Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz o zmianie ustawy - Prawo energetyczne

magazynowych zlokalizowanych na terenie kraju czy poza jego granicami, planuje się
usunięcie przepisów stwarzających podstawę prawną przeprowadzania przez Prezesa URE
fizycznej kontroli zapasów oraz kontrolowania przedsiębiorstw prowadzących działalność
gospodarczą w zakresie magazynowania gazu ziemnego (co powoduje konsekwencje
w postaci nowej redakcji art. 30 ust. 1, 5, 8 i 9 nowelizowanej ustawy).
Należy podkreślić, że projektowane rozwiązanie, które tworzy podstawy prawne dla
Prezesa URE do żądania przedstawienia przez kontrolowane przedsiębiorstwa stosownych
dokumentów oraz złożenia niezbędnych wyjaśnień, sankcjonuje obecną praktykę stosowaną
przez organ regulacji i jest wystarczającym sposobem weryfikacji realizacji obowiązku
utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego przez obowiązane podmioty.

Zrezygnowanie z nakładania obowiązku utrzymywania zapasów gazu ziemnego na
podmioty inne niż przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność gospodarczą
w zakresie przywozu gazu ziemnego w celu dalszej jego odsprzedaży odbiorcom na terenie
Rzeczypospolitej Polskiej jest uzasadnione celem ustawy, tj. zabezpieczeniem dostaw gazu
ziemnego do polskich odbiorców chronionych, jak również zapewnieniem symetrii między
nałożonymi na przedsiębiorstwa obowiązkami a przysługującymi im uprawnieniami.
Podkreślenia wymaga fakt, iż to właśnie ci odbiorcy podlegają odłączeniu w pierwszej
kolejności, w związku z czym nie wykorzystują zapasów obowiązkowych, których obowiązek
utrzymywania nakłada na nich ustawa o zapasach w obecnie obowiązującym brzmieniu.
Przepis ten spotkał się z negatywną opinią KE.
Duzi odbiorcy przemysłowi posiadają największe możliwości poszukiwania
alternatywnych źródeł dostaw gazu ziemnego zużywanego do prowadzonej działalności
produkcyjnej, również na rynkach państw członkowskich UE. Przepis w obowiązującym
brzmieniu, obligując ich do poszukiwania wolnych pojemności magazynowych na zapasy
obowiązkowe, zniechęca do podejmowania takich prób znalezienia innego dostawcy,
natomiast proponowana zmiana przyczyni się do zliberalizowania rynku gazu ziemnego
w Polsce.
Podwyższenie wielkości jednego z progów uprawniających do ubiegania się
o uzyskanie zwolnienia z obowiązku utrzymywania zapasów gazu ziemnego – wielkości
rocznego przywozu gazu ziemnego z 50 na 100 mln m3 – pozwoli na uatrakcyjnienie
warunków wchodzenia nowych podmiotów na rynek polski, przy czym nie wpłynie to na
zmniejszenie bezpieczeństwa dostaw gazu ziemnego. Wykorzystanie tego środka
w połączeniu z dopuszczeniem możliwości utrzymywania zapasów gazu ziemnego poza

12

granicami kraju ma na celu ułatwienie podejmowania działalności gospodarczej przez nowe
podmioty i funkcjonowania przedsiębiorstw, które prowadzą działalność w niewielkich
rozmiarach przez zmniejszenie liczby obowiązków, które muszą wypełnić. Należy jednakże
podkreślić, że nie należy traktować tych rozwiązań jako zamiennych. Dopiero wykorzystanie
obu środków łącznie zapewni pełne osiągnięcie założonego celu. Należy przy tym podkreślić,
że z informacji zgromadzonych przez Ministra Gospodarki na podstawie przepisu art. 27
ust. 2 ustawy o zapasach wynika, iż proponowane zwiększenie wysokości limitu przywozu
gazu ziemnego nie pociągnie za sobą znacznego rozszerzenia kręgu podmiotów
uprawnionych do ubiegania się o uzyskanie zwolnienia z obowiązku utrzymywania zapasów
gazu ziemnego.
Jednocześnie projektowana zmiana umożliwi ujednolicenie przepisów ustawy
o zapasach i ustawy – Prawo energetyczne. Ustawodawca wskazuje w przepisie art. 9d ust. 7
ustawy – Prawo energetyczne na rozmiar działalności, którą uznaje za działalność
w niewielkich rozmiarach, tj. operatorów systemu dystrybucji, których liczba odbiorców
przyłączonych do sieci nie jest większa niż 100 tys. i sprzedaż paliw gazowych

