Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo celne oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Zmiana w ust. 1 art. 33 Prawa celnego wynika ze zmian wprowadzonych w prze-
pisach art. 31 i 32, jak również z potrzeby doprecyzowania, że przepis ten doty-
czy sprzedaży towaru, o której mowa w art. 867a ust. 2 RWKC.
W związku z faktem, iż sprzedaż, o której mowa w art. 33 ust. 1, będzie dotyczyć
tylko sprzedaży po orzeczeniu przepadku towaru, bo tylko taka sprzedaż będzie
możliwa po wprowadzeniu ww. zmian, ust. 4 i 5 w art. 33 wymagają uchylenia,
gdyż dotyczą sprzedaży towarów niestanowiących własności Skarbu Państwa.
Uchylenie art. 34 usunie aktualnie istniejącą niepewność co do prawidłowości
stosowania przepisu art. 867a ust. 3 RWKC, zgodnie z którym w przypadku, gdy
administracja sama zadysponuje towarami określonymi w ust. 1, w inny sposób
niż dokonując ich sprzedaży, musi bezzwłocznie wypełnić formalności w celu
nadania im jednego z przeznaczeń przewidzianych w art. 4 ust. 15 lit. a – d
WKC. Art. 34 Prawa celnego nakłada natomiast obowiązek wystąpienia o nada-
nie towarowi przeznaczenia celnego na podmiot, na rzecz którego jest realizowa-
ne nieodpłatne przekazanie towaru.
Zmiana brzmienia art. 35 ust. 1 pkt 2 jest konsekwencją uchylenia art. 64, ze
względu na fakt, iż prawo wspólnotowe nie przewiduje zajęcia towaru w celu
zabezpieczenia należności celnych, a wyłącznie w celu uregulowania sytuacji
towaru. Uregulowanie sytuacji towaru w rozumieniu prawa celnego oznacza
otrzymanie przez towar właściwego przeznaczenia celnego i spełnienie wszel-
kich wymogów związanych z otrzymaniem tego przeznaczenia.
Propozycja uchylenia art. 39 jest związana z wejściem w życie dyrektywy Rady
2007/74/WE z dnia 20 grudnia 2007 r. w sprawie zwolnienia towarów przywo-
żonych przez osoby podróżujące z państw trzecich z podatku od wartości doda-
nej i akcyzy (Dz. Urz. UE L 346 z 29.12.2007, str. 6). Państwa członkowskie do
dnia 1 grudnia 2008 r. są zobowiązane dostosować krajowe ustawodawstwa do
nowych regulacji zawartych w tym akcie prawa wspólnotowego. W rezultacie od
dnia 1 grudnia 2008 r. zostaną zniesione dotychczasowe normy ilościowe,
a paliwo znajdujące się w standardowych zbiornikach pojazdów samochodo-
wych będzie podlegać zwolnieniu od akcyzy.

10
W związku z powyższym utrzymywanie wyłącznie na gruncie przepisów prawa
celnego ograniczeń w ilości przywożonych paliw nie jest uzasadnione. W przy-
padku paliw należności celne stanowią niewielką część całości należności pu-
blicznoprawnych ciążących na takim towarze. W zakresie uzyskiwanych z tego
tytułu wpływów budżetowych kwota pobieranego cła nie jest znacząca, gdyż
w 2007 r. wyniosła 5 254 zł, podczas gdy kwota należności w podatku akcyzo-
wym wyniosła 1 511 180 zł, a w podatku VAT – 853 452 zł.
Ponadto można wskazać, że w zakresie zwolnień towarów przywożonych z kra-
jów trzecich, system prawa powinien być spójny i w sposób jednolity regulować
zwolnienia od należności celnych i podatkowych. Jednorodne zwolnienie towaru
zarówno od należności celnych, jak i podatkowych zdecydowanie ułatwia pro-
wadzenie działalności podmiotom gospodarczym, w zakresie rozliczeń prowa-
dzonych z budżetem państwa.
Propozycja uchylenia art. 40 wynika z faktu, że na podstawie przepisów rozpo-
rządzenia Rady (WE) nr 274/2008 z dnia 17 marca 2008 r. zmieniającego rozpo-
rządzenie (EWG) nr 918/83 ustanawiające wspólnotowy system zwolnień cel-
nych (Dz. Urz. UE L 85 z 27.03.2008, str. 1) zostały wykreślone przepisy
art. 46 – 49 w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 918/83, w których zawarte było
uprawnienie państw członkowskich do wprowadzenia w krajowych przepisach
prawa celnego ograniczeń ilościowych lub wartościowych na przywóz towarów
w bagażu osobistym podróżnego. Tym samym brak jest podstaw prawnych do
doprecyzowania tej kwestii w krajowych przepisach prawa celnego.
Proponowana zmiana art. 51 polega na uzupełnieniu katalogu sytuacji, w których
określenie kwoty należności wynikającej z długu celnego jest dokonywane
w drodze decyzji, o przypadek, o którym mowa w art. 218 ust. 2 WKC. Zmiana
ta pozwoli na wyeliminowanie wątpliwości co do formy, w jakiej powinno od-
bywać się pierwotne księgowanie należności, dokonywane – w ściśle określonych
w prawie celnym przypadkach – po zwolnieniu towaru do procedury celnej. Do-
tyczy to w szczególności zaksięgowania kwoty należności powstałych w związku
z nieprzyznaniem lub częściowym przyznaniem kontyngentu taryfowego bądź

