Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw

szczególnymi przypadkami, dla których zmiana o charakterze ustawowym jest
nieadekwatna lub/i, które wymagają szybkiego wprowadzenia (dostosowania)
nowych regulacji z uwagi na prawo Unii Europejskiej. Przykładem tutaj może
być decyzja Rady dotycząca odstępstwa w zakresie miejsca świadczenia
w związku z budową i utrzymaniem granicznych obiektów mostowych w ciągu
linii kolejowych na granicy z Republiką Federalną Niemiec.
W art. 29 ustawy (pkt 20 projektu) proponuje się m.in. wprowadzenie przepisów,
stanowiących wykonanie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia
11

grudnia 2007 r. (sygn. akt U 6/06) w kwestii wymogu posiadania
potwierdzenia odbioru faktury korygującej, dokumentującej udzielenie rabatów,
o których mowa w art. 29 ust. 4 ustawy, w przypadku gdy podstawa
opodatkowania ulega obniżeniu. Przepisy w tym zakresie, zawarte
w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu
podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania
faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie
mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95,
poz. 798) zostały uznane przez Trybunał za niezgodne z Konstytucją RP. Przy
czym z uwagi na konieczność zapewnienia kontroli prawidłowości rozliczeń
podatku od towarów i usług Trybunał wskazał na celowość przeniesienia tych
uregulowań do ustawy. Trybunał orzekając o niezgodności z Konstytucją ww.
przepisów rozporządzenia jednocześnie orzekł o utracie ich mocy
obowiązującej dopiero z upływem 12 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku
w Dzienniku Ustaw (tj. do grudnia 2008 r.). Takie rozstrzygnięcie Trybunału
Konstytucyjnego w zakresie utraty mocy obowiązującej przepisu dodatkowo
potwierdza wagę tych przepisów dla prawidłowości funkcjonowania systemu
podatku od towarów i usług. Orzekając w ten sposób Trybunał dał czas
ustawodawcy na przeniesienie uregulowań do ustawy w celu nienarażania
budżetu na nadużycia, które mogłyby się pojawić, gdyby takich regulacji nie
było. Potwierdza to dodatkowo konieczność dokonania przedmiotowych zmian.
Propozycja zawarta w art. 29 ust. 5a odnosi się do sytuacji, gdy oddanie gruntu
w użytkowanie wieczyste przez gminę następuje z równoczesną sprzedażą na
rzecz użytkownika wieczystego posadowionych na tym gruncie budynków,
budowli, lub ich części. W takiej sytuacji, sposób opodatkowania budynków

13
będących przedmiotem dostawy, nie będzie miał wpływu na sposób
opodatkowania opłat pobieranych z tytułu oddania gruntu w użytkowanie
wieczyste, które opodatkowane będą zawsze stawką podstawową. Jest to
również niezbędne z tego względu, że dla użytkowania wieczystego wprowadza
się w niniejszym projekcie rozłożony w czasie termin powstania obowiązku
podatkowego, który jest związany z terminem płatności poszczególnych rat
z tytułu oddania gruntu w użytkowanie wieczyste. Tym samym gdyby opłaty za
użytkowanie miały wchodzić do podstawy opodatkowania budynku, to powinny
obejmować całość kwoty z tego tytułu, co byłoby niespójne z zaproponowanym
w projekcie rozwiązaniem dotyczącym momentu powstania obowiązku
podatkowego w przypadku oddania gruntów w użytkowanie wieczyste.
Zaproponowana zmiana brzmienia art. 29 ust. 8 wynika z konieczności jego
dostosowania do obecnie obowiązujących regulacji zawartych w ustawie z dnia
15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119,
poz. 1116, z późn. zm.) odnoszących się do należności jakie są ponoszone
w przypadku przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu na
spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub ustanowienia w miejsce tego
prawa odrębnej własności lokalu. Wprowadzenie tej regulacji w sposób
jednoznaczny wskaże, że w przypadku przekształceń praw do lokalu przed
upływem 5 lat, podstawą opodatkowania jest faktyczna kwota należna z tego
tytułu, pomniejszona o podatek.
Obecny przepis art. 29 ust. 10a powiela de facto rozwiązanie zawarte w art. 29
ust. 10 ustawy. Oba te przepisy zakładają bowiem określanie podstawy
opodatkowania w przypadku nieodpłatnych dostaw towarów według realnej
wartości tych dostaw, pomimo że posługują się przy tym odmienną
terminologią. Takie brzmienie przepisów rodzi uzasadnione wątpliwości wśród
podatników co do prawidłowej ich interpretacji i stosowania. Proponuje się
zatem uchylenie ust. 10a w art. 29, przy czym nie jest to zmiana w jakikolwiek
sposób godząca w podmioty dokonujące darowizn (zajmujące się działalnością
charytatywną). Należy wskazać, że przepis art. 29 ust. 10 umożliwia określanie
podstawy opodatkowania przy nieodpłatnych przekazaniach towarów
(darowiznach) z uwzględnieniem ceny nabycia towarów (kosztu wytworzenia),
określanych w momencie dostawy tych towarów. Oznacza to uwzględnienie