w ciągu roku nie przekracza 100 mln m3, zwalniając ich z obowiązku wypełniania pewnych
wymogów nałożonych na podmioty prowadzące działalność w większym rozmiarze.
Zmiana przepisów regulujących bieg terminów nakładania kar jest spowodowana
dotychczasowym praktycznym doświadczeniem Agencji Rezerw Materiałowych w sprawach
dotyczących nakładania kar, które wskazują na potrzebę wprowadzenia instytucji zawieszenia
biegu przedawnienia karalności ze względu na fakt, iż obecnie obowiązujące przepisy prawne
umożliwiają nieuczciwym przedsiębiorcom doprowadzenie do przedawnienia postępowania
przy wykorzystaniu dostępnych procedur odwoławczych. Wprowadzenie proponowanych
przepisów wpłynie w dyscyplinujący sposób na przedsiębiorstwa niewywiązujące się
z obowiązków nałożonych przepisami ustawy, ze względu na niemożliwość uniknięcia kary
nawet przy celowym przedłużaniu postępowania administracyjno-sądowego.
13


OCENA SKUTKÓW REGULACJI (OSR)

1. Wskazanie podmiotów, na które oddziałuje akt prawny
Projekt ustawy wywiera wpływ na:
– podmioty objęte na mocy przepisów ustawy o zapasach obowiązkiem utrzymywania
zapasów obowiązkowych gazu ziemnego, tj. przedsiębiorstwa energetyczne
wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą
i podmioty dokonujące przywozu gazu ziemnego,
– podmioty zwolnione na mocy przepisu art. 24 ust. 5 ustawy o zapasach z obowiązku
utrzymywania zapasów gazu ziemnego,
– operatora systemu magazynowania,
– operatora systemu przesyłowego,
– operatorów systemów dystrybucyjnych,
– przedsiębiorstwa zainteresowane podjęciem działalności w zakresie przywozu gazu
ziemnego w celu dalszej jego odsprzedaży odbiorcom.
2. Wpływ na budżet państwa
Projekt ustawy pozytywnie wpłynie na sektor finansów publicznych. Przewidywany
wzrost liczby funkcjonujących na polskim rynku gazu ziemnego przedsiębiorstw, czyli
podmiotów zobowiązanych do odprowadzania podatku z tytułu prowadzenia działalności
gospodarczej, spowoduje zwiększenie dochodów budżetu państwa. Projekt nie spowoduje
zwiększenia wydatków jednostek sektora finansów publicznych.
Ponadto zmiana ustawy o zapasach dostarczy Ministrowi Gospodarki argumentów
w dyskusji z Komisją Europejską odnośnie do prowadzonego przeciwko Rzeczypospolitej
Polskiej postępowania w sprawie naruszenia prawa UE w zakresie utrzymywania stanu
prawnego, który utrudniania importerom dostęp do polskiego rynku gazu ziemnego.
Projektowana ustawa pozwoli w konsekwencji na odstąpienie przez Komisję od stawianych
zarzutów lub dalsze prowadzenie dialogu w celu osiągnięcia kompromisowego rozwiązania.
W efekcie zostanie oddalone zagrożenie nałożenia na Rzeczpospolitą Polską przez Trybunał
Sprawiedliwości kary finansowej za zaniechanie usunięcia stanu naruszenia przepisów prawa

