Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo celne oraz o zmianie niektórych innych ustaw

ny unieważnienia. Dostarczenie takiego komunikatu podmiotowi będzie równo-
znaczne z unieważnieniem zgłoszenia celnego. Należy tu podkreślić, iż
w przypadku procedury wywozu realizowanej z zastosowaniem systemu ECS,
zastosowanie takiego komunikatu wynika ze specyfikacji funkcjonalnej przyjętej
na poziomie wspólnotowym przez wszystkie państwa członkowskie. Natomiast
w przypadku zgłoszenia celnego z wykorzystaniem dokumentu SAD, organ cel-
ny poinformuje zgłaszającego pisemnie o unieważnieniu zgłoszenia celnego,
wraz z podaniem przyczyn takiej czynności.
Proponowane rozwiązanie dotyczy wyłącznie unieważnienia zgłoszenia celnego
na wniosek osoby zainteresowanej i będzie podlegać kontroli sądowej na pod-
stawie art. 3 § 2 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu
przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.) jako
inne niż określone w pkt 1 – 3 akty lub czynności z zakresu administracji pu-
blicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa.
Poza przedmiotowym zakresem znajdzie się unieważnienie zgłoszenia celnego
dokonywane przez organ celny z urzędu, jak też odmowa unieważnienia zgło-
szenia. W powyższych przypadkach sprawy będą załatwiane przez organ celny
przez wydanie decyzji administracyjnej.
Wyróżnienie dwóch różnych form prawnych, w jakich będzie następowało unie-
ważnienie zgłoszenia celnego, wynika z konieczności rozróżnienia dwóch sytu-
acji faktycznych, w jakich znajdują się zgłaszający. Forma decyzji administra-
cyjnej zostanie zachowana dla przypadków, w których jest konieczne zapewnie-
nie podmiotowi potencjalnej możliwości korzystania z powszechnie stosowa-
nych w postępowaniu administracyjnym środków zaskarżenia, tj. z odwołania,
a następnie z możliwości przejścia na drogę postępowania sądowo-
-administracyjnego. W sytuacji negatywnego rozpatrzenia wniosku strony, jak
i prowadzenia postępowania z urzędu zasadne jest bowiem zapewnienie zainte-
resowanemu „wzmocnionej” ochrony prawnej.
Natomiast w sytuacji, gdy zastosowanie instytucji unieważnienia zgłoszenia cel-
nego wiąże się z pozytywnym rozpatrzeniem wniosku strony, wystarczającą re-

5
gulacją prawną będzie poinformowanie zainteresowanego o unieważnieniu zgło-
szenia celnego w formie pisemnej lub elektronicznej. Należy przy tym podkre-
ślić, iż stosowanie przedmiotowej konstrukcji będzie zgodne ze specyfikacjami
przyjmowanymi dla systemów elektronicznych na poziomie wspólnotowym,
a poza tym przyczyni się do znacznego uproszczenia, jak i skrócenia czasu ob-
sługi zgłoszenia celnego, nie pozbawiając jednocześnie strony prawa dochodze-
nia swoich praw na gruncie ustawy o postępowaniu przed sądami administracyj-
nymi.
Nadanie nowego brzmienia art. 23 stanowi doprecyzowanie zakresu zastosowa-
nia tego przepisu, w celu jednoznacznego wskazania, iż przepis ten dotyczy wy-
łącznie sytuacji przed zwolnieniem towaru do procedury celnej.
Propozycja art. 23 ust. 2 wynika z konieczności doprecyzowania formy wezwa-
nia przez organ celny do złożenia zabezpieczenia, w sytuacji gdy po przyjęciu
zgłoszenia celnego organ ten spodziewa się, że kwota prawnie należna może
okazać się wyższa od zadeklarowanej w tym zgłoszeniu. Nadanie tej czynności
formy aktu administracyjnego wydaje się ponadto pożądane ze względu na kie-
runek orzecznictwa sądów administracyjnych w tym zakresie.
Ponadto użycie w przepisie art. 23 ust. 3 ustawy – Prawo celne wyrazu „mogące”
i odesłanie do tego przepisu w art. 23 ust. 4 ustawy stwarza liczne, różnie roz-
strzygane wątpliwości interpretacyjne. Dotyczą one formy rozstrzygnięcia (decy-
zja bądź postanowienie), w sytuacji gdy dany element zgłoszenia celnego mógł-
by hipotetycznie wpływać na kwotę długu celnego, jednak w konkretnym przy-
padku nie wpływa na jego kwotę.
W art. 23 ust. 5 wprowadzono wyrazy „w sprawie zmiany danych” – tak aby
możliwe było wydanie przez organ celny postanowienia zarówno w przypadku
zmiany, jak i odmowy zmiany danych zgłoszenia celnego.
Uzupełnienie art. 27 ust. 1 ma na celu rozszerzenie zakresu delegacji ustawowej
o uprawnienie dla Ministra Finansów do opracowania wzoru wniosku w sprawie
zniesienia wolnego obszaru celnego lub składu wolnocłowego oraz określenia
dokumentów, które należy dołączyć do wniosku, a także trybu rozpatrzenia tego

