Poselski projekt ustawy o mediach publicznych

r. Nr 190, poz. 1360 oraz z 2008 r. Nr 171, poz. 1056), z dnia 24 maja 2002 r. o
Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. Nr 74,
poz. 676, ze zmianami), z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze
wójta, burmistrza i prezydenta miasta (Dz. U. Nr 113, poz. 984, ze zmianami), z
dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym (Dz. U. Nr 57, poz. 507,
ze zmianami), z dnia 23 stycznia 2004 r. – Ordynacja wyborcza do Parlamentu
Europejskiego (Dz. U. Nr 25, poz. 219, ze zmianami), z dnia 11 marca 2004 r. o
podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, ze zmianami), z dnia 30
czerwca 2005 r. o kinematografii (Dz. U. Nr 132, poz. 1111, ze zmianami), z
dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz. U. Nr 104,
poz. 708, ze zmianami), z dnia 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu
Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego (Dz. U. Nr 104, poz. 709 i Nr
218, poz. 1592), z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o
dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 r. oraz treści
tych dokumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 425, ze zmianami), z dnia 16
listopada 2006 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących
cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych (Dz. U. Nr 249, poz. 1824)
oraz z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz.
1240, ze zmianami).
Projekt zawiera przepisy przejściowe. Proponowana ustawa ma wejść w
życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Ze względu na przedmiot projektu ustawy należy wskazać:
- art. 14 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TfUE), dotyczący
usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym,
- art. 18 TfUE zakazujący wszelkiej dyskryminacji ze względu na
przynależność państwową,
- art. 45 TfUE ustanawiający swobodę przepływu pracowników
wewnątrz Unii Europejskiej,
- art. 56 TfUE zakazujący ograniczeń w swobodnym świadczeniu usług,
- art. 106 ust. 2 TfUE dotyczący przedsiębiorstw świadczących usługi w
ogólnym interesie gospodarczym,
- art. 107 i 108 TfUE dotyczące zasad przyznawania pomocy przez
państwo,
- art. 167 TfUE określający kompetencje państw członkowskich w
dziedzinie kultury,
- Protokół (nr 29) w sprawie systemu publicznego nadawania w
państwach członkowskich, dołączony do Traktatu z Lizbony,
- rezolucję Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich,
przyjętą podczas posiedzenia Rady w dniu 25 stycznia 1999 r., dotyczącą
radiofonii i telewizji publicznej (Dz. Urz. WE C 30 z 5.2.1999 r., str. 1; dalej:
rezolucja),

2
- dyrektywę Rady 2001/23/WE z dnia 12 marca 2001 r. w sprawie
zbliżania ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do ochrony
praw pracowniczych w przypadku przejęcia przedsiębiorstw, zakładów lub
części przedsiębiorstw lub zakładów (Dz. Urz. WE L 82 z 22.3.2001 r., str. 16;
Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 5, t. 4, str. 98),
- dyrektywę Komisji 2006/111/WE z dnia 16 listopada 2006 r. w sprawie
przejrzystości stosunków finansowych między państwami członkowskimi a
przedsiębiorstwami publicznymi, a także w sprawie przejrzystości finansowej
wewnątrz określonych przedsiębiorstw (wersja skodyfikowana) (Dz. Urz. UE L
318 z 17.11.2006 r., str. 17),
- dyrektywę 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie
wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z
11.12.2006 r., str. 1, ze zmianami),
- dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/13/UE z dnia 10
marca 2010 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych,
wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących
świadczenia audiowizualnych usług medialnych (dyrektywa o audiowizualnych
usługach medialnych) (wersja ujednolicona) (Dz. Urz. UE L 95 z 15.4.2010, str.
1),
- komunikat Komisji 96/C 281/03 na temat usług świadczonych w
interesie ogólnym w Europie (Dz. Urz. WE C 281 z 26.9.1996 r., str. 3),
uzupełniony komunikatem Komisji 2001/C 17/04 na temat usług świadczonych
w interesie ogólnym w Europie (Dz. Urz. WE C 17 z 19.1.2001 r., str. 4),
- komunikat Komisji 2001/C 320/04 w sprawie udzielania pomocy
państwa dla radiofonii i telewizji publicznej (Dz. Urz. WE C 320 z 15.11.2001
r., str. 5; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 8, t. 2, str. 117).


