Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw

Oddział 1
Przepisy ogólne
§ 83. Firma inwestycyjna podejmuje czynności związane z ustanowieniem zabezpieczenia
wierzytelności na instrumentach finansowych wyłącznie pod warunkiem, że:
1) istnieje nieprzedawniona wierzytelność pieniężna lub niepieniężna, w tym wierzytelność
przyszła lub warunkowa, wynikająca z określonego stosunku prawnego;
2) forma zabezpieczenia wierzytelności oraz sposób zaspokojenia wierzyciela z przedmiotu
zabezpieczenia odpowiadają wymaganiom określonym w odrębnych przepisach;
3) przedmiotem zabezpieczenia wierzytelności są instrumenty finansowe, zapisane na rachunku
papierów wartościowych klienta, innym rachunku klienta lub w ewidencji, służących do
zapisywania instrumentów finansowych, albo przechowywane przez firmę inwestycyjną na
rzecz klienta.
§ 84.
1.
Firma inwestycyjna odmawia podjęcia czynności związanej z ustanowieniem
zabezpieczenia wierzytelności, gdy z przedstawionej umowy o ustanowieniu zabezpieczenia lub
z dokumentu, z którego wynika zabezpieczona wierzytelność, wynika w sposób oczywisty, że są
one sprzeczne z przepisami prawa.
2. Odmowa, o której mowa w ust. 1, powinna być sporządzona w formie pisemnej albo za
pomocą elektronicznych nośników informacji i zawierać uzasadnienie. Przed dostarczeniem
klientowi odmowy firma inwestycyjna powinna umożliwić mu złożenie wyjaśnień.
§ 85. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio:
1) w przypadku gdy zabezpieczenie wierzytelności:
a) banku, z tytułu udzielonego kredytu, zostało ustanowione na instrumentach finansowych
zapisanych na rachunku papierów wartościowych, innym rachunku klienta lub w
ewidencji klienta, prowadzonych przez wydzieloną jednostkę organizacyjną tego banku
prowadzącą działalność maklerską lub na instrumentach finansowych przechowywanych
przez tę jednostkę,
b) zostało ustanowione na papierach wartościowych zapisanych zgodnie z art. 4 ust. 2
ustawy;
2) do banku powierniczego.
§ 86. Podejmowanie przez firmę inwestycyjną czynności związanych z ustanowieniem na
instrumentach finansowych zabezpieczenia wierzytelności w innej formie i w inny sposób, niż
wskazane w przepisach oddziałów 2 i 3, jest dopuszczalne, jeżeli nie narusza to przepisów prawa,
a forma tego zabezpieczenia oraz sposób wykonywania przez firmę inwestycyjną tych czynności
zostały szczegółowo określone w regulaminie świadczenia usług maklerskich.
Oddział 2
Blokada instrumentów finansowych
§ 87.
W przypadku gdy zabezpieczenie wierzytelności polega na ustanowieniu na
prowadzonym dla klienta (dłużnika) rachunku blokady określonej liczby instrumentów
finansowych, połączonej z ustanowieniem nieodwołalnego pełnomocnictwa dla osoby
uprawnionej z tytułu blokady (wierzyciela) do sprzedaży zablokowanych instrumentów

45
finansowych i zaspokojenia się z uzyskanych w ten sposób środków pieniężnych, firma
inwestycyjna, po otrzymaniu umowy o ustanowieniu blokady i złożeniu przez klienta dyspozycji
blokady w formie pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników informacji, dokonuje
blokady na rachunku klienta. Regulamin świadczenia usług maklerskich może określać
dodatkowe warunki ustanawiania takich pełnomocnictw.
§ 88.
Firma inwestycyjna jest obowiązana do utrzymywania blokady instrumentów
finansowych przez okres wynikający z umowy o ustanowieniu blokady.
§ 89. 1. W okresie utrzymywania blokady firma inwestycyjna nie może wykonywać poleceń
klienta dotyczących:
1) zniesienia blokady;
2) zbycia zablokowanych instrumentów finansowych;
3) przeniesienia zablokowanych instrumentów finansowych.
2. Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się w przypadku:
1) przeniesienia instrumentów finansowych, będących przedmiotem blokady, z zachowaniem
blokady, jeżeli przeniesienie jest wynikiem realizacji postanowień umowy ustanawiającej
blokadę;
2) o którym mowa w art. 74 ust. 4 ustawy.
3. Wykonanie przez firmę inwestycyjną innych, niż wymienione w ust. 1, dyspozycji klienta
dotyczących zablokowanych instrumentów finansowych może nastąpić wyłącznie w zakresie
określonym w umowie o ustanowieniu blokady.
§ 90.
Firma inwestycyjna prowadząca dla klienta rachunek, na którym są zapisane
zablokowane instrumenty finansowe, w braku odmiennych postanowień umowy o ustanowieniu
blokady przekazuje do dyspozycji klienta, w sposób przez niego wskazany, pożytki z tych
instrumentów, w szczególności dywidendy, odsetki lub inne świadczenia pieniężne spełniane na
rzecz klienta przez dłużnika z instrumentów finansowych.
§ 91. 1. W dacie wymagalności wierzytelności zabezpieczonej blokadą lub w najbliższym
możliwym dniu, w którym wykonanie zlecenia jest możliwe, firma inwestycyjna przyjmuje do
wykonania zlecenie sprzedaży instrumentów finansowych, złożone przez wierzyciela na
podstawie pełnomocnictwa udzielonego mu przez klienta w zawartej umowie o ustanowieniu
blokady.
2. Firma inwestycyjna niezwłocznie przekazuje do dyspozycji wierzyciela, w sposób
wskazany przez niego w zleceniu, o którym mowa w ust. 1, środki pieniężne pochodzące z
wykonania tego zlecenia w wysokości pozwalającej na zaspokojenie roszczeń wierzyciela,
wynikających z umowy.
3. Po upływie ustalonego w umowie okresu utrzymywania blokady, firma inwestycyjna nie
może przyjąć do wykonania zlecenia, o którym mowa w ust. 1.
4. Do trybu postępowania firmy inwestycyjnej wykonującej zlecenie, o którym mowa w ust.
1, stosuje się odpowiednio przepisy rozporządzenia.
§ 92. 1. Firma inwestycyjna znosi blokadę w przypadku:
1) blokady bezterminowej, ustanowionej do odwołania lub do czasu wykonania zobowiązania
zabezpieczonego blokadą - niezwłocznie po złożeniu przez wierzyciela, w formie pisemnej
lub za pomocą elektronicznych nośników informacji, dyspozycji zniesienia blokady lub po

46
złożeniu w takiej samej formie dyspozycji zniesienia blokady przez klienta, za zgodą
wierzyciela wyrażoną w formie pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników
informacji;
2) blokady terminowej, nieodwołalnej - w dniu następującym po upływie okresu utrzymywania
blokady ustalonego w umowie;
3) określonym w § 91 ust. 1 - niezwłocznie po złożeniu zlecenia sprzedaży instrumentów
finansowych.
2. Zniesienie blokady może dotyczyć części zablokowanych instrumentów finansowych.
3. W przypadku gdy zablokowane instrumenty finansowe są zapisane na rachunku papierów
wartościowych prowadzonym przez bank powierniczy, zniesienie blokady następuje
niezwłocznie po otrzymaniu przez bank dokumentów potwierdzających złożenie zlecenia
sprzedaży, o którym mowa w § 91 ust. 1.
§ 93. W przypadku gdy instrumenty finansowe, będące zabezpieczeniem wierzytelności, są
zapisane na rachunku papierów wartościowych prowadzonym przez bank powierniczy, kopię
umowy o ustanowieniu blokady i złożeniu przez klienta dyspozycji blokady bank przekazuje do
firmy inwestycyjnej świadczącej na rzecz klienta usługi brokerskie lub usługi polegające na
wykonywaniu zleceń nabycia lub zbycia derywatów.
§ 94. Przepisy oddziału stosuje się odpowiednio do trybu postępowania firmy inwestycyjnej
w przypadku ustanawiania blokady na instrumentach finansowych niedopuszczonych do obrotu
zorganizowanego, jeżeli konstrukcja tych instrumentów umożliwia ustanowienie na nich
blokady.
