Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz ustawy o związkach zawodowych

Na mocy art. 113 Kodeksu pracy, dyskryminacja przedstawiciela pracowników
wyłonionego w trybie przyjętym u danego pracodawcy jest niedopuszczalna,
a
osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania
w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne
wynagrodzenie za pracę (art. 183d).
W konsekwencji, przedstawiciel pracowników wyłoniony w trybie przyjętym
u danego pracodawcy korzysta ze skutecznej ochrony prawnej przeciwko wszelkim
aktom krzywdzącym ze strony pracodawcy. Oznacza to ustawowe zapewnienie tej
grupie osób ochrony prawnej wymaganej przepisami Konwencji nr 135
Międzynarodowej Organizacji Pracy.
Zdaniem Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych projekt realizuje
jedynie cel dotyczący poprawienia sytuacji pracodawców, pogarszając przy tym
uprawnienia pracownika. Za takie regulacje OPZZ uznaje m.in. regulacje dotyczące
zmian w zakresie długości dopuszczalnych okresów rozliczeniowych czasu pracy
oraz zasad ich przedłużania do 12 miesięcy, a także regulacje dotyczące ruchomego
czasu pracy. Należy wyjaśnić, że projektowane rozwiązania w dostatecznym stopniu
zabezpieczają interesy pracowników przed nadużywaniem ze strony pracodawców
nowych rozwiązań prawnych – poprzez ustawowy wymóg współdziałania
pracodawcy z reprezentacją załogi, polegający na konieczności uzgodnienia z nią
wydłużenia okresu rozliczeniowego czasu pracy do 12 miesięcy lub stosowania
ruchomego czasu pracy. Dodatkowo obowiązek przekazywania kopii porozumienia
w sprawie przedłużenia okresu rozliczeniowego czasu pracy do 12 miesięcy
właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy umożliwi organom kontrolnym
bieżący nadzór nad warunkami pracy w zakładzie pracy. Odnośnie do postulatu, aby
wydłużanie okresu rozliczeniowego czasu pracy mogło następować tylko w drodze
ponadzakładowych lub zakładowych układów zbiorowych pracy, należy wyjaśnić, że
takie rozwiązanie uniemożliwiłoby wydłużanie okresu rozliczeniowego
maksymalnie do 12 miesięcy u pracodawców, u których nie działają związki
zawodowe.
Forum Związków Zawodowych negatywnie zaopiniowało propozycję dającą
możliwość wydłużania okresu rozliczeniowego czasu pracy do 12 miesięcy, a także
możliwość wydłużania okresu rozliczeniowego czasu pracy do 4 miesięcy
w systemie równoważnego czasu pracy na podstawie art. 135 § 2 Kodeksu pracy.
17

