Poselski projekt ustawy o Rzeczniku Praw Podatnika

Deloitte - raport „Grasz w otwarte karty? Doświadczenia przedsiębiorców z kontroli
podatkowych i
skarbowych”, raportu „Przedsiębiorczość w Polsce” w 2010 r.,
przygotowywanego corocznie przez Ministerstwo Gospodarki
(źródło:www.kpr.gov.pl/node/11268), czy konkursu Urząd Skarbowy Przyjazny
Przedsiębiorcy, organizowanego od 2003 r. przez Business Centre Club i Ministerstwo
Finansów, w którym przedsiębiorcy wyróżniają urzędy skarbowe za wysokie standardy
jakości obsługi klienta oraz życzliwość i profesjonalizm w relacjach pomiędzy administracją
skarbową a przedsiębiorcami.
Profesjonalizm w relacjach pomiędzy polskimi urzędami skarbowymi a podatnikiem
jest doceniany również przez organizacje międzynarodowe. Dowodem tego, jest tegoroczne
wyróżnienie Urzędu Skarbowego w Sierpcu, który zdobył pierwszą nagrodę w konkursie
Organizacji Narodów Zjednoczonych dla służb publicznych (United Nations Public Service
Awards) w kategorii „Poprawa jakości świadczonych usług publicznych”. ONZ przyznało
wyróżnienie za „współpracę z przedsiębiorcami, rzemieślnikami i kupcami w podnoszeniu
jakości świadczonych usług poprzez partnerstwo”. Duże znaczenie dla przyznania
prestiżowej nagrody miało powszechne poparcie udzielone skarbowcom z Sierpca przez
społeczność lokalną – nominację dla urzędu zgłosili przedsiębiorcy z Sierpeckiego Związku
Gospodarczego oraz rzemieślnicy z Cechu Rzemiosł Różnych.
W celu podnoszenia poziomu usług świadczonych przez organy podatkowe
Ministerstwo Finansów wdraża również strategię kompleksowego zarządzania jakością w
administracji podatkowej. Działania w tym zakresie są realizowane od kilku lat. W ich
efekcie urzędy skarbowe podejmują starania o wprowadzenie nowych wyższych standardów
organizacji pracy.
Przechodząc do kwestii monitorowania naruszeń i wadliwości prawa podatkowego
należy mieć na uwadze, że uchybienia w działaniach organów skarbowych i wadliwości
przepisów podatkowych są wskazywane w orzecznictwie sądów administracyjnych. Przy
czym liczba skarg uwzględnianych przez wojewódzkie sądy administracyjne w sprawach
podatkowych nie odbiega od liczby skarg uwzględnionych przez te sądy w innych sprawach
administracyjnych, a za rok 2010 jest niższa niż średnia dla całej administracji.
„W 2010 r. wojewódzkie sądy administracyjne wyeliminowały z obrotu prawnego
blisko 23% decyzji i innych czynności organów administracyjnych. Współczynnik ten
utrzymywał się na niewiele wyższym poziomie w latach 2008–2009, kiedy wynosił 24%;
w sprawach podatkowych sądy załatwiły 19 205 skarg na akty i czynności organów
administracji publicznej, z czego uwzględniono 4110 skarg, tj. 21,40%. W odniesieniu do
poprzednich okresów sprawozdawczych można zaobserwować stopniowe zmniejszanie się
liczby spraw eliminowanych z obrotu prawnego w sprawach podatkowych. W 2009 r. liczba
takich spraw wynosiła 25,1%, w 2008 r. 23%, w 2007 r. 31%, a w 2006 r. 21,78%.”
(Informacja Naczelnego Sądu Administracyjnego o działalności sądów administracyjnych
w 2010 r. dostępna na stronie http://www.nsa.gov.pl/index.php/pol/Media/Files/informacja-
za-rok-2010).
Uchybienia wskazywane w orzecznictwie sądowoadministracyjnym są analizowane
zarówno przez organy skarbowe, jak i Ministra Finansów. Na bieżąco są podejmowane
działania mające na celu niedopuszczenie do podobnych uchybień w przyszłości. Są także
prowadzone prace nad założeniami i projektami nowych rozwiązań legislacyjnych, w tym
eliminujące wadliwości niektórych obowiązujących przepisów.
Podkreślić także należy, iż wskaźnik uchyleń przez sądy decyzji podatkowych w
Polsce nie odbiega od takiego wskaźnika w innych krajach Unii Europejskiej. Przykładowo
na Słowacji notuje się 21% uchyleń (dane za 2009 r.), w Hiszpanii - 36, 5% (dane za 2007 r.)
a na Węgrzech 26, 4 % uchyleń (dane za 2009 r.).