3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
A. Projekt budzi wątpliwości interpretacyjne mające znaczenie dla oceny
zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej:
(1) Projekt przewiduje uchylenie przepisów rozdziału 4 ustawy o
radiofonii i telewizji, dotyczących m.in. obowiązku realizacji misji publicznej
przez publiczną radiofonię i telewizję. Jednocześnie projekt zakłada nadanie
Radzie Mediów Publicznych kompetencji kontrolnych w zakresie wypełniania
przez jednostki mediów publicznych zadań medialnej służby publicznej (art. 3
pkt 2 i art. 17). Rada będzie określała obowiązki programowe tych jednostek
(art. 18 pkt 7). Zgodnie z projektem Rada byłaby upoważniona m.in. do:
nadawania statutu jednostkom mediów publicznych (art. 66 ust. 2), ustalania
sposobu realizacji medialnej służby publicznej przez te jednostki, w tym
określania ramowych obowiązków programowych mediów publicznych (art.
79), określania procentowego udziału audycji europejskich w programach tych
jednostek oraz udziału produkcji niezależnych w czasie nadawania programu

3
telewizyjnego (art. 80), określania maksymalnej liczby nowych formatów
telewizyjnych zakupywanych za granicą (art. 81), określania minimalnego
udziału w programie telewizyjnym audycji z ułatwieniami odbioru dla osób z
niepełnosprawnością narządu wzroku lub słuchu (art. 82), określania
dopuszczalnego czasu nadawania reklam w programach nadawców publicznych
niższego niż określony w ustawie o radiofonii i telewizji (art. 85), zakazania
lokowania produktów w audycjach (art. 86), określania sposobu prowadzenia
dokumentacji rachunkowej przez jednostki mediów publicznych (art. 104 ust.
3), ogłaszania wysokości powszechnej opłaty audiowizualnej (art. 111 ust. 3).
Z proponowanej regulacji wynika więc, że Rada Mediów Publicznych
miałaby kompetencję do nakładania na nadawców publicznych określonych
obowiązków. Natomiast zgodnie z art. 213 Konstytucji RP Krajowa Rada
Radiofonii i Telewizji stoi na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz
interesu publicznego w radiofonii i telewizji. Jest ona upoważniona do
wydawania rozporządzeń, a więc aktów prawa powszechnie obowiązującego.
Projekt nie rozstrzyga kwestii wzajemnych relacji między KRRiT a Radą
Mediów Publicznych, w szczególności w zakresie kompetencji w stosunku do
nadawców publicznych. Proponowane przepisy dotyczące kompetencji Rady
Mediów Publicznych budzą wątpliwości co do zgodności z Konstytucją i w
związku z tym możliwości ich stosowania. Kwestia ta ma znaczenie dla oceny
zgodności projektu z prawem UE, ponieważ treść przyznawanych Radzie
Mediów Publicznych kompetencji jest objęta postanowieniami Protokołu (nr 29)
w sprawie systemu publicznego nadawania w państwach członkowskich oraz
dyrektyw 2010/13/UE i 2006/111/WE (m.in. dotyczących misji służby
publicznej, określenia minimalnego udziału utworów europejskich w
programach telewizyjnych, dostępności audiowizualnych usług medialnych dla
osób z upośledzeniami wzroku lub słuchu, ograniczenia czasu nadawania
telewizyjnych spotów reklamowych, zakazu lokowania produktu, przestrzegania
zasad przejrzystości stosunków finansowych między państwem członkowskim a
przedsiębiorstwami publicznymi).
(2) Proponowana w art. 119 projektu zmiana art. 6 ust. 2 ustawy o
radiofonii i telewizji wprowadza pojęcia „dostawca usług medialnych”, „usługi
medialne” i „audiowizualne usługi medialne”, które nie występują w
obowiązującej ustawie i nie zostały zdefiniowane na potrzeby tej ustawy w
projekcie. Z zaproponowanej regulacji wynika, że definicje „dostawcy usług
medialnych” i „usług medialnych” (art. 2 pkt 3 i 24 projektu) będą miały
zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do proponowanej ustawy o mediach
publicznych.
(3) Artykuł 80 projektu zobowiązuje Radę Mediów Publicznych do
określenia: procentowego udziału w programach jednostek publicznej radiofonii
i telewizji audycji, w tym utworów słowno-muzycznych, wytworzonych
pierwotnie w języku polskim, zastrzegając że udział ten nie może być mniejszy

