Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości

Druk nr 4131

Warszawa, 7 marca 2011 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Marszałek Senatu
Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Szanowny Panie Marszałku!

Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt powiadomić Pana Marszałka, że Senat na 71.
posiedzeniu w dniu 3 marca 2011 r. podjął uchwałę w sprawie wniesienia do
Sejmu projektu ustawy

- o zmianie ustawy o przekształceniu
prawa użytkowania wieczystego w
prawo własności nieruchomości.

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu
prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senatora Leona
Kieresa do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.

Z poważaniem

(-) Bogdan Borusewicz
U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 3 marca 2011 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o przekształceniu
prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie
ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości.
Jednocześnie upoważnia senatora Leona Kieresa do reprezentowania Senatu
w pracach nad projektem.
MARSZAŁEK SENATU
Bogdan BORUSEWICZ
p r o j e k t
USTAWA
z dnia
o zmianie ustawy o przekształceniu prawa użytkowania
wieczystego w prawo własności nieruchomości
Art. 1.
W ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo
własności nieruchomości (Dz. U. Nr 175, poz. 1459, z pó n. zm.1)) w art. 4:
1) uchyla się ust. 8 i 9;
2) w ust. 11 zdanie wstępne otrzymuje brzmienie:
"Organ właściwy do wydania decyzji może udzielić wyższej, niż określona w ust. 10
bonifikaty od opłaty, o której mowa w ust. 1, w odniesieniu do nieruchomości
stanowiących własność:";
3) ust. 12 otrzymuje brzmienie:
"12. W razie zbiegu praw do bonifikat z tytułów, o których mowa w ust. 7, 10 i 11, stosuje
się jedną bonifikatę korzystniejszą dla użytkownika wieczystego.".
Art. 2.
Do wniosków złożonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy
ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu dotychczasowym.
Art. 3.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U z 2007 r. Nr 191, poz. 1371, z 2009 r. Nr 206,
poz. 1590 oraz z 2010 r. Nr 21, poz. 109.
UZASADNIENIE
1. Ustawa wykonująca wyrok Trybunału Konstytucyjnego
Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do
wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 stycznia 2010 r. (sygn. akt K 9/08),
stwierdzającego niezgodność art. 4 ust. 8 i 9 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu
prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz. U. Nr 175, poz. 1459,
ze zm.; dalej cytowana także jako „ustawa”) z art. 165 ust. 1 oraz art. 167 ust. 1 i 2 Konstytucji
w zakresie, w jakim wskazuje, że udzielenie bonifikaty jest obowiązkiem organu jednostki
samorządu terytorialnego właściwego do wydania decyzji przekształceniowej.
Sentencja orzeczenia została opublikowana w Dz. U. z 2010 r. Nr 21, poz. 109 (dzień
publikacji wyroku – 8 lutego 2010 r.). Pełny tekst orzeczenia, wraz z uzasadnieniem,
zamieszczony został w OTK Z. U. z 2010 r. Nr 1A, poz. 4.
2. Przedmiot i istota rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego
Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że dotychczasowi właściciele nieruchomości
(jednostki samorządu terytorialnego) w zakresie dokonywania przekształcenia prawa
użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości nie mają możliwości odmówienia
udzielenia bonifikaty osobom spełniającym ustawowe warunki, ani też podjęcia decyzji
odnośnie do wysokości udzielanej bonifikaty. W istocie więc decyzję o tym, czy i na jakich
warunkach dokonać przekształcenia, podejmuje wyłącznie użytkownik wieczysty. ądanie
udzielenia bonifikaty jest zaś wiążące dla drugiej strony dotychczasowej umowy o
ustanowienie użytkowania wieczystego – właściciela nieruchomości. Skutkiem wniosku
użytkownika jest więc niejako automatyczne udzielenie bonifikaty co najmniej w wysokości
wskazanej w art. 4 ust. 8 i 9 ustawy.
W opinii TK, mechanizm ten stanowi niedozwoloną ingerencję w prawo własności,
przysługujące jednostkom samorządu terytorialnego bezpośrednio na podstawie przepisów
Konstytucji (art. 165). Pozbawia bowiem te podmioty jakiejkolwiek kontroli nad
nieruchomościami oddanymi w użytkowanie wieczyste, zmuszając je do automatycznego
akceptowania każdego wniosku o udzielenie bonifikaty, bez względu na ocenę celowości
przekształcenia danej nieruchomości. Ma to doniosłe konsekwencje, ponieważ zarządzając
swoim majątkiem, jednostki samorządu terytorialnego powinny mieć na względzie potrzeby
całej wspólnoty samorządowej (por. art. 166 ust. 1 Konstytucji), a nie tylko pojedynczych
użytkowników wieczystych. Ingerencja ta jest tym bardziej rażąca, że następuje w formie
zobowiązania dotychczasowego właściciela nieruchomości (tj. jednostki samorządu
terytorialnego) do wydania decyzji administracyjnej, podczas gdy stosunek użytkowania
wieczystego, łączący go z użytkownikiem, ma charakter cywilnoprawny i jest oparty na
zasadzie równości stron.
Zdaniem TK, nie ulega wątpliwości, że obowiązkowe udzielenie bonifikaty przy
przekształceniu użytkowania wieczystego we własność powoduje zmniejszenie dochodów
jednostek samorządu terytorialnego. Jednocześnie obniżeniu dochodów nie towarzyszy ani
zmniejszenie zadań samorządów, ani też jakakolwiek forma rekompensaty lub uzyskania
dodatkowych ródeł dochodów.
Wobec powyższego TK uznał, że art. 4 ust. 8 i 9 ustawy w zakresie, w jakim wskazuje,
że udzielenie bonifikaty jest obowiązkiem organu właściwego do wydania decyzji
przekształceniowej, jest niezgodny z art. 165 ust. 1 oraz art. 167 ust. 1 i 2 Konstytucji.
3. Cele i zakres projektowanej ustawy
Mając na uwadze konieczność wykonania orzeczenia TK, proponuje się, aby zmiana
przepisów ustawy polegała na wprowadzeniu fakultatywności udzielania bonifikat od opłaty
przekształceniowej.
4. Konsultacje
Pisma przedstawili: Minister Infrastruktury, Minister Spraw Wewnętrznych
i
Administracji, Minister Spraw Zagranicznych, niektóre samorządy województw za
pośrednictwem Związku Województw RP, niektóre miasta za pośrednictwem Unii Metropolii
Polskich oraz Krajowa Rada Radców Prawnych.
Minister Infrastruktury zaproponował by zrezygnować także z obligatoryjności
udzielania bonifikat w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa.
Jednak przedmiotem orzeczenia TK była kwestia naruszenia konstytucyjnego prawa własności
jednostki samorządu terytorialnego. Skarb Państwa, którego wolę „wyraża ustawodawca” może
się zobowiązać w ustawie do obligatoryjnego udzielania bonifikaty, ale nie musi.
Ustawodawca nie może jedynie narzucić tego zobowiązania jednostkom samorządu
terytorialnego, które posiadają pewien konstytucyjny zakres niezależności od ustawodawcy. Z
tego punktu widzenia nie ma więc konieczności poszerzania projektu.