Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o izbach lekarskich oraz niektórych innych ustaw

5
W przypadku policjantów i innych funkcjonariuszy służb mundurowych odwołanie
wnosi się do sądu administracyjnego, które – tak jak w przypadku powyższych zawodów jest
nieograniczone przedmiotowo. Pewne odrębności występują w zawodach prawniczych.
Na tle tych regulacji (a szczególnie innych zawodów medycznych) unormowanie
odpowiedzialności zawodowej lekarzy jest nietypowe. Przepisy przewidują bowiem, że:
1) środek prawny przysługujący na orzeczenie organu orzekającego wnosi się do Sądu
Najwyższego, co wśród zawodów nie-prawniczych jest rozwiązaniem unikatowym,
2) a ponadto owym środkiem prawnym jest skarga kasacyjna ograniczona przedmiotowo i
proceduralnie (obowiązkowe „pośrednictwo” adwokata lub radcy prawnego), co również
jest rozwiązaniem odbiegającym od innych nie-prawniczych zawodów zaufania
publicznego (farmaceuci, lekarze weterynarii).
Stąd proponuje się by w ustawie z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich środek
prawny w postaci kasacji wnoszonej do Sądu Najwyższego zastąpić środkiem prawnym
wnoszonym do sądu apelacyjnego rozpatrywanym w trybie przewidzianym dla apelacji. Sąd
Najwyższy nie powinien być traktowany jako sąd I instancji. Intencja taka przyświecała też
ustawodawcy, który w 2002 r. (przy okazji uchwalania nowej ustawy o Sądzie Najwyższym)
przeniósł tego rodzaju sprawy do sądów apelacyjnych.
3.4. Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że regulacje ograniczające drogę sądową do
przypadków, w których organ dyscyplinarny orzekł tylko niektóre kary, zawarte są w kilku
innych ustawach. W związku z tym – by uniknąć stwierdzania przez Trybunał Konstytucyjny
niekonstytucyjności kolejnych ustaw – należy dokonać stosownej nowelizacji następujących
ustaw: ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich, ustawa z dnia 19 kwietnia
1991 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych, ustawa z dnia 21 grudnia 1990 r. o zawodzie
lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych, ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o
diagnostyce laboratoryjnej.
4. Konsultacje
Opinie w sprawie projektu przedstawiły naczelne organy wszystkich pięciu
samorządów, których dotyczy proponowana nowelizacja. Przedstawiciel Naczelnej Rady
Lekarskiej proponował by nie nowelizować ustawy z 2009 r. o izbach lekarskich, ponieważ
jego zdaniem spełnia ona standard konstytucyjny. W szczególności optował za utrzymaniem
trybu kasacyjnego oraz za tym by odwołanie, a w istocie kasację rozpatrywał Sąd Najwyższy.
Utrzymanie kasacji niweczyłoby jednak ideę pełnego wykonania wyroku. TK podkreślał
6
bowiem, że ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej – tak stanowi art. 77 ust.
2 Konstytucji, który nie przewiduje żadnych wyjątków od tej zasady. Tymczasem kasacja jest
nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, który nie pozwala każdemu bez ograniczeń na drogę
sądową (art. 523 § 1 kpk). Apelacja spełnia natomiast wymóg art. 77 ust. 2 Konstytucji. Nie
jest uzasadniony argument przedstawiony przez przedstawiciela NRA, iż droga sądowa nie
jest zamknięta, jako że sprawę rozpatrują dwie instancje sądów dyscyplinarnych. Jednak
droga sądowa, której wymaga konstytucja to „droga” przed sądami „państwowymi”. Tylko
one są sądami w rozumieniu Konstytucji (ze względu na ich skład, niezależność, niezawisłość
itd.). Każdy ma więc prawo do co najmniej jednej instancji takiego sądu bez jakichkolwiek
ograniczeń. Nie znajduje też uzasadnienia propozycja by w przypadku lekarzy tym sądem był
Sąd Najwyższy. Po pierwsze niezrozumiała byłaby tego rodzaju odmienność lekarzy w
zakresie procedury dyscyplinarnej w stosunku do innych zawodów medycznych. Po drugie
Sąd Najwyższy powinien zajmować się trudniejszymi zagadnieniami prawnymi; niewątpliwie
sprawy dyscyplinarne nie są z założenia takimi sprawami.
Przedstawiciele innych samorządów poparli idee ujednolicenia procedury
dyscyplinarnej dla wszystkich samorządów zawodów medycznych. Zaproponowali jednak by
sąd rozpatrujący apelację pracował wedle trybu karnego, a nie cywilnego. Propozycję tę
uwzględniono. W konsekwencji skreślono fragment przewidujący, że właściwy w tych
sprawach jest wydział (sąd) pracy i ubezpieczeń społecznych sądu apelacyjnego.
Proponowano też by sprawy dyscyplinarne rozpatrywał jeden sąd apelacyjny w skali
kraju – warszawski. Niewątpliwie byłoby to ułatwieniem dla naczelnych organów
orzekających (mają one siedzibę w Warszawie), oznaczałoby jednak konieczność wzywania
stron postępowania i świadków do Warszawy.
5. Skutki finansowe wykonania projektowanej ustawy
Ustawa może pociągnąć za sobą konieczność rozpatrywania przez sądy apelacyjne
większej liczby odwołań od kar dyscyplinarnych, a tym samym wymagać będzie zwiększenia
budżetu tych sądów.
6. Oświadczenie o zgodności z prawem Unii Europejskiej
Projektowana ustawa nie jest objęta prawem Unii Europejskiej.