Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo celne oraz o zmianie niektórych innych ustaw

– ustanowienie zakazu prowadzenia określonego rodzaju działalności w wol-
nym obszarze celnym lub składzie wolnocłowym osobom, które nie gwaran-
tują przestrzegania przepisów WKC.
Katalog uprawnień wynikających z powołanych wyżej przepisów należy uzupeł-
nić o wskazanie organu celnego, który na podstawie art. 172 ust. 1 WKC powi-
nien zostać poinformowany o rodzaju i zakresie działalności, która będzie pro-
wadzona w wolnym obszarze celnym lub składzie wolnocłowym. W tym celu
proponuje się, aby adresatem obowiązku wynikającego z art. 172 ust. 1 WKC był
dyrektor izby celnej.
Proponuje się również nowelizację w zakresie dotyczącym właściwości organów
celnych w sprawach związanych z udzielaniem pozwoleń na prowadzenie składu
celnego, polegającą na usunięciu z katalogu artykułów wskazanych w art. 70
ust. 1 pkt 1 Prawa celnego przepisu art. 100 WKC. Aktualnie wydawanie po-
zwoleń na prowadzenie składu celnego (art. 100 ust. 1 WKC) należy do właści-
wości dyrektorów izb celnych właściwych miejscowo ze względu na lokalizację
składu celnego. Projektowane rozwiązanie przenosi upoważnienie do wydawania
rozstrzygnięć w tej materii do kompetencji naczelnika urzędu celnego.
Wdrożenie proponowanej zmiany w znacznym stopniu uprości postępowanie
związane zarówno z tworzeniem składów celnych, jak i ze stosowaniem procedu-
ry składu celnego. W pierwszym z wymienionych przypadków pozwoli to na
skrócenie terminu rozpatrzenia wniosku – w szczególności pominięty zostanie
etap uzgodnień, związanych z opiniowaniem wniosku oraz przeprowadzaniem
wizji lokalnej miejsca składu, między dyrektorem izby celnej i naczelnikiem
urzędu celnego. W przypadku stosowania procedury składu celnego wprowadze-
nie projektowanych rozwiązań pozwoli natomiast na odstąpienie od ubiegania się
o odrębne pozwolenie na stosowanie procedury składu celnego w przypadku ko-
rzystania z procedury w prywatnych składach celnych oraz w publicznych skła-
dach celnych, w przypadku gdy prowadzący skład celny będzie jednocześnie ko-
rzystającym z procedury składu celnego.

25
Koncepcja taka jest zgodna z praktyką postępowania przyjętą w państwach
Wspólnoty. Obowiązujące obecnie rozwiązania, powodujące konieczność ubie-
gania się (w przypadku składu celnego prywatnego) o dwa odrębne pozwolenia
(na prowadzenie składu celnego i na stosowanie procedury) wydawane przez
dwa różne organy, zostały negatywnie ocenione podczas audytu dotyczącego
składów celnych prowadzonego przez przedstawicieli Komisji Europejskiej.
Obowiązujące rozwiązania zostały ocenione jako nadmiernie biurokratyczne.
Konsekwencją proponowanej zmiany jest wyłączenie z właściwości dyrektora
izby celnej wydawania pozwoleń na stosowanie procedury uproszczonej w przy-
padku, o którym mowa w art. 278 ust. 3 lit. c RWKC, tj. gdy wydanie pozwole-
nia na skład typu D pociąga za sobą automatycznie stosowanie procedury
uproszczonej.
Propozycja dodania w art. 70 ust. 1 w pkt 2 Prawa celnego odesłania do
art. 253h RWKC ma na celu wskazanie dyrektorów izb celnych jako właściwych
do wydawania pojedynczych pozwoleń na stosowanie zgłoszenia uproszczonego
oraz pojedynczych pozwoleń na stosowanie procedury w miejscu.
Przyjęta przez państwa członkowskie zmiana RWKC, która wejdzie w życie
z dniem 1 stycznia 2009 r., wprowadza m.in. instytucję pojedynczego pozwole-
nia na stosowanie procedury uproszczonej (SASP). Pojedyncze pozwolenie na
stosowanie procedury uproszczonej pozwala podmiotom gospodarczym na uzy-
skanie w jednym z państw członkowskich pozwolenia obejmującego wszystkie
transakcje importowe lub eksportowe dokonywane w procedurze uproszczonej
na obszarze innych uczestniczących w realizacji pozwolenia państw członkow-
skich. Firma, która uzyska pozwolenie SASP, będzie zgłaszać towary w kraju
swojej siedziby, a fizyczna kontrola towaru będzie prowadzona w innym kraju.
Z uwagi na fakt, iż przedmiotowa zmiana ma wejść w życie z dniem 1 stycznia
2009 r., a dokument jest już przyjęty przez państwa członkowskie (w chwili
obecnej jest sprawdzany pod względem legislacyjnym i oficjalnie tłumaczony na
wszystkie języki UE), jak najbardziej zasadne wydaje się wprowadzenie przed-
miotowej zmiany w Prawie celnym.

