Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Konwencji o pracy na morzu, przyjętej przez Konferencję Ogólną Międzynarodowej Organizacji Pracy w Genewie dnia 23 lutego 2006 r.

TYTUŁ 2. WARUNKI ZATRUDNIENIA

Prawidło 2.1 – Marynarskie umowy o pracę

Cel: Zapewnienie, że marynarze posiadają uczciwą umowę o pracę

1. Zasady i warunki zatrudnienia marynarza powinny być określone w umowie sporządzonej w
sposób zrozumiały, której postanowienia można wyegzekwować na drodze prawnej i które będą
zgodne z normami zawartymi w Kodeksie.

2. Umowy o pracę marynarzy powinny być zawierane przez marynarza w warunkach
gwarantujących, że marynarz ma możliwość zapoznania się z umową i zasięgnięcia porady na temat
jej postanowień oraz że dobrowolnie akceptuje te postanowienia przed podpisaniem umowy.

3. W zakresie zgodnym z krajowym prawem danego Członka oraz obowiązującą tam praktyką,
będzie się uważać, że umowy o pracę zawierane przez marynarzy podlegają postanowieniom
odpowiednich układów zbiorowych pracy.

Norma A2.1 – Marynarskie umowy o prac

1. Każdy Członek przyjmie ustawodawstwo wymagające, by statki podnoszące jego banderę
spełniały następujące wymagania:

(a) marynarze pracujący na statkach podnoszących jego banderę będą pracować na podstawie
marynarskiej umowy o pracę podpisanej zarówno przez marynarza jak i przez armatora lub
jego przedstawiciela (lub, jeśli nie są oni pracownikami, na podstawie dokumentu
potwierdzającego istnienie uzgodnień umownych lub podobnych) zapewniających im godne
warunki pracy i życia na statku, zgodnie z wymaganiami niniejszej Konwencji;

(b) marynarze podpisujący marynarską umowę o pracę powinni mieć możliwość dokładnego
zapoznania się z umową i zasięgnięcia porady na jej temat przed jej podpisaniem, jak też będą
mieć zapewnione wszelkie inne warunki potrzebne do tego, by mogli dobrowolnie przystąpić
do umowy z wystarczającym zrozumieniem swoich praw i obowiązków;

(c) armator i marynarz będą posiadać podpisane oryginały umowy o pracę;

(d) zostaną podjęte kroki w celu zapewnienia, że marynarze, wliczając w to kapitana statku, będą
mogli łatwo pozyskać na statku jasne informacje na temat warunków ich zatrudnienia i że
tego rodzaju informacje, wliczając w to kopie umów o pracę, będą dostępne do wglądu dla
funkcjonariuszy właściwej władzy, również w portach, do których statek zawinie; oraz

(e) marynarze powinni otrzymać dokument zawierający zapis najważniejszych faktów
dotyczących ich zatrudnienia na statku.

2. Tam gdzie układ zbiorowy pracy stanowi całość lub część marynarskiej umowy o pracę, na statku
powinna być dostępna kopia tego układu. Jeśli marynarska umowa o pracę i wszelkie dotyczące jej
układy zbiorowe pracy nie są sporządzone w języku angielskim, następujące dokumenty powinny być
również dostępne w języku angielskim (za wyjątkiem statków uprawiających jedynie żeglugę
krajową):

(a) kopia standardowego formularza umowy; oraz


22
(b) wyciąg z układu zbiorowego pracy, które podlegają inspekcji Państwa portu zgodnie z
Prawidłem 5.2.

3. Dokument, o którym mówi ustęp 1(e) niniejszej Normy, nie będzie zawierał żadnych stwierdzeń na
temat jakości pracy marynarzy oraz ich wynagrodzenia. Forma dokumentu, informacje, które
powinny być w nim zawarte oraz sposób w jaki zostaną w nim zamieszczone, określi prawo danego
kraju.