6
wniosku. Obowiązujące przepisy nie przewidują możliwości żądania przez organ
celny przedłożenia określonych dokumentów w sytuacji złożenia wniosku
o zniesienie wolnego obszaru celnego lub składu wolnocłowego. Powoduje to
praktyczne trudności w zakresie weryfikacji okoliczności rozpatrywanych przed
wydaniem rozporządzenia w sprawie zniesienia wolnego obszaru celnego lub
składu wolnocłowego.
Uzupełnienie art. 30 przez dodanie ust. 5, mówiącego o odpowiednim stosowa-
niu przepisów dotyczących zajęcia ruchomości w postępowaniu egzekucyjnym w
administracji, ma na celu wprowadzenie bardziej szczegółowego trybu i zasad
postępowania organu celnego z towarem zajętym na podstawie art. 30 Prawa
celnego. Zmiana jest nakierowana na ujednolicenie, opartych dotychczas na wy-
tycznych, procedur w tym zakresie.
Propozycja zmiany art. 31 oraz 32 Prawa celnego wynika z faktu, iż obecnie
obowiązujące przepisy dotyczące dysponowania przez organ celny towarami,
zawarte w art. 867a RWKC, nie są w tym względzie jednoznaczne i umożliwiają
interpretację prowadzącą do wniosku, że towary zajęte, które nie uległy przepad-
kowi, również mogą być sprzedawane lub niszczone przez organ celny. W toku
prac nad Zmodernizowanym Kodeksem Celnym uznano, że samo zajęcie towaru
przez organ celny powinno być traktowane jedynie jako tymczasowy środek „za-
bezpieczający” i dopiero przejście zajętego towaru na własność Skarbu Państwa
(przez przepadek lub zrzeczenie się) umożliwia organowi celnemu dysponowanie
towarem przez sprzedaż lub zniszczenie. Zgodnie z treścią art. 126 ust. 1 rozpo-
rządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 450/2008 z dnia 23 kwiet-
nia 2008 r. ustanawiającego wspólnotowy kodeks celny (zmodernizowany ko-
deks celny) (Dz. Urz. UE L 145 z 04.06.2008) dysponowanie towarami przez
organy celne przez sprzedaż lub zniszczenie będzie dokonywane po orzeczeniu
ich przepadku.
W związku z tym w art. 31 ust. 1 i art. 32 ust. 1 należy usunąć przepisy umożli-
wiające sprzedaż i zniszczenie towaru przed orzeczeniem jego przepadku na
rzecz Skarbu Państwa.

