Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym

poz. 198, Nr 53, poz. 306, Nr 55, poz. 318 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 22, poz. 92
i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz. 53, z 1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417,
z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 43, poz. 189, Nr 73, poz. 350 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 270,
Nr 54, poz. 348, Nr 75, poz. 471, Nr 102, poz. 643, Nr 117, poz. 752, Nr 121, poz. 769 i 770, Nr 133,
poz. 882, Nr 139, poz. 934, Nr 140, poz. 940 i Nr 141, poz. 944, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117,
poz. 757, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 269 i 271, Nr 48, poz. 552 i 554, Nr 55,
poz. 665, Nr 73, poz. 852, Nr 94, poz. 1037, Nr 114, poz. 1191 i 1193 i Nr 122, poz. 1314, 1319 i 1322,
z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 49, poz. 508, Nr 63, poz. 635, Nr 98, poz. 1069, 1070 i 1071, Nr 123,
poz. 1353, Nr 125, poz. 1368 i Nr 138, poz. 1546, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 26, poz. 265, Nr 74,
poz. 676, Nr 84, poz. 764, Nr 126, poz. 1069 i 1070, Nr 129, poz. 1102, Nr 153, poz. 1271, Nr 219,
poz. 1849 i Nr 240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 41, poz. 360, Nr 42, poz. 363, Nr 60, poz. 535, Nr 109,
poz. 1035, Nr 119, poz. 1121, Nr 130, poz. 1188, Nr 139, poz. 1323, Nr 199, poz. 1939 i Nr 228,
poz. 2255, z 2004 r. Nr 9, poz. 75, Nr 11, poz. 101, Nr 68, poz. 623, Nr 91, poz. 871, Nr 93, poz. 891,
Nr 121, poz. 1264, Nr 162, poz. 1691, Nr 169, poz. 1783, Nr 172, poz. 1804, Nr 204, poz. 2091, Nr 210,
poz. 2135, Nr 236, poz. 2356 i Nr 237, poz. 2384, z 2005 r. Nr 13, poz. 98, Nr 22, poz. 185, Nr 86,
poz. 732, Nr 122, poz. 1024, Nr 143, poz. 1199, Nr 150, poz. 1239, Nr 167, poz. 1398, Nr 169,
poz. 1413 i 1417, Nr 172, poz. 1438, Nr 178, poz. 1478, Nr 183, poz. 1538, Nr 264, poz. 2205 i Nr 267,
poz. 2258, z 2006 r. Nr 12, poz. 66, Nr 66, poz. 466, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 186, poz. 1379, Nr 208,
poz. 1537 i 1540, Nr 226, poz. 1656 i Nr 235, poz. 1699, z 2007 r. Nr 7, poz. 58, Nr 47, poz. 319, Nr 50,
poz. 331, Nr 99, poz. 662, Nr 106, poz. 731, Nr 112, poz. 766 i 769, Nr 115, poz. 794, Nr 121, poz. 831,
Nr 123, poz. 849, Nr 176, poz. 1243 i Nr 247, poz. 1845 oraz z 2008 r. Nr 59, poz. 367.
4) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1986 r. Nr 36,
poz. 180, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1998 r. Nr 117, poz. 757, z 1999 r.
Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 122, poz. 1322, z 2001 r. Nr 128, poz. 1403, z 2003 r. Nr 83, poz. 772
i Nr 130, poz. 1188, z 2004 r. Nr 162, poz. 1691 oraz z 2007 r. Nr 121, poz. 831, Nr 134, poz. 947
i Nr 192, poz. 1378.
5 ) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 121, poz. 769, z 1998 r. Nr 106,
poz. 668, z 2000 r. Nr 48, poz. 554, Nr 60, poz. 702 i Nr 114, poz. 1193, z 2003 r. Nr 228, poz. 2256,
z 2004 r. Nr 146, poz. 1546 i Nr 273, poz. 2703, z 2005 r. Nr 183, poz. 1538 oraz z 2007 r. Nr 112,
poz. 766.
6) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 217, poz. 2125, z 2004 r. Nr 91,
poz. 870 i 871, Nr 96, poz. 959, Nr 121, poz. 1264, Nr 146, poz. 1546, Nr 173, poz. 1808 i Nr 210,
poz. 2135, z 2005 r. Nr 94, poz. 785, Nr 183, poz. 1538 i Nr 184, poz. 1539, z 2006 r. Nr 47, poz. 347,
Nr 133, poz. 935 i Nr 157, poz. 1119 oraz z 2007 r. Nr 123, poz. 850 i Nr 179, poz. 1279.