4. Każdy Członek przyjmie ustawodawstwo określające kwestie, które powinny znale ć się w
marynarskich umowach o pracę. Marynarskie umowy o pracę w każdym przypadku powinny
zawierać następujące informacje:

(a) pełne imię i nazwisko marynarza, data urodzenia lub wiek oraz miejsce urodzenia;

(b) nazwę oraz adres armatora;

(c) miejsce i datę zawarcia marynarskiej umowy o pracę;

(d) zakres obowiązków marynarza;

(e) wysokość wynagrodzenia marynarza lub, tam gdzie ma to zastosowanie, formuła
wykorzystana do jego wyliczenia;

(f) wymiar corocznego płatnego urlopu lub, tam gdzie ma to zastosowanie, formuła wykorzystana
do jego wyliczenia;

(g) warunki rozwiązania umowy, wliczając w to:

(i) jeśli umowa została zawarta na czas nieokreślony, warunki upoważniające każdą ze stron
do jej wypowiedzenia, jak również wymagany okres wypowiedzenia, który nie będzie
krótszy w przypadku armatora niż w przypadku marynarza;

(ii) jeśli umowa została zawarta na czas określony, datę jej wygaśnięcia; oraz

(iii) jeśli umowa została zawarta na czas trwania podróży, port docelowy i czas, który musi
upłynąć od momentu przybycia na miejsce, zanim marynarz zakończy służbę;

(h) świadczenia z tytułu ochrony zdrowia i zabezpieczenia społecznego ze strony armatora na
rzecz marynarza;

(i) uprawnienie marynarza do repatriacji;

(j) odesłanie do układu zbiorowego pracy, jeśli ma to zastosowanie; oraz

(k) inne informacje, których może wymagać prawo danego kraju.

5. Każdy Członek przyjmie ustawodawstwo ustanawiające minimalne okresy wypowiedzenia,
których marynarze i właściciele statków muszą przestrzegać w przypadku rozwiązania umowy przed
datą jej wygaśnięcia. Czas trwania tych minimalnych okresów zostanie ustalony po konsultacji z
organizacjami armatorów i marynarzy, lecz nie będzie krótszy niż siedem dni.


23
6. Okres wypowiedzenia krótszy niż minimalny może zostać przyznany w przypadkach, które zostaną
uznane zgodnie z krajowym prawem i przepisami lub stosownymi układami zbiorowymi pracy za
usprawiedliwiające rozwiązanie umowy o pracę z krótszym okresem wypowiedzenia lub bez takiego
okresu. Określając takie okoliczności każdy Członek zagwarantuje, że zostanie wzięta pod uwagę
potrzeba marynarza, by rozwiązać umowę, bez ponoszenia kary, z okresem wypowiedzenia krótszym
lub bez takiego okresu, z powodów okolicznościowych lub innych ważnych powodów.

Wytyczna B2.1 – Marynarskie umowy o prac

Wytyczna B2.1.1 – Dokument zatrudnienia

1. Ustalając informacje, które mają zostać zawarte w dokumencie zatrudnienia, o którym mowa w
Normie A2.1, ustęp 1(e), Każdy Członek zapewni, że dokument ten będzie zawierał wystarczające
informacje, wraz z ich tłumaczeniem na język angielski, w celu ułatwienia uzyskania kolejnej pracy
lub spełnienia wymagań odnośnie służby na morzu potrzebnych dla uzyskania awansu. Książeczka
żeglarska może spełnić wymagania ustępu 1(e) niniejszej Normy.

Prawidło 2.2 – Wynagrodzenie

Cel: Zapewnienie, że marynarze otrzymują wynagrodzenie za swoją pracę

1. Wszyscy marynarze powinni otrzymywać wynagrodzenie za swoją pracę regularnie i w całości -
zgodnie z ich umowami o pracę.

Norma A2.2 – Wynagrodzenie

1. Każdy Członek będzie wymagać, by wynagrodzenie dla marynarzy pracujących na statkach
podnoszących jego banderę było wypłacane w odstępach nie dłuższych niż miesiąc zgodnie z każdym
układem zbiorowym pracy, który ma w tym przypadku zastosowanie.

2. Marynarze otrzymają miesięczne rozliczenie należnych im i wypłaconych płatności, wliczając w to
pensje, dodatkowe płatności i zastosowany kurs wymiany, jeśli płatność dokonana jest w walucie
innej niż uzgodniona lub jeśli zastosowany został inny niż uzgodniony kurs wymiany.

