Poselski projekt ustawy o mediach publicznych

tych jednostek oraz udziału produkcji niezależnych w czasie nadawania
programu telewizyjnego (art. 80), maksymalnej liczby nowych formatów
telewizyjnych zakupywanych za granicą (art. 81), minimalnego udziału w
programie telewizyjnym audycji z ułatwieniami odbioru dla osób z
niepełnosprawnością narządu wzroku lub słuchu (art. 82), dopuszczalnego czasu
nadawania reklam w programach nadawców publicznych niższego niż określony
w ustawie o radiofonii i telewizji (art. 85), sposobu prowadzenia dokumentacji
rachunkowej przez jednostki mediów publicznych (art. 104 ust. 3), a także do
zakazania, w drodze rozporządzenia, lokowania produktów w audycjach (art.
86). KRRiT będzie zobowiązana do ogłaszania, w drodze obwieszczenia,
wysokości powszechnej opłaty audiowizualnej (art. 111 ust. 3), przy czym
zgodnie z art. 113 ust. 1 umorzenie zaległości opłaty audiowizualnej należałoby
do kompetencji Rady Mediów Publicznych.
Z proponowanej regulacji wynika więc, że w odniesieniu do jednostek
mediów publicznych, w szczególności w zakresie realizacji przez nie medialnej
służby publicznej, kompetencje należałyby do dwóch organów: Rady Mediów
Publicznych i KRRiT. Projekt nie rozstrzyga kwestii wzajemnych relacji między
KRRiT a Radą Mediów Publicznych. Nie wiadomo na czym miałaby polegać
kontrola jednostek mediów publicznych sprawowana przez Radę Mediów
Publicznych wobec wskazanych w projekcie kompetencji KRRiT. W tym
kontekście należy zwrócić uwagę na treść art. 213 Konstytucji RP, zgodnie z
którym KRRiT stoi na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu
publicznego w radiofonii i telewizji. Przepisy projektu przyznające Radzie
Mediów Publicznych kompetencje w zakresie nadawania statutu jednostkom
mediów publicznych, określania obowiązków programowych tych jednostek
oraz umarzania zaległości opłaty audiowizualnej budzą wątpliwości co do
zgodności z Konstytucją i możliwości ich stosowania. Kwestia ta ma znaczenie
dla oceny zgodności projektu z prawem UE, ponieważ treść przyznawanych
Radzie Mediów Publicznych oraz KRRiT kompetencji jest objęta
postanowieniami Protokołu (nr 29) w sprawie systemu publicznego nadawania
w państwach członkowskich oraz dyrektyw 2010/13/UE i 2006/111/WE (m.in.
dotyczących misji służby publicznej, określenia minimalnego udziału utworów
europejskich w programach telewizyjnych, dostępności audiowizualnych usług
medialnych dla osób z upośledzeniami wzroku lub słuchu, ograniczenia czasu
nadawania telewizyjnych spotów reklamowych, zakazu lokowania produktu
oraz przestrzegania zasad przejrzystości stosunków finansowych między
państwem członkowskim a przedsiębiorstwami publicznymi).
(2) Proponowana w art. 119 projektu zmiana art. 6 ust. 2 ustawy o
radiofonii i telewizji wprowadza pojęcia „dostawca usług medialnych”, „usługi
medialne” i „audiowizualne usługi medialne”, które nie występują w
obowiązującej ustawie i nie zostały zdefiniowane na potrzeby tej ustawy w
projekcie. Z zaproponowanej regulacji wynika, że definicje „dostawcy usług
medialnych” i „usług medialnych” (art. 2 pkt 3 i 24 projektu) będą miały