26
W przeciwnym przypadku z dniem 1 stycznia 2009 r. w Rzeczypospolitej Pol-
skiej żaden organ nie byłby właściwy do wydawania pozwoleń dotyczących
SASP.
Propozycja zmiany w art. 70 ust. 1 pkt 2 w zakresie odesłania do art. 372 ust. 1
jest związana z faktem, że we wrześniu 2007 r. została przyjęta zmiana do
RWKC (dok. nr TAXUD/1647/2006 final) dot. zmian do procedury wewnętrz-
nego i zewnętrznego tranzytu (NCTS jako procedura standardowa, a zgłoszenia
w formie papierowej jako procedura awaryjna). Ww. przepisy nie zostały jeszcze
opublikowane w Dzienniku Urzędowym.
Zmianie uległ m.in. art. 372 ust. 1 RWKC przez usunięcie z niego obecnej lit. b
„stosowanie specjalnych list towarowych”. W związku z tym zmianie uległa nu-
meracja pozostałych liter w tym ustępie.
Przez zmianę w art. 70 ust. 1 pkt 2 określono właściwość dyrektora izby celnej
do przyznawania, na podstawie art. 454a RWKC, statusu upoważnionego od-
biorcy w procedurze TIR. Propozycja ta wynika ze zmiany RWKC dokonanej
rozporządzeniem Komisji (WE) nr 883/2005 z dnia 10 czerwca 2005 r. zmienia-
jącym rozporządzenie (EWG) nr 2454/93 ustanawiające przepisy w celu wyko-
nania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy
Kodeks Celny (Dz. Urz. UE L 148 z 11.06.2005) wprowadzającej formalnie in-
stytucję upoważnionego odbiorcy w procedurze TIR. W tej sytuacji konieczne
jest ustalenie właściwości rzeczowej organów celnych przy przyznawaniu po-
zwolenia na tego typu uproszczenie.
W art. 70 ust. 1 pkt 3 Prawa celnego odstąpiono od wymogu, aby wyznaczenie
lub uznanie miejsca w celu jednorazowego dokonania czynności przewidzianych
przepisami prawa celnego następowało w drodze rozstrzygnięcia dyrektora izby
celnej. Mając na uwadze jednorazowy charakter takich czynności, zasadne jest,
aby rozstrzygnięcia takie podejmowali naczelnicy urzędów celnych. Obecna re-
gulacja powoduje, iż dyrektor izby celnej jest właściwy do wyznaczania i uzna-
wania ww. miejsc, zarówno jeżeli mają one charakter stały, jak i jednorazowy.
W tym drugim przypadku wiąże się to z nadmiernym sformalizowaniem i niepo-