11
kwoty ostatecznego cła antydumpingowego. Ponadto w art. 51 doprecyzowano
regulację dotyczącą wymogu określenia przez organ celny w decyzji kwot należ-
ności celnych niezaksięgowanych retrospektywnie na podstawie art. 220 WKC.
Przewidziano przy tym wyłączenie tego wymogu w przypadku, o którym mowa
w art. 220 ust. 2 lit. c WKC, tj. w sytuacji gdy prawnie należna kwota należności,
na mocy art. 868 RWKC, nie podlega w ogóle odzyskaniu przez organ celny, ze
względu na fakt, iż jest mniejsza niż równowartość 10 euro.
Z kolei zmiana art. 52 ustawy ma na celu określenie przesłanek do ujęcia danego
podmiotu w wykazie gwarantów uprawnionych do udzielania gwarancji składa-
nych jako zabezpieczenie pokrycia kwot wynikających z długów celnych. Do
wykazu gwarantów może zostać wpisana wyłącznie osoba prowadząca działal-
ność bankową lub ubezpieczeniową, która złoży wniosek i posiada uprawnienie
do udzielania gwarancji, a także daje rękojmię prawidłowego wywiązywania się
z przyjętych zobowiązań. Nowelizacja art. 52 jest podyktowana koniecznością
bardziej elastycznego reagowania na zmiany związane z działalnością poszcze-
gólnych gwarantów udzielających gwarancji składanych jako zabezpieczenie
pokrycia kwot wynikających z długów celnych (powstanie nowego podmiotu,
fuzje podmiotów, zmiana nazwy własnej gwaranta, zaprzestanie działalności,
likwidacja itp.). W obecnym stanie prawnym jakakolwiek zmiana w wykazie
gwarantów pociąga za sobą potrzebę nowelizacji rozporządzenia Ministra Finan-
sów, a to oznacza konieczność wszczęcia i prowadzenia długotrwałej procedury
legislacyjnej. Takie procedowanie jest konieczne, w przypadku gdy regulowana
materia jest bardzo złożona i prowadzone konsultacje z założenia mają doprowa-
dzić do opracowania projektu aktu prawnego, uwzględniającego w miarę moż-
liwości racje wszystkich zainteresowanych stron. W przypadku opracowywania
projektu wykazu gwarantów oraz zmian do tego wykazu, decydującą przesłanką
jest to, czy dany podmiot spośród banków i zakładów ubezpieczeń ma zezwolenie
właściwych organów na prowadzenie działalności bankowej lub ubezpieczenio-
wej i posiada uprawnienie do udzielania gwarancji, a także, czy wywiązuje się z
zaciągniętych zobowiązań wynikających z wystawionych gwarancji. Kwestia
ujęcia danego podmiotu w wykazie nie stanowi zatem materii wymagającej ure-