4
niż 40% czasu nadawania programu w ciągu każdego miesiąca, a udział audycji
europejskich – 60%, a także procentowego udziału produkcji niezależnych w
czasie nadawania programu telewizyjnego nie mniejszego niż 15%.
Natomiast na podstawie art. 15 ustawy o radiofonii i telewizji nadawcy
programów telewizyjnych przeznaczają co najmniej 33% kwartalnego czasu
nadawania programu na audycje wytworzone pierwotnie w języku polskim, z
wyłączeniem serwisów informacyjnych, reklam, telesprzedaży, transmisji
sportowych, przekazów tekstowych i teleturniejów. Nadawcy programów
radiowych i telewizyjnych przeznaczają co najmniej 33% kwartalnego czasu
nadawania w programie utworów słowno-muzycznych na utwory, które są
wykonywane w języku polskim. Nadawcy programów telewizyjnych
przeznaczają ponad 50% kwartalnego czasu nadawania programu na audycje
europejskie, z wyłączeniem serwisów informacyjnych, reklam, telesprzedaży,
transmisji sportowych, przekazów tekstowych i teleturniejów. Krajowa Rada
Radiofonii i Telewizji określa, w drodze rozporządzenia, niższy udział w
programie telewizyjnym niektórych audycji wytworzonych pierwotnie w języku
polskim i audycji europejskich. Zgodnie z art. 15a ust. 1 ustawy o radiofonii i
telewizji nadawcy programów telewizyjnych przeznaczają co najmniej 10%
kwartalnego czasu nadawania programu na audycje europejskie wytworzone
przez producentów niezależnych, z wyłączeniem serwisów informacyjnych,
reklam, telesprzedaży, transmisji sportowych, przekazów tekstowych i
teleturniejów. W czasie przeznaczonym na audycje europejskie wytworzone
przez producentów niezależnych, audycje wytworzone w okresie 5 lat przed
rozpowszechnieniem w programie powinny stanowić co najmniej 50%.
Projekt posługuje się, zdefiniowanym w art. 2 pkt 12, pojęciem
„produkcja niezależna”, natomiast ustawa o radiofonii i telewizji w art. 15a –
pojęciem „producenta niezależnego wobec danego nadawcy”, zdefiniowanym w
art. 4 pkt 13 ustawy. Zestawienie obydwu definicji wskazuje na ich rozbieżność
i nie jest możliwe ustalenie wzajemnych relacji między nimi. Dyrektywa
2010/13/UE posługuje się pojęciem producenta niezależnego od nadawcy w
celu określenia minimalnego udziału utworów europejskich wyprodukowanych
przez producentów niezależnych od nadawców, z wyłączeniem czasu
przeznaczonego na nadawanie wiadomości, wydarzeń sportowych, gier, reklamy
i usług teletekstu i telezakupów (art. 17). Wprowadzenie w projekcie
dodatkowej regulacji określającej udział audycji europejskich w programach
jednostek publicznej radiofonii i telewizji powoduje nakładanie się przepisów
projektu i ustawy o radiofonii i telewizji. Niemożliwe byłoby jednoznaczne
ustalenie obowiązków jednostek publicznej radiofonii i telewizji w odniesieniu
do audycji, w tym audycji europejskich.
Rozbieżność przepisów projektu i przepisów ustawy o radiofonii i
telewizji dotyczy także: okresu rozliczeniowego (odpowiednio miesiąc i
kwartał), minimalnego procentowego udziału audycji europejskich, kategorii
audycji zaliczanych do okresu rozliczeniowego (projekt nie przewiduje