27
trzebnym wydłużeniem postępowania. W związku z tym jednorazowe uznanie
lub wyznaczenie miejsca na potrzeby dokonania w nim czynności przewidzia-
nych przepisami prawa celnego powinno być wyłączone spod właściwości dy-
rektora izby celnej i pozostawione w gestii naczelnika urzędu celnego.
Ponadto w art. 70 ust. 1 pkt 3 usunięto odesłania do art. 31 i 32, w związku ze
zmianami w tych przepisach, oraz do art. 34 i 64, które podlegają uchyleniu.
Dodatkowo proponuje się, aby do właściwości dyrektora izby celnej należały
sprawy dotyczące postępowania z towarami objętymi Wspólną Polityką Rolną,
o których mowa w art. 96 ust. 1 pkt 4 – 6 ustawy.
Odnośnie do propozycji dodania art. 90a należy wskazać, że zgodnie z treścią
art. 73 ust. 1 Prawa celnego do postępowania w sprawach celnych stosuje się
odpowiednio przepisy art. 12 oraz działu IV Ordynacji podatkowej, z uwzględ-
nieniem zmian wynikających z przepisów prawa celnego. Obecnie w postępowa-
niu w sprawach celnych ma zastosowanie przepis art. 253a Ordynacji podatko-
wej. Stosowanie art. 253a Ordynacji podatkowej jest jednak ograniczone czaso-
wo do 5 lat od dnia doręczenia decyzji, co wynika wprost z treści art. 256 § 1
Ordynacji podatkowej. Istnieje konieczność włączenia do Prawa celnego przepi-
su umożliwiającego zmianę decyzji ostatecznych po upływie 5 lat. Dodany art.
90a, umożliwiający zmianę decyzji organu celnego po upływie 5 lat, będzie miał
zastosowanie wyłącznie do decyzji, na mocy których strona nabyła prawo,
np. uzyskała pozwolenie wydawane przez organy celne.
Jest to związane z faktem, iż znaczna liczba pozwoleń powinna być wydawana
przez organy celne bezterminowo, np. pozwolenia na stosowanie procedury
uproszczonej. Jednocześnie pozwolenia te zawierają elementy, które mogą z bie-
giem czasu ulegać zmianom. Jako przykład można wskazać, że na podstawie
obowiązujących przepisów – art. 253a oraz 256 Ordynacji podatkowej, zmiana
wykazu osób wykonujących czynności wynikające ze stosowania procedury
uproszczonej może być dokonana jedynie w okresie 5 lat od daty doręczenia de-
cyzji – pozwolenia. Po tym okresie strona praktycznie nie ma możliwości zmiany
osób, które wykonują z jej upoważnienia czynności w ramach procedury

28
uproszczonej. W skrajnych przypadkach (zwolnienia pracowników) osoba może
posiadać pozwolenie, którego nikt nie będzie mógł realizować.
Zmiana brzmienia art. 92 ust. 3 wynika z brzmienia dodanego art. 93a, który bę-
dzie odnosił się również do opłat, o których mowa w art. 92. Procedura poboru
opłat będzie więc określona w dodanym art. 93a, a więc należało usunąć pierw-
sze zdanie z art. 92 ust. 3, aby uniknąć zbędnych powtórzeń.
Odnośnie do treści dodawanych nowych przepisów art. 93a i 93b należy zauwa-
żyć, że zasadne wydaje się stworzenie podstaw prawnych i określenie zasad po-
bierania, zwrotów i umorzeń opłat w sprawach celnych, ze względu na brak jed-
noznacznych uregulowań w tym zakresie w obecnie obowiązujących przepisach
prawa celnego.
W związku z powyższym w art. 93a określono jednoznacznie formę, w jakiej ma
następować ustalenie opłaty (postanowienie, na które przysługuje zażalenie),
termin przedawnienia obciążenia opłatą (3 lata od dnia zakończenia czynności,
za które pobierana jest opłata), a także – przez odesłanie do przepisów dotyczą-
cych należności celnych – wskazano warunki i tryb poboru opłat.
W art. 93b określono natomiast przesłanki, warunki i tryb zwrotu lub umorzenia
opłat. W ust. 1 i 2 przyjęto, iż zwrot lub umorzenie opłaty będzie możliwe jedy-
nie w sytuacji, gdy była ona nienależna (inaczej niż w przypadku należności cel-
nych, które mogą być umarzane lub zwracane również w innych szczególnych
przypadkach, określonych w art. 237 – 239 WKC), chyba że (podobnie jak
w art. 236 WKC, dotyczącym należności celnych) fakty, które doprowadziły do
jej uiszczenia lub ustalenia, były wynikiem świadomego działania osoby zobo-
wiązanej. W ust. 3 określono termin złożenia wniosku o zwrot lub umorzenie
(rok od dnia doręczenia postanowienia ustalającego kwotę opłaty), a w ust. 4
– formę, w jakiej organ celny będzie orzekał w sprawie zwrotu lub umorzenia
(postanowienie, na które przysługuje zażalenie). Pozostałe warunki i tryb zwrotu
lub umorzenia opłat wskazano, podobnie jak w przypadku ich poboru, przez ode-
słanie do przepisów dotyczących należności celnych.
Nowelizacja art. 96 ust. 1 wynika z:

29