3. Każdy Członek będzie wymagać od armatorów udostępnienia marynarzom środków, takich jak
określone w ustępie 4 niniejszej Normy, umożliwiających przesłanie całości lub części ich zarobków
rodzinom, osobom będącym na ich utrzymaniu lub prawnym beneficjentom.

4. rodki zapewniające marynarzom możliwość przesłania zarobków rodzinom zawierają:

(a) system umożliwiający marynarzom, jeśli sobie tego życzą, w momencie podejmowania
zatrudnienia lub w czasie trwania okresu zatrudnienia, przekazywanie w regularnych
odstępach czasu pewnej części swoich zarobków rodzinom za pomocą przelewu bankowego
lub podobnych środków; oraz

(b) wymóg by przekazy dokonywane były w odpowiednim czasie i bezpośrednio do osoby lub
osób wskazanych przez marynarzy.

5. Wszelkie opłaty za usługę określoną w ustępach 3 i 4 niniejszej Normy powinny być w rozsądnej
wysokości, a kurs wymiany, o ile nie zostanie uzgodnione inaczej, będzie, zgodnie z
ustawodawstwem krajowym, przeważającym kursem rynkowym lub oficjalnym kursem wymiany i
nie będzie to kurs niekorzystny dla marynarza.

24
6. Każdy Członek, które przyjmuje ustawodawstwo krajowe określające wynagrodzenie marynarzy,
będzie brać pod uwagę wytyczne zawarte w Części B Kodeksu.

Wytyczna B2.2 – Wynagrodzenie

Wytyczna B2.2.1 – Szczególne definicje

1. Dla celów niniejszej Wytycznej termin:

(a) starszy marynarz oznacza każdego marynarza, który zostanie uznany za kompetentnego do
wykonywania wszelkich obowiązków związanych z pracą na statku innych niż obowiązki
nadzorcze lub specjalistyczne lub którego zdefiniują jako takiego krajowe ustawodawstwo lub
praktyka albo układ zbiorowy pracy;

(b) podstawowa płaca lub wynagrodzenie oznacza płatność, bez względu na jej składniki, za
zwykły czas pracy; nie zawierają się w nim płatności za nadgodziny, premie, zasiłki, płatny
urlop lub inne dodatkowe wynagrodzenie;

(c) łączne wynagrodzenie oznacza wynagrodzenie, które zawiera podstawowe wynagrodzenie i
inne związane z płacą korzyści; łączne wynagrodzenie może zawierać wyrównanie za
nadgodziny i inne związane z płacą korzyści lub może zawierać tylko niektóre korzyści;

(d) czas pracy oznacza czas, w którym od marynarzy wymaga się pracy na rzecz statku;

(e) nadgodziny oznacza czas przepracowany ponad zwykły czas pracy.

Wytyczna B2.2.2 – Wyliczenie i płatno ć

1. W przypadku marynarzy, których wynagrodzenie zawiera oddzielne wyrównanie za nadgodziny:

(a) dla celów obliczenia wynagrodzenia zwykły czas pracy na morzu i w porcie nie powinien
przekraczać ośmiu godzin dziennie;

(b) dla celów obliczania nadgodzin tygodniowy czas pracy objęty podstawowym
wynagrodzeniem powinien być określony przez ustawodawstwo krajowe, jeśli nie określają
jej układy zbiorowe pracy, ale nie powinna przekraczać 48 godzin w tygodniu; układy
zbiorowe pracy mogą przyjąć inne, jednakże nie mniej korzystne rozwiązanie;

(c) wysokość wyrównania za nadgodziny, która nie powinna być mniejsza niż jeden i jedna
czwarta wynagrodzenia podstawowego za godzinę, powinna być określona przez prawo
krajowe lub układy zbiorowe pracy, jeśli mają one zastosowanie; oraz

(d) powinny być prowadzone zapisy wszystkich nadgodzin przez kapitana lub osobę przez niego
upoważnioną i podpisywane przez marynarza w odstępach nie mniejszych niż jeden miesiąc.