5
wyłączenia serwisów informacyjnych, reklam, telesprzedaży, transmisji
sportowych, przekazów tekstowych i teleturniejów), podstawy prawnej
obowiązku udziału audycji europejskich (zgodnie z projektem Rada Mediów
Publicznych „określa” procentowy udział audycji europejskich, natomiast w
obowiązującym stanie prawnym udział audycji europejskich jest określony w
ustawie, a KRRiT jest upoważniona do określenia w drodze rozporządzenia
niższego ich udziału). Ponadto projekt określa obowiązki jednostek publicznej
radiofonii i telewizji, natomiast ustawa odnosi się do nadawców programów
telewizyjnych. Należy także zwrócić uwagę, że przepisy artykułów 15–15b
ustawy wykonują art. 4 ust. 1 lit. n, ust. 2–4 oraz art. 17 dyrektywy 2010/13/UE,
wprowadzając m.in. definicję audycji europejskiej. Projekt nie zawiera definicji
tego pojęcia ani odesłania do definicji wprowadzonej w art. 15b ust. 3 ustawy o
radiofonii i telewizji. Nie wiadomo więc, jaki jest zakres pojęcia audycji
europejskiej używanego w projekcie.
Wskazane wyżej istotne błędy legislacyjne uniemożliwiają sporządzenie
opinii o zgodności proponowanych przepisów z prawem UE.
B. Analiza projektu w jego obecnym brzmieniu umożliwia wskazanie
przepisów budzących wątpliwości z punktu widzenia zgodności z prawem UE.
W szczególności są to przepisy dotyczące:
- wymogu obywatelstwa polskiego członków Komitetu Mediów
Publicznych, Rady Mediów Publicznych i organów Funduszu Mediów
Publicznych, dyrektora Instytutu Mediów Publicznych (art. 36 ust. 2),

dyrektorów jednostek mediów publicznych (art. 4 ust. 1 pkt 1 i art. 69 ust. 2).
Przepisy te mogą stanowić naruszenie art. 45 TfUE nakazującego zniesienie
wszelkich form dyskryminacji w zakresie zatrudnienia pracowników
pochodzących z państw członkowskich ze względu na obywatelstwo;
- zasad lokowania produktów (art. 57 ust. 3, art. 79 ust. 2 pkt 2 i art. 86,
w związku z art. 2 pkt 5). Przepisy te są sprzeczne z art. 11 dyrektywy
2010/13/UE określającym zasady, na jakich lokowanie produktu jest
dopuszczalne;
- określania przez Radę Mediów Publicznych maksymalnej liczby
formatów telewizyjnych zakupywanych za granicą (art. 81 pkt 1). Takie
rozwiązanie należy uznać za dyskryminujące producentów pochodzących z
innych niż Polska państw członkowskich UE i w konsekwencji naruszałoby ono
art. 56 TfUE wprowadzający zasadę swobody świadczenia usług, w związku z
art. art. 18 TfUE zakazującym dyskryminacji ze względu na przynależność
państwową. Należy też zwrócić uwagę, że projekt nie definiuje pojęcia „format
telewizyjny” i nie jest jasne, co miałoby stanowić przedmiot obrotu;
- niepobierania opłat za nadawanie reklamy kulturowej, która może
obejmować towary komercyjne – nowo wytworzone książki, przedstawienia
teatralne, koncert, filmy, płyty, wystawy, oraz zwolnienia nadawania tych
reklam z podatku od towarów i usług (art. 89 w związku z art. 1 pkt 20 oraz art.
126). Przepisy te mogą prowadzić do naruszenia unijnych zasad pomocy

6