7
Ponadto z dotychczasowych doświadczeń organów celnych wynika, iż najlep-
szym sposobem regulowania sytuacji towarów jest orzekanie ich przepadku na
rzecz Skarbu Państwa bez podejmowania prób uregulowania ich sytuacji w ko-
lejności według obecnie obowiązujących przepisów art. 31 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz
art. 32 ust. 1 pkt 1 i 2 Prawa celnego.
W art. 31 ust. 4 przewiduje się obowiązkowe zniszczenie wyrobów tytoniowych
oraz produktów leczniczych, których przepadek orzeczono. Wyroby tytoniowe
powinny podlegać obowiązkowemu niszczeniu z uwagi na ich znaczenie jako
wyrobów akcyzowych dla budżetu państwa. Sprzedaż wyrobów tytoniowych
przez organy celne jest nieuzasadniona z punktu widzenia interesów finansowych
budżetu państwa oraz z uwagi na szereg wymogów związanych z ochroną zdro-
wia obywateli. Propozycja obowiązkowego niszczenia produktów leczniczych
wynika z konieczności zagwarantowania, że produkty lecznicze znajdujące się
w nielegalnym obrocie nie zostaną ponownie wprowadzone do legalnych kana-
łów dystrybucji. Mając na uwadze potencjalnie niewłaściwą jakość takich pro-
duktów leczniczych wynikającą z braku wiedzy o ich pochodzeniu i wytworze-
niu oraz warunkach, w jakich były przechowywane i transportowane, ponowne
wprowadzenie tych produktów do legalnego obrotu wiązałoby się z ryzykiem
narażenia pacjenta na utratę zdrowia lub życia. W art. 31 ust. 5 przewiduje się, iż
napoje alkoholowe oraz kosmetyki, których przepadek orzeczono, podlegałyby
zniszczeniu w całości albo w części, w zależności od spełnienia warunków do-
puszczenia do obrotu albo w razie trudności z ich sprzedażą. Proponowane prze-
pisy ust. 4 i 5 pozwolą skrócić i uprościć, a tym samym także ograniczyć koszty
likwidacji takich towarów, których przepadek orzeczono. W przepisie ust. 5
wskazuje się 2 grupy towarów podlegających ograniczeniom wynikającym
z przepisów odrębnych, z uwagi na to, że organy celne najczęściej podejmują
działania w celu uregulowania sytuacji takich towarów. Regulowanie sytuacji
innych rodzajów towarów jest dokonywane stosunkowo rzadko, w związku
z tym proponuje się, aby było ono dokonywane tak jak dotychczas, według za-
sad ogólnych. Ponadto należy wskazać, że właśnie grupy towarów wskazane

8
w art. 31 ust. 4 i 5 podlegają szczególnym ograniczeniom z uwagi na ochronę
zdrowia obywateli.
Proponowany przepis ust. 6 w art. 31 zastępuje obecnie obowiązujący ust. 4
w art. 31 Prawa celnego. W stosunku do obowiązującego przepisu rezygnuje się
z uregulowania zasad ponoszenia kosztów cofnięcia towaru poza obszar celny
Wspólnoty, ponieważ organ celny jedynie nakazuje cofnięcie towaru, które po-
winno być dokonane przez osobę zobowiązaną. Podobnie przedstawia się sytu-
acja w przypadku braku zezwolenia organu celnego na opuszczenie przez towar
obszaru celnego Wspólnoty. Koszty związane z brakiem takiego zezwolenia bę-
dzie ponosić we własnym zakresie osoba zobowiązana. Koszty takich operacji
pozostają poza zakresem zainteresowania organów celnych. Ponadto rezygnuje
się z określenia zasad ponoszenia kosztów sprzedaży z uwagi na fakt, iż w mo-
mencie sprzedaży towar będzie stanowił własność Skarbu Państwa i kwota uzy-
skana z jego sprzedaży będzie stanowić dochód Skarbu Państwa.
Jednocześnie w nowym brzmieniu ust. 6 w art. 31 proponuje się wprowadzenie
limitu, poniżej którego osoba zobowiązana nie będzie ponosić kosztów zniszcze-
nia lub likwidacji w inny sposób oraz kosztów związanych z przechowywaniem
towarów. Proponuje się ustanowienie tego limitu w wysokości równowartości
kwoty 10 euro. Jest to związane z ekonomią postępowania organów państwa,
ponieważ poniżej tej kwoty koszty zniszczenia towarów przekraczają koszty ich
egzekucji.
W proponowanym nowym brzmieniu ust. 1 w art. 32 zmiany dotyczące tego
przepisu zostały omówione powyżej razem ze zmianami w art. 31 ust. 1 z uwagi
na ich jednolity charakter. W związku ze zmianami wprowadzonymi w ust. 1
bezprzedmiotowy staje się obecnie obowiązujący przepis ust. 2. Zmiana w ust. 3
ma związek ze zmianą w ust. 1. Nowe brzmienie ust. 4 ma na celu uregulowanie
zasad ponoszenia kosztów związanych z uregulowaniem sytuacji towarów, o któ-
rych mowa w art. 32 ust. 1, analogicznie jak w przypadku towarów, o których
mowa w art. 31.

9