Oddział 3
Zastaw na instrumentach finansowych
§ 95. 1. W przypadku gdy zabezpieczenie wierzytelności polega na ustanowieniu zastawu na
określonej liczbie instrumentów finansowych zapisanych na rachunku papierów wartościowych,
firma inwestycyjna, po otrzymaniu umowy zastawu i złożeniu przez klienta dyspozycji blokady
zastawionych instrumentów w formie pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników
informacji, dokonuje na rachunku zastawcy blokady tych instrumentów.
2.
W przypadku gdy zabezpieczenie wierzytelności polega na ustanowieniu zastawu
rejestrowego na podstawie przepisów ustawy o zastawie rejestrowym, firma inwestycyjna
dokonuje blokady instrumentów finansowych po otrzymaniu dokumentów, o których mowa w
ust. 1, oraz odpisu z rejestru zastawów, stanowiącego dowód wpisu.
§ 96.
Firma inwestycyjna jest obowiązana do utrzymywania blokady zastawionych
instrumentów finansowych przez okres wynikający z umowy zastawu.
§ 97. 1. Firma inwestycyjna prowadząca rachunek, na którym są zapisane instrumenty
finansowe obciążone zastawem, lub przechowująca instrumenty finansowe obciążone zastawem,
w braku odmiennych postanowień umowy zastawu, przekazuje do dyspozycji zastawnika, w
sposób przez niego wskazany, pożytki z tych instrumentów, w szczególności dywidendy lub
odsetki. W zakresie obowiązku zastawnika określonego w art. 319 ustawy z dnia 23 kwietnia
1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.4)) firma inwestycyjna może, na

47
podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez zastawnika, dokonać rozliczenia wobec zastawcy z
pobranych pożytków.
2. W przypadku gdy dłużnik z instrumentów finansowych obciążonych zastawem przekazuje
firmie inwestycyjnej, o której mowa w ust. 1, świadczenie główne, do którego jest obowiązany z
tych instrumentów, firma inwestycyjna dokonuje blokady na rachunku pieniężnym zastawcy
otrzymanych z tego tytułu środków pieniężnych. rodki pieniężne podlegają blokadzie do czasu
wykonania uprawnień przysługujących zastawcy lub zastawnikowi.
3. rodki pieniężne pochodzące ze spełnienia świadczenia przez dłużnika z zastawionych
instrumentów mogą być wypłacone wyłącznie do rąk zastawcy i zastawnika łącznie albo na
żądanie jednego z nich powinny zostać złożone do depozytu sądowego.
§ 98.
Firma inwestycyjna znosi blokadę zastawionych instrumentów finansowych
niezwłocznie po otrzymaniu dokumentów potwierdzających wygaśnięcie zastawu.
§ 99.
W przypadku gdy zaspokojenie zastawnika polega na przejęciu instrumentów
finansowych na własność w trybie i na warunkach określonych w przepisach ustawy o zastawie
rejestrowym, firma inwestycyjna, na żądanie zastawnika złożone w dacie wymagalności
wierzytelności, w formie pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników informacji,
niezwłocznie przenosi instrumenty finansowe na rzecz zastawnika, w liczbie uwzględniającej
wartość przejętych instrumentów finansowych, ustalonej zgodnie z art. 23 ust. 1 tej ustawy.
§ 100. 1. W przypadku gdy zaspokojenie zastawnika następuje zgodnie z przepisami o
postępowaniu egzekucyjnym i polega na sprzedaży instrumentów finansowych, zgodnie z art.
9118 § 2 i 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43,
poz. 296, z późn. zm.5)), do zlecenia sprzedaży zastawionych instrumentów finansowych,
złożonego przez osoby uprawnione do tego zgodnie z art. 9118 § 2, 3 i 5 ustawy - Kodeks
postępowania cywilnego oraz trybu postępowania firmy inwestycyjnej wykonującej zlecenie
sprzedaży stosuje się odpowiednio przepisy rozporządzenia.
2.
Firma inwestycyjna niezwłocznie przekazuje do dyspozycji komornika, w sposób
wskazany przez niego w wezwaniu, o którym mowa w art. 9118 § 1 pkt 2 ustawy - Kodeks
postępowania cywilnego, środki pieniężne pochodzące z wykonania zlecenia, o którym mowa w
ust. 1.