70
U Z A S A D N I E N I E



I.
Uwagi ogólne
Trzyletni okres obowiązywania ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze
pozwolił na ocenę jej funkcjonowania w praktyce oraz ustalenie, które
z rozwiązań nie sprawdziły się oraz które wymagają korekt, jak też które
przepisy wywołują wątpliwości przy interpretacji z tego względu, że są
niewłaściwie sformułowane lub sprzeczne. Zakres projektowanych zmian
jest szeroki, ale ich waga jest różna. Obok głębszych zmian merytorycz-
nych podyktowanych potrzebami praktyki, w projekcie przewiduje się także
dostosowanie przepisów Prawa upadłościowego i naprawczego do treści
innych ustaw, które weszły w życie, zostały uchylone albo uległy zmianom
po jego uchwaleniu (np. Prawo o publicznym obrocie papierami warto-
ściowymi, Kodeks cywilny, Kodeks rodzinny i opiekuńczy), uściślenie
brzmienia niektórych przepisów budzących wątpliwości oraz usunięcie
oczywistych błędów w sformułowaniach niektórych przepisów.


II. Zdolność upadłościowa, podstawy ogłoszenia upadłości
Zmiany w art. 5 wynikają z faktu, że obecnie pojęcie przedsiębiorcy zdefi-
niowane jest w Kodeksie cywilnym. Jest to definicja uniwersalna i nie ma
żadnego uzasadnienia, żeby w Prawie upadłościowym i naprawczym po-
wtarzać tę definicję. Uchylenie w art. 5 ust. 3 punktu 4 związane jest
z wprowadzeniem ustępu 4 do art. 380, z którego wynika, że w przypad-
ku, gdy główny ośrodek działalności gospodarczej dłużnika znajduje się
poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej postępowanie upadłościowe
wszczęte przez sąd polski obejmuje w zasadzie wyłącznie majątek dłużni-
ka położony w Rzeczypospolitej Polskiej (zasada terytorialności postępo-
wania upadłościowego). Wobec tego ogłoszenie w Polsce upadłości banku
zagranicznego wywrze skutki tylko na terytorium Polski oraz obejmie wy-
łącznie majątek znajdujący się w Polsce. Nie ma zatem potrzeby przyzna-
wania odrębnej zdolności upadłościowej oddziałowi takiego banku, tym
bardziej, że oddział banku zagranicznego w świetle prawa polskiego nie
ma podmiotowości prawnej.
Zmiana sformułowania art. 8, 9 i 22 ust. 2 wynika stąd, że wbrew pierwot-
nym założeniom osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą nie
podlegają wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego, a zatem należy wy-
eliminować z brzmienia tych przepisów wzmiankę o tym rejestrze i posłu-
żyć się formułą ogólną (właściwy rejestr), która obejmuje także ewidencję
działalności gospodarczej.
Zmiana w art. 11 ust. 1 wiąże się z tym, że w praktyce ogłaszanie upadło-
ści następuje wyłącznie z powodu niewykonywania zobowiązań pienięż-
nych przez dłużnika. Z tego też względu po słowie „zobowiązań” dodano
wyrażenie „pieniężnych”. Dotychczasowa regulacja pozbawiona była
w praktyce jakiegokolwiek znaczenia.
Propozycja zmian art. 12, a także art. 21 i art. 492 uzasadniona jest po-
trzebą ułatwienia prowadzenia postępowań naprawczych przez przedsię-
biorców, którzy są zadłużeni w niewielkim stopniu i których zadłużenie ma
charakter przejściowy. Wprowadzenie proponowanych przepisów ułatwi
wszczynanie tych postępowań, a jednocześnie nie będzie zagrażać intere-
som wierzycieli.
Zmiany art. 16, 17, 90, 117, 118, 143, 148, 268, 286, 289, 304, 437 mają
charakter redakcyjny. W dotychczasowym ich brzmieniu używa się sformu-
łowania „zmiana postanowienia o ogłoszeniu upadłości”. Nie jest to okre-
ślenie ścisłe, albowiem w przepisach tych chodzi jedynie o zmianę sposo-
bu prowadzenia postępowania upadłościowego, co podkreśla proponowa-
ne brzmienie.

III. Przepisy o postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości
Proponowane brzmienie art. 23 ust. 1 zmierza do usunięcia z niego nieści-
słości. Zmiana nie ma merytorycznej natury.
Dodanie regulacji zawartej w art. 261 ma na celu usprawnienie postępo-
wania w sytuacji, gdy okaże się, że dłużnik nie ma zdolności procesowej