12
gulowania w akcie powszechnie obowiązującego prawa, jakim jest rozporządze-
nie Ministra Finansów. W związku z powyższym przewiduje się, iż o wpisie da-
nego gwaranta do wykazu minister właściwy do spraw finansów publicznych
będzie komunikować w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów.
Brzmienie art. 52 ust. 4 i 5 projektu ustawy zostało uzgodnione z przedstawicie-
lami Komisji Nadzoru Finansowego, zwanej dalej „KNF”. Kierując się ukształ-
towaną przez lata praktyką (która nie była dotychczas kwestionowana przez po-
tencjalnych gwarantów), Minister Finansów ustalał wykaz gwarantów po prze-
prowadzeniu szerokich konsultacji z zainteresowanymi instytucjami. Po akcesji
Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej dotychczasowi gwaranci wyło-
nieni w oparciu o poprzednio obowiązujące przepisy zostali automatycznie uzna-
ni za gwarantów, o których mowa w art. 52 ust. 2 ustawy z dnia 19 marca
2004 r. – Prawo celne. Umieszczenie w wykazie gwarantów nowego podmiotu
jest każdorazowo poprzedzone konsultacjami prowadzonymi przez Ministerstwo
Finansów z KNF jako organem nadzoru.
W myśl projektowanych uregulowań wpis do wykazu gwarantów będzie nastę-
pować na wniosek zainteresowanej osoby, złożony do ministra właściwego do
spraw finansów publicznych, po uzyskaniu informacji KNF obejmującej warunki
wskazane w ust. 2 pkt 1 – 3, spełnianie przez wnioskodawcę wymogów kapita-
łowych określonych przepisami oraz informację o toczących się przed KNF po-
stępowaniach wobec wnioskodawcy. KNF sprawuje stały nadzór nad działalno-
ścią nadzorowanych przez nią podmiotów. W ramach tego nadzoru podmioty te
są bowiem zobligowane periodycznie składać KNF sprawozdania finansowe,
a ich ocena służy KNF do bieżącego monitoringu podmiotów. To samo dotyczy
toczących się przed KNF postępowań, o których poszczególne komórki organi-
zacyjne KNF nawzajem siebie informują.
Aktualnie KNF nie ma jednak prawnego obowiązku informować Ministra Finan-
sów o kondycji finansowej czy toczących się przed nią postępowaniach wobec
podmiotów, które zostały wpisane do wykazu gwarantów, o którym mowa
w art. 52 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. – Prawo celne. Dopiero w świetle pro-

13
jektowanych rozwiązań informacja sporządzona przez KNF o kondycji finanso-
wej wnioskodawcy albo o toczących się przeciwko niemu postępowaniach bę-
dzie jedną z istotnych przesłanek mających wpływ na ewentualne podjęcie decy-
zji przez Ministra Finansów o wpisie lub odmowie wpisu danego podmiotu do
wykazu gwarantów albo o jego wykreśleniu z takiego wykazu.
Podkreślić przy tym należy, iż czym innym jest ubieganie się przez podmiot
o uzyskanie ogólnego zezwolenia na prowadzenie w kraju działalności banko-
wej czy ubezpieczeniowej, a czym innym jest uzyskanie „dodatkowego przywi-
leju” dającego możliwość występowania w charakterze gwaranta zapłaty należ-
ności przypadających Skarbowi Państwa. W projektowanym art. 52 ust. 4 pro-
jektu ustawy chodzi właśnie o tę drugą kwestię. Trudno byłoby zaakceptować
taką sytuację, kiedy dany podmiot zostaje wpisany do wykazu gwarantów, mimo
że jego kondycja finansowa w ocenie organu nadzoru budzi poważne zastrzeże-
nia. Z tego powodu KNF uznał za niezbędne, aby w projekcie zawrzeć przepis
obligujący KNF do wydania opinii m.in. o spełnianiu przez wnioskodawcę wy-
mogów kapitałowych określonych przepisami oraz informacji o toczących się
przed KNF postępowaniach wobec wnioskodawcy.
W projektowanym przepisie art. 52 ust. 10 Prawa celnego zawarto przesłanki,
które będą stanowić podstawę skreślenia osoby z wykazu gwarantów. Wskazać
należy, iż jedną z istotnych przesłanek będzie to, że gwarant nie wywiązuje się
prawidłowo ze zobowiązań wobec organów celnych.
Odnośnie do zmiany art. 55 pkt 1 należy zauważyć, że obowiązujące obecnie
limity kwotowe dotyczące nieksięgowania należności przywozowych stały się
zbyt niskie w stosunku do kosztów związanych z poborem należności nieznacz-
nie przekraczających te limity. Konieczne stało się zatem ich podniesienie.
Dodanie w art. 57 ust. 2 ma na celu usunięcie wątpliwości związanych z zapłatą
należności celnej dokonaną za granicą, za pośrednictwem banku zagranicznego,
który nie działa w Rzeczypospolitej Polskiej. W tym przypadku występuje po-
średnictwo tzw. banku korespondenta między bankiem zagranicznym, w którym
dłużnik składa polecenie przelewu, a bankiem, w którym założono konto organu

14