14

Unii Europejskiej. Należy podkreślić, że zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej2)
Rzeczpospolita Polska jest zagrożona nałożeniem kary w minimalnej wysokości 4,16 mln
euro3).
3. Wpływ na rynek pracy
Projektowana ustawa może w pozytywny sposób wpłynąć na rynek pracy.
Przewidywany wzrost liczby działających przedsiębiorstw na rynku gazu ziemnego
spowoduje również zwiększenie zatrudnienia w tym sektorze gospodarki.
4. Wpływ na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie
przedsiębiorstw
Projekt ustawy będzie wywierać pozytywny wpływ na konkurencyjność polskiej
gospodarki. Ustawa w projektowanym brzmieniu ma na celu usunięcie przeszkód w dostępie
do rynku podmiotów zainteresowanych prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie
importu gazu ziemnego do Polski. Ponadto projektowana ustawa ułatwi działanie niektórych
funkcjonujących obecnie na rynku przedsiębiorstw, które uzyskają prawo do ubiegania się
o uzyskanie zwolnienia z obowiązku utrzymywania zapasów gazu ziemnego.
5. Wpływ na sytuację i rozwój regionalny
Projektowane przepisy nie zawierają wprost odniesień do poszczególnych regionów,
jednakże, jak już wcześniej wskazano, wystąpią pozytywne efekty oddziaływania na rozwój
rynku gazu ziemnego. To z kolei będzie pozytywnie oddziaływać na lokalne rynki pracy.
6. Wyniki przeprowadzonych konsultacji
Projekt ustawy został umieszczony na stronie internetowej Biuletynu Informacji
Publicznej Ministerstwa Gospodarki.
Zainteresowanie pracami nad projektem, zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r.
o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn.
zm.), zgłosiły następujące podmioty: KRI S.A., PGNiG S.A., HANDEN spółka z o.o.,
EMFESZ NG Polska Spółka z o.o., Operator Gazociągów Przesyłowych Gaz-System S.A.,
PKPP Lewiatan, Izba Gospodarcza Gazownictwa, Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A.
oraz EWE energia spółka z o.o.

2) Komunikat Komisji – stosowanie art. 260 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Dostosowanie stawek
bazowych stanowiących podstawę do obliczania kary ryczałtu i okresowej kary pieniężnej proponowanych przez
Komisję Trybunałowi Sprawiedliwości w postępowaniach o naruszenie, SEC (2010) 923.
3) Współczynnik zdolności płatniczej dla Polski wynosi 7,88, co oznacza, że dla Polski ryczałt minimalny przy
stawce bazowej równej 640 euro wyniesie 4 mln 163 tys. euro.

15

Zainteresowane podmioty pozytywnie odniosły się do projektowanych zmian
w ustawie o zapasach, niemniej jednak zgłosiły również dodatkowe propozycje rozwiązań
prawnych. Należy podkreślić fakt, iż w dużej mierze zgłoszone przez nie propozycje nie są
możliwe do zastosowania przy obecnym stopniu rozwoju krajowego rynku gazu ziemnego
oraz sposobie regulacji jego funkcjonowania z uwagi na fakt, iż wpłynęłyby na zmniejszenie
stopnia bezpieczeństwa dostaw gazu do odbiorców chronionych. Ponadto wiele uwag
wykraczało merytorycznie poza zakres projektowanej ustawy.
W projekcie ustawy uwzględniono zgłoszoną propozycję wyłączenia z obowiązku
tworzenia zapasów obowiązkowych gazu ziemnego podmiotów dokonujących zakupu gazu
poza granicami kraju na własne potrzeby, co oznacza, że obowiązek utrzymywania zapasów
utrzymano wyłącznie w
stosunku do przedsiębiorstw energetycznych wykonujących
działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą w rozumieniu ustawy
– Prawo energetyczne.

09/08/BS

16