14
przy określaniu tej podstawy realnej dla podatnika wartości przekazywanych
towarów (takiej jaką by sam zapłacił, gdyby właśnie nabywał te towary), a nie
ich wartości historycznej. Zapewnia to najmniejsze, możliwe obciążenie
podatkiem od towarów i usług darowizn.
Uchylenie ust. 10a w art. 29 ustawy skutkuje koniecznością zmiany ust. 10 tego
artykułu, w którym jest zawarte obecnie zastrzeżenie do ust. 10a (zmiana
o charakterze technicznym).
W art. 30 (pkt 21 projektu) w ust. 1 w zdaniu wstępnym proponuje się zmianę
o charakterze porządkowym, polegającą na ujednoliceniu w przepisach ustawy
rodzaju funduszy (zamiast „funduszy powierniczych” powinno być „funduszy
inwestycyjnych”). Propozycja dodania ust. 3 w art. 30 stanowi jednoznaczne
doprecyzowanie, w jaki sposób jest określana podstawa opodatkowania przy
świadczeniu usług o podobnym charakterze do usług m.in. pośrednictwa, jeżeli
podatnik działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze
udział w świadczeniu usług. Zmiana ta skutkuje koniecznością wprowadzenia
zastrzeżenia do dodawanego ust. 3 w ust. 1 pkt 4 art. 30 ustawy (zmiana
o charakterze technicznym).
Zmiana w art. 31 ust. 5 (pkt 22 projektu) ma na celu ujednolicenie przepisów
ustawy określających podstawę opodatkowania dla przemieszczenia towarów
własnych, stanowiącego wewnątrzwspólnotową dostawę lub wewnątrz-
wspólnotowe nabycie towarów.
Proponuje się dodanie art. 31a (pkt 23 projektu) dotyczącego modyfikacji
sposobu przeliczenia na złote kwot niezbędnych do ustalenia podstawy
opodatkowania wykazanych w walucie obcej. Proponowana zmiana
koresponduje co do zasady z obecnie stosowanymi, zgodnie z przepisami
ustaw o podatku dochodowym, regulacjami przeliczania kwot wykazanych
w walucie obcej na złote. W przypadku importu towarów proponuje się, aby
nadal przeliczenie na złote było dokonywane zgodnie z przepisami celnymi.
Konsekwencją tej zmiany jest dostosowanie brzmienia art. 106 ust. 12 ustawy
(pkt 52 projektu) zawierającego upoważnienie dla ministra właściwego do spraw
finansów publicznych do wydania w drodze rozporządzenia, w odniesieniu do
niektórych rodzajów usług lub towarów, innego niż określony w dodawanym
art.

