Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

Stanowisko Rządu
do komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druk nr 781)


Projekt wprowadza zmiany do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o
podatku dochodowym od osób prawnych polegające na skreśleniu przepisu wykluczającego z
kosztów uzyskania przychodów poniesionych kosztów zaniechanych inwestycji (art. 23 ust. 1
pkt 35 updof i art. 16 ust. 1 pkt 41 updop). Projekt zakłada, że koszty te będą mogły być
zaliczane do kosztów podatkowych, w dacie zbycia inwestycji lub ich likwidacji poprzez
wyzbycie, zniszczenie lub rozbiórkę, uniemożliwiające dalsze wykorzystanie (dodawane
ust. 5e w art. 22 updof i ust. 4f w art. 15 updop).
W projekcie proponuje się, żeby zmiany weszły w życie z dniem 1 stycznia 2009 r. Ponadto
projekt zakłada, że dla podatników podatku dochodowego od osób prawnych, u których rok
podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy i rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2009 r., do
końca przyjętego roku podatkowego, proponowane zmiany nie miałyby zastosowania.
Rada Ministrów pozytywnie ocenia podstawowe założenie projektu polegające na
wyeliminowaniu z negatywnego katalogu kosztów podatkowych, poniesionych kosztów
zaniechanych inwestycji.
Obowiązujące przepisy podatkowe uznają za koszty podatkowe wszelkie koszty poniesione w
celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z
wyjątkiem kosztów wymienionych w katalogu negatywnym. Przepisy art. 23 ust. 1 pkt 35
updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 41 updop stanowią natomiast expressis verbis, iż do kosztów
uzyskania przychodów nie zalicza się poniesionych kosztów zaniechanych inwestycji.
Zaniechanie inwestycji wynika z braku działania, zaprzestania wykonywania kolejnych
czynności i odstąpienia od inwestycji, jest zatem wynikiem trwałego zaprzestania
prowadzenia zadania inwestycyjnego w związku z niedokonywaniem kolejnych czynności.
Ponoszenie kosztów zaniechanych inwestycji jest nieodłącznym elementem działalności
gospodarczej w warunkach rynkowych.
Uwzględniając, iż koszty prac rozwojowych zakończonych wynikiem negatywnym, które nie
mogą być zaliczone do wartości niematerialnych i prawnych, stanowią koszty podatkowe, w
takiej sytuacji również poniesione koszty zaniechanej inwestycji, tj. środków trwałych w
budowie, powinny być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Projekt ustawy zakłada, iż koszty zaniechanych inwestycji będą potrącalne w dacie zbycia
inwestycji lub ich likwidacji, poprzez wyzbycie, zniszczenie lub rozbiórkę, uniemożliwiające
dalsze wykorzystanie.
Rada Ministrów z aprobatą odnosi się do propozycji zaliczania poniesionych kosztów
zaniechanych inwestycji do kosztów podatkowych w dacie likwidacji tych inwestycji.
Nieuzasadnione jest natomiast definiowanie likwidacji inwestycji poprzez wyzbycie,
zniszczenie lub rozbiórkę, uniemożliwiające dalsze wykorzystanie. Nie ma konieczności
definiowania tego pojęcia. Pojęcie „likwidacji” określone jest w definicjach słownikowych, a
jego znaczenie zostało wypracowane w praktyce.
Wyrażając negatywną opinię do proponowanego określenia likwidacji inwestycji poprzez
wyzbycie, zniszczenie lub rozbiórkę, uniemożliwiające dalsze wykorzystanie, Rada
Ministrów zauważa, że pojęcie „likwidacja” występuje zarówno w ustawie o podatku
dochodowym od osób fizycznych jak i ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych w
różnym znaczeniu np. „upadłość obejmująca likwidację majątku” ( art. 22f ust. 1 updof i art.
16f ust. 1 updop), „likwidacja osoby prawnej” (art. 22g ust. 1 pkt 5 updof i art. 16g ust. 1 pkt
5 updop). Podobne zróżnicowanie występuje również np. w ustawie o rachunkowości.
Proponowane w projekcie ustawy określenie likwidacji miałoby zastosowanie tylko do
dodawanych przepisów art. 22 ust. 5e updof i art. 15 ust. 4f updop. Jednak z uwagi na brak
ustawowej definicji „likwidacji”, istnieje niebezpieczeństwo, że proponowane w projekcie
dookreślenie w praktyce może być stosowane w odniesieniu do innych regulacji, w których
występuje pojęcie „likwidacja”, co byłoby działaniem nieuprawnionym.
Nieuzasadniona jest propozycja określania potrącalności kosztów zaniechanych inwestycji w
dacie zbycia inwestycji. W świetle obecnie istniejących rozwiązań w przypadku zbycia
(sprzedaży) inwestycji, w tym zaniechanej, poniesione przez podatnika wydatki są
bezpośrednio zaliczane do kosztów podatkowych w dacie jej zbycia. Są one poniesione w
celu osiągnięcia przychodów. W dacie zbycia inwestycji powstają zatem przychody i koszty
podatkowe, które wpływają na wynik podatkowy.
Oszacowanie rzeczywistych skutków proponowanej zmiany polegającej na uwzględnianiu w
kosztach uzyskania przychodów poniesionych kosztów zaniechanych inwestycji w podatkach
dochodowych dla sektora finansów publicznych jest niemożliwe. Zakładając jednakże, iż
zaniechane inwestycje stanowiłyby 1% nakładów inwestycyjnych na środki trwałe w danym
roku, łączne skutki wpływające na wysokość dochodów sektora finansów publicznych w
podatku dochodowym od osób prawnych i podatku dochodowym od osób fizycznych,
wyniosłyby minus 0,3 mld zł (dane z 2006 r.). Z uzasadnienia do projektu wynika natomiast,
iż rozszerzenie zakresu wydatków stanowiących koszty podatkowe może spowodować
jedynie „marginalny” spadek wpływów z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych.
Biorąc pod uwagę przedstawione argumenty, Rada Ministrów pozytywnie ocenia
proponowane w projekcie ustawy zmiany w przepisach ustawy o podatku dochodowym od
osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dotyczące zaliczenia
do kosztów uzyskania przychodów kosztów zaniechanych inwestycji w dacie ich likwidacji
oraz proponowanej daty wejścia w życie tych zmian. Negatywnie natomiast Rada Ministrów
odnosi się do definiowanej w projekcie ustawy likwidacji inwestycji poprzez wyzbycie,
zniszczenie lub rozbiórkę, uniemożliwiające dalsze wykorzystanie.




2