2. W przypadku marynarzy, których wynagrodzenie jest skonsolidowane w pełni lub częściowo:

(a) marynarska umowa o pracę powinna jasno wskazywać, tam gdzie jest to właściwe, liczbę
godzin pracy wymaganych od marynarza w zamian za wynagrodzenie i wszelkie dodatkowe
świadczenia, które mogą być mu należne dodatkowo wobec łącznego wynagrodzenia i w
jakich okolicznościach może to mieć miejsce;


25
(b) wynagrodzenie za nadgodziny przepracowane dodatkowo wobec godzin uwzględnionych w
wysokości łącznego wynagrodzenia powinno być obliczone według stawki godzinowej nie
mniejszej niż jeden i jedna czwarta podstawowej stawki godzinowej za zwykłe godziny pracy
zdefiniowane w ustępie 1 niniejszej Wytycznej; ta sama zasada powinna być stosowana w
przypadku nadgodzin uwzględnionych w łącznym wynagrodzeniu;

(c) wynagrodzenie za tę część podstawowego lub łącznego wynagrodzenia, które reprezentuje
zwykłe godziny pracy zgodnie z ich definicją w ustępie 1(a) niniejszej Wytycznej, nie
powinno być mniejsze niż płaca minimalna; oraz

(d) w przypadku marynarzy, których wynagrodzenie przekracza wynagrodzenie podstawowe,
zapis wszystkich nadgodzin powinien być prowadzony i podpisany zgodnie z ustępem 1(d)
niniejszej Wytycznej.

3. Ustawodawstwo krajowe lub układy zbiorowe pracy mogą wprowadzać możliwość przyznania
wyrównania za godziny nadliczbowe przepracowane w dniach przeznaczonych na odpoczynek i w
czasie świąt państwowych w postaci ekwiwalentnego czasu wypoczynku poza statkiem lub
dodatkowego urlopu zamiast wyrównania finansowego.

4. Ustawodawstwo krajowe przyjęte po konsultacji z przedstawicielami organizacji armatorów i
marynarzy lub, tam gdzie to właściwe, z uwzględnieniem układów zbiorowych pracy powinny brać
pod uwagę następujące zasady:

(a) równe wynagrodzenie za pracę tej samej wartości powinno dotyczyć wszystkich marynarzy
zatrudnionych na tym samym statku bez dyskryminacji ze względu na rasę, kolor skóry, płeć,
religię, poglądy polityczne, pochodzenie narodowe lub społeczne;

(b) umowy o pracę zawarte przez marynarzy określające wynagrodzenia lub ich stawki powinny
być przechowywane na statku; informacja na temat wynagrodzenia lub jego stawek powinna
być dostępna dla każdego marynarza, albo poprzez udostępnienie co najmniej jednego
podpisanego egzemplarza informacji w języku zrozumiałym dla marynarza lub poprzez
umieszczenie egzemplarza umowy w miejscu dostępnym dla marynarzy lub poprzez inne
odpowiednie środki;

(c) wynagrodzenie powinno być wypłacane w prawnym środku płatniczym; tam gdzie to
właściwe, może być wypłacane za pomocą przelewu bankowego, czeku, czeku pocztowego
lub przekazu pieniężnego;

(d) po zakończeniu okresu zatrudnienia całe wynagrodzenie powinno być wypłacone bez zbędnej
zwłoki;

(e) właściwa władza powinna nałożyć odpowiednie kary lub zastosować inne stosowne środki,
jeśli armatorzy w sposób nieuzasadniony spó niają się z wypłatą wynagrodzenia lub nie
wypłacają pełnego należnego wynagrodzenia;

(f) wynagrodzenie powinno być wpłacane bezpośrednio na konta bankowe wskazane przez
marynarzy, o ile nie zażyczą sobie inaczej na piśmie;

(g) z zastrzeżeniem punktu (h) niniejszego ustępu armator nie powinien ograniczać swobody
marynarzy do dysponowania własnym wynagrodzeniem;

(h) potrącenia od wynagrodzenia będą dozwolone tylko jeśli:

26