31a ust. 1 sposobu przeliczania wykazywanych na fakturach kwot

15
w walutach obcych, stosowanych do określenia podstawy opodatkowania,
z uwzględnieniem specyfiki rozliczania należności z tytułu świadczenia tych
usług lub dostaw tych towarów.
Art. 33, 33a, 34, 37a i 38 (pkt 24, 25, 26, 28 i 29 projektu) – proponowana
zmiana wprowadza możliwość rozliczania podatku należnego z tytułu importu
towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej bez konieczności uiszczania
tego podatku w urzędzie celnym. Propozycja ta będzie dotyczyć podatników,
stosujących procedurę uproszczoną, o której mowa w art. 76 ust. 1 lit. b lub c
rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r.
ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny. Z proponowanej zmiany nie będą
mogli korzystać podatnicy stosujący procedurę uproszczoną, o której mowa
w art. 76 ust. 1 lit. a rozporządzenia Rady, tj. zgłoszenie niekompletne, gdyż
przy tego rodzaju zgłoszeniu nie zawsze jest wymagane pozwolenie na jego
stosowanie, co mogłoby uniemożliwić stosowną kontrolę tych rozliczeń i naraża
budżet na nadużycia. Podatnik, który zdecyduje się rozliczać podatek
w deklaracji będzie musiał zawiadomić o tym zamiarze naczelnika urzędu
celnego i naczelnika urzędu skarbowego.
Zmiana ta spowoduje uproszczenie rozliczeń podatku przez tych importerów.
Rozliczenie to będzie co do zasady analogiczne jak przy transakcjach
wewnątrzwspólnotowych i będzie stanowić znaczne odciążenie importerów.
Pociągnie to jednakże za sobą pewne skutki związane z przesunięciem
dochodów w czasie.
Przedstawiony projekt zmiany przepisu art. 33b ustawy (pkt 25 projektu) jest
związany z wejściem w życie od dnia 1 stycznia 2009 r. nowelizacji przepisów
rozporządzenia (EWG) nr 2454/93 ustanawiającego przepisy w celu wykonania
rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks
Celny. Przepisy ww. zmiany rozporządzenia wprowadzają instytucję
pojedynczego pozwolenia na stosowanie procedury zgłoszenia uproszczonego
oraz pojedynczego pozwolenia na stosowanie procedury w miejscu, która
pozwala przedsiębiorcom na uzyskanie w jednym z państw członkowskich
pozwolenia obejmującego m.in. wszystkie transakcje importowe dokonywane
w procedurze uproszczonej na obszarze innych uczestniczących
w realizacji pozwolenia państw członkowskich.
Posiadacz

16
takiego pojedynczego pozwolenia zgłasza towary w kraju swojej siedziby, gdzie
składa zgłoszenie celne o objęcie towarów wnioskowaną procedurą, podczas
gdy towar fizycznie znajduje się w innym państwie członkowskim.
W związku z powyższym zachodzi konieczność stworzenia procedury
rozliczania podatku od towarów i usług w przypadku podatników dokonujących
importu towarów na ww. zasadach. Podatek od towarów i usług będzie
rozliczany w zaproponowany sposób (tj. przez złożenie deklaracji importowej
przez podatnika) w przypadku gdy pojedyncze pozwolenie na stosowanie
procedury uproszczonej wyda administracja innego państwa członkowskiego
natomiast fizyczne przedstawienie towarów będzie miało miejsce na terytorium
Polski.
W takim przypadku podatnik będzie zobowiązany do wykazania należnego
podatku VAT z tytułu importu towarów w deklaracji importowej. Termin złożenia
tej deklaracji to 16. dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym
powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów. Tak ustalony termin nie
może być jednak późniejszy niż termin złożenia deklaracji dla podatku od
towarów i usług, w której podatnik wykazuje kwoty podatku naliczonego
wynikające z tej deklaracji.
Do określenia wzoru deklaracji importowej w drodze rozporządzenia będzie
zobowiązany Minister Finansów. Organ ten w drodze rozporządzenia określi
również miejsce i sposób składania deklaracji importowej.
Jednocześnie na mocy proponowanych zmian do art. 86 ustawy o podatku od
towarów i usług, podatnik będzie miał prawo do odliczenia podatku naliczonego
wynikającego z deklaracji importowej.
Propozycja uchylenia art. 35 ustawy (pkt 27 projektu) – przepis art. 35 jest
przepisem o charakterze instrukcyjnym. Dotyczy on przekazywania kopii decyzji
lub innych orzeczeń wydawanych w sprawie podatku z tytułu importu między
organami podatkowymi. Przepis ten nie dotyczy praw i

obowiązków
podatników. Mając na uwadze charakter przepisu art. 35, jest zasadnym
uchylenie tej regulacji. Minister Finansów może bowiem w

ramach
wewnętrznych regulacji, czy też zwykłego nadzoru, nałożyć taki wymóg na
organy podatkowe.

17