5
Podniesiona w uzasadnieniu projektu ustawy kwestia, iż Rzecznik Praw Podatnika
działający w toku postępowań podatkowych zapobiegałby naruszeniom przepisów prawa
przez organy podatkowe i w konsekwencji wypłacie odszkodowań liczonych w dziesiątkach
milionów złotych na rzecz podatników od Skarbu Państwa, nie znajduje swojego
odzwierciedlenia w rzeczywistości. Należy podkreślić, iż o ile w 2008 r., w organach
podatkowych było 568 spraw, w których wypłacono odszkodowania to w 2009 r. spraw tych
było 51 zaś w 2010 r. tylko 8. W 2008 r. wypłacono 267 489,81zł z tytułu odszkodowań,
natomiast w 2009 r. była to kwota 945 297,62 zł zaś w 2010 r. – 44 242,10zł.
Nie bez znaczenia jest także fakt, że większość skarg i wniosków składanych, w trybie
działu VIII ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, na działanie izb i urzędów
skarbowych w latach 2009-2010 uznanych została za nieuzasadnione (w 2009 r. na 2569
skarg i wniosków uzasadnionych było 329, w 2010 r. na 2273 skarg i wniosków 305 było
uzasadnionych).
Podkreślenia wymaga to, iż w 2009 r. liczba skarg na działanie ww. organów w
stosunku do 10000 czynnych podatników wynosiła zaledwie 1,39 natomiast

w roku 2010 – 1,32.
Przedstawione dane świadczą o coraz większym profesjonalizmie pracowników
zatrudnionych w administracji podatkowej a tym samym, także w świetle przewidywanych
kosztów funkcjonowania RPP, przemawiają za negatywnym stanowiskiem Rządu.
Ponadto nieporozumieniem jest dokonywanie i uogólnianie ocen działalności
administracji skarbowej przez pryzmat jednostkowych spraw, które toczyły się wiele lat temu
w zupełnie innej rzeczywistości prawnej. Ocena taka jest niesprawiedliwa, ponieważ nie
uwzględnia poprawy standardów ochrony praw podatnika i poprawy jakości pracy organów
podatkowych dokonanych w ostatnich latach, w tym zmian mających miejsce w ustawie -
Ordynacja podatkowa.
Odnosząc się do podnoszonej w uzasadnieniu projektu kwestii poboru akcyzy od
energii elektrycznej (wyrok ETS z dnia 12 lutego 2009r. C-475/07) zauważa się, że w
uchwale pełnego składu Izby Gospodarczej Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22
czerwca 2011 r. sygn. akt I GPS 1/11, Sąd jednoznacznie wskazał, iż nie stanowi nadpłaty
kwota podatku akcyzowego uiszczona z tytułu sprzedaży energii elektrycznej w sytuacji, w
której ten kto ją uiścił nie poniósł z tego tytułu uszczerbku majątkowego. Wykorzystywanie
instytucji nadpłaty jako środka umożliwiającego wzbogacenie się powinno być bowiem
ocenione jako nadużycie prawa niekorzystające z ochrony konstytucyjnej.
Mając na uwadze powyższe, Rada Ministrów wyraża negatywne stanowisko wobec
poselskiego projektu ustawy o Rzeczniku Praw Podatnika (druk nr 4360).














6