3.
W przypadku gdy zaspokojenie zastawnika następuje zgodnie z przepisami o
postępowaniu egzekucyjnym i polega na sprzedaży instrumentów finansowych niezapisanych na
rachunku papierów wartościowych lub na innym rachunku, firma inwestycyjna realizuje pisemne
żądania komornika, w tym zlecenia lub dyspozycje, dotyczące tych instrumentów od momentu
skutecznego ich zajęcia.
§ 101. Po wygaśnięciu zastawu firma inwestycyjna nie może podejmować czynności, o
których mowa w § 99 i 100.
§ 102. Przepisy § 100 stosuje się odpowiednio do postępowania firmy inwestycyjnej w
przypadku zaspokojenia wierzyciela z instrumentów finansowych dłużnika w ramach
prowadzonej egzekucji, która nie wynika z ustanowionego zastawu.

48
§ 103. 1. W zakresie nieuregulowanym w przepisach niniejszego oddziału do ustanowienia,
utrzymywania i zniesienia blokady instrumentów finansowych, w związku z ustanowieniem
zastawu, stosuje się odpowiednio przepisy oddziału 2.
2. W przypadku gdy zabezpieczenie wierzytelności polega na ustanowieniu zastawu na
papierach wartościowych niezapisanych na rachunku papierów wartościowych lub innym
rachunku, firma inwestycyjna wydaje papiery wartościowe zastawnikowi lub osobie trzeciej na
podstawie umowy zastawu spełniającej wymogi, o których mowa w art. 329 § 1 ustawy - Kodeks
cywilny.
§ 104. 1. Przepisy oddziału dotyczące firmy inwestycyjnej stosuje się odpowiednio do banku
powierniczego.
2. Przepisy oddziału stosuje się odpowiednio do trybu postępowania firmy inwestycyjnej w
przypadku ustanawiania zastawu lub zastawu rejestrowego na instrumentach finansowych
niedopuszczonych do obrotu zorganizowanego, jeżeli konstrukcja tych instrumentów umożliwia
ustanowienie na nich tych zabezpieczeń.
Oddział 4
Zabezpieczenia finansowe
§ 105. 1. Po otrzymaniu umowy o ustanowieniu blokady finansowej firma inwestycyjna
dokonuje na rachunku lub w ewidencji prowadzonej na rzecz dłużnika blokady instrumentów
finansowych, wskazanych w umowie.
2. W przypadku gdy dłużnik wykonuje przysługujące mu, zgodnie z umową o ustanowieniu
blokady finansowej, prawo zastępowania składników zabezpieczenia, firma inwestycyjna, w
zakresie zgodnym z umową o ustanowieniu zastawu finansowego, wykonuje złożoną przez
niego, w formie pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników informacji, dyspozycję
blokady instrumentów finansowych, wskazanych w tej dyspozycji, oraz znosi blokadę
instrumentów finansowych stanowiących pierwotny przedmiot zabezpieczenia.
§ 106. 1. Firma inwestycyjna jest obowiązana do utrzymywania blokady instrumentów
finansowych przez okres wynikający z umowy o ustanowieniu blokady, z zastrzeżeniem § 105
ust. 2.
2. Do blokady, o której mowa w ust. 1, stosuje się przepis § 89.
§ 107. Firma inwestycyjna prowadząca dla dłużnika rachunek, na którym są zapisane
zablokowane instrumenty finansowe, w braku odmiennych postanowień umowy o ustanowieniu
blokady finansowej przekazuje do dyspozycji dłużnika, w sposób przez niego wskazany, pożytki
z tych instrumentów, w szczególności dywidendy, odsetki lub inne świadczenia pieniężne
spełniane na jego rzecz przez dłużnika z instrumentów finansowych.
§ 108. Firma inwestycyjna znosi blokadę, o której mowa w § 105 ust. 1 lub 2, w przypadku:
1) gdy umowa o ustanowieniu blokady finansowej przewiduje termin ustanowienia tego
zabezpieczenia - z chwilą upływu tego terminu;
2) zajścia okoliczności określonych w umowie o ustanowieniu blokady finansowej -
niezwłocznie po ich stwierdzeniu.

49