FZZ zakwestionowało także sformułowanie przesłanek przedłużania okresu
rozliczeniowego czasu do 12 miesięcy ze względu na ich nieprecyzyjność.
W związku z powyższym należy stwierdzić, że projektowane rozwiązania
w dostatecznym stopniu zabezpieczają interesy pracowników przed nadużywaniem
ze strony pracodawców przedłużonych okresów rozliczeniowych czasu pracy
poprzez ustawowy wymóg współdziałania pracodawcy z reprezentacją załogi,
polegający na konieczności uzgodnienia z nią wydłużenia okresu rozliczeniowego
czasu pracy do 12 miesięcy. Dodatkowo obowiązek przekazywania kopii
porozumienia w sprawie przedłużenia okresu rozliczeniowego czasu pracy do
12 miesięcy właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy umożliwi organom
kontrolnym bieżący nadzór nad warunkami pracy w zakładzie pracy. Uwagi
dotyczące projektowanych zmian w art. 135 Kodeksu pracy stały się natomiast
bezprzedmiotowe. FZZ negatywnie zaopiniowało także wprowadzenie do Kodeksu
pracy nowego art. 1401 Kodeksu pracy dotyczącego ruchomego czasu pracy, m.in. ze
względu na zastosowanie nieprecyzyjnych i niezdefiniowanych w Kodeksie pracy
pojęć, a także możliwość nadużyć ze strony pracodawców, którzy w razie
nieuzgodnienia wprowadzenia ruchomego czasu pracy z przedstawicielami załogi
będą mieli możliwość stosowania go na wniosek pracownika, a uzyskanie takiego
wniosku może stać się kartą przetargową w relacji pracodawca – pracownik. Ponadto
obecnie już zadania zbliżone do tych, jakie ma pełnić ruchomy czas pracy, spełnia
art. 140 k.p.; innym rozwiązaniem jest indywidualny rozkład czasu pracy
pracownika, który może być stosowany zgodnie z art. 142 k.p. W związku z tym
należy wyjaśnić, iż projektowane przepisy przewidują wprowadzanie ruchomego
czasu pracy albo w interesie pracodawcy (po uzgodnieniu tego z przedstawicielami
pracowników) albo w interesie pracownika (na jego pisemny wniosek). Ewentualne
nieprawidłowości w zakresie wprowadzania (i stosowania) takiej organizacji pracy
powinny być zgłaszane do właściwego organu kontrolnego, tj. Państwowej Inspekcji
Pracy. Ponadto należy wyjaśnić, że system zadaniowego czasu pracy zakłada, że to
sam pracownik decyduje o swoim rozkładzie czasu pracy; ponadto nie jest to system
dopuszczalny do stosowania na każdym stanowisku pracy. Przyjmuje się, że może on
być stosowany, gdy kontrola czasu pracy pracownika jest znacznie utrudniona lub
niemożliwa, zatem głównie do pracowników wykonujących pracę poza siedzibą
pracodawcy. Natomiast indywidualny rozkład czasu pracy, ustalany na wniosek
18

pracownika na podstawie art. 142 Kodeksu pracy, nie może naruszać przepisów
o dobie pracowniczej; w jego ramach nie jest więc możliwe dwukrotne planowanie
pracy w tej samej dobie, co jest możliwe w ramach ruchomego czasu pracy.
Odnośnie do uwagi, iż projektowane brzmienie art. 150 § 3 Kodeksu pracy może
prowadzić do marginalizacji roli organizacji związkowych, tj. wykluczenia z ustaleń
dotyczących przedłużania okresów rozliczeniowych czasu pracy do 12 miesięcy oraz
wprowadzania ruchomego czasu pracy organizacji związkowych niespełniających
kryteriów reprezentatywności – należy wyjaśnić, że takie samo rozwiązanie przyjęto
w ustawie z dnia 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla
pracowników i przedsiębiorców.
3. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety
jednostek samorządu terytorialnego
Projektowana zmiana nie ma wpływu na sektor finansów publicznych, w tym budżet
państwa, ani budżety jednostek samorządu terytorialnego.
4. Wpływ regulacji na rynek pracy
Projektowane zmiany będą wywierać wpływ na rynek pracy, umożliwiając
pracodawcom elastyczne organizowanie procesu pracy, w dostosowaniu do
zmieniających się warunków gospodarczych.
Instytucja przedłużenia okresu rozliczeniowego czasu pracy do 12 miesięcy na
podstawie układów zbiorowych lub porozumień między partnerami społecznymi
występuje w systemach prawnych wielu państw członkowskich Unii Europejskiej,
m.in.: Austrii, Czech, Słowacji, Wielkiej Brytanii, Danii, Niemiec, Grecji, Portugalii,
Hiszpanii, Włoch oraz Irlandii.
5. Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na
funkcjonowanie przedsiębiorstw
Projektowana regulacja może mieć wpływ na konkurencyjność gospodarki
i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw, ze względu na
możliwość zmniejszenia kosztów pracy poprzez lepszą organizację procesu pracy
w maksymalnie 12-miesięcznym okresie rozliczeniowym czasu pracy, co
w konsekwencji może także wpłynąć na ograniczanie polecania pracownikom
wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych.
6. Wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionalny
19

Projektowana regulacja nie wpłynie na sytuację i rozwój regionalny.


02/02/EP
20