2
i nie działa za niego przedstawiciel ustawowy oraz gdy w składzie orga-
nów dłużnika będącego osobą prawną lub inną jednostką organizacyjną
nieposiadającą osobowości prawnej zachodzą braki uniemożliwiające ich
działanie. Ponadto chodzi o uregulowanie przypadku, gdy w trakcie postę-
powania nastąpi śmierć dłużnika.
Przyspieszeniu postępowania służy też wprowadzenie terminów instruk-
cyjnych dla rozpoznania zażalenia na postanowienie w przedmiocie ogło-
szenia upadłości przez sąd drugiej instancji w art. 27 ust. 3.
W obecnym stanie prawnym nie ma możliwości uzyskania płynnych środ-
ków finansowych niezbędnych do prowadzenia postępowania w przedmio-
cie ogłoszenia upadłości w sytuacji, gdy istnieje majątek dłużnika ale nie
ma gotówki. Dlatego w art. 32 proponuje się dodanie ust. 5 umożliwiające-
go żądanie od wierzyciela, który złożył wniosek o ogłoszenie upadłości,
wpłacenia stosownej zaliczki na koszty postępowania w przedmiocie ogło-
szenia upadłości.
Zmiany art. 36 i art. 38 oraz uchylenie art. 41 wiążą się z potrzebą modyfi-
kacji przepisów o postępowaniu zabezpieczającym. Wnioski wierzycieli
o ogłoszenie upadłości dłużnika nie zawsze są uzasadnione. Zabezpie-
czenie majątku rodzi zaś daleko idące konsekwencje dla dłużnika. Z tego
powodu nie jest słuszne, aby sąd udzielał zabezpieczenia z urzędu w każ-
dym wypadku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Stąd też propozy-
cja zmian art. 36 w ten sposób, że zabezpieczenie z urzędu dokonywane
jest tylko w razie złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przez dłużnika.
Natomiast w razie złożenia takiego wniosku przez wierzyciela zabezpiecza
się majątek dłużnika na wniosek wierzyciela – rozpatrywany przez sąd
niezwłocznie. Wniosek powinien odpowiadać wymogom wniosku o zabez-
pieczenie przewidzianym w k.p.c. Proponowane zmiany art. 38, 39 i 40
mają na celu usprawnienie postępowań zabezpieczających. W obecnej
regulacji prawnej ustanowienie tymczasowego nadzorcy nie ma wpływu na
możliwość dysponowania majątkiem przez dłużnika, natomiast możliwości
działania zarządcy przymusowego są ograniczone. Nowe rozwiązania
stworzą realne możliwości zabezpieczenia majątku dłużnika już wtedy, gdy
w ramach zabezpieczenia ustanowiony zostanie tymczasowy nadzorca

3
sądowy. Powołanie zaś zarządcy przymusowego odsunie dłużnika od
zarządzania jego majątkiem. Będzie to więc zabezpieczenie gwarantujące
w pełni ochronę praw wierzycieli. Jednocześnie proponuje się, żeby usta-
nowienie tymczasowego nadzorcy pozostawić uznaniu sądu. Obecnie jego
powołanie jest obligatoryjnym sposobem zabezpieczenia, nawet jeśli
z okoliczności wynika, że wniosek o upadłość nie będzie uwzględniony,
a to pociąga za sobą znaczne niekiedy koszty.
Proponowana zmiana brzmienia art. 39 wynika z faktu, że przepis ten jest
interpretowany w praktyce wbrew intencjom, które przyświecały jego
wprowadzeniu, a przyczyną tego jest niewątpliwie wadliwe sformułowanie
przepisu. W szczególności na jego podstawie w praktyce zawiesza się
prowadzone przeciw dłużnikowi egzekucje roszczeń pieniężnych w sytu-
acji, gdy wniosek dotyczy ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację ma-
jątku dłużnika. W ten sposób dochodzi do antycypacji skutków ogłoszenia
upadłości, co jest sprzeczne z art. 146, albowiem zgodnie z tym dopiero
ogłoszenie upadłości powoduje zawieszenie egzekucji. Według propono-
wanego brzmienia art. 39 zawieszenie egzekucji jako sposób zabezpie-
czenia będzie wchodziło w grę tylko w razie wniosku o ogłoszenie upadło-
ści układowej i odnosić będzie się wyłącznie do przypadku, gdyby egzeku-
cja wierzytelności (potencjalnie) objętej układem mogła uniemożliwić lub
utrudnić przyjęcie układu. W związku ze zmianą ust. 1 art. 39 bezprzed-
miotowy stał się ust. 2 tego przepisu.
W art. 44 ust. 1 sformułowanie wskazujące, że zwołanie wstępnego zgro-
madzenia wierzycieli jest obligatoryjne zastąpiono zwrotem korespondują-
cym z dalszymi regulacjami, z których wynika, że od zwoływania wstępne-
go zgromadzenia można odstąpić.
Propozycja nowelizacji art. 45 i 50 ma na celu ułatwienie przeprowadzenia
wstępnego zgromadzenia wierzycieli. Zmiana art. 45 ma ułatwić tworzenie
spisu wierzytelności. Proponuje się, aby na wstępnym zgromadzeniu spis
ten był tylko zatwierdzany, a nie sporządzany, co usprawni postępowanie.
Zmiana art. 50 ma uprościć dopuszczenie wierzycieli do udziału we wstęp-
nym zgromadzeniu wierzycieli, zwłaszcza gdy dopuszczenie to następuje
na wstępnym zgromadzeniu wierzycieli.

4