4
zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do proponowanej ustawy o mediach
publicznych.
(3) Artykuł 80 projektu zobowiązuje KRRiT do określenia:
procentowego udziału w programach jednostek publicznej radiofonii i telewizji
audycji, w tym utworów słowno-muzycznych, wytworzonych pierwotnie w
języku polskim, zastrzegając że udział ten nie może być mniejszy niż 40% czasu
nadawania programu w ciągu każdego miesiąca, a udział audycji europejskich –
60%, a także procentowego udziału produkcji niezależnych w czasie nadawania
programu telewizyjnego nie mniejszego niż 15%.
Natomiast na podstawie art. 15 ustawy o radiofonii i telewizji nadawcy
programów telewizyjnych przeznaczają co najmniej 33% kwartalnego czasu
nadawania programu na audycje wytworzone pierwotnie w języku polskim, z
wyłączeniem serwisów informacyjnych, reklam, telesprzedaży, transmisji
sportowych, przekazów tekstowych i teleturniejów. Nadawcy programów
radiowych i telewizyjnych przeznaczają co najmniej 33% kwartalnego czasu
nadawania w programie utworów słowno-muzycznych na utwory, które są
wykonywane w języku polskim. Nadawcy programów telewizyjnych
przeznaczają ponad 50% kwartalnego czasu nadawania programu na audycje
europejskie, z wyłączeniem serwisów informacyjnych, reklam, telesprzedaży,
transmisji sportowych, przekazów tekstowych i teleturniejów. Zgodnie z ustawą
o radiofonii i telewizji KRRiT określa, w drodze rozporządzenia, niższy udział
w programie telewizyjnym niektórych audycji wytworzonych pierwotnie w
języku polskim i audycji europejskich. Zgodnie z art. 15a ust. 1 ustawy o
radiofonii i telewizji nadawcy programów telewizyjnych przeznaczają co
najmniej 10% kwartalnego czasu nadawania programu na audycje europejskie
wytworzone przez producentów niezależnych, z wyłączeniem serwisów
informacyjnych, reklam, telesprzedaży, transmisji sportowych, przekazów
tekstowych i teleturniejów. W czasie przeznaczonym na audycje europejskie
wytworzone przez producentów niezależnych, audycje wytworzone w okresie 5
lat przed rozpowszechnieniem w programie powinny stanowić co najmniej 50%.
Projekt posługuje się, zdefiniowanym w art. 2 pkt 12, pojęciem
„produkcja niezależna”, natomiast ustawa o radiofonii i telewizji w art. 15a –
pojęciem „producenta niezależnego wobec danego nadawcy”, zdefiniowanym w
art. 4 pkt 13 ustawy. Zestawienie obydwu definicji wskazuje na ich rozbieżność
i nie jest możliwe ustalenie wzajemnych relacji między nimi. Dyrektywa
2010/13/UE posługuje się pojęciem producenta niezależnego od nadawcy w
celu określenia minimalnego udziału utworów europejskich wyprodukowanych
przez producentów niezależnych od nadawców, z wyłączeniem czasu
przeznaczonego na nadawanie wiadomości, wydarzeń sportowych, gier, reklamy
i usług teletekstu i telezakupów (art. 17). Wprowadzenie w projekcie
dodatkowej regulacji określającej udział audycji europejskich w programach
jednostek publicznej radiofonii i telewizji powoduje nakładanie się przepisów
projektu i ustawy o radiofonii i telewizji. Niemożliwe byłoby jednoznaczne

5
ustalenie obowiązków jednostek publicznej radiofonii i telewizji w odniesieniu
do audycji, w tym audycji europejskich.
Rozbieżność przepisów projektu i przepisów ustawy o radiofonii i
telewizji dotyczy także: okresu rozliczeniowego (odpowiednio miesiąc i
kwartał) oraz minimalnego procentowego udziału audycji europejskich,
kategorii audycji zaliczanych do okresu rozliczeniowego (projekt nie przewiduje
wyłączenia serwisów informacyjnych, reklam, telesprzedaży, transmisji
sportowych, przekazów tekstowych i teleturniejów). Ponadto projekt określa
obowiązki jednostek publicznej radiofonii i telewizji, natomiast ustawa odnosi
się do nadawców programów telewizyjnych. Należy także zwrócić uwagę, że
przepisy artykułów 15–15b ustawy wykonują art. 4 ust. 1 lit. n, ust. 2–4 oraz art.
17 dyrektywy 2010/13/UE, wprowadzając m.in. definicję audycji europejskiej.
Projekt nie zawiera definicji tego pojęcia ani odesłania do definicji
wprowadzonej w art. 15b ust. 3 ustawy o radiofonii i telewizji. Nie wiadomo
więc, jaki jest zakres pojęcia audycji europejskiej używanego w projekcie.
Istotne błędy legislacyjne, wskazane w pkt (1)–(3), uniemożliwiają
sporządzenie opinii o zgodności proponowanych przepisów z prawem UE.
B. Analiza projektu w jego obecnym brzmieniu umożliwia wskazanie
przepisów budzących wątpliwości z punktu widzenia zgodności z prawem UE.
W szczególności są to przepisy dotyczące:
- wymogu obywatelstwa polskiego członków Komitetu Mediów
Publicznych, Rady Mediów Publicznych i organów Funduszu Mediów
Publicznych, dyrektora Instytutu Mediów Publicznych (art. 36 ust. 2),

dyrektorów jednostek mediów publicznych (art. 4 ust. 1 pkt 1 i art. 69 ust. 2).
Przepisy te mogą stanowić naruszenie art. 45 TfUE nakazującego zniesienie
wszelkich form dyskryminacji w zakresie zatrudnienia pracowników
pochodzących z państw członkowskich ze względu na obywatelstwo;
- zasad lokowania produktów (art. 57 ust. 3, art. 79 ust. 2 pkt 2 i art. 86,
w związku z art. 2 pkt 5). Przepisy te są sprzeczne z art. 11 dyrektywy
2010/13/UE określającym zasady, na jakich lokowanie produktu jest
dopuszczalne;
- określania przez Radę Mediów Publicznych maksymalnej liczby
formatów telewizyjnych zakupywanych za granicą (art. 81 pkt 1). Takie
rozwiązanie należy uznać za dyskryminujące producentów pochodzących z
innych niż Polska państw członkowskich UE i w konsekwencji naruszałoby ono
art. 56 TfUE wprowadzający zasadę swobody świadczenia usług, w związku z
art. 18 TfUE zakazującym dyskryminacji ze względu na przynależność
państwową. Należy też zwrócić uwagę, że projekt nie definiuje pojęcia „format
telewizyjny” i nie jest jasne, co miałoby stanowić przedmiot obrotu;
- niepobierania opłat za nadawanie reklamy kulturowej, która może
obejmować towary komercyjne – nowo wytworzone książki, przedstawienia
teatralne, koncert, filmy, płyty, wystawy, oraz zwolnienia nadawania tych
reklam z podatku od towarów i usług (art. 89 w związku z art. 1 pkt 20 oraz art.

6
126). Przepisy te mogą prowadzić do naruszenia unijnych zasad pomocy
państwa, określonych w art. 107 i 108 TfUE oraz zasad opodatkowania
podatkiem VAT określonych w dyrektywie 2006/112/WE w sprawie wspólnego
systemu podatku od wartości dodanej;
- wygaśnięcia stosunków pracy z pracownikami likwidowanych spółek
w przypadku niezaproponowania nowych warunków pracy lub płacy przez
pełnomocników do spraw jednostek mediów publicznych będących następcami
prawnymi tych spółek (art. 146). Przepisy te są sprzeczne z artykułami 3 i 4
dyrektywy Rady 2001/23/WE, zapewniającymi ochronę praw i obowiązków
wynikających z umów o pracę lub stosunku pracy istniejącego w momencie
przejęcia przedsiębiorstwa.

4. Konkluzje
Przedmiot projektu ustawy o mediach publicznych jest objęty prawem
Unii Europejskiej.
Projekt zawiera regulacje budzące wątpliwości z punktu widzenia
zgodności z prawem UE (punkt 3.B opinii). Jednocześnie istotne błędy
legislacyjne uniemożliwiają szczegółową analizę zgodności przepisów projektu
z prawem UE (punkt 3.A opinii).


Dyrektor Biura Analiz Sejmowych


Michał Królikowski


7
Warszawa, 4 października2010 r.
BAS-WAPEiM-1261/10



Pan
Grzegorz Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
w sprawie stwierdzenia – w trybie art. 95a ust. 3 Regulaminu Sejmu – czy
poselski projekt ustawy o mediach publicznych (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Rafał Grupiński) jest projektem ustawy
wykonującej prawo Unii Europejskiej

Proponowana ustawa określa zasady: działania jednostek mediów
publicznych, wypełniania przez nie zadań w zakresie medialnej służby
publicznej, działania organów kontrolujących te jednostki, finansowania tych
jednostek. Projekt wprowadza powszechną opłatę audiowizualną, uchylając
jednocześnie ustawę z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych
(Dz. U. Nr 85, poz. 728, ze zmianami) oraz przewiduje zmiany innych ustaw.
Projekt przewiduje przekształcenie spółek Telewizja Polska S.A. i Polskie Radio
S.A. oraz spółek radiofonii regionalnej w państwowe osoby prawne.
Przedmiot projektu ustawy o mediach publicznych jest objęty prawem
Unii Europejskiej. Projekt zawiera regulacje budzące wątpliwości z punktu
widzenia zgodności z prawem UE. Istotne błędy legislacyjne uniemożliwiają
szczegółową analizę zgodności przepisów projektu z prawem UE i stwierdzenie,
czy jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej.


Dyrektor Biura Analiz Sejmowych


Michał Królikowski