osób nieżyjących.

Art. 18
1. Obrót gametami, w szczególności pobieranie, przechowywanie,
kriokonserwowanie, testowanie, sterylizowanie, przeszczepianie i
udostępnianie gamet w celu zastosowania u ludzi, jest dopuszczalny
tylko w wyspecjalizowanych jednostkach działających na podstawie
ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej
(Dz.U.2011.112.654 ze zm.).
2. które uzyskały zezwolenie Prezesa Urzędu ds. Biomedycyny na
określone czynności obrotu gametami.
8