Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości

21
Art. 1 pkt 22 projektu (art. 54 ust. 3 ustawy )
Zrezygnowano z określenia „błąd podstawowy” dla błędu powstałego w latach
ubiegłych. Stosowanie określenia „błąd podstawowy” nie ma aktualnie
uzasadnienia wobec zmiany MSR 8 „Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany
wartości szacunkowych i korygowanie błędów” polegającej na wyeliminowaniu
koncepcji błędu podstawowego, a w konsekwencji rozróżnienia między błędem
podstawowym a innymi istotnymi błędami.
Art. 1 pkt 23 projektu (zmiana tytułu rozdziału 6 ustawy)
Tytuł rozdziału 6 ustawy zmieniono na „Skonsolidowane sprawozdania
finansowe grupy kapitałowej”. Dotychczasowy tytuł „Sprawozdania finansowe
jednostek powiązanych” nie był spójny z treścią rozdziału, w której wielokrotnie
występują określenia „skonsolidowane sprawozdania finansowe”, np. w art. 55
ust. 1 – 6d, art. 56 ust. 1 – 3. Wobec braku w ustawie definicji „sprawozdania
finansowego jednostek powiązanych” pojawiały się często wątpliwości, czy jest
to sprawozdanie „grupy jednostek powiązanych”, tj. jednostki dominującej lub
znaczącego inwestora oraz jednostek zależnych, współzależnych oraz
stowarzyszonych, czy też sprawozdaniem finansowym jednostek powiązanych
jest każde jednostkowe sprawozdanie finansowe w/w jednostek.
Art. 1 pkt 24 projektu (art. 55 ustawy)
Grupę kapitałową tworzą: jednostka dominująca i jednostki od niej zależne.
W celu uniknięcia wątpliwości, czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe
nie ogranicza się wyłącznie do procesu łączenia sprawozdań powyższych
jednostek (dominującej i zależnych) w art. 55 ust. 1 dodano, że skonso-
lidowanym sprawozdaniem finansowym obejmuje się dane pozostałych
jednostek podporządkowanych, zgodnie z zasadami określonymi w rozdziale 6
ustawy.
W art. 55 ust. 2 dokonano zmiany porządkowej polegającej na zastąpieniu słów
„z jej działalności” na określenie „ z działalności grupy kapitałowej”.

22
W art. 55 ust. 4 projektu ustawy dodano odwołanie do rozdziału 4a „Łączenie
się spółek”, ponieważ wiele zasad obowiązujących przy połączeniach np.
ustalanie i rozliczanie wartości firmy stosowanych jest przy konsolidacji
sprawozdań finansowych.
Ponadto z art. 55 wykreślono ust. 7, mówiący o wycenie i wykazywaniu
w sprawozdaniu finansowym znaczącego inwestora udziałów w jednostkach
stowarzyszonych oraz będących spółkami handlowymi jednostkach współ-
zależnych metodą praw własności. Przepis ten nie wprowadzał jednak
obowiązku wyceny metodą praw własności, a w przypadku jej niestosowania,
odpowiednie dane należało podać w informacji dodatkowej sprawozdania
finansowego. Jednocześnie art. 28 ust. 1 pkt 3 i 4 określa sposoby wyceny
długoterminowych udziałów w jednostkach podporządkowanych, dając
jednostkom możliwość wyboru m. in. metody praw własności. Z tego względu
uznano przepis art. 55 ust. 7 za zbędny.
W projekcie ustawy (art. 55 ust. 9 i 10) uregulowano zasady dotyczące
przejścia ze stosowania MSR na przepisy ustawy. W przypadku
skonsolidowanego sprawozdania finansowego decyzję w tej sprawie może
podjąć organ zatwierdzający jednostki dominującej.
W związku z powyższymi zmianami dokonano również zmiany numeracji
poszczególnych ustępów tego artykułu.
Art. 1 pkt 25 projektu (art. 56 ust. 1 ustawy)
W art. 56 ust. 1 wykreślono wyrazy „z uwzględnieniem danych jednostek
współzależnych niebędących spółkami handlowymi” w celu dostosowania treści
przepisu do definicji grupy kapitałowej.
Art. 1 pkt 26 projektu (art. 57 – 59 ustawy)
W art. 57 wykreślono wyrazy „z uwzględnieniem danych jednostek
współzależnych niebędących spółkami handlowymi” w celu dostosowania treści
przepisu do definicji grupy kapitałowej.

23
W art. 58 wykreślono wyrazy „z uwzględnieniem danych jednostek
współzależnych niebędących spółkami handlowymi” w celu dostosowania treści
przepisu do definicji grupy kapitałowej oraz usunięto przepis pozwalający na
niesporządzanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego w przypadku,
gdy pozyskanie informacji, niezbędnych do prawidłowego i rzetelnego objęcia
jednostki konsolidacją, wiązałby się z poniesieniem niewspółmiernie wysokich
kosztów. Przepis ten miał ograniczone zastosowanie, tj. mógł być stosowany
wyłącznie wobec jednostek, których siedziba lub miejsce sprawowania zarządu
znajdowały się poza terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Art. 59 został przeredagowany w taki sposób, aby wynikające z niego obowiązki
dotyczące objęcia jednostek podporządkowanych skonsolidowanym spra-
wozdaniem finansowym nie budziły wątpliwości. Zgodnie z zaproponowanym
brzmieniem:
– dane jednostki współzależnej wykazuje się w skonsolidowanym spra-
wozdaniu finansowym przy zastosowaniu metody proporcjonalnej, o której
mowa w art. 61, lub metody praw własności, o której mowa w art. 63,
– udziały w jednostce stowarzyszonej wykazuje się w skonsolidowanym
sprawozdaniu finansowym metodą praw własności, o której mowa w art. 63,
– jeżeli jednostki grupy kapitałowej, objęte konsolidacją, posiadają udziały
w jednostkach współzależnych, to dane tych jednostek obejmuje się
skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym przy zastosowaniu metody
proporcjonalnej, o której mowa w art. 61, lub metody praw własności,
o której mowa w art. 63,
– jeżeli jednostki grupy kapitałowej, objęte konsolidacją, posiadają udziały
w jednostkach stowarzyszonych, to dane tych jednostek wykazuje się
w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym metodą praw własności,
o której mowa w art. 63,
– jeżeli zostały spełnione warunki, o których mowa w art. 57 pkt 2, tj. wystąpią
ograniczenia w sprawowaniu kontroli, a jednostka zależna była wcześniej
objęta konsolidacją lub jednostka dominująca wstąpiła w prawa znaczącego
inwestora lub wspólnika jednostki współzależnej, to dane tych jednostek

24
wykazuje się odpowiednio metodą proporcjonalną lub metodą praw
własności, o których mowa w art. 61 i 63.
Art. 1 pkt 27 projektu (art. 60 ust. 3 ustawy)
W art. 60 ust. 3 treść „przy czym po raz pierwszy ustala się je na dzień
powstania stosunku podporządkowania” zastąpiono treścią „przy czym
po raz pierwszy ustala się je nie później niż na dzień powstania
stosunku podporządkowania jednostki” w celu ujednolicenia zapisu z treścią
art. 44b ust. 7.
Art. 1 pkt 28 lit. a projektu (art. 61 ust. 1 ustawy)
Treść art. 61 ust. 1 dostosowana została do terminologii stosowanej w projekcie
ustawy.
Art. 1 pkt 28 lit. b projektu (art. 61 ust. 6 ustawy)
Treść art. 61 ust. 6 została dostosowana do terminologii stosowanej w projekcie
ustawy, a ponadto wprowadzono zasadę, że poszczególne elementy
sprawozdania finansowego jednostki współzależnej podlegają wyłączeniu
w proporcji do udziałów posiadanych przez wspólnika jednostki współzależnej
przez co zapewniono analogię z art. 60 ust. 6, mówiącym o konsolidacji metodą
pełną.
Art. 1 pkt 28 lit. c projektu (art. 61 ust. 8 i 9 ustawy)
Treść art. 61 ust. 8 i 9 dostosowana została do terminologii stosowanej
w projekcie ustawy.
Art. 1 pkt 29 projektu (art. 62 ustawy)
Usunięty został art. 62 określający zasady wyceny metodą praw własności
w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym, natomiast projekt ustawy
przewiduje, że do metody praw własności zarówno w jednostkowym jak
i skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym zastosowanie będzie miał
art. 63. Obecna treść ustawy określa dwa – różniące się między sobą

25
– sposoby wyceny metodą praw własności, określone w art. 62 i 63. Natomiast
w projekcie pozostawiono jedną z powyższych metod wyceny (art. 63), zbliżoną
do MSR i stosowaną przez niektóre jednostki. Zapewni to większą
porównywalność sprawozdań finansowych.
Art. 1 pkt 30 projektu (art. 63 ustawy)
Art. 63 został odpowiednio rozbudowany, ponieważ usunięto z jego treści
odniesienie do niektórych postanowień uchylonego art. 62. Ponadto przepis ten
uzupełniony został o przepisy dotychczasowego art. 63a zmienianej ustawy,
w którym wykreślono nieaktualne w świetle proponowanych zmian powołania
na poszczególne artykuły.
Art. 1 pkt 31 projektu (art. 63a ustawy)
Dotychczasową treść art. 63a (przeniesioną do art. 63 ust. 3) zastąpiono
propozycją przepisu, polegającą na zamieszczeniu w nim treści uprzednio
znajdującej się w art. 62 ust. 6, tj. w przepisie dotyczącym wyceny metodą praw
własności, podczas gdy przepis ten odnosi się do wszystkich jednostek
podporządkowanych – nie tylko wycenianych metodą praw własności.
Art. 1 pkt 32 projektu (art. 63b ust. 3 ustawy)
Uchylono przepis art. 63b ust. 3 określający (poprzez odniesienie do art. 51
ust. 2) zasady przeliczania sprawozdań finansowych wyrażonych w walucie
obcej na walutę polską. Art. 51 ust. 2 odnosi się do sprawozdań finansowych
zagranicznych oddziałów (zakładów) jednostek działających na terytorium RP.
Natomiast w przypadku skonsolidowanych sprawozdań finansowych zasady
przeliczania określone zostaną w przepisach wykonawczych.
Art. 1 pkt 33 lit. a projektu (art. 63c ust. 2 ustawy)
W art. 63c ust. 2 dostosowano termin sporządzenia skonsolidowanego
sprawozdania finansowego do terminu obowiązującego dla sporządzenia
rocznego sprawozdania finansowego